LUKSMEBURG 
SYSTEM
POLITYCZNY
Luksemburg (właśc. Wielkie Księstwo Luksemburga) jest monarchią konstytucyjną
pomimo zapisu w konstytucji (z 17 paz
dziernika 1868 roku), że systemem politycznym
pozostaje demokracja parlamentarna. Konstytucja określa cechy państwa jako
 demokratyczne, wolne, niepodległe, niepodzielne (art. 1 Konstytucji), którego suwerenem
jest Naród (art. 32).
Monarcha
Zgodnie z Konstytucją Wielki Książę pełni władzę samodzielnie (władza wykonawcza). Jako
głowa państwa negocjuje wszelkie traktaty i umowy międzynarodowe, ogłasza wojnę i jej
zakończenie, jest najwyższym zwierzchnikiem sił zbrojnych. W ciągu trzech miesięcy od dnia
uchwalenia ustawy przez parlament musi się do niej ustosunkować i złożyć swój podpis.
Ponadto na wniosek parlamentu powołuje członków Urzędu Audytoryjnego
(przewodniczącego, dwóch sędziów i dwóch zastępców)  organu kontrolującego dochody i
wydatki państwa. Monarcha nadaje obywatelstwo, mianuje najważniejszych urzędników
państwowych, posiada prawo łaski (nie posiada go w stosunku do skazanych członków rządu
 art. 38). Posiada prawo inicjatywy ustawodawczej, a wszelkie jego decyzje wymagają
kontrasygnaty odpowiedniego ministra.
Zgodnie z art. 3 Konstytucji Wielki Książę musi pochodzić z dynastii Nassau. Od momentu
objęcia władzy (w wieku 18 lat), składając przysięgę przed parlamentem, staje się osobą
nienaruszalną. Stoi na straży suwerenności (symbol niepodległości  art. 33 Konstytucji)
państwa i indywidualnej wolności jego obywateli. W chwili stwierdzenia niedyspozycji
Monarchy, jego obowiązki przejmuje Regent. Od 2000 roku Wielkim Księciem Luksemburga
jest Henryk (właśc. Henri Alb�rt Gabriel F�lix Marie Guillaume).
Parlament
Jest jednoizbowy, formalne w jego skład wchodzi Monarcha i Izba Deputowanych (Chambre
des Deputes). Obecnie Izba składa się z 60 deputowanych, wybieranych w wyborach
powszechnych na 5 lat wedle ordynacji proporcjonalnej (przy zachowaniu metody
Hagenbacha  Bischoof a) i największej średniej. Obecnie zniesiono obowiązek udziału w
głosowaniu. Czynne prawo wyborcze posiadają osoby, które ukończyły 18 lat, bierne  21 lat.
Parlament posiada prawo inicjatywy ustawodawczej. Procedura obejmuje dwa czytania
(głosowania) w odstępie co najmniej 3 miesięcy. Niezachowanie tej procedury może
prowadzić do zgłoszenia veta zawieszającego przez Radę Stanu. Dodatkowo posiada
możliwość zmiany Konstytucji. Jeżeli Izba podejmie uchwałę, w której twierdzi, że taka
zmiana jest potrzebna, dochodzi do jej samorozwiązania. Po wyborach  nowy parlament
konsultuje z Wielkim Księciem ewentualne zmiany. Mogą one zajść pod warunkiem
obecności 2/3 ustawowej liczby deputowanych, a zmianę można przyjąć większością
przynajmniej 2/3 głosujących. W trakcie trwania regencji zmian Konstytucji jest niemożliwa.
Parlament zbiera się na jedną sesję zwyczajną w roku. Otwiera i zamyka ją Wielki Książę,
który jednocześnie może ją zawiesić na okres miesiąca. Nadzwyczajna sesja może być
zwołana na wniosek 1/3 liczby deputowanych. Monarcha może rozwiązać Izbę w każdym
momencie, zarządzając nowe wybory nie póz
niej niż po 3 miesiącach.
Rząd
W skład rządu wchodzi co najmniej 3 ministrów, których powołuje i odwołuje Monarcha (stoi
na czele rządu). Deputowany, stając się członkiem rządu, zrzeka się mandatu (jego miejsce
zajmuje następny kandydat z listy partyjnej  metoda wstąpienia). Będąc potem odwołanym
(lub rezygnując) z funkcji rządowej, zostaje zastępcą deputowanego.
Rząd ponosi odpowiedzialność polityczną przed parlamentem. W razie utraty zaufania Izba
może uchwalić wobec rządu votum nieufności lub odrzucić projekt proponowany przez rząd,
a związany jednocześnie z udzieleniem mu z votum zaufania.
Rada Stanu
Jest organem doradczym, składającym się z 21 członków wybieranych przez Monarchę. Jej
zadaniem jest konsultowanie z gabinetem dekretów i decyzji administracyjnych oraz
projektów ustaw.
Sąd Konstytucyjny
Tworzą go: przewodniczący Naczelnego Sądu Sprawiedliwości, przewodniczący Sądu
Administracyjnego, dwóch radców Sądu Kasacyjnego i 5 innych sędziów mianowanych przez
Monarchę na wspólny wniosek N.S.S. i S.A. Jego zadaniem jest orzekanie o zgodności ustaw
z Konstytucją.
Sądownictwo
Sprawowane przez sądy i trybunały, wyroki wydawane są w imieniu Wielkiego Księcia.
Opracował Tomasz Sopyłło
Bibliografia
Konstytucja Wielkiego Księstwa Luksemburg
T. Goduń, M. Cygnarowski, S. Dudek, P. Iwaniszczuk,  Leksykon systemów politycznych ,
wydanie II rozszerzone, Warszawa 2003
Portal www.wikipedia.pl