Publikacja współfinansowana ze środków Unii Europejskiej
w ramach Europejskiego Funduszu Społecznego
Ministerstwo Pracy i Polityki Społecznej
Sektorowy Program Operacyjny Rozwój Zasobów Ludzkich, projekt  Opracowanie i upowszechnienie krajowych
standardów kwalifikacji zawodowych .
KRAJOWY STANDARD KWALIFIKACJI ZAWODOWYCH
Rolnik produkcji roślinnej i zwierzęcej (zawód szkolny: Rolnik)
(613101)
Autorzy
 mgr inż. Anna Karwat
Centrum Doradztwa Rolniczego, Brwinów, Oddział w Radomiu
 mgr inż. Elżbieta Kuśmierczyk
Mazowiecki Ośrodek Doradztwa Rolniczego, Warszawa, Oddział w Radomiu
Konsultant ds. metodologii
 mgr Kinga WÅ‚oskowicz
MAN STAR Truck & Busse Sp. z o.o., Starachowice
Recenzenci
 dr inż. Józef Kania
Akademia Rolnicza, Kraków
 mgr inż. Marek Rudziński
Zespół Szkół Agrotechnicznych i Gospodarki Żywnościowej, Radom
Ewaluatorzy zewnętrzni
 mgr Justyna Zdunek
Centrum Doradztwa Rolniczego, Brwinów
 mgr Jadwiga Bachanek
Międzypowiatowy Ośrodek Doskonalenia Nauczycieli, Radom
 mgr Stanisław Kacperczyk
Gospodarstwo rolne, Bartodzieje k. Radomia
Komisja zatwierdzajÄ…ca
 mgr Maria Sondij-Korulczyk  przewodniczÄ…ca
Ministerstwo Rolnictwa i Rozwoju Wsi, Departament Doradztwa, Oświaty Rolniczej i Nauki, Warszawa
 mgr inż. Barbara Odrobińska
Ministerstwo Rolnictwa i Rozwoju Wsi, Departament Doradztwa, Oświaty Rolniczej i Nauki, Warszawa
 mgr inż. Anna Górska
Mazowiecka Izba Rolnicza, Warszawa
 dr inż. Grażyna Opolska
Mazowieckie Stowarzyszenie Doradztwa Rolniczego, Płońsk
 mgr inż. Maria Majewska
Centrum Doradztwa Rolniczego, Brwinów
© Copyright by Ministerstwo Pracy i Polityki SpoÅ‚ecznej, 2007
ISBN 978-83-7204-503-4 [132]
Wydawnictwo Instytutu Technologii Eksploatacji  PIB
26-600 Radom, ul. K. Pułaskiego 6/10, tel. [phone], fax [phone]
e-mail: [e-mail] http://www.itee.radom.pl
2
SPIS TREÅšCI
Wstęp ................................................................................................................ 4
1. Podstawy prawne wykonywania zawodu .................................................. 9
2. Syntetyczny opis zawodu .......................................................................... 11
3. Stanowiska pracy ...................................................................................... 12
4. Zadania zawodowe .................................................................................... 12
5. Składowe kwalifikacji zawodowych......................................................... 13
6. Korelacja między zadaniami zawodowymi
a składowymi kwalifikacji zawodowych.................................................. 13
7. Kwalifikacje ponadzawodowe .................................................................. 14
8. Specyfikacja kwalifikacji ogólnozawodowych, podstawowych
i specjalistycznych dla zawodu ................................................................. 15
3
Wstęp
Gospodarka oparta na wiedzy i współczesny rynek pracy potrzebują instru-
mentów wspierających rozwój zasobów ludzkich. W związku z tym duże nadzieje
wiąże się z ustanowieniem norm kwalifikacyjnych, które pozwoliłyby z jednej
strony zwiększyć przejrzystość kwalifikacji zawodowych potrzebnych gospodarce,
a z drugiej strony mogłyby być wykorzystywane do poprawy jakości kształcenia
i doskonalenia zawodowego w systemie szkolnym i pozaszkolnym.
Podstawę prawną tworzenia w Polsce systemu krajowych standardów kwali-
fikacji zawodowych stanowi Ustawa z dnia 20 kwietnia 2004 r. o promocji zatrud-
nienia i instytucjach rynku pracy (Dz. U. z 2004 r. Nr 99, poz. 1001 z póz
n. zm.),
w której określono m.in. (Art. 4), że:
 & Minister właściwy do spraw pracy realizuje zadania na rzecz rynku pracy
przez dążenie do uzyskania wysokiego poziomu i rozwoju zasobów ludzkich,
w szczególności przez:
 prowadzenie badań i analiz rynku pracy,
 ustalanie klasyfikacji zawodów i specjalności na potrzeby rynku pracy,
 koordynowanie opracowywania standardów kwalifikacji zawodowych dla za-
wodów występujących w klasyfikacji zawodów i specjalności oraz prowadzenie
baz danych o standardach kwalifikacji&  .
W Polsce nadzorem i koordynacją opracowywania standardów kwalifikacji
zawodowych o randze krajowej zajmuje siÄ™ Departament Rynku Pracy Minister-
stwa Pracy i Polityki Społecznej. Będą one uaktualniane okresowo w miarę potrzeb
i zmian w wykonywaniu zawodu.
Zbiór sukcesywnie opracowywanych krajowych standardów kwalifikacji zawo-
dowych jest udostępniany w internetowej bazie danych, założonej na serwerze Mini-
sterstwa Pracy i Polityki Społecznej http://www.standardyiszkolenia.praca.gov.pl.
Opis standardu zawiera następujące elementy:
1. Podstawy prawne wykonywania zawodu (zawierają przepisy związane ściśle
z wykonywaniem zawodu).
2. Syntetyczny opis zawodu.
3. Wykaz stanowisk pracy z przyporządkowaniem do pięciu poziomów kwalifikacji.
4. Wykaz zadań zawodowych.
5. Wykaz składowych kwalifikacji zawodowych.
6. Zbiory umiejętności, wiadomości i cech psychofizycznych pracownika przy-
porzÄ…dkowane do:
 pięciu poziomów kwalifikacji zawodowych,
 grup kwalifikacji: ponadzawodowych, ogólnozawodowych, podstawo-
wych i specjalistycznych.
W obecnym stanie prawnym standardy kwalifikacji zawodowych nie sÄ… obli-
gatoryjnym dokumentem. Aktualnie opracowane standardy funkcjonujÄ… na zasa-
dzie dokumentu rekomendowanego przez Ministerstwo Pracy i Polityki Społecznej
i mogą być wykorzystywane przez zainteresowane osoby i instytucje do różnych
celów, np. poradnictwa zawodowego, dostosowania ofert pracy do kwalifikacji
4
osób poszukujących pracy, oceny  luki kwalifikacyjnej osób bezrobotnych i po-
szukujących pracy, opracowania programów staży i praktyk zawodowych w ra-
mach przygotowania zawodowego, przygotowania podstaw programowych kształ-
cenia w zawodzie, programów kształcenia i doskonalenia zawodowego.
Model krajowych standardów kwalifikacji zawodowych przedstawia rys. 1.
Nazwa zawodu zgodnie z klasyfikacjÄ…
Standard
Słownik pojęć
kwalifikacji
Podstawy prawne wykonywania zawodu
dla zawodu 1
Syntetyczny opis zawodu
Stanowiska pracy
Zadania zawodowe
Składowe kwalifikacji zawodowych
Specyfikacja kwalifikacji zawodowych według grup
i poziomów:
Standard
kwalifikacji
dla zawodu 2
KLASYFIKACJA
ZAWODÓW
POZIOM 1
I SPECJALNOÅšCI
ponadzawodowe
Standard
kwalifikacji
ogólnozawodowe  umiejętności
dla zawodu 3
 wiadomości
 cechy
podstawowe
psychofizyczne
Standard
specjalistyczne
kwalifikacji
dla zawodu 4
POZIOM 2
ponadzawodowe
kolejne zawody ....
ogólnozawodowe  umiejętności
 wiadomości
 cechy
podstawowe
psychofizyczne
specjalistyczne
(itd. ...)
POZIOM 5
ponadzawodowe
ogólnozawodowe  umiejętności
 wiadomości
 cechy
podstawowe
psychofizyczne
specjalistyczne
Rys. 1. Model krajowych standardów kwalifikacji zawodowych
5
* * *
Krajowy standard kwalifikacji zawodowych powstaje w oparciu o analizÄ™ za-
wodu, która polega na wyodrębnieniu zakresów pracy w zawodzie oraz typowych
zadań zawodowych Z-n (n = 1, 2, 3& ). Przyjęto, że zakres pracy ma odpowiadać
potrzebom rynku pracy, tzn. powinna istnieć możliwość zatrudnienia pracownika
w danym zakresie pracy, na jednym lub kilku stanowiskach. Zakresom prac przy-
porządkowano tzw. składowe kwalifikacji zawodowych K-i (i = 1, 2, 3& ). Każ-
dej składowej kwalifikacji zawodowych przyporządkowano co najmniej jedno
(najczęściej kilka) zadań zawodowych. Korelację między zadaniami zawodowymi
a składowymi kwalifikacji zawodowych przedstawia tabela 2 opisu standardu.
W kolejnym kroku analizy każde zadanie zawodowe rozpisane zostało na
zbiory: umiejętności, wiadomości i cech psychofizycznych. W grupie kwalifikacji
podstawowych dla zawodu i specjalistycznych poszczególnym umiejętnościom,
wiadomościom i cechom psychofizycznym przyporządkowano oznaczenia tych
składowych kwalifikacji zawodowych K-i, w których dana umiejętność, wiado-
mość i cecha jest wykorzystywana. W grupie kwalifikacji ogólnozawodowych
i ponadzawodowych nie indeksuje się umiejętności, wiadomości i cech psychofi-
zycznych symbolami K-i, gdyż z definicji są one przypisane do wszystkich skła-
dowych kwalifikacji zawodowych K-i.
Rysunek 2 przedstawia etapy analizy zawodu.
ZAWÓD
ZAKRES PRACY
(SKA
ADOWA KWALIFIKACJI ZAWODOWYCH)
ZADANIE ZAWODOWE
UMIEJ
TNOÅšCI  WIADOMOÅšCI
 CECHY PSYCHOFIZYCZNE
Rys. 2. Etapy analizy zawodu
Zbiory umiejętności, wiadomości i cech psychofizycznych przypisane zostały
do czterech grup kwalifikacji: ponadzawodowych, ogólnozawodowych, podsta-
wowych dla zawodu i specjalistycznych, które różnią się zasięgiem i stopniem
ogólności.
Kwalifikacje ponadzawodowe opisane są zbiorami umiejętności, wiadomo-
ści i cech psychofizycznych wspólnych dla branży lub sektora gospodarki, w której
zawód funkcjonuje (np. branża budowlana, informatyczna). Kwalifikacje po-
nadzawodowe obejmują także kwalifikacje kluczowe, które definiuje się jako
wspólne dla wszystkich zawodów. Kwalifikacje ogólnozawodowe są wspólne dla
wszystkich zakresów pracy w zawodzie, czyli dla tzw. składowych kwalifikacji
6
zawodowych K-i. Kwalifikacje podstawowe dla zawodu sÄ… charakterystyczne dla
jednej lub kilku (ale nie wszystkich) składowych kwalifikacji zawodowych. Kwali-
fikacje specjalistyczne także są charakterystyczne dla jednej lub kilku (ale nie
wszystkich) składowych kwalifikacji zawodowych, ale ponadto są to umiejętności,
wiadomości i cechy psychofizyczne rzadziej występujące w zawodzie, które wy-
konuje stosunkowo mała grupa pracowników wyspecjalizowanych w dość wąskiej
działalności w ramach zawodu. Rysunek 3 przedstawia zasięg poszczególnych
rodzajów kwalifikacji zawodowych.
W Krajowym Standardzie Kwalifikacji Zawodowych zdefiniowano pięć po-
ziomów kwalifikacji. Uporządkowanie kwalifikacji zawodowych według pozio-
mów ma na celu ukazanie złożoności pracy, stopnia trudności i ponoszonej odpo-
wiedzialności. Zasadą było niemieszanie ze sobą dwóch kwestii: wykształcenia
towarzyszącego zdobywaniu kwalifikacji zawodowych oraz umiejętności wyma-
ganych do wykonywania pracy na typowych stanowiskach pracy w zakładach pra-
cy. Przyjęto nadrzędność wymagań stawianych pracownikom na stanowiskach
pracy nad wymaganiami określonymi w podstawach programowych kształcenia
w zawodzie i wynikającymi z nich wymaganiami programów nauczania oraz wy-
maganiami zewnętrznych egzaminów potwierdzających kwalifikacje zawodowe.
GOSPODARKA
(Klasyfikacja zawodów i specjalności)
BRANŻA (SEKTOR GOSPODARKI)
ZAWÓD
ZAKRES PRACY
(SKA
ADOWA KWALIFIKACJI ZAWODOWYCH)
ZADANIE ZAWODOWE
Kwalifikacje podstawowe i specjalistyczne
Kwalifikacje podstawowe i specjalistyczne
Kwalifikacje ogólnozawodowe
Kwalifikacje ponadzawodowe
Kwalifikacje kluczowe (np. porozumiewanie się w języku obcym, umiejętność wyszukiwania
i przetwarzania informacji, przedsiębiorczość, umiejętność pracy zespołowej itp.)
Rys. 3. Zasięg rodzajów kwalifikacji zawodowych
Na poziomie pierwszym umieszcza się umiejętności towarzyszące pracom
prostym, rutynowym, wykonywanym pod kierunkiem i pod kontrolą przełożonego.
Najczęściej jest to praca wykonywana indywidualnie. Do wykonywania pracy na
poziomie pierwszym wystarcza przyuczenie. Osoba wykonujÄ…ca pracÄ™ ponosi za
nią indywidualną odpowiedzialność za działania zawinione.
7
Poziom drugi wymaga samodzielności i samokontroli przy wykonywaniu ty-
powych zadań zawodowych. Pracownik potrafi pracować w zespole pod nadzorem
kierownika zespołu. Ponosi indywidualną odpowiedzialność za działania zawinione.
Na poziomie trzecim kwalifikacji zawodowych pracuje pracownik, który wy-
konuje złożone zadania zawodowe. Złożoność zadań generuje konieczność posia-
dania umiejętności rozwiązywania nietypowych problemów towarzyszących pracy.
Pracownik potrafi kierować małym, kilku- lub kilkunastoosobowym zespołem
pracowników. Ponosi odpowiedzialność zarówno za skutki własnych działań, jak
i za działania kierowanego przez siebie zespołu.
Poziom czwarty wymaga od pracownika umiejętności wykonywania wielu
różnorodnych, często skomplikowanych i problemowych zadań zawodowych. Za-
dania te majÄ… charakter techniczny, organizacyjny i specjalistyczny oraz wymagajÄ…
samodzielności powiązanej z poczuciem ponoszenia wysokiej osobistej odpowie-
dzialności. Pracownik musi potrafić kierować zespołami średniej i dużej liczebno-
ści, od kilkunastu do kilkudziesięciu osób, podzielonymi na podzespoły.
Poziom piąty reprezentują pracownicy, którzy kierują organizacjami i podej-
mują decyzje o znaczeniu strategicznym. Potrafią diagnozować, analizować i pro-
gnozować złożoną sytuację gospodarczą i ekonomiczną oraz wdrażać swoje pomy-
sły do praktyki organizacyjnej i gospodarczej. Są w pełni samodzielni, działający
w sytuacjach przeważnie problemowych, ponoszący odpowiedzialność i ryzyko
wynikające z podejmowanych decyzji i działań. Pracownicy ci ponoszą także od-
powiedzialność za bezpieczeństwo i rozwój zawodowy podległych im osób i całej
organizacji.
8
1. Podstawy prawne wykonywania zawodu1
 Ustawa z dnia 3 lutego 1995 r. o ochronie gruntów rolnych i leśnych (Dz. U.
z 2004 r. Nr 121, poz. 1266 z póz
n. zm.).
 Ustawa z dnia 29 stycznia 2004 r. o wymaganiach weterynaryjnych dla produk-
tów pochodzenia zwierzęcego (Dz. U. Nr 33, poz. 288).
 Ustawa z dnia 28 listopada 2003 r. o wspieraniu rozwoju obszarów wiejskich ze
środków pochodzących z sekcji Gwarancji Europejskiego Funduszu Orientacji
i Gwarancji Rolnej (Dz. U. Nr 229, poz. 2273 z póz
n. zm.).
 Ustawa z dnia 26 lipca 2000 r. o nawozach i nawożeniu (Dz. U. Nr 89, poz. 991
z póz
n. zm.).
 Ustawa z dnia 26 czerwca 2003 r. o ochronie prawnej odmian roślin (Dz. U.
Nr 137, poz. 1300 z póz
n. zm.).
 Ustawa z dnia 26 czerwca 2003 r. o nasiennictwie (Dz. U. Nr 137, poz. 1299
z póz
n. zm.).
 Ustawa z dnia 22 lipca 2006 r. o paszach. (Dz. U. Nr 144, poz. 1045).
 Ustawa z dnia 21 sierpnia 1997 r. o ochronie zwierzÄ…t (Dz. U. z 2003 r. Nr 106,
poz. 1002 z póz
n. zm.).
 Ustawa z dnia 21 sierpnia 1997 r. o gospodarce nieruchomościami (Dz. U.
Nr 115, poz. 741 z póz
n. zm.).
 Ustawa z dnia 20 sierpnia 1997 r. o organizacji hodowli i rozrodzie zwierzÄ…t
gospodarskich (Dz. U. z 2002 r. Nr 207, poz. 1762 z póz
n. zm.).
 Ustawa z dnia 20 kwietnia 2004 r. o organizacji rynku mleka i przetworów
mlecznych (Dz. U. z 2005 r. Nr 244, poz. 2081 z póz
n. zm.).
 Ustawa z dnia 20 grudnia 1990 r. o ubezpieczeniu społecznym rolników (Dz. U.
z 1998 r. Nr 7, poz. 25 z póz
n. zm.).
 Ustawa z dnia 2 kwietnia 2004 r. o systemie identyfikacji i rejestracji zwierzÄ…t
(Dz. U. z 2005 r. Nr 91, poz. 872 z póz
n. zm.).
 Ustawa z dnia 18 grudnia 2003 r. o krajowym systemie ewidencji producentów,
ewidencji gospodarstw rolnych oraz ewidencji wniosków o przyznanie płatności
( Dz. U. z 2004 r. Nr 10, poz. 76 z póz
n. zm.).
 Ustawa z dnia 18 grudnia 2003 r. o ochronie roślin. (Dz. U. z 2004 r. Nr 11,
poz. 94 z póz
n. zm.).
 Ustawa z dnia 16 grudnia 2005 r. o produktach pochodzenia zwierzęcego
(Dz. U. z 2006 r. Nr 17, poz. 127).
 Ustawa z dnia 15 listopada 1984 o podatku rolnym (Dz. U. z 2006 r. Nr 136,
poz. 969 z póz
n. zm.).
 Ustawa z dnia 12 stycznia 1991 r. o podatkach i opłatach lokalnych (Dz. U.
Nr 9, poz. 31 z póz
n. zm.).
 Ustawa z dnia 11 marca 2004 r. o ochronie zwierząt i zwalczaniu chorób zakaz
-
nych zwierząt. (Dz. U. Nr 69, poz.625 z póz
n. zm.).
1
Stan prawny na dzień 31 marca 2007 r.
9
 Ustawa z dnia 11 marca 2004 r. o podatku od towarów i usług (Dz. U. Nr 54,
poz. 535 z póz
, zm.).
 Ustawa z dnia 11 kwietnia 2003 r. o kształtowaniu ustroju rolnego (Dz. U.
Nr 64, poz. 592).
 Ustawa z dnia 7 lipca 2005 r. o dopłatach do ubezpieczeń upraw rolnych i zwie-
rząt gospodarskich ( Dz. U. Nr 150, poz.1249 z póz
n. zm.)
 Rozporządzenie Rady Ministrów z dnia 18 stycznia 2005 r. w sprawie szczegó-
łowych warunków i trybu udzielania pomocy finansowej na dostosowanie go-
spodarstw rolnych do standardów Unii Europejskiej objętej planem rozwoju ob-
szarów wiejskich. (Dz. U. Nr 17, poz. 142 z póz
n. zm.).
 RozporzÄ…dzenie Ministra Rolnictwa i Rozwoju Wsi z dnia 7 kwietnia 2004 r.
w sprawie minimalnych wymagań utrzymywania gruntów rolnych w dobrej
kulturze rolnej (Dz. U. Nr 65, poz. 600 z póz
n. zm.).
 RozporzÄ…dzenie Ministra Rolnictwa i Rozwoju Wsi z dnia 29 lipca 2005 r.
w sprawie księgi rejestracji bydła, świń, owiec lub kóz (Dz. U. Nr 151,
poz. 1268).
 RozporzÄ…dzenie Ministra Rolnictwa i Rozwoju Wsi z dnia 28 lipca 2004 r.
w sprawie określenia paszportu konia i wzoru paszportu bydła (Dz. U. Nr 203,
poz. 2083 ).
 RozporzÄ…dzenie Ministra Rolnictwa i Rozwoju Wsi z dnia 24 maja 2004 r.
w sprawie sposobu oznakowania bydła, owiec i kóz oraz świń, określenia wzo-
rów znaków identyfikacyjnych oraz wymagań i warunków technicznych kol-
czyków dla zwierząt gospodarskich (Dz. U. Nr 136, poz. 1455 z póz
n. zm.).
 Rozporządzenie Ministra Rolnictwa i Rozwoju Wsi z dnia 2 września 2003 r.
w sprawie minimalnych warunków utrzymywania poszczególnych gatunków
zwierząt gospodarskich (Dz. U. Nr 167, poz. 1629 z póz
n. zm.).
 Rozporządzenie Ministra Rolnictwa i Rozwoju Wsi z dnia 18 września 2003 r.
w sprawie szczegółowych warunków weterynaryjnych, jakie muszą spełniać
gospodarstwa, w przypadku gdy zwierzęta lub środki spożywcze pochodzenia
zwierzęcego pochodzące z tych gospodarstw są wprowadzane na rynek (Dz. U.
Nr 168, poz. 1643).
 RozporzÄ…dzenie Ministra Rolnictwa i Rozwoju Wsi z dnia 18 sierpnia 2004 r.
w sprawie wymagań weterynaryjnych dla mleka oraz produktów mlecznych
(Dz. U. Nr 188, poz.1946 z póz
n. zm.).
 RozporzÄ…dzenie Ministra Rolnictwa i Rozwoju Wsi z dnia 18 maja 2004 r.
w sprawie sprzedaży bezpośredniej (Dz. U. Nr 130, poz. 1393).
 RozporzÄ…dzenie Ministra Rolnictwa i Rozwoju Wsi z dnia 16 czerwca 2004 r.
w sprawie szczegółowego zakresu danych zamieszczanych w rejestrze zwierząt
gospodarskich oznakowanych (Dz. U. Nr 152, poz. 1605).
 RozporzÄ…dzenie Ministra Rolnictwa i Rozwoju Wsi z dnia 1 czerwca 2001 r.
w sprawie szczegółowego sposobu stosowania nawozów oraz prowadzenia
szkoleń z zakresu ich stosowania (Dz. U. Nr 60, poz. 616).
10
 RozporzÄ…dzenie Ministra Rolnictwa i Rozwoju Wsi z dn. 10 stycznia 2006 r.
w sprawie szczegółowych wymagań weterynaryjnych w handlu bydłem i świ-
niami (Dz. U. Nr 11, poz. 58).
 Rozporządzenie Ministra Rolnictwa i Rozwoju Wsi z dnia 28 września 2001 r.
w sprawie bezpieczeństwa i higieny pracy przy obsłudze zwierząt gospodar-
skich (Dz. U. Nr 118, poz. 1268).
 Rozporządzenia MRiRW z dnia 24 czerwca 2002 r. w sprawie bezpieczeństwa
i higieny pracy przy stosowaniu i magazynowaniu środków ochrony roślin oraz
nawozów mineralnych i organiczno-mineralnych (Dz. U. Nr 99, poz. 896).
 RozporzÄ…dzenie Ministra Infrastruktury z dnia 6 paz
dziernika 2003 r. w sprawie
warunków i sposobu transportu zwierząt (Dz. U. Nr 185, poz. 1809).
2. Syntetyczny opis zawodu
Rolnicy produkcji roślinnej i zwierzęcej stanowią podstawową i najliczniejszą
grupÄ™ zawodowÄ… zamieszkujÄ…cÄ… tereny wiejskie. Rolnik uprawia rolÄ™, wykonuje
prace związane z nasiennictwem oraz produkcją roślin, prowadzące do wytworze-
nia produktów roślinnych, organizuje i wykonuje prace związane z chowem,
pielęgnowaniem i żywieniem zwierząt gospodarskich w celu produkcji mleka,
mięsa, jaj, skór oraz zwierząt hodowlanych. Rolnik zaopatruje gospodarstwo rolne
w narzędzia, urządzenia i maszyny rolnicze, nasiona, nawozy oraz środki ochrony
roślin. Obsługuje pojazdy, maszyny i urządzenia stosowane w produkcji roślinnej
i zwierzęcej.
Do głównych zadań zawodowych rolnika produkcji roślinnej i zwierzęcej na-
leży również planowanie rodzaju i struktury produkcji rolnej, wybór technologii
uprawy i hodowli roślin oraz chowu i hodowli zwierząt, zapewnienie środków
produkcji, wykonywanie prac agrotechnicznych i zootechnicznych. Rolnik może
wybrać strategię intensyfikacji i mechanizacji upraw i chowu albo strategię pro-
dukcji tzw. zdrowej żywności, wytwarzanej bez używania chemicznych środków
ochrony roślin oraz środków sztucznie zwiększających przyrost masy roślinnej
i zwierzęcej.
Ważnym wymogiem prowadzenia produkcji rolnej jest spełnienie wymogów
ochrony środowiska, bezpieczeństwa żywności oraz dobrostanu zwierząt, obejmu-
jÄ…cego m.in. ich zdrowie oraz dobrÄ… kondycjÄ™ fizycznÄ… i psychicznÄ….
Rolnik musi być przedsiębiorczy, znać podstawy ekonomii, księgowości,
prawa bankowego i inne aspekty nowoczesnego biznesu. Produkcja rolna wymaga
inwestowania i kapitału, dlatego często zachodzi konieczność korzystania z kredy-
tów bankowych. Właściwie prowadzone gospodarstwo rolne jest samowystarczal-
ne, tzn. produkcja roślinna zapewnia wyżywienie zwierząt gospodarskich, a zyski
ze sprzedaży płodów rolnych wystarczają na inwestycje w środki do produkcji
rolnej. Rolnik prowadzący indywidualne gospodarstwo rolne stara się korzystać ze
11
środków pomocowych (krajowych i Unii Europejskiej) i dzięki temu podnosić
dochód gospodarstwa.
Rolnika powinna cechować sprawność fizyczna, wytrzymałość na długotrwały
wysiłek fizyczny oraz odporność na warunki pogodowe, gdyż wykonuje on prace
polowe i gospodarskie na wolnym powietrzu, czemu często towarzyszą trudne
i zmienne warunki atmosferyczne. Rolnikowi pomocne są także uzdolnienia tech-
niczne umożliwiające wykonywanie obsługi, konserwacji i drobnych napraw po-
jazdów, maszyn, sprzętu używanego w gospodarstwie rolnym oraz pomieszczeń
gospodarczych. Duże zagrożenie zdrowia i życia rolnika wynika z bezpośredniej
styczności ze zwierzętami gospodarskimi, środkami chemicznymi oraz maszynami
i urzÄ…dzeniami rolniczymi.
Rolnik produkcji roślinnej i zwierzęcej może prowadzić indywidualne gospo-
darstwo rolne, może być także zatrudniony w rolniczych przedsiębiorstwach pro-
dukcyjnych i usługowych.
3. Stanowiska pracy
Tabela 1. Przyporządkowanie stanowisk pracy do poziomów kwalifikacji zawodowych
Poziom
kwalifikacji Typowe stanowiska pracy UWAGI
zawodowych
1 *)
Niektóre kwalifikacje zidentyfikowano na
- Rolnik.
2
poziomie trzecim.
3 *)
4 *)
5 *)
*) Nie zidentyfikowano w badaniach.
4. Zadania zawodowe
Z-1. Organizowanie pracy w gospodarstwie rolnym zwiÄ…zanej z produkcjÄ… ro-
ślinną i zwierzęcą, zgodnie z przepisami bezpieczeństwa i higieny pracy,
ochrony przeciwpożarowej, bezpieczeństwa zdrowotnego żywności i ochro-
ny środowiska oraz prowadzenie dokumentacji w tym zakresie.
Z-2. Opracowywanie płodozmianów i zmianowania oraz technologii produkcji
roślinnej i zwierzęcej.
Z-3. Nabywanie nasion, nawozów mineralnych, środków chemicznych, pasz oraz
zwierzÄ…t do chowu i hodowli.
Z-4. Wykonywanie prac związanych z uprawą roślin, takich jak: przygotowanie
roli, nawożenie, siew, sadzenie, ochrona roślin, zbiór płodów.
12
Z-5. Wykonywanie prac zwiÄ…zanych z chowem i hodowlÄ… zwierzÄ…t, takich jak:
przygotowywanie i zadawanie pasz, pielęgnowanie zwierząt, dojenie,
utrzymywanie czystości pomieszczeń.
Z-6. Przechowywanie, przygotowanie do sprzedaży i sprzedaż produktów rol-
nych.
Z-7. Obsługa i konserwacja maszyn i urządzeń do poszczególnych zabiegów
agro- i zootechnicznych oraz konserwacja pomieszczeń gospodarczych.
Z-8. Dobieranie gatunków i odmian roślin, ras i typów użytkowych zwierząt do
warunków przyrodniczych, środowiskowych i ekonomicznych gospodar-
stwa.
Z-9. Współpraca z instytucjami i organizacjami działającymi na rzecz rolnictwa.
Z-10. Ocena jakości produktów rolniczych oraz środków do produkcji rolnej.
5. Składowe kwalifikacji zawodowych
K-1. Planowanie i wykonywanie prac dotyczących produkcji roślinnej.
K-2. Planowanie i wykonywanie prac dotyczących produkcji zwierzęcej.
K-3. Przechowywanie, przygotowanie i sprzedaż płodów rolnych.
6. Korelacja między zadaniami zawodowymi a składowymi
kwalifikacji zawodowych
Tabela 2. Korelacja między zadaniami zawodowymi a składowymi kwalifikacji zawodowych
Składowe kwalifikacji zawodowych
Zadania
zawodowe
K-1 K-2 K-3
Z-1 X X X
Z-2 X X
Z-3 X X
Z-4 X
Z-5 X
Z-6 X
Z-7 X X X
Z-8 X X
Z-9 X X X
Z-10 X X X
13
7. Kwalifikacje ponadzawodowe
UWAGA: Kwalifikacje na poziomie wyższym zawierają kwalifikacje z poziomów
niższych
Tabela 3. Przyporządkowanie kwalifikacji ponadzawodowych do poziomów kwalifikacji
Poziom
kwalifikacji Kwalifikacje ponadzawodowe
zawodowych
UMIEJ
TNOÅšCI
1 *)
 Przestrzega przepisów, zasad bezpieczeństwa i higieny pracy oraz ergonomii,
ochrony przeciwpożarowej, bezpieczeństwa zdrowotnego żywności i ochrony
środowiska.
 Organizuje w razie pożaru akcję ratowniczo-gaśniczą do czasu przybycia jedno-
stek straży pożarnej.
2  Udziela pomocy przedmedycznej.
 Dokonuje oceny własnej pracy.
 Obsługuje komputer i urządzenia peryferyjne.
 Posługuje się dokumentacją techniczną związaną z wykonywanym zadaniem
zawodowym, instrukcjami obsługi, poradnikami, normami itp.
 Przestrzega zasad etyki zawodowej.
 Wprowadza rozwiązania techniczne i organizacyjne wpływające na poprawę
warunków pracy.
 Komunikuje się z wykorzystaniem środków technicznych (Internet, poczta elek-
troniczna itp.).
 Określa potrzeby w zakresie korzystania z usług partnerskich instytucji oraz
3 prowadzi z nimi korespondencjÄ™, rozmowy i negocjacje.
 Przestrzega zasad współżycia społecznego.
 Podnosi swoje kwalifikacje poprzez udział w różnych formach doskonalenia
i dokształcania zawodowego oraz poprzez samokształcenie.
 Posługuje się podstawowymi pojęciami i kategoriami z zakresu przedsiębiorczo-
ści i ekonomii.
4 *)
5 *)
WIADOMOÅšCI
1 *)
 Przepisy, zasady bezpieczeństwa i higieny pracy oraz ergonomii, ochrony prze-
ciwpożarowej, ochrony środowiska i bezpieczeństwa zdrowotnego żywności.
 Zasady obsługi komputera i urządzeń peryferyjnych.
2
 Typowe dokumentacje techniczne oraz instrukcje dotyczące użytkowania maszyn
i urządzeń.
 Zasady etyki zawodowej.
 Nowoczesne rozwiązania techniczne i organizacyjne mające wpływ na poprawę
warunków pracy.
 Zasady prowadzenia korespondencji i dokumentacji.
3
 Zasady współżycia społecznego.
 Techniki komunikowania siÄ™.
 Podstawowe zagadnienia z zakresu przedsiębiorczości i ekonomii.
4 *)
5 *)
14
Poziom
kwalifikacji Kwalifikacje ponadzawodowe
zawodowych
CECHY PSYCHOFIZYCZNE
1 *)
 Sprawność fizyczna.
2  Wytrzymałość na długotrwały wysiłek fizyczny.
 Odporność na warunki pogodowe.
 Uzdolnienia techniczne.
3
 Uzdolnienia organizacyjne.
4 *)
5 *)
*) Nie zidentyfikowano w badaniach.
8. Specyfikacja kwalifikacji ogólnozawodowych,
podstawowych i specjalistycznych dla zawodu
UWAGA: Kwalifikacje na poziomie wyższym zawierają kwalifikacje z poziomów
niższych
POZIOM 1
 Nie zidentyfikowano.
POZIOM 2
Kwalifikacje ogólnozawodowe
Umiejętności
 Obsługuje i konserwuje podstawowe maszyny i urządzenia stosowane w pro-
dukcji rolniczej.
 Obsługuje ciągnik rolniczy.
 Agregatuje maszyny do jednostek napędowych ciągnika i maszyn rolniczych.
 Stosuje maszyny i urzÄ…dzenia do produkcji rolniczej zgodnie z dokumentacjÄ…
technicznÄ…, instrukcjÄ….
 Używa urządzeń i maszyn do produkcji rolnej z ważnym atestem.
 Odczytuje rysunki techniczne i schematy montażowe maszyn oraz urządzeń
agro- i zootechnicznych.
 Posługuje się instrukcjami obsługi, katalogami części zamiennych oraz urzą-
dzeń agro- i zootechnicznych.
 Zapobiega powstawaniu awarii oraz przyspieszonemu zużyciu maszyn i urzą-
dzeń stosowanych w produkcji rolniczej.
 Konserwuje pomieszczenia inwentarskie i gospodarcze.
15
 Stosuje, zgodnie z przepisami, nawozy mineralne i środki ochrony.
 Stosuje nawozy organiczne.
 Przechowuje w gospodarstwie rolnym, zgodnie z wymogami, nawozy mineral-
ne i środki ochrony roślin.
 Postępuje właściwie z opróżnionymi opakowaniami po środkach ochrony ro-
ślin.
 Zbiera i przechowuje oleje odpadowe oraz inne środki ropopochodne stosowane
w gospodarstwie rolnym.
 Przestrzega Kodeksu Dobrych Praktyk Rolniczych.
Wiadomości
 Zasady obsługi i konserwacji podstawowych maszyn i urządzeń stosowanych
w produkcji rolniczej.
 Zasady posługiwania się instrukcjami obsługi oraz katalogami części zamien-
nych.
 Rodzaje pojazdów silnikowych i środków transportu w rolnictwie.
 Budowa, eksploatacja oraz agregatowanie maszyn i urządzeń rolniczych.
 Instalacje i urzÄ…dzenia elektryczne stosowane w rolnictwie.
 Zasady wykonywania pomiarów parametrów roboczych oraz regulacji maszyn
i urządzeń rolniczych.
 Materiały stosowane w technice rolniczej.
 Zasady stosowania nawozów mineralnych i środków ochrony roślin w gospo-
darstwie rolnym.
 Przepisy o ochronie roślin.
 Rodzaje, charakterystyka i zasady stosowania nawozów organicznych.
 Dyrektywa azotanowa.
 Zasady przechowywania nawozów mineralnych i środków ochrony roślin
w gospodarstwie rolnym.
 Przepisy w sprawie bezpieczeństwa i higieny pracy przy stosowaniu i magazy-
nowaniu środków ochrony roślin oraz nawozów mineralnych.
 Dokumentacja dotycząca stosowania środków ochrony roślin.
 Postępowanie z opakowaniami po środkach ochrony roślin.
 Zasady przechowywania olejów odwodowych oraz innych środków ropopo-
chodnych w gospodarstwie rolnym.
 Kodeks Dobrych Praktyk Rolniczych.
Cechy psychofizyczne
 Nie zidentyfikowano.
16
Kwalifikacje podstawowe dla zawodu
Umiejętności
 Dobiera maszyny i urządzenia do określonych prac przy produkcji roślin upraw-
nych (K-1).
 Przewiduje pogodÄ™ na podstawie obserwacji zjawisk meteorologicznych oraz
prognoz pogody (K-1).
 Rozpoznaje skład, właściwości i rodzaje gleb (K-1).
 Dobiera uprawki lub zespoły uprawek do warunków glebowych i wymagań
poszczególnych gatunków roślin uprawnych (K-1).
 Rozpoznaje grupy i gatunki roślin uprawnych (K-1).
 Dobiera rośliny do struktury zasiewów (K-1).
 Stosuje płodozmian i zmianowanie (K-1).
 Rozpoznaje nasiona zbóż, roślin okopowych, przemysłowych i pastewnych
(K-1).
 Wykonuje siew i sadzenie (K-1).
 Rozpoznaje rośliny w różnych fazach wzrostu i rozwoju (K-1).
 Rozpoznaje objawy niedoboru i nadmiaru składników pokarmowych u roślin
uprawnych (K-1).
 Oblicza zapotrzebowanie na nawozy mineralne i organiczne (K-1).
 Rozpoznaje najczęściej występujące choroby, szkodniki i chwasty roślin upraw-
nych (K-1).
 Stosuje metody ochrony roślin (K-1).
 Reguluje termin zbioru przez dobór odmiany, przyspieszenie bądz
opóz
nienie
uprawy (K-1).
 Określa termin zbioru gwarantujący dobrą jakość produktów rolniczych (K-1).
 Dokonuje zbioru roślin uprawnych (K-1).
 Dobiera maszyny i urządzenia do pomieszczeń inwentarskich w zależności od
kierunku użytkowania zwierząt i wielkości produkcji (K-2).
 Rozpoznaje rasy, typy i wartości użytkowe zwierząt gospodarskich (K-2).
 Prowadzi rozród zwierząt gospodarskich (K-2).
 Rozróżnia rodzaje pasz dla zwierząt (K-2).
 SporzÄ…dza dawki pokarmowe dla zwierzÄ…t (K-2).
 Wykonuje prace zwiÄ…zane z konserwowaniem, przechowywaniem, przyrzÄ…dza-
niem i zadawaniem pasz dla zwierzÄ…t (K-2).
 Zapewnia zwierzętom stały dostęp do wody (K-2).
 Zachowuje higienę żywienia i pojenia zwierząt gospodarskich (K-2).
 Przestrzega zasad prawidłowego doju mleka (K-2).
 Zapewnia dobrostan zwierzÄ…t gospodarskich (K-2).
 Utrzymuje właściwy mikroklimat pomieszczeń inwentarskich (K-2).
 Wykonuje prace porzÄ…dkowe w budynkach inwentarskich (K-1, K-2).
 Rozróżnia i stosuje środki dezynfekcyjne stosowane w pomieszczeniach inwen-
tarskich (K-1, K-2).
17
 Wykonuje dezynfekcję, dezynsekcję i deratyzację pomieszczeń inwentarskich
(K-1, K-2).
 Stosuje profilaktykę chorób zwierzęcych (K-2).
 Przeprowadza zabiegi pielęgnacyjne zwierząt( K-2).
 Udziela pomocy chorym i poszkodowanym zwierzętom gospodarskim (K-2).
 Rozpoznaje stany chorobowe zwierząt na podstawie objawów (K-2).
 Stosuje przepisy w zakresie zwalczania chorób zakaz
nych, ochrony zwierzÄ…t,
badania zwierzÄ…t rzez
nych i mięsa oraz o Inspekcji Weterynaryjnej (K-2).
 Przechowuje odchody zwierzęce zgodnie z wymogami Zwykłej Dobrej Praktyki
Rolniczej (K-2).
 Zabezpiecza pasze soczyste przed wyciekiem soków do gruntu (K-2).
 Zakupuje środki do produkcji rolnej (K-1, K-2).
 Przechowuje płody rolne zgodnie z obowiązującymi normami (K-3).
 Przygotowuje do sprzedaży płody rolne zgodnie z obowiązującymi normami
(K-3).
 Prowadzi sprzedaż płodów rolnych  indywidualnie lub za pośrednictwem sieci
sprzedaży (K-3).
Wiadomości
 Rodzaje maszyn i urządzeń stosowanych w produkcji roślin uprawnych (K-1).
 Rodzaje zjawisk meteorologicznych (K-1).
 Profile glebowe, skład i właściwości gleby (K-1).
 Klasyfikacja gruntów (K-1).
 Struktura użytków rolnych (grunty orne, łąki, pastwiska, sady, odłogi i ugory)
(K-1).
 Charakterystyka gleb pod kątem przydatności do produkcji roślinnej (K-1).
 Grupy i gatunki roślin uprawnych (K-1).
 Cele i zadania uprawy roli (K-1).
 Uprawa różnych typów gleb (K-1).
 Rodzaje i zadania zabiegów uprawowych (K-1).
 Zespoły uprawek (K-1).
 Plon główny, rodzaje przedplonów i poplonów (K-1).
 Zasady stosowania zmianowania i płodozmianów w gospodarstwie rolnym (K-1).
 Typy płodozmianów (K-1).
 Czynniki i elementy zmianowania (K-1).
 Znaczenie następstwa roślin uprawnych (K-1).
 Choroby płodozmianowe (K-1).
 Charakterystyka materiału siewnego (K-1).
 Normy wysiewu (K-1).
 Metody i techniki siewu (K-1).
 Fazy wzrostu roślin (K-1).
 Objawy niedoboru składników pokarmowych u roślin (K-1).
 Wymagania pokarmowe i potrzeby nawozowe roślin uprawnych (K-1).
18
 Rola nawożenia oraz wpływ makro- i mikroelementów na wzrost rozwój i plo-
nowanie roślin uprawnych (K-1).
 Szkodniki roślin uprawnych (K-1).
 Choroby roślin uprawnych (K-1).
 Objawy chorób i skutki żerowania szkodników (K-1).
 Rodzaje i szkodliwość chwastów (K-1).
 Cele i zadania ochrony roślin (K-1).
 Metody ochrony roślin (K-1).
 Programy ochrony roślin uprawnych (K-1).
 Zasady określania terminu zbioru roślin uprawnych (K-1).
 Technika i sposoby zbioru roślin uprawnych (K-1).
 Rodzaje maszyn i urządzeń stosowanych w produkcji zwierzęcej (K-2).
 Rasy i typy użytkowe zwierząt gospodarskich (K-2).
 Podstawy rozrodu zwierzÄ…t (K-2).
 Warunki utrzymania i pielęgnacji ciężarnych samic zwierząt gospodarskich (K-2).
 Przygotowanie do porodu, przebieg porodu i ewentualna pomoc (K-2).
 Pielęgnowanie samicy po porodzie (K-2).
 Podział i charakterystyka pasz (K-2).
 Czynniki wpływające na skład chemiczny i wartość pokarmową pasz (K-2).
 Mieszanki przemysłowe i dodatki paszowe (K-2).
 Składniki pokarmowe i ich znaczenie dla zwierząt (K-2).
 Zapotrzebowanie fizjologiczne i produkcyjne zwierzÄ…t (K-2).
 Normy żywienia zwierząt gospodarskich (K-2).
 Trawienie i wchłanianie oraz wykorzystanie składników pokarmowych przez
zwierzęta (K-2).
 Sposoby przyrzÄ…dzania pasz przed skarmianiem (K-2).
 Metody i sposoby zadawania pasz (K-2).
 Sposoby i zasady konserwacji pasz (kiszenie, suszenie) (K-2).
 Przechowywanie pasz (K-2).
 Higiena wody pitnej i żywienia (K-2).
 Rodzaje poideł (K-2).
 Pojęcie laktacji oraz czynniki wpływające na właściwości i wydajność mleka
(K-2).
 Technika doju (masaż, dój ręczny, dój mechaniczny) oraz higiena doju (K-2).
 Pielęgnacja wymienia (K-2).
 Postępowanie z mlekiem po udoju (K-2).
 Rodzaje dojarek mechanicznych, schładzalników i ich higiena (K-2).
 Rodzaje pomieszczeń do doju (K-2).
 Dobrostan zwierzÄ…t gospodarskich (K-2).
 Mikroklimat pomieszczeń inwentarskich (K-2).
 Zapylenie i drobnoustroje w pomieszczeniach inwentarskich (K-2).
 Rodzaje wentylacji (K-1, K-2).
 Ciepłochłonność budynków inwentarskich (K-2).
 Dezynfekcja, dezynsekcja i deratyzacja pomieszczeń inwentarskich (K-2).
19
 Profilaktyka chorób zwierząt gospodarskich (K-2).
 Podstawy opieki nad chorymi zwierzętami (K-2).
 Podział chorób zwierząt, przyczyny i drogi zakażenia (K-2).
 Przepisy o zwalczaniu chorób zakaz
nych zwierzÄ…t, badaniu zwierzÄ…t rzez
nych,
Inspekcji Weterynaryjnej (K-2).
 Higiena i pielęgnowanie skóry, formowanie racic, kopyt, pazurów (K-2).
 Higiena psychiczna zwierzÄ…t (K-2).
 Zasady przechowywania nawozów organicznych (K-2).
 Zasady przechowywania pasz soczystych (K-2).
 Zasady dokonywania zakupów i dokumentacja w tym zakresie (K-3).
 Zasady przechowywania płodów rolnych (K-3).
 Warunki w przechowalniach i chłodniach (K-3).
 Zasady oceny sensorycznej przechowywanych płodów rolnych (K-3).
 Sortowanie, pakowanie i znakowanie płodów rolnych (K-3).
 Zasady obrotu mleka surowego (K-3).
 Podstawowe pojęcia dotyczące gospodarki rynkowej (K-3).
 Rynek hurtowy i detaliczny (K-3).
 Funkcjonowanie rynków rolnych w UE (K-3).
Cechy psychofizyczne
 Koordynacja wzrokowo-ruchowa (K-1, K-2).
 Wytrwałość (K-1, K-2).
 Cierpliwość (K-1, K-2).
 Zdolność do pracy w nieprzyjemnych warunkach środowiskowych (K-1, K-2).
Kwalifikacje specjalistyczne dla zawodu
Umiejętności
 Zachowuje przepisy bezpieczeństwa przy przewożeniu zwierząt na odległość
powyżej 50 km (K-3).
 Wykonuje zabiegi środkami ochrony roślin (K-1).
 Oblicza dawki preparatu, stężenie i wydatek cieczy na jednostkę powierzchni
(K-1).
 Obsługuje kombajn zbożowy (K-1).
Wiadomości
 Przepisy dotyczÄ…ce transportu zwierzÄ…t (K-3).
 Warunki transportu zwierzÄ…t (K-3).
 Charakterystyka środków ochrony roślin (K-1).
 Zasady obliczania dawki preparatu, stężenia i wydatku cieczy na jednostkę po-
wierzchni (K-1).
 Obsługa kombajnu zbożowego (K-1).
20
Cechy psychofizyczne
 Nie zidentyfikowano.
POZIOM 3
Kwalifikacje ogólnozawodowe
Umiejętności
 Korzysta z usług jednostek doradztwa rolniczego.
 Współdziała z grupami producentów rolnych oraz jednostkami działającymi na
rzecz rolnictwa.
 Dostosowuje gospodarstwo rolne do wymogów wzajemnej zgodności w syste-
mie jednolitej płatności (cross-compliance).
 Wykorzystuje technologie informacyjne, zasoby Internetu i specjalistyczne
programy do prowadzenia gospodarstwa rolnego.
 Wypełnia dokumentację dotyczącą funkcjonowania gospodarstwa rolnego.
 Wprowadza nowe technologie produkcji roślinnej i zwierzęcej.
 Ocenia miejsca i sytuacje w gospodarstwie rolnym, w których występują naj-
większe zagrożenia.
 Ocenia środki do produkcji rolnej.
 Ocenia płody rolne.
 Prowadzi ocenÄ™ stanu przygotowania gleby pod uprawy.
 Ocenia przydatność pasz do skarmiania.
 Ocenia stan zdrowia zwierzÄ…t gospodarskich.
 Ocenia stan techniczny maszyn, urządzeń, pomieszczeń.
Wiadomości
 Zakres działalności jednostek działających w obszarze rolnictwa.
 Kierunki i zasady wspierania określone Programem Rozwoju Obszarów Wiej-
skich.
 Podstawy obsługi komputera, zasoby sieci Internetu, znajomość specjalistycz-
nych programów komputerowych dla gospodarstwa rolnego.
 Nowoczesne technologie stosowane w produkcji roślinnej i zwierzęcej.
 Zagrożenia występujące w gospodarstwie rolnym.
 Rodzaje dokumentów związanych z funkcjonowaniem gospodarstwa rolnego.
 Przepisy dotyczące ubezpieczeń.
 Podatki w rolnictwie.
 Znajomość czynników wewnętrznych i zewnętrznych mających wpływ na or-
ganizacjÄ™ gospodarstwa rolnego.
 Parametry i kryteria oceny płodów rolnych.
 Parametry i kryteria oceny zdrowia zwierzÄ…t.
21
 Ocena sensoryczna pasz.
 Normy jakościowe płodów rolnych.
Cechy psychofizyczne
 Uzdolnienia rachunkowe.
 Zamiłowanie do ładu i porządku.
Kwalifikacje podstawowe dla zawodu
Umiejętności
 Planuje zadania związane z produkcją roślinną i zwierzęcą (K-1, K-2).
 Oblicza zapotrzebowanie środków do produkcji rolniczej (K-1, K-2).
 Planuje wielkość produkcji roślinnej (K-1).
 Planuje wielkość produkcji zwierzęcej (K-2).
 Dokonuje wyboru technologii produkcji roślinnej (K-1).
 Dokonuje wyboru technologii produkcji zwierzęcej (K-2).
 Określa wpływ czynników klimatycznych i glebowych na wzrost, rozwój i plo-
ny roślin (K-1).
 Określa wpływ czynników klimatycznych i glebowych na zwierzęta (K-2).
 Określa wpływ czynników środowiska na zdrowie i produkcyjność zwierząt
gospodarskich (K-2).
 Planuje obsadÄ™ zwierzÄ…t (K-2).
 Planuje i organizuje rozród zwierząt gospodarskich (K-2).
 SporzÄ…dza preliminarz i bilans pasz w gospodarstwie (K-2).
 Sporządza obrót stada i oblicza średni stan pogłowia (K-2).
 Dobiera metody i urządzenia do przechowywania płodów rolnych (K-3).
 Zawiera umowy kontraktacyjne na sprzedaż płodów rolnych (K-3).
Wiadomości
 Zasady zarzÄ…dzania gospodarstwem rolnym (K-1, K-2).
 Zasady planowania działalności rolniczej (K-1, K-2).
 Technologie produkcji roślinnej i zwierzęcej (K-1, K-2).
 Czynniki klimatyczne i glebowe, ich wpływ na wzrost, rozwój i plony roślin
(K-1).
 Czynniki klimatyczne i glebowe, ich wpływ na zwierzęta gospodarskie (K-2).
 Czynniki środowiska, ich wpływ na zwierzęta gospodarskie (K-2).
 Struktura zasiewów (K-1).
 Struktura stada zwierzÄ…t gospodarskich (K-2).
 Kalkulacje żywienia zwierząt (K-2).
 Bilans paszowy (K-2).
 Obrót stada i stan średnioroczny (K-2).
22
 Jednostki naturalne: jednostki zbożowe, duże sztuki przeliczeniowe, sztuki
obornikowe i żywieniowe (K-2).
 Urządzenia do przechowywania płodów rolnych (K-3).
 Zasady zawierania umów kontraktacyjnych (K-3).
Cechy psychofizyczne
 Zdolność analizowania sytuacji i podejmowania ryzyka (K-1, K-2).
Kwalifikacje specjalistyczne dla zawodu
Umiejętności
 Przygotowuje dane do dokumentacji merytorycznej i finansowej w celu uzy-
skania środków finansowych (K-1, K-2).
 Prowadzi uproszczoną rachunkowość i kalkulacje rolnicze (K-1, K-2).
 Wypełnia wniosek aplikacyjny oraz realizuje plan pozyskania środków finan-
sowych (K-1, K-2).
 SporzÄ…dza biznesplan (K-1, K-2).
 SporzÄ…dza plan zalesienia i zalesia (K-1).
 Stosuje ekologiczne metody produkcji rolnej (K-1, K-2).
 Stosuje podstawy genetyki i hodowli zwierzÄ…t (K-2).
 Rozpoznaje wartość hodowlaną zwierząt (K-2).
Wiadomości
 Wspólna Polityka Rolna Unii Europejskiej (K-1, K-2).
 Fundusze strukturalne Unii Europejskiej (K-1, K-2).
 Podstawy sporządzania wniosków i procedury korzystania ze środków finanso-
wych UE (K-1, K-2).
 Dokumentacja dotycząca pozostałych wniosków związanych z pozyskaniem
środków finansowych (K-1, K-2).
 Dokumentacja i zasady kredytowania gospodarstwa rolnego (K-1, K-2).
 Przepisy i dokumentacja ARiMR, ARR (K-1, K-2).
 Zasady uproszczonej rachunkowości w gospodarstwie rolnym (K-1, K-2).
 Zasady obliczania kosztów i opłacalność działalności rolniczej (K-1, K-2).
 Zasady konstruowania biznesplanów (K-1, K-2).
 Podstawowe pojęcia i kategorie ekonomiczne (K-1, K-2).
 Zasady sporzÄ…dzania planu zalesienia (K-1).
 Ekologiczne metody produkcji rolnej (K-1, K-2).
 Kryteria oceny zwierząt (stan zdrowia, pokrój, właściwości psychiczne, konsty-
tucja) (K-2).
 Podstawy genetyki i hodowli zwierzÄ…t (K-2).
23
Cechy psychofizyczne
- Nie zidentyfikowano.
POZIOM 4
- Nie zidentyfikowano.
POZIOM 5
 Nie zidentyfikowano.
24