Józef Mirowicz
Badanie wypadku jest procedurą
ukierunkowaną na wszechstronne poznanie
zdarzeo wypadkowych
Wypadki się nie zdarzają
Wypadki są powodowane
Na świecie codziennie
� 300 000 osób ulega wypadkom przy pracy (tj. tyle, ilu
mieszkańców liczy Białystok, Gliwice)
� 30 000 osób ulega wypadkom ciężkim
(tj. tylu, ilu mieszkańców liczy Kłodzko, Zakopane)
� 600 osób ulega wypadkom śmiertelnym
(dane za Inspektorem Pracy nr 3 (241) z 2003)
Na świecie co roku
� 500 mln osób jest niepełnosprawnych
(więcej niż liczba mieszkańców UE)
� 60 do 150 mln osób rozpoznaje się chorobę związaną z
warunkami pracy
(tj. tylu mieszkańców ilu liczy Rosja)
� 60 mln pracowników jest eksponowanych na czynniki
rakotwórcze
(tj. tyle, ilu mieszkańców liczy Francja).
Koszty wypadków w Polsce
� Straty dla przedsiębiorstwa w Polsce wynoszą średnio
43 000 zł na 1 wypadek ciężki lub śmiertelny
� Koszty niewłaściwych warunków pracy wynoszą ok. 20
mld zł tj. 2,5 % PKB.
Obowiązki pracodawcy
� Art. 234 2 kodeksu pracy  pracodawca jest obowiązany niezwłocznie zawiadomić
właściwego inspektora pracy i prokuratora o śmiertelnym, ciężkim lub zbiorowym
wypadku przy pracy oraz o każdym innym wypadku, który wywołał wymienione skutki,
mającym związek z pracą, jeżeli może być uznany za wypadek przy pracy.
� Art. 283 2 kodeksu pracy  tej samej karze podlega, kto:
pkt 6 wbrew obowiązkowi nie zawiadamia właściwego inspektora pracy, prokuratora lub
innego właściwego organu o śmiertelnym, ciężkim lub zbiorowym wypadku przy pracy
oraz o każdym innym wypadku, który wywołał wymienione skutki, mającym związek z
pracą, jeżeli może być uznany za wypadek przy pracy, nie zgłasza choroby zawodowej
albo podejrzenia o taką chorobę, nie ujawnia wypadku przy pracy lub choroby
zawodowej, albo przedstawia niezgodne z prawdą informacje, dowody lub dokumenty
dotyczące takich wypadków i chorób.
Wypadek przy pracy
� Ustawa z 30.10.2002
o ubezpieczeniu społecznym z tytułu wypadków przy pracy i
chorób zawodowych (Dz. U. 199 poz. 1673 ze zm.)
� ROZPORZ
DZENIE RADY MINISTRÓW
z dnia 1 lipca 2009 r.
w sprawie ustalania okoliczności i przyczyn wypadków przy pracy
(Dz. U. z dnia 2 lipca 2009 r.)
Definicja wypadku przy pracy
� Art. 3 Nagłe zdarzenie wywołane przyczyna zewnętrzną
powodujące uraz lub śmierć, które nastąpiło w związku z
pracą:
- podczas lub w związku z wykonywaniem zwykłych czynności albo poleceń
przełożonych
- Podczas lub w związku z wykonywaniem przez pracownika czynności na
rzecz pracodawcy, nawet bez polecenia
- W czasie pozostawania pracownika w dyspozycji pracodawcy w drodze
między siedzibą pracodawcy, a miejscem wykonywania obowiązku
wynikającego ze stosunku pracy
Rodzaje wypadków
� wypadki przy pracy
- art. 3 u. 1 ustawy z dnia 30.10.2002r. o ubezpieczeniu społecznym z tytułu
wypadków przy pracy i chorób zawodowych (Dz. U. nr 199, poz. 1673 z póz
n.
zm).
� wypadki traktowane na równi z wypadkami przy pracy
w zakresie uprawnień do świadczeń
- art. 3 u. 2 ustawy z dnia 30.10.2002r. o ubezpieczeniu społecznym z tytułu
wypadków przy pracy i chorób zawodowych (Dz. U. nr 199, poz. 1673 z póz
n.
zm).
Rodzaje wypadków (2)
� Wypadki w drodze do pracy lub z pracy
- art. 57b ustawy z dnia 17.12.1998r. O emeryturach i rentach
z Funduszu Ubezpieczeń Społecznych (Dz. U. nr 162, poz.
1118 z póz
n. Zm).
� Wypadki powstałe w okolicznościach
szczególnych
- art. 2 u. 1 ustawy z dnia 30.10.2002r. O zaopatrzeniu z
tytułu wypadków lub chorób zawodowych powstałych w
szczególnych okolicznościach.
Wypadek przy pracy (2)
� Za wypadek przy pracy uważa się również nagłe zdarzenie
wywołane przyczyna zewnętrzną powodujące uraz lub
śmierć, które nastąpiło w okresie ubezpieczenia
wypadkowego z danego tytułu podczas:
- uprawiania sportu w trakcie zawodów i treningów przez
osobę pobierającą stypendium sportowe
Wypadek przy pracy (2)
- wykonywania odpłatnie pracy na podstawie skierowania do
pracy w czasie odbywania kary pozbawienia wolności lub
tymczasowego aresztowania
- pełnienia mandatu posła lub senatora, pobierającego
uposażenie
- odbywania szkolenia lub stażu przez absolwenta
pobierającego stypendium w okresie odbywania tego stażu
lub szkolenia na podstawie skierowania wydanego przez
powiatowy urząd pracy
Wypadek przy pracy (2)
- wykonywania przez członka rolniczej spółdzielni
produkcyjnej, spółdzielni kółek rolniczych oraz przez inną
osobę traktowaną na równi z członkiem spółdzielni w
rozumieniu przepisów o systemie ubezpieczeń
społecznych, pracy na rzecz tych spółdzielni
- wykonywania pracy na podstawie umowy agencyjnej,
umowy zlecenia lub umowy o świadczenie usług, do której
zgodnie z kodeksem cywilnym stosuje się przepisy
dotyczące zlecenia
Wypadek zrównany z wypadkiem
przy pracy
� Na równi z wypadkiem przy pracy traktuje się  w zakresie
uprawnień do świadczeń  wypadek, któremu pracownik
uległ:
- w czasie podróży służbowej, chyba że wypadek spowodowany został
postępowaniem pracownika, które nie pozostaje w związku z wykonywaniem
powierzonych mu zadań
- podczas szkolenia w zakresie powszechnej samoobrony
- przy wykonywaniu zadań zleconych przez działające u pracodawcy organizacje
związkowe
Wypadek w drodze do pracy lub z
pracy
� Za wypadek w drodze do pracy lub z pracy uważa się nagłe
zdarzenie wywołane przyczyna zewnętrzną, które nastąpiło
w drodze do lub z miejsca wykonywania zatrudnienia lub
innej działalności stanowiącej tytuł ubezpieczenia
rentowego, jeżeli droga ta była najkrótsza i nie została
przerwana
- Uważa się, że wypadek nastąpił w drodze do pracy lub z pracy, mimo że droga została
przerwana, jeżeli przerwa była życiowo uzasadniona i jej czas nie przekraczał granic
potrzeby
- Uważa się, że wypadek nastąpił w drodze do pracy lub z pracy również wówczas, gdy
droga, nie będąc drogą najkrótszą, była dla ubezpieczonego, ze względów
komunikacyjnych, najdogodniejsza
Postępowanie w sprawach
wypadków przy pracy
� Pracownik który uległ wypadkowi, jeżeli jego stan
zdrowia na to pozwala, powinien poinformować
niezwłocznie o wypadku swojego przełożonego
Postępowanie w sprawach
wypadków przy pracy (2)
� Okoliczności i przyczyny wypadków przy pracy ustala zespół
powypadkowy w składzie:
- pracownik kierujący komórką bhp oraz zakładowy sip (w. śmiertelny, ciężki, zbiorowy)
- pracownik służby bhp oraz oddziałowy (wydziałowy) sip (pozostałe wypadki)
- pracodawca lub pracownik zatrudniony przy innej pracy, któremu pracodawca powierzył
wykonywanie zadań służby bhp, albo specjalista spoza zakładu pracy ( u pracodawcy,
który nie ma obowiązku tworzenia służby bhp)
- przedstawiciel pracowników posiadający aktualne zaświadczenie o ukończeniu szkolenia
w zakresie bhp (w przypadku braku sip)
- pracodawca oraz specjalista spoza zakładu pracy.
Postępowanie w sprawach
wypadków przy pracy (3)
� Do czasu ustalenia okoliczności i przyczyn wypadku
pracodawca ma obowiązek zabezpieczyć miejsce
wypadku w sposób wykluczający:
- dopuszczenie do miejsca wypadku osób niepowołanych,
- Uruchamianie bez koniecznej potrzeby maszyn i innych urządzeń
technicznych, które w związku z wypadkiem zostały wstrzymane
- Dokonywanie zmiany położenia maszyn i innych urządzeń technicznych, jak
również zmiany położenia innych przedmiotów, które spowodowały wypadek
lub pozwalają odtworzyć jego okoliczności
Postępowanie w sprawach
wypadków przy pracy (4)
� Zgodę na uruchomienie maszyn i innych urządzeń technicznych lub
dokonanie zmian w miejscu wypadku wyraża pracodawca, w uzgodnieniu ze
sip, po dokonaniu oględzin miejsca wypadku oraz po sporządzeniu, jeśli
zachodzi potrzeba, szkicu lub fotografii miejsca wypadku
� Zgodę, o której mowa wyżej w sytuacji zaistnienia wypadku śmiertelnego,
ciężkiego lub zbiorowego wyraża pracodawca po uzgodnieniu z właściwym
inspektorem pracy i prokuratorem, a w razie zaistnienia takich wypadków w
zakładzie górniczym  także po uzgodnieniu z właściwym organem
państwowego nadzoru górniczego
� Dokonywanie zmian w miejscu wypadku bez uzyskania zgody, o której mowa,
jest dopuszczalne, jeżeli zachodzi konieczność ratowania osób lub mienia albo
zapobieżenia grożącemu niebezpieczeństwu
Obowiązki zespołu
powypadkowego
� Niezwłocznie po otrzymaniu wiadomości o wypadku
zespół powypadkowy jest obowiązany przystąpić do
ustalenia okoliczności i przyczyn wypadku, a w
szczególności:
- dokonać oględzin miejsca wypadku, stanu technicznego maszyn i
innych urządzeń technicznych, stanu urządzeń ochronnych oraz
zbadać warunki wykonywania pracy i inne okoliczności, które mogły
mieć wpływ na powstanie wypadku
- jeżeli jest to konieczne, sporządzić szkic lub fotografię miejsca
wypadku
Obowiązki zespołu powypadkowego (2)
� Wysłuchać wyjaśnień poszkodowanego, jeżeli stan jego zdrowia na to
pozwala
� Zebrać informacje od świadków wypadku
� Zasięgnąć opinii lekarza, w szczególności lekarza sprawującego opiekę
zdrowotną nad pracownikami, oraz w razie potrzeby innych
specjalistów
� Zebrać inne dowody dotyczące wypadku
� Dokonać kwalifikacji prawnej wypadku, kierując się definicją wypadku
� Określić wnioski i środki profilaktyczne
� Zespół powypadkowy obowiązany jest wykorzystać materiały zebrane
przez organy prowadzące śledztwo lub dochodzenie, jeżeli materiały te
zostaną mu udostępnione
Obowiązki zespołu powypadkowego (3)
� Po ustaleniu okoliczności i przyczyn wypadku zespół powypadkowy
sporządza  nie póz
niej niż w ciągu 14 dni od dnia uzyskania
zawiadomienia o wypadku  protokół ustalenia okoliczności i przyczyn
wypadku
� Ustalenie okoliczności i przyczyn wypadku w terminie póz
niejszym,
wskutek uzasadnionych przeszkód lub trudności, wymaga podania
przyczyny tego opóz
nienia w treści protokołu powypadkowego
� Zapoznanie poszkodowanego (członków rodziny pracownika zmarłego
wskutek wypadku) z treścią protokołu powypadkowego i pouczenie o
przysługującym mu prawie zgłoszenia uwag i zastrzeżeń do ustaleń
zawartych w protokole
Obowiązki zespołu powypadkowego (4)
� Doręczenie protokołu powypadkowego wraz z pozostałą
dokumentacją powypadkową pracodawcy w celu
zatwierdzenia
� Sporządzenie  nie póz
niej niż w ciągu 5 dni nowego
protokołu powypadkowego, na wniosek pracodawcy, po
dokonaniu wyjaśnień i uzupełnień w przypadku gdy:
- do treści protokołu zostały zgłoszone zastrzeżenia przez
poszkodowanego lub członków rodziny pracownika
zmarłego wskutek wypadku
- protokół ten nie odpowiada warunkom określonym w
rozporządzeniu
Obowiązki zespołu powypadkowego (5)
� Sporządzenie  nie póz
niej niż w ciągu 5 dni nowego
protokołu (po dokonaniu wyjaśnień i uzupełnień) gdy
właściwy inspektor pracy zwróci się do pracodawcy z
uzasadnionym wnioskiem o ponowne ustalenie
okoliczności i przyczyn wypadku śmiertelnego, ciężkiego i
zbiorowego
Tylko w przypadku gdy protokół zawiera
Ustalenia naruszające uprawnienia pracownika albo
niewłaściwe wnioski profilaktyczne
Najczęstsze błędy formalne w dokumentacjach
powypadkowych
� Skład zespołu powypadkowego  pkt 2 protokołu
� Niepodjęcie działań przez zespół powypadkowy w celu
ustalenia okoliczności i przyczyn wypadku w trybie
natychmiastowym  pkt 2 protokołu
� Brak szczegółowego uzasadnienia stwierdzenia zespołu
powypadkowego, że poszkodowany naruszył przepisy bhp
w sposób umyślny lub wskutek rażącego niedbalstwa  pkt
5 protokołu
� Brak szczegółowego uzasadnienia stwierdzenia zespołu
powypadkowego, że wypadek nie jest wypadkiem przy
pracy  pkt 7 protokołu
Najczęstsze błędy formalne (2)
� Brak lub niewłaściwe wnioski i środki profilaktyczne  pkt 9 protokołu
� Brak podpisów członków zespołu powypadkowego
� Niedotrzymanie terminu sporządzenia protokołu powypadkowego w
terminie 14 dni  brak uzasadnienia w punkcie 12 protokołu
� Zapoznanie poszkodowanego lub członka rodziny zatwierdzeniu
protokołu powypadkowego  pkt 13 i 14 protokołu
� Brak wykazu załączników  pkt 16 protokołu
� Brak wskazania siedziby sądu pracy  pouczenie pkt II
Dziękuję za uwagę