Leki służące do zwalczania bólu
stosowane w lecznictwie weterynaryjnym
" Narkotyczne leki przeciwbólowe
" Niesterydowe leki przeciwzapalne (NSAIDs) =
nienarkotyczne leki przeciwbólowe
" Leki miejscowo znieczulajÄ…ce
" Alfa-2-adrenomimetyki  sedativo-analgetica
You created this PDF from an application that is not licensed to print to novaPDF printer (http://www.novapdf.com)
NARKOTYCZNE LEKI
PRZECIWBÓLOWE
You created this PDF from an application that is not licensed to print to novaPDF printer (http://www.novapdf.com)
Wstępujące drogi czucia bólu
nocyceptory (pobudzane przez m.in. substancjÄ™ P,
bradykininÄ™, histaminÄ™, nasilane przez prostaglandyny)-
nerwy czuciowe - zwoje korzonków dogrzbietowych 
komórki rogów dogrzbietowych rdzenia kręgowego
(neuromediatorem głównie substancja P)  rdzeniowa
droga wstępująca  wzgórze --- kora, ośr. podkorowe
Zstępujące drogi
jądra w śródmózgowiu (pomiędzy neuronami jąder synapsy
enkefalinoergiczne, rec. opioidowe)  wypustki nerwowe
- synapsy enkefalinoergiczne - rec. opioidowe na kom.
rogów dogrzbietowych rdzenia kręgowego
Główną rolą układu zstępującego  tłumienie reakcji
bólowych
You created this PDF from an application that is not licensed to print to novaPDF printer (http://www.novapdf.com)
You created this PDF from an application that is not licensed to print to novaPDF printer (http://www.novapdf.com)
" Analgezja ponadrdzeniowa
pobudzenie rec. opioidowych na neuronach jÄ…der
śródmózgowia  stymulacja drogi zstępującej
(pobudzenie impulsu biegnÄ…cego dordzeniowo,
do kom. rogów dogrzbietowych)
" Analgezja rdzeniowa
pobudzenie rec. opioidowych na kom. rogów
dogrzbietowych  hamowanie wydzielania
substancji P  hamowanie drogi wstępującej
You created this PDF from an application that is not licensed to print to novaPDF printer (http://www.novapdf.com)
RECEPTORY OPIOIDOWE
kappa
mi/delta
" Analgezja rdzeniowa
" Analgezja ponadrdzeniowa
i rdzeniowa
" Depresja ośr. oddechowego +
" Depresja ośr.oddechowego ++
" -
" Działanie spazmogenne ++
" -
" Zwężenie z
renicy
" Dysforia +
" Euforia ++
" Zmiany behawioralne +
" Zmiany behawioralne ++
" Lekozależność +
" Lekozależność ++
" Działania niepożądane silniej
wyrażone
W OUN + tkanki obwodowe - zwł. kom. mm gładkich
Grupa receptorów sprzężonych z biaÅ‚kiem G-pobudzenie receptoraÄ…ðhamowanie
aktywnoÅ›ci adenylocyklazyÄ…ðkom.efektorowa: spadek cAMPÄ…ðotwarcie kanałów K+,
zamknięcie kanałów Ca2+
You created this PDF from an application that is not licensed to print to novaPDF printer (http://www.novapdf.com)
Naturalne opioidy
enkefaliny, endorfiny, dynorfiny 
endogenne substancje odpowiadajÄ…ce za
tłumienie bólu
You created this PDF from an application that is not licensed to print to novaPDF printer (http://www.novapdf.com)
NARKOTYCZNE LEKI PRZECIWBÓLOWE
1) Agoniści rec. opioidowych
Morfina
Kodeina
Petydyna
Fentanyl
Etorfina
Metadon
You created this PDF from an application that is not licensed to print to novaPDF printer (http://www.novapdf.com)
Agonista stymuluje obydwa
rodzaje receptorów.
To skutkuje wzrostem efektu
działania-bezbolesności wraz z
wzrostem dawki leku.
You created this PDF from an application that is not licensed to print to novaPDF printer (http://www.novapdf.com)
NARKOTYCZNE LEKI PRZECIWBÓLOWE
2) Częściowi agoniści rec. opioidowych
Buprenorfina
Tramadol
You created this PDF from an application that is not licensed to print to novaPDF printer (http://www.novapdf.com)
Częściowy agonista słobo stymuluje
receptor µ i osiÄ…ga mniejszy efekt
bezbolesności w stosunku do
działania pełnego agonisty. Duża
dawka częściowego agonisty
zablokuje aktywność pełnego
agonisty co powoduje przesuniecie
w prawo krzywej dla zależności
dawki i efektu działania oraz
zmniejszy maksymalny do
osiagnięcia efekt bezbolesności.
You created this PDF from an application that is not licensed to print to novaPDF printer (http://www.novapdf.com)
NARKOTYCZNE LEKI
PRZECIWBÓLOWE
3) Leki o działaniu agonistyczno-
antagonistycznym
(agoniści rec. kappa, antagoniści rec. mi)
Butorfanol
Pentazocyna
Nalbufina
You created this PDF from an application that is not licensed to print to novaPDF printer (http://www.novapdf.com)
Partial agonist-antagonist
Agonista-antagonista posiada
mieszaną aktywność w stosunku do
obydwu typów receptorów.
Nalbufina - agonista receptora kappa
,antagonista receptora mi.
W obecności pełnego mi agonisty
agonisto  antagoniści zachowują się
jak antagoniści i wzrasta dawka
pełnego agonisty potrzebna do
osiągnięcia maksymalnego efektu
bezbolesności.
You created this PDF from an application that is not licensed to print to novaPDF printer (http://www.novapdf.com)
NARKOTYCZNE LEKI PRZECIWBÓLOWE
Mechanizm działania:
agoniści rec. opioidowych -
agoniści rec. opioidowych
analgezja ponadrdzeniowa i/lub rdzeniowa
Pobudzenie receptoraÄ…ðhamowanie aktywnoÅ›ci
adenylocyklazyÄ…ðkom.efektorowa: spadek
cAMPÄ…ðotwarcie kanałów K+, zamkniÄ™cie
kanałów Ca2+Ä…ðÄ…ðÄ…ð hamowanie uwalniania
neurotransmiterów zaangażowanych w
transmisjÄ™ bodz
ców bólowych (np.substancji P)
You created this PDF from an application that is not licensed to print to novaPDF printer (http://www.novapdf.com)
You created this PDF from an application that is not licensed to print to novaPDF printer (http://www.novapdf.com)
Opium
" ekstrakt soku z Papaver somniferum
" Zawiera wiele alkaloidów podobnych morfinie np.
papawerynÄ™
" XVII w. nalewka - laudanum
" XIX w. uzależnienia
Loperamid
opiat nie przenika do CUN, hamuje perystaltykę. Działa na
receptory opioidowe ź zlokalizowane w przewodzie pokarmowym. Osłabia
napędowe skurcze jelit i wzmaga segmentację (ogólny efekt zaparcia).
Ponadto zwiększa napięcie mięśni zwieraczy przewodu pokarmowego.
Oprócz wpływu na motorykę opioidy wywierają działanie
przeciwwydzielnicze i stymulują absorpcję płynów, elektrolitów i glukozy. Ich
efekt działania w biegunce sekrecyjnej jest prawdopodobnie związany z
hamowaniem napływu do wnętrza komórek jonów wapnia i spadkiem
aktywności kalmoduliny. Działanie loperamidu ogranicza się do jelit.
You created this PDF from an application that is not licensed to print to novaPDF printer (http://www.novapdf.com)
MORFINA
Sevredol, MST Continus, Doltard, Vendal retard, Morphini sulfas 0,1% Spinal, Morphini sulfas WZF
Działanie:
- Przeciwbólowe (dobrze znosi ból przewlekły i tępy, słabo ostry)
poczÄ…tek po kilku minutach, trwa kilka godzin (psy 2-4h),
maks. działania 0,5-1,5 godziny
- przeciwkaszlowe (depresja ośrodka kaszlu)
- uspokajajÄ…ce
Świadomość zachowana
Zastosowanie:
- lek przeciwbólowy np. przy skomplikowanych złamaniach,
po wypadkach (nie zaleca siÄ™ przy uszkodzeniach czaszki
 morfina zwiększa ciśnienie śródczaszkowe) 
krótkoterminowa analgezja
- w premedykacji  wykorzystuje się efekt przeciwbólowy
i uspokojenie (u psów), możliwość zmniejszenia dawki
narkotyku chirurgicznego
You created this PDF from an application that is not licensed to print to novaPDF printer (http://www.novapdf.com)
MORFINA  działania uboczne
- depresja ośrodka oddechowego
- depresja ośrodka naczynio-ruchowego (spadek ciśnienia krwi)
- zmiany behawioralne (uspokojenie - psy, małpy, szczury, króliki, ptaki,
człowiek lub pobudzenie - koty, konie)
- wymioty, nudności  stymulacja strefy chemoreceptorowej
- parasympatykotonia - stymulacja jąder parasympat.  zwężenie
z
renicy, bradykardia, wzrost wydz. gruczołów, przyspieszenie
perystaltyki (w I fazie działania) - psy
- sympatykotonia  rozszerzenie z
renicy, tachykardia, wzrost ciśnienia 
koty, konie
- zahamowanie wydzielania ACTH, TSH i gonadotropin
- wzrost wydzielania hormonu antydiuretycznego
You created this PDF from an application that is not licensed to print to novaPDF printer (http://www.novapdf.com)
MORFINA  działania uboczne
- obniżanie progu drgawkowego
- tolerancja  na jej działanie p/bólowe
- uzależnienie psychiczne i fizyczne
- uwolnienie histaminy (skurcz oskrzeli, spadek ciśnienia,
świąd)
- hamowanie skurczów macicy
- działanie spazmogenne  (jeśli jako przeciwbólowy w
kolkach  jedynie z silnym spazmolitykiem)
- zatrzymanie moczu (spastyczny wpływ na zwieracz
pęcherza, wzrost wydz. hormonu antydiuretycznego)
- zaparcia
You created this PDF from an application that is not licensed to print to novaPDF printer (http://www.novapdf.com)
You created this PDF from an application that is not licensed to print to novaPDF printer (http://www.novapdf.com)
MORFINA
" Wchłanianie po podaniu doustnym dobre, dawkowanie
doustne - sprzeczne dane co do dawek
" U psów słaba biodostępność postaci doustnych, mogą
nie być skuteczne
" Zwykle morfina jest podawana domięśniowo, dożylnie
lub podskórnie.
" Metabolizowana do morfino-6-glukuronianu - silniejsze
działanie przeciwbólowe
" Morfina i glukuronid to aktywne metabolity diamorfiny i
kodeiny
" Eliminacja przez nerki
You created this PDF from an application that is not licensed to print to novaPDF printer (http://www.novapdf.com)
You created this PDF from an application that is not licensed to print to novaPDF printer (http://www.novapdf.com)
Kodeina Ascodan, Thiocodin
Działanie przeciwbólowe 5-10 x słabsze od morfiny
Z podobną siłą hamuje ośrodek kaszlu.
Zastosowanie:
- lek przeciwkaszlowy
- leczenie bólu umiarkowanego
Nie jest na liście leków kontrolowanych.
Stosowana doustnie.
You created this PDF from an application that is not licensed to print to novaPDF printer (http://www.novapdf.com)
Petydyna=Meperydyna Dolargan, Dolcontral
Działanie przeciwbólowe 10 x słabsze od morfiny.
Działa szybciej ale krócej od morfiny (około 2 h).
Petydyna, w odróżnieniu od morfiny, wykazuje działanie
spazmolityczne - lepsza od morfiny w znoszeniu bólu
kolkowego.
Zmiany behawioralne mniej zróżnicowane gatunkowo  nie wywołuje
pobudzeń u kotów i koni, działanie uspokajające słabsze.
Wymioty rzadko.
SÅ‚abo przeciwkaszlowo.
Niebezpieczeństwo porażenia ośrodka oddechowego  mniejsze.
Bezpieczniejsza od morfiny przy cesarskim cięciu.
Zastosowanie : w celu krótkoterminowego uspokojenia (IV, IM)
You created this PDF from an application that is not licensed to print to novaPDF printer (http://www.novapdf.com)
Etorfina
Działanie przeciwbólowe co najmniej 1000 x silniejsze od
morfiny.
Objawy uboczne  jak morfina.
Bardzo duże ryzyko stosowania.
Swoisty antagonista  diprenorfina.
U człowieka po przypadkowym podaniu podać nalokson w
dawce 0,8-1,2 mg.
Stosowana jako lek pojedynczy lub z lekami uspokajajÄ…cymi np.
etorfina + acepromazyna  dla dużych zwierząt
etorfina + metotrimeprazyna  dla psa
Zastosowanie:
- obezwładnianie zwierząt dzikich lub egzotycznych
- do neuroleptoanalgezji
You created this PDF from an application that is not licensed to print to novaPDF printer (http://www.novapdf.com)
Fentanyl Fentanyl WZF, Lunaldin, Instanyl, Effentora
Działanie przeciwbólowe 50-100 x silniejsze od morfiny.
Szeroki margines bezpieczeństwa.
U psów okres półtrwania wynosi około 3-6 godzin, a u kotów około 2,5h.
Wysoki klirens jest u psów i bardzo niskie wchłanianie po podaniu doustnym.
Fentanyl może być wchłaniany ze skóry i błony śluzowej jamy ustnej, ale nie
jest biodostępny z przewodu pokarmowego jeśli zostanie połknięty.
Zastosowanie:
- w celu uśmierzenia bólu (działanie p/bólowe zwykle trwa ok.2h),
- jako dodatek do znieczulenia lub jako środek sedacyjny w połączeniu z
innymi substancjami działającymi uspokajająco na centralny układ
nerwowy
najczęściej w połączeniu: fentanyl + droperidol; fentanyl + fluanizon
U psów i zwierząt laboratoryjnych.
U innych gatunków |(zwł. konie)  może wywołać silne pobudzenie.
Fentanyl-plastry transdermalne (Duragesic)
REMIFENTANYL, SUFENTANYL
You created this PDF from an application that is not licensed to print to novaPDF printer (http://www.novapdf.com)
Metadon Comfortan, Methadone hydrochloride Molteni
Siła, efekt działania i działania
uboczne - jak morfina.
Może także działać antagonistycznie w
stosunku do receptorów NMDA(N-metylo-D-
asparaginowych), co może przyczynić się do
efektu przeciwbólowego, zmniejszać uboczne
efekty ze strony centralnego układu
nerwowego i hamować tolerancję.
" Wet-brak badań kontrolowanych
You created this PDF from an application that is not licensed to print to novaPDF printer (http://www.novapdf.com)
Buprenorfina Vetergesic (Ca,Fe)
Częściowy agonista rec. mi
Działanie przeciwbólowe 10-20 (25- 50)x silniejsze od morfiny.
Pojawia się powoli, ale trwa długo (8-12 godzin).
Słabsze działania uboczne  mniejsza depresja oddechowa.
Nie uzależnia tak szybko jak morfina.
Zastosowanie:
-w kontroli bólu u psów i kotów- skuteczna w leczeniu bólu
pooperacyjnego
- U koni dawki wywołujące efekt bezbolesności mogą powodować działania
niepożądane (ekscytację, nadmierną aktywność ruchową), co ogranicza
zastosowanie tego leku u koni. Działania niepożądane u koni utrzymują się dłużej
niż efekt bezbolesności. W Polsce brak rejestracji dla koni.
You created this PDF from an application that is not licensed to print to novaPDF printer (http://www.novapdf.com)
Tramadol Tramal, tramal retard..
Częściowy agonista rec. mi
Hamuje wychwyt zwrotny norepinefryny i serotoniny(5-HT) oraz wywiera
drugorzędny wpływ na ą-2 adrenergiczne receptory dróg bólowych .
Działanie przeciwbólowe 5-10 x słabsze od morfiny.
Trwa 4-8h; uzależnione od dawki.
Bardzo słabo depresyjnie na ośrodek oddechowy.
Często stosowany w leczeniu bólu pooperacyjnego - umiarkowany do
ostrego.
Stosowany: parenteralnie i doustnie.
Nie wywołuje uzależnień i tolerancji.
Jest metabolitem antydepresantu-trazodonu.
Metabolit M1(200-300x silniej niż tramadol).
Ca,Fe, Eq  IV,PO
You created this PDF from an application that is not licensed to print to novaPDF printer (http://www.novapdf.com)
Leki o działaniu agonistyczno-
antagonistycznym
Agoniści rec. kappa, antagoniści rec. mi
Słabsza depresja ośrodka oddechowego,
słabsze inne działania niepożądane niż po morfinie.
You created this PDF from an application that is not licensed to print to novaPDF printer (http://www.novapdf.com)
Butorfanol Butomidor (Eq,Ca,Fe), Morphasol (Ca,Fe)
Lek o działaniu agonistyczno-antagonistycznym.
Działanie przeciwbólowe 4-7 x silniejsze od morfiny.
Krótki okres półtrwania i działania p/bólowego (1-2h).
Działa silnie przeciwkaszlowo (silniej od kodeiny)
Działania uboczne - słabsze niż po morfinie -
- nie działa niekorzystnie na układ krążenia
- nie działa zapierająco
Zastosowanie:
- przeciwbólowo- analgezja okołooperacyjna, znoszenie bólu przewlekłego
- do neuroleptoanalgezji (np. butorfanol + medetomidyna)
- w premedykacji (np. butorfanol + ketamina)
- jako lek przeciwkaszlowy
S.C.,IV,IM
Nie należy do wykazu leków kontrolowanych
You created this PDF from an application that is not licensed to print to novaPDF printer (http://www.novapdf.com)
Pentazocyna Pentazocinum WZF
Działanie przeciwbólowe 3 x słabsze od morfiny.
- zastosowanie głównie konie - uspokojenie, środek
p/bólowy, wyparta przez inne środki
- Większość wywoływanych efektów uspokajających i
przeciwbólowych uważa się za spowodowane wpływem efektów
oddziaływania leku z receptorem kappa.
Nalbufina
You created this PDF from an application that is not licensed to print to novaPDF printer (http://www.novapdf.com)
Antagoniści rec. opioidowych
Nalokson
Diprenorfina
Naltrekson
You created this PDF from an application that is not licensed to print to novaPDF printer (http://www.novapdf.com)
NALOKSON (Narcan,Naloxonum hydrochloridum)
" Antagonizm w stosunku do wszystkich receptorów
opioidowych
" Krótkie działanie ~1h
" Psy & koty 0.001-0.004mg/kg IV,IM,SC
" Konie 0.02-0.04mg/kg IV  czas trwania działania 20
min.
" Okazjonalnie używany u zwierząt do leczenia
nieprawidłowych zachowań-gryzienie śledzenia ogona -
psy, stereotypie u koni
" U ludzi :
- do wykrywania uzależnień od opiatów- nasila syndrom
odstawienia.
- jako antidotum po przypadkowym kontakcie z etorfinÄ…
You created this PDF from an application that is not licensed to print to novaPDF printer (http://www.novapdf.com)
NALTREKSON Andepend,Antaxone
" Znacznie dłuższy czas działania - T1/2 ok.10h
" Ludzie  leczenie uzależnień
" Zwierzęta-leczenie zaburzeń obsesyjno-kompulsywnych
" IV,PO,SC
You created this PDF from an application that is not licensed to print to novaPDF printer (http://www.novapdf.com)
LEKI MIEJSCOWO
ZNIECZULAJ
CE
You created this PDF from an application that is not licensed to print to novaPDF printer (http://www.novapdf.com)
Estry
Prokaina
Tetrakaina (ametokaina)
Benzokaina (anestezyna)
Kokaina
Amidy
Lidokaina (lignokaina)
Bupiwakaina ( markaina )
Prilokaina
Mepiwakaina
You created this PDF from an application that is not licensed to print to novaPDF printer (http://www.novapdf.com)
You created this PDF from an application that is not licensed to print to novaPDF printer (http://www.novapdf.com)
Mechanizm działania
Blok potencjałozależnych kanałów sodowych
(hamowanie przewodnictwa impulsów bólowych we
włóknach nerwowych).
Leki miejscowo znieczulajÄ…ce istniejÄ… w 2 formach:
- niezdysocjowanej  lipofilnej  dobrze dyfunduje przez
błony
- zdysocjowanej  hydrofilnej  z
le dyfunduje przez błony,
wiąże się z kanałem sodowym doprowadzając do jego
zablokowania
Kolejno znoszone jest czucie bólu, temp., dotyku, na końcu
blokowane włókna motoryczne
Uwaga!pH kwaśnie działanie msc.anestetyków osłabione
You created this PDF from an application that is not licensed to print to novaPDF printer (http://www.novapdf.com)
You created this PDF from an application that is not licensed to print to novaPDF printer (http://www.novapdf.com)
You created this PDF from an application that is not licensed to print to novaPDF printer (http://www.novapdf.com)
Metabolizm
Estry (z wyjątkiem kokainy) - rozkład przez
esterazy tkankowe i osoczowe.
Amidy  metabolizm w wÄ…trobie
Okres półtrwania  stosunkowo krótki 
0,5  3 godzin
You created this PDF from an application that is not licensed to print to novaPDF printer (http://www.novapdf.com)
Działania niepożądane
Pojawiają się gdy zbyt duża ilość leku miejscowo
znieczulajÄ…cego przedostanie siÄ™ do krwiobiegu.
- ze strony OUN  pobudzenie, drżenia, drgawki,
depresja ośrodka oddechowego
- ze strony układu krążenia  zwolnienie
przewodnictwa w układzie bodz
czo-
przewodzącym serca, rozszerzenie naczyń 
spadek ciśnienia krwi.
- reakcje uczuleniowe
You created this PDF from an application that is not licensed to print to novaPDF printer (http://www.novapdf.com)
Rodzaje znieczuleń miejscowych
" Powierzchniowe
" Nasiękowe (infiltracyjne)
" Okołonerwowe  podanie w okolicę przebiegu
nerwu
Szczególne formy tego znieczulenia
- przykręgowe
- nadoponowe
" Dordzeniowe
" Dożylne
" Dostawowe
You created this PDF from an application that is not licensed to print to novaPDF printer (http://www.novapdf.com)
Prokaina
- Do znieczuleń nasiękowych (u dużych zwierząt  2 %, u
małych  0,5-1 %) i okołonerwowych (u dużych zwierząt  5-6
%, u małych  2-3 %)
- SÅ‚abo przechodzi przez tkanki  nie do powierzchniowych
- Działanie po 5 min. przez 0,5-1 godz.
- Rozszerza naczynia krwionośne. Dodaje się adrenalinę 
1:100000
(Adrenaliny nie wolno stosować przy znieczuleniach miejsc
słabo ukrwionych  uszy, ogon, dostawowych, dożylnych,
nadoponowych)
- Reakcje uczuleniowe
- Rozkładana przez esterazy
- Podczas rozkładu powstaje PABA, który antagonizuje działanie
sulfonamidów
- inhibitory AchE przedłużają jej rozkład  dłuższe dzialanie,
większa toksyczność
- Wrażliwe na jej działanie konie
You created this PDF from an application that is not licensed to print to novaPDF printer (http://www.novapdf.com)
Lidokaina
- Działa silniej, szybciej i dłużej w porównaniu z prokainą
- Do znieczuleń powierzchniowych (2-4 %), nasiękowych
(0,25-0,5 %) i okołonerwowych (1-2 %)
- Działanie natychmiast przez 1-1,5 godz.
- Można z dodatkiem adrenaliny
- Metabolizowana w wÄ…trobie
- Bardziej toksyczna od prokainy
*EMLA
You created this PDF from an application that is not licensed to print to novaPDF printer (http://www.novapdf.com)
Lidokaina i pochodna prokainy  prokainamid
stosowane sÄ… jako leki przeciwarytmiczne (kl. I)
You created this PDF from an application that is not licensed to print to novaPDF printer (http://www.novapdf.com)
" Benzokaina  słabo rozpuszczalna w wodzie.
Stosowana do znieczuleń powierzchniowych (10-20
%)
" Tetrakaina  do znieczuleń powierzchniowych
" Bupiwakaina  działa silniej i dłużej od lignokainy 
4-8 godzin.
" Prilokaina
" Mepiwakaina
" Proparakaina-krople do oczu-znieczulenie rogówki, nie zmienia
wielkosci żrenicy, nie drażni,początek działania po 1 min., trwa ok..15-30 min.
Inne w okulistyce: proksymetakaina, oksybuprokaina
You created this PDF from an application that is not licensed to print to novaPDF printer (http://www.novapdf.com)
Literatura:
" Boothe D.M., Small Animal Clinical Pharmacology and Therapeutics, Saunders Comp., 2001.
" Maddison J.E., Page S.W., Church D.B. Small Animal Clinical Pharmacology 2nd ed., Saunders
Elsevier, 2008
" Adams H.R. Veterinary Pharmacology and Therapeutics. 8th ed Iowa State University
Press/Ames, 2001.
" Crowell-Davis S.L., Murry T. Veterinary Psychopharmacology. Blackwell Publishing, 2006
" Rang and Dale's Pharmacology (6th Edition) M.M. Dale. J.M. Ritter, R.J. Fowler H.P. Rang
" www.pharmacologycorner.com
You created this PDF from an application that is not licensed to print to novaPDF printer (http://www.novapdf.com)