1. Definicja wsp. Napełnienia. Zależność współczynnika napełnienia od prędkości obrotowej dla ZI i
ZS. Zależność współczynnika napełnienia dla silnika ZI dla różnych kątów otwarcia przepustnicy.
ma ma mp
·v= = =·p ·vk
mt m mt
p
Współczynnik napełnienia to stosunek masy powietrza znajdującego się w cylindrze po zakończeniu
wymiany ładunku i masy powietrza, mogącego się zmieścić w cylindrze w warunkach odniesienia
(normalnych lub panujących przed wlotem do cylindra w wypadku silników doładowanych).
Współczynnik napełnienia cylindra silnika dwusuwowego jest iloczynem współczynnika
przechwycenia ładunku i współczynnika napełnienia komory korbowej.
2. Co to jest krzywka wielomianowa. Wykres kinematyczny krzywki wielomianowej
Krzywka wielomianowa to krzywka o wzniosie(oraz  w konsekwencji  prędkości i przyspieszeniu)
popychacza, opisanym funkcją wielomianową, spełniającą dodatkowe warunki opisane analitycznie
3. Definicja liczby oktanowej. Rodzaje liczby oktanowej. Wpływ składu benzyny na liczbę
oktanową. Sposoby zwiększania liczby oktanowej.
Charakteryzuje odporność paliwa na spalanie stukowe. Procentowa objętościowa zawartość
izooktanu C8H18 w mieszaninie z n heptanem C7H16 o takiej samej odporności na spalanie stukowe
w znormalizowanych warunkach, jak badane paliwo.
Liczba oktanowa motorowa LOM
Charakterystyczna dla dużego obciążenia: n = 900 obr/min,
podgrzewana mieszanka (149ºC),
zmienny kąt wyprzedzenia zapłonu.
Wyznaczana na silniku o zmiennym stopniu sprężania µ= 4 ÷ 10.
Liczba oktanowa badawcza LOB
Charakterystyczna dla częściowego obciążenia: n = 600 min,
nie podgrzewana mieszanka, stały kąt wyprzedzenia zapłonu.
Wyznaczana na silniku o zmiennym stopniu sprężania µ = 4 ÷ 10.
Liczba oktanowa drogowa LOD
Wyznaczana w warunkach drogowych 
badanie w czasie przyspieszania ze zmiennym kątem wyprzedzenia zapłonu
Duża LO: węglowodory pierścieniowe i rozgałęzione izoalkany.
Mała LO: węglowodory prostołańcuchowe.
Zwiększanie LO:
> skład frakcyjny (lżejsze frakcje),
> skład chemiczny,
> dodatki metaloorganiczne: czteroetylek ołowiu; czterometylek ołowiu, związki żelaza, związki
potasu.
4. Definicja liczby cetanowej LC
Charakteryzuje zdolność paliwa do samozapłonu. Procentowa objętościowa zawartość n cetanu
C16H34 w mieszaninie z ą metylonaftalenem C11H10 o takiej samej zdolności do samozapłonu w
znormalizowanych warunkach, jak badane paliwo.
LC = 45 ÷ 60
LC H"55Ä…5-0,45·LOB
LC H"60Ä…5-0,55·LOM
5. Definicja współczynnika nadmiaru powietrza. (jedno zdanie)
Współczynnik nadmiaru powietrza (składu mieszanki palnej)-stosunek ilości powietrza biorącego
udział w spalaniu i ilości powietrza niezbędnego do całkowitego i zupełnego spalenia paliwa
ma ma
= =
ma stech m Lt
f
DOPISAAAAAC
6. Spalanie w silniku ZI na otwartym wykresie indykatorowym. Zaznaczyć i nazwać poszczególne
fazy spalania
I Okres spalania indukcyjnego; powstawania płomienia.
ą1 zależy od: rodzaju paliwa, współczynnika nadmiaru powietrza, współczynnika resztek spalin.
Ä…1 maÅ‚e, gdy: = 0,6 ÷0,8 maÅ‚e, jednorodna mieszanka.
II Okres właściwego spalania; rozprzestrzeniania się płomienia.
W II okresie występuje maksimum ciśnienia. Do końca okresu II wywiązuje się do 90% ciepła.
III Okres dopalania.
Spadek szybkości reakcji na skutek wyczerpywania się substratów. Do 1/3 suwu rozprężania
wyczerpują się praktycznie substraty. Dopalanie może się przedłużyć dla mieszanek ubogich, dużego
½ i opóz
nionego zapłonu.
7. Spalanie w silniku ZS na otwartym wykresie indykatorowym. Zaznaczyć i nazwać poszczególne
fazy spalania
I Okres opóz
nienia samozapłonu
Od początku wtrysku do pojawienia się płomienia gorącego.
Na długość okresu I wpływają:
" fizyczne i chemiczne właściwości paliwa (liczba cetanowa),
" temperatura i ciśnienie powietrza,
" stopień rozdrobnienia paliwa (ciśnienie wtrysku paliwa),
" zawirowanie powietrza w cylindrze,
" współczynnik resztek spalin.
II Okres spalania kinetycznego (quasi izochorycznego)
Spala się gotowa mieszanka z okresu I oraz powstająca mieszanka. O szybkości spalania decyduje
kinetyka reakcji chemicznych.
Na długość okresu wpływają:
" czas trwania okresu I,
" ilość paliwa wtryśnięta w okresie I,
" jakość rozpylenia paliwa.
III Okres spalania dyfuzyjnego (quasi izobarycznego)
Spala się tylko powstająca mieszanka. O szybkości spalania decyduje parowanie i dyfuzja.
Do koÅ„ca okresu III wywiÄ…zuje siÄ™(70÷85%) ciepÅ‚a.
Na długość okresu III wpływają:
" współczynnik nadmiaru powietrza uśredniony względem przestrzeni całej komory spalania,
" zawirowanie powietrza w cylindrze,
" charakterystyka czasowa wtrysku paliwa.
IV Okres dopalania
Od kÄ…ta maksymalnej temperatury.
8.Sprawność ogólna silnika, jednostkowe zużycie paliwa i ich związek oraz zakresy wartości dla
S o ZI i S o ZS
Sprawność ogólna (efektywna ·e)  jest to stosunek liczby ciepÅ‚a użytecznego Qe do iloÅ›ci
ciepła doprowadzonego do czynnika w rzeczywistym obiegu pracy Qd.
· · *· ; · · *· *· ; · Ne/Ge*Wu · =1/ge*Wu
e= i m e= i m t e= e
Jednostkowe zużycie paliwa: określa ilość zużytego przez silnik paliwa w jednostce czasu
przypadajÄ…cej na jednostkÄ™ mocy. ge=IGg/NeI-wart bezw.
ÂÛÂÛ
·i  sprawność indykowana
·m  sprawność mechaniczna Wu  wartość opaÅ‚owa
Ge  sekundowe zużycie paliwa Ne  moc użyteczna [kW]
ge  jednostkowe zużycie paliwa
9. Wpływ kąta wyprzedzenia zapłonu na wykres indykatorowy: zamknięty i otwarty (nieskończ)
10. Spalanie stukowe w S o ZI. Wpływ czynników konstrukcyjnych i eksploatacyjnych na
skłonności do występowania spalania stukowego
Spalanie stukowe: spowodowane jest zbyt dużym stopniem sprężania w stosunku do liczby
oktanowej zużytego paliwa. Spalanie stukowe wywołane rozprężającą się w komorze spalania
częścią palącej się mieszaniny palnej, która podgrzewa i spręża jeszcze nie zapaloną pozostałą
mieszankę. Po przekroczeniu pewnej granicy ciśnienia, temperatury pozostała nie spalona
mieszanka spala się gwałtownie powodując znaczne wahania ciśnienia w komorze spalania i
powstanie dz
więku stuku. Wpływ na spalanie stukowe na: dobór odpowiedniego stopnia
sprężania, ilość oktanów w paliwie, dobrze zaprojektowana komora spalania(materiał
głowicy, umieszczenie świec, obciążenie silnika)
11.. Wyprowadzić równanie mocy silnika I Rodzaju (jednostki)
Li
pi=
V
s
Średnie ciśnienie indykowane [Pa]
Le
pe=
V
s
Średnie ciśnienie użyteczne [Pa]
LiÅ"c
N =
i
Äobieg
Moc indykowana c-liczba cylindrów[W]
LeÅ"c
N =
e
Äobieg
Moc użyteczna [W]
30Å"Ä
Ä =
obieg
n
Ä= 2 ; 4
Czas obiegu Współczynnik suwowości , liczba obrotów n [obr/min],
n
É=Ä„
30
[rad/s]
pe V
ss
M =
e
V =V N =M É
c
Ä„Ä
ss s e e
Objętość skokowa silnika [m3] [W] [Nm]
pe V n
s
N =
e
30 Ä
-równanie mocy I rodzaju
12. Autonomiczne algorytmy sterowania silników o zapłonie iskrowym
_ Współczynnik składu mieszaniny palnej  
_ Kąt wyprzedzenia zapłonu  ąz
_ Współczynnik recyrkulacji spalin  r
_ Minimalna prędkość obrotowa biegu jałowego  nbj min
_ Maksymalna prędkość obrotowa  nmax
_ Charakterystyka napeÅ‚nienia  ·v(n, Me):
" Ciśnienie doładowania  pd
" Fazy rozrządu  Ć
" Wzniosy zaworów  hmax, h(ą)
" Parametry geometryczne układu dolotu  D
_ Stan cieplny silnika  T
Stan cieplny silnika  zbiór temperatur części silnika i jego
materiałów eksploatacyjnych (ciecz chłodząca, olej silnikowy).
13. Autonomiczne algorytmy sterowania silników o zapłonie
samoczynnym
_ Dawka paliwa  mf (jako funkcja kąta obrotu wału korbowego 
 charakterystyka czasowa wtrysku).
_ KÄ…t wyprzedzenia wtrysku  Ä…ww.
_ Ciśnienie wtrysku  pw.
_ Współczynnik recyrkulacji spalin  r.
_ Minimalna prędkość obrotowa biegu jałowego  nbj min.
_ Maksymalna prędkość obrotowa  nmax.
14 Metody zmniejszania emisji zanieczyszczeń w silnikach:
W ZI:
Zwiększanie stopnia sprężania.
Wtryskowe systemy zasilania: wielopunktowe, wysokociśnieniowy
Komory spalania do mieszanek jednorodnych, niejednorodnych.
Układy dolotowe ze zmiennymi właściwościami geometrycznymi.
Doładowanie z chłodzeniem powietrza.
RozrzÄ…d wielozaworowy ze zmiennymi parametrami
Układy zapłonu: plazmowego, fotochemicznego i laserowego.
Recyrkulacja spalin.
Postęp w opracowywaniu paliw
Zintegrowane elektroniczne systemy pomiarów, sterowania i diagnozowania.
Katalityczne oczyszczanie spalin  reaktory katalityczne
15.
W ZS
Stosowanie wtrysku bezpośredniego
Bardzo wysokie ciśnienia wtrysku: układy wtryskowe z pompowtryskiwaczami, zasobnikowe układy
wtryskowe (common rail).
Elektronicznie sterowanie układów wtryskowych
Układy dolotowe ze zmiennymi właściwościami geometrycznymi
Doładowanie z chłodzeniem powietrza.
RozrzÄ…d wielozaworowy ze zmiennymi parametrami
Recyrkulacja spalin.
Postęp w opracowywaniu olejów napędowych.
Katalityczne oczyszczanie spalin  reaktory katalityczne.
16. Reaktory katalityczne. Klasyfikacja reaktorów katalitycznych
Budowa reaktora katalitycznego:
" Obudowa ze stali nierdzewnej.
" W izolacji (cieplnej i mechanicznej) wkład ceramiczny lub metalowy.
" Na wkładzie warstwa pośrednia - z tlenków glinu z dodatkami innych tlenków
" Podstawowa substancja katalityczna na warstwie pośredniej.
Substancje stosowane jako katalizatory:
" metale szlachetne,
" tlenki metali alkalicznych i ziem alkalicznych,
" pierwiastki przejściowe,
" sole i bardziej złożone minerały
Platyna: dobry katalizator reakcji utleniania.
Rod:dobry katalizator reakcji redukcji.
Substancje katalityczne  mieszaniny poszczególnych substancji w określonych stosunkach
masowych.
Klasyfikacja reaktorów katalitycznych ze względu na zachodzące w nich reakcje chemiczne:
" utleniajÄ…ce,
" redukujÄ…ce,
" redukujÄ…co utleniajÄ…ce (wielofunkcyjne).
17.Substancje objęte limitowaniem emisji w przepisach europejskich
(dyrektywach Unii Europejskiej oraz regulaminach Europejskiej
Komisji Gospodarczej ONZ):
_ tlenek węgla CO,
_ węglowodory i ich pochodne HC,
_ węglowodory i ich pochodne z wyodrębnieniem metanu
NMHC,
_ metan CH4,
_ tlenki azotu NOx,
_ cząstki stałe PM.
Dodatkowo sÄ… limitowane:
_ współczynnik zadymienia (zaciemnienia) spalin (współczynnik
ekstynkcji promieniowania świetlnego przez spaliny)  do
Euro V,
_ liczba cząstek stałych PN
18. Wielkości kryterialne wraz z jednostkami miar przy ocenie zanieczyszczeń z samochodów i z
silników spalinowych
Natężenie emisji zanieczyszczenia-to pochodna emisji zanieczyszczenia względem czasu. Jednostka:
kg/s
Stężenie substancji w mieszaninie substancji  c to udział objętościowy lub masowy substancji w
mieszaninie substancji; stężenie może być wielkością bezwymiarową lub jest odnoszone do
jednostki objętości. Jednostki: mg/m3, procent  %, jedna milionowa  ppm (parts pro million),
jedna miliardowa  ppb (parts pro billion),
Emisja zanieczyszczenia  m to masa substancji, uznanej za szkodliwą dla środowiska, wydzielanej z
silnika. Jednostka: kg.
Emisja drogowa-zanieczyszczenia to pochodna emisji zanieczyszczenia względem drogi przebywanej
przez pojazd Jednostka: g/km
Liczba drogowa cząstek stałych to pochodna liczby cząstek stałych względem drogi przebywanej
przez pojazd. Jednostka: km^-1
Emisja jednostkowa-zanieczyszczenia to pochodna emisji zanieczyszczenia względem pracy
wykonywanej przez silnik. Jednostka: g/(kWh)
Liczba jednostkowa cząstek stałych to pochodna liczby cząstek stałych względem pracy wykonanej
przez silnik spalinowy Jednostka: 1/(kWh).
Współczynnik zadymienia spalin Z Jednostka: Procent, stopnie Boscha, FSN
Współczynnik ekstynkcji promieniowania świetlnego K. Jednostka: 1/m