Kompozycja w fotografii krajobrazu, cz.1 - Podstawy http://www.swiatobrazu.pl/kompozycja-w-fotografii-krajobrazu-cz1-po...
17 kwietnia 2010, 20:41 Autor: Dawid Petka
czytano: 40211 razy
Kompozycja w fotografii krajobrazu, cz.1 - Podstawy
Kompozycja jest niezwykle istotnym etapem
tworzenia zdjęcia  od znajomości jej reguł
(stosowania się do nich bądz
świadomego ich
łamania) zależy powodzenie każdej fotografii.
Pomimo swej niebagatelnej roli, często jest
marginalizowana i uznawana za zbiór sztywnych,
martwych zasad. O tym, że jest to fałszywe
mniemanie, a znajomość teorii pomaga w
prawdziwie twórczym procesie, dowiecie się z
poradnika  Kompozycja w fotografii krajobrazu .
W pierwszej części tego cyklu zajmiemy się
elementarnymi jej prawami.
Czytaj także:
cz. 2 Kierunek i równowaga
cz. 3 Linia, kształt i kolor
cz. 4 Wpływ obiektywu na kompozycję
cz. 5 Jak kompozycja wpływa na znaczenie fotogafii. Podsumowanie cyklu
Oglądając dzieła mistrzów fotografii doświadczamy uczucia pełni. Ich obrazy są skończone, a ta
zamknięta całość zawsze jest spójna i harmonijna. Decyduje o tym głównie stosowanie przez nich zasad
kompozycji. Słowo to pochodzi od łacińskiego wyrazu compositio i oznacza "połączenie". Oczywiście w
interesującym nas kontekście chodzi o połączenie elementów składowych obrazu w jednolitą całość.
1 z 9 2015-08-15 17:12
Kompozycja w fotografii krajobrazu, cz.1 - Podstawy http://www.swiatobrazu.pl/kompozycja-w-fotografii-krajobrazu-cz1-po...
Ziemia niczyja, Fot. D.Petka
Kompozycja tego zdjęcia w całości oparta została na zasadzie złotego podziału. Pozioma ściana i słup umieszczone są w 1/3 i
2/3 długości podstawy kadru, podobnie linie tworzone przez padające światło i przewody.
[kn_advert]
Wstęp
Zasada trójpodziału
Pustynia Solińska, Fot. D.Petka
Deska umieszczona jest w jednym z czterech mocnych punktów kompozycyjnych, a ciemniejsza (górna) część fotografii
podzielona według zasady trójpodziału.
Współcześnie pojmowana kompozycja w ujęciu europejskim (w tym cyklu będziemy zajmowali się
jedynie estetyką zachodnią) bazuje oczywiście na wzorcach antycznych. To właśnie starożytni Grecy
uznali, że podział prostokąta tak, by stosunek boku krótszego do dłuższego wynosił 2:3, jest podziałem
idealnym. Wkrótce taką figurę zaczęto dzielić na dziewięć części, będących efektem nałożenia nań
dwóch linii poziomych i dwóch pionowych, przecinających boki w 1/3 i 2/3 ich długości. W ten sposób
doprowadzono do powstania tzw. reguły trójpodziału, uznawanej za podstawową w procesie kompozycji
obrazu. Przecięcie pionowych i poziomych linii wyznacza mocne punkty kompozycji. Elementy
umieszczone w tych punktach i wzdłuż linii stają się dominującym motywem fotografii. Klasycznym
przykładem zastosowania tej reguły są zdjęcia przedstawiające rozległe krajobrazy z horyzontem:
2 z 9 2015-08-15 17:12
Kompozycja w fotografii krajobrazu, cz.1 - Podstawy http://www.swiatobrazu.pl/kompozycja-w-fotografii-krajobrazu-cz1-po...
Wzgórze, Fot. D.Petka
Podział między ziemią a niebem zachowany jest w proporcji 1:2, dodatkowo to, co ponad horyzontem, podzielone zostało na
połowę. Rezultatem jest podział poziomych płaszczyzn na trzy równe części.
Tego typu kompozycje prezentują się najlepiej, a co za tym idzie najskuteczniej oddziałują na odbiorcę,
gdy linia horyzontu umieszczona jest wzdłuż jednej z mocnych prostych. Proszę zauważyć, że (w
większości przypadków) efekt uznawany jest za nieciekawy, gdy przejście nieba i ziemi umieścimy w
połowie kadru, czyli gdy zastosujemy proporcje 50/50. Zasady te odnoszą się także do rozmieszczenia
elementów w poziomie.
[kn_advert]
Oczywiście podział "pół na pół" nie zawsze jest zły. Czasem okazuje się dużo bardziej skuteczny niż
asymetryczny. Charakter tych proporcji dobrze oddają nazwy, odpowiednio: kompozycja statyczna i
dynamiczna. Nadmienić można, że kompozycja statyczna sprawdza się w przypadku kadrów
kwadratowych.
3 z 9 2015-08-15 17:12
Kompozycja w fotografii krajobrazu, cz.1 - Podstawy http://www.swiatobrazu.pl/kompozycja-w-fotografii-krajobrazu-cz1-po...
Bajka, Fot. D.Petka
Kadr dzielony jest w poziomie "na pół". Linia podziału przebiega między grubszym a cieńszym drzewem. W pionie zastosowano
regułę trójpodziału.
Warto ćwiczyć układanie elementów pejzażu także poza aparatem. Bryan Peterson proponuje wykonanie
małego "urządzenia" pomocnego przy kadrowaniu. Jest nim zwykła koszulka na dokumenty w sztywnej
ramce z naniesionymi na folii czterema liniami. Używanie tego "aparatu" systematycznie rozwija
wyobraz
nię i widzenie fotografa, by mógł on swobodnie tworzyć zdjęcia intuicyjnie kadrując.
Reguła trójpodziału
Spójność fotografii
4 z 9 2015-08-15 17:12
Kompozycja w fotografii krajobrazu, cz.1 - Podstawy http://www.swiatobrazu.pl/kompozycja-w-fotografii-krajobrazu-cz1-po...
Śnieg, Fot. D.Petka
Prezentowana fotografia może być rozpatrywana w kontekście minimalizmu. Wyjątkowo uproszczona kompozycja zyskuje
sporo na znacznym zawężeniu palety barw.
Na wrażenie spójności (lub jego brak) wpływa głównie wybór motywu zdjęcia. Niezwykle ważne jest, by
zdjęcie posiadało jeden temat - wzrok widza musi być poprowadzony skutecznie przez wszystkie
elementy kompozycji. Nadmiar składowych obrazu może skutkować zniechęceniem odbiorcy, którego
oko nie może skupić się na tym, co istotne. Wiele zdjęć początkujących adeptów fotografii prezentuje
się inkoherentnie, a co za tym idzie - z
le. Wyróżnić można dwie przyczyny tego zjawiska:
Wspomniane wyżej przeładowanie tematyczno-motywiczne.
Niechlujność kompozycji kadru poza obszarem tematu.
[kn_advert]
Rozwiązanie pierwszego problemu polega na odrzucaniu tego, co zbędne na zdjęciu, na przykład
poprzez upraszczanie motywów. Jeśli fotografujemy dziecko bawiące się klockami, a celem fotografii ma
być ukazanie jego czystej radości z zabawy, nasze starania muszą doprowadzić do takiego wypełnienia
kadru, żeby to maluch i jego klocki dominowały. Jeśli gdzieś w tle, przez uchylone drzwi, widoczna jest
mamusia krzątająca się w kuchni bądz
tatuś oglądający Fakty, powinniśmy zmienić pozycję aparatu
tak, by nie ujmować ich w kadrze. W fotografii krajobrazu sytuacja jest analogiczna, tyle że selekcja
bardziej subtelna  np. gdy celem zdjęcia jest pokazanie piękna Czarnego Stawu Gąsienicowego, warto
uniknąć umieszczania na zdjęciu turystów bądz
też drzew, przez które ów staw będzie prześwitywał.
5 z 9 2015-08-15 17:12
Kompozycja w fotografii krajobrazu, cz.1 - Podstawy http://www.swiatobrazu.pl/kompozycja-w-fotografii-krajobrazu-cz1-po...
Dłonie ziemi, Fot. D.Petka
Problem drugi dotyczy najczęściej obrzeży zdjęcia. Ileż to fotografii zostało zepsutych przez pojawiające
się nie wiadomo skąd drzewa czy skały? Szczególną uwagę należy zwracać na narożniki kadru, które
siłą rzeczy stają się z
ródłem napięć kompozycji oraz ją akcentują.
6 z 9 2015-08-15 17:12
Kompozycja w fotografii krajobrazu, cz.1 - Podstawy http://www.swiatobrazu.pl/kompozycja-w-fotografii-krajobrazu-cz1-po...
Jabłoń, Fot. D.Petka
Temat fotografii - drzewo - jest wyjątkowo klarowny i umieszczony według podziału 50/50. Dynamizmu nadaje scenie ukośna
linia tworzona przez konar i warstwy stworzone przez ciemne i jasne niebo oraz trawę, według trójpodziału.
Boki fotografii, czyli linie kadrujące, stanowią ramę ograniczającą obraz. W stosunku do nich ustalane
są proporcje elementów. Są też ostatnią częścią kompozycji, na którą widz powinien zwrócić uwagę,
zwłaszcza w pejzażu. Gdy zachowamy czystość owych linii i zarazem ich neutralność, mamy szanse na
subtelne oszukanie mózgu, sprawiające, że widzi on obraz w oderwaniu od jego "obrazowatości". Dzięki
temu sprawiamy, że fotografia "wylewa się" poza swoje granice, całkowicie pochłaniając widza.
Mistrzem tej techniki był z pewnością Galen Rowell, którego pejzaże dosłownie wciągają odbiorcę.
7 z 9 2015-08-15 17:12
Kompozycja w fotografii krajobrazu, cz.1 - Podstawy http://www.swiatobrazu.pl/kompozycja-w-fotografii-krajobrazu-cz1-po...
f
Fot. Galen Rowell
Fot. Galen Rowell
8 z 9 2015-08-15 17:12
Kompozycja w fotografii krajobrazu, cz.1 - Podstawy http://www.swiatobrazu.pl/kompozycja-w-fotografii-krajobrazu-cz1-po...
Podsumowanie
Te dwie naczelne zasady mogą już wystarczyć do tworzenia zadowalających kompozycji krajobrazowych.
Jednak do pełnego zrozumienia problemu kompozycji konieczne będzie dalsze zagłębienie się w jej
tajniki, co też postaramy się uczynić w kolejnej części tego cyklu. Przypatrzymy się również wyborowi
motywu, problemowi rozmaicie pojmowanego kontrastu. Omówimy też podstawowe elementy graficzne
obrazu i postaramy się, by wiedza ta przekładała się na świadome tworzenie zdjęć krajobrazowych. Na
koniec przejdziemy do kwestii perspektywy, wyboru obiektywu (i wpływu tej decyzji na kompozycję)
oraz do operowania głębią ostrości.
Czytaj także:
cz. 2 Kierunek i równowaga
cz. 3 Linia, kształt i kolor
cz. 4 Wpływ obiektywu na kompozycję
cz. 5 Jak kompozycja wpływa na znaczenie fotogafii. Podsumowanie cyklu
www.swiatobrazu.pl
9 z 9 2015-08-15 17:12