Prof. dr hab. Anna Wyrozumska
Katedra Europejskiego Prawa Konstytucyjnego UA

Jean Monnet Chair of European Constitutional Law
y
ródła prawa UE
1. Prawo pierwotne i wtórne
1. Prawo pierwotne
(Traktaty, akty R lub RE o charakterze konstytucyjnym, Karta
Praw Podstawowych
ogólne zasady prawa)
2. Umowy międzynarodowe Unii
3. Prawo wtórne/pochodne
" akty ustawodawcze (rozporządzenia, dyrektywy, decyzje)
" akty nieustawodawcze (rozporządzenia, dyrektywy,
decyzje)
o akty delegowane
o akty wykonawcze
" inne akty (np. zalecenia, opinie, porozumienia
międzyinstytucjonalne, uchwały, deklaracje, programy
działania)
4. Akty wspólnej polityki zagranicznej i bezpieczeństwa
1
PRAWO PIERWOTNE
- pochodzi od PCz/ oparte na ich wspólnej zgodzie
- ma charakter  konstytucyjny 294/83 Les Vert
- stanowi podstawę prawną działań UE
- ma pierwszeństwo w stosunku do prawa wtórnego oraz
prawa krajowego
- może być zmienione przez państwa członkowskie/ podlega
specjalnym procedurom zmiany art. 48 TUE
- może określać prawa i obowiązki jednostek (mieć bezpośredni
skutek)
- interpretuje je TSUE, ale nie może kontrolować jego
legalności
2
PRAWO WTÓRNE
- pochodzi od instytucji/pochodne w stosunku do prawa
pierwotnego
- zakres określony w TUE i TFUE (tylko kompetencje
powierzone)
- ma pierwszeństwo w stosunku do prawa krajowego
- TSUE kontrola legalności
- może określać prawa i obowiązki jednostek (mieć bezpośredni
skutek)
3
BRAK FORMALNEJ HIERARCHII y
RÓDEA
PRAWA UE
Ale wynika z Traktatów Ł� art. 263 TFUE Ł� akt instytucji może
być unieważniony, z powodu  naruszenia Traktatów lub
jakiejkolwiek reguły prawnej związanej z ich stosowaniem
 Pierwszeństwo prawa pierwotnego
 Specjalne miejsce prawa międzynarodowego
 Prawo wtórne /art. 289 TFUE:
ż� Nie forma środka, lecz jego natura określa miejsce w
hierarchii
ż� Akty ustawodawcze pierwszeństwo przed
nieustawodawczymi
ż� Akty podstawowe pierwszeństwo przed aktami
delegowanymi i wykonawczymi
ż� Równorzędne z
ródła Ł� usuwanie konfliktów lex
posterior, lex specialis
4
2. Prawo Pierwotne
2.1. Traktaty
ż� TUE, TFUE, traktaty zmieniające, akcesyjne,
protokoły
ż� Akt końcowy? Deklaracje?
5
2.2. Akty konstytucyjne Rady lub Rady Europejskiej (akty
organiczne)
 akty Rady w celu uzupełnienia praw obywateli Unii (art. 25
TFUE),
Artykuł 25 TFUE
(& ) Rada, stanowiąc jednomyślnie zgodnie ze specjalną
procedurą ustawodawczą i po uzyskaniu zgody Parlamentu
Europejskiego, może uchwalać przepisy w celu uzupełnienia praw
(& )[obywateli Unii]. Przepisy te wchodzą w życie po ich
zatwierdzeniu przez Państwa Członkowskie, zgodnie z ich
odpowiednimi wymogami konstytucyjnymi.
 decyzja Rady dotycząca bezpośrednich wyborów do
Parlamentu Europejskiego (art. 223 ust. 1 TFUE, dawny art.
190 ust. 4 TWE),
 decyzja Rady o  zasobach własnych (art. 311 TFUE, dawny
art. 269 TWE),
 decyzja Rady dotycząca związania umową o przystąpieniu
Unii do Europejskiej Konwencji Praw Człowieka (art. 218 ust.
8 TFUE),
 decyzja Rady dotycząca przyznania właściwości Trybunałowi
Sprawiedliwości UE w odniesieniu do sporów dotyczących
europejskich tytułów prawnych w dziedzinie własności
intelektualnej (art. 262 TFUE).
6
Decyzje Rady Europejskiej, np.:
 decyzja Rady Europejskiej o stworzeniu wspólnej obrony, art.
42 ust. 2 TUE,
 decyzja Rady Europejskiej dotycząca uproszczonej zmiany
części trzeciej TFUE na podstawie art. 48 ust. 6 TUE.
Czy należy do prawa pierwotnego decyzja RE art. 48 ust. 7
Jeżeli Traktat o funkcjonowaniu Unii Europejskiej lub tytuł V
niniejszego Traktatu przewiduje, że Rada stanowi jednomyślnie w
danej dziedzinie lub w danym przypadku, Rada Europejska może
przyjąć decyzję upoważniającą Radę do stanowienia większością
kwalifikowaną w tej dziedzinie lub w tym przypadku. Niniejszego
akapitu nie stosuje się do decyzji mających wpływ na kwestie
wojskowe lub obronne.
Jeżeli Traktat o funkcjonowaniu Unii Europejskiej przewiduje, że akty
ustawodawcze przyjmowane są przez Radę zgodnie ze specjalną
procedurą ustawodawczą, Rada Europejska może przyjąć decyzję
zezwalającą na przyjęcie takich aktów zgodnie ze zwykłą procedurą
ustawodawczą.
Wszelkie inicjatywy podejmowane przez Radę Europejską na
podstawie akapitu pierwszego lub drugiego są przekazywane
parlamentom narodowym. W przypadku gdy parlament narodowy
notyfikuje swój sprzeciw w terminie sześciu miesięcy od takiego
przekazania, decyzja, o której mowa w akapicie pierwszym lub
drugim, nie zostaje przyjęta. W przypadku braku sprzeciwu Rada
Europejska może przyjąć taką decyzję.
W celu przyjęcia decyzji, o których mowa w akapicie pierwszym lub
drugim, Rada Europejska stanowi jednomyślnie po uzyskaniu zgody
Parlamentu Europejskiego, wyrażonej przez większość członków
wchodzących w jego skład.
7
2.3. Ogólne zasady prawa
" ogólna kompetencja TSUE  zapewnianie poszanowania
prawa w wykładni i stosowaniu Traktatów / art. 19 ust. 1
TUE; szczegółowa np. art. 340 TFUE
" ich z
ródłami są:
" Traktaty
" prawo wewnętrzne państw członkowskich
" prawo międzynarodowe/ np. EKPC
" stosowane są do interpretacji i oceny legalności:
" aktów instytucji, organów i jednostek
organizacyjnych Unii
" aktów państw członkowskich, które wykonują
prawo Unii
8
3. Umowy międzynarodowe Unii
3.1. Kompetencje Unii
3.1.1. Wyraz
ne szczegółowe: wyłączne, dzielone lub
koordynacyjne/wspierające, WPZiB
Np. art. 207 TFUE, dawny art. 133 TWE (wspólna polityka
handlowa), art. 217 TFUE, dawny art. 310 TWE (umowy
stowarzyszeniowe), art. 186 TFUE, dawny art. 170 (badania i
rozwój technologiczny), art. 219 TFUE, dawny art. 111 ust. 1-3 i
5 (umowy dotyczące kursu wymiany euro), art. 191 TFUE,
dawny art. 174 (4) TWE (środowisko naturalne), art. 211 TFUE,
dawny art. 181 ust. 1 TWE (współpraca dla rozwoju), art. 37,
dawny art. 24 TUE (wspólna polityka zagraniczna i
bezpieczeństwa), art. 49 TUE, dawny art. 49 TUE, umowy
dotyczące członkostwa w UE
Nowe podstawy:
" art. 8 TUE (umowy dotyczące dobrego sąsiedztwa)
" art. 50 TUE (umowę o wystąpieniu z Unii państwa
członkowskiego)
" art. 79 ust. 3 TFUE (umowy o readmisji obywateli państw
trzecich)
" art. 6 ust. 2 TUE (przystąpienie Unii do Europejskiej
Konwencji Praw Człowieka)
9
Dzielone = UE i PCz mogą zawierać umowy
" art. 219 TFUE (unia gospodarczo-walutowa)
" art. 191 TFUE (ochrona środowiska naturalnego)
" zmiana terminologii Ł� w TWE tak jak wyżej, art. 211 TFUE
(współpraca dla rozwoju)  w zakresie swoich odpowiednich
kompetencji Unia i Państwa Członkowskie współpracują
z państwami trzecimi i kompetentnymi organizacjami
międzynarodowymi.
Koordynacyjne, wspierające np.
" art. 165 ust. 3 TFUE (edukacja) - Unia i państwa Członkowskie
sprzyjają współpracy z państwami trzecimi i organizacjami
międzynarodowymi
" art. 166 ust. 3 TFUE (kształcenie zawodowe)
" art. 167 ust. 3 TFUE (kultura)
" art. 168 ust. 3 TFUE (zdrowie publiczne)
np. umowy zawarte przez WE w 1995 r. z USA i Kanadą na
podstawie art. 149 i 150 TWE dotyczące programów współpracy
w dziedzinie szkolnictwa wyższego i szkolenia zawodowego
(decyzje Rady dotyczące tych umów 2001/196/WE,
2001/197/WE, Dz. U. UE L17/7 i 15).
10
3.1.2. Kompetencje ogólne Ł� TL
Artykuł 216 TFUE
1. Unia może zawierać umowy z jednym lub z większą liczbą państw
trzecich lub organizacji międzynarodowych, jeżeli przewidują to
Traktaty, lub gdy zawarcie umowy jest niezbędne do osiągnięcia, w
ramach polityk Unii, jednego z celów, o których mowa w
Traktatach, albo gdy zawarcie umowy jest przewidziane w prawnie
wiążącym akcie Unii, albo gdy może mieć wpływ na wspólne zasady
lub zmienić ich zakres.
2. Umowy zawarte przez Unię wiążą instytucje Unii i Państwa
Członkowskie.
" kompetencje wyraz
ne
" kompetencje dorozumiane
11
sprawa 22/70 ERTA
13 (& ) art. 210 stanowi, iż  Wspólnota ma osobowość prawną ;
14 (& ) postanowienie to, umieszczone na początku szóstej części
traktatu, poświęconej  postanowieniom ogólnym i końcowym ,
oznacza, iż w obrocie międzynarodowym Wspólnota ma zdolność do
ustanawiania stosunków umownych z państwami trzecimi w
pełnym zakresie celów określonych w pierwszej części traktatu,
której część szósta stanowi kontynuację;
15 (& ) w celu ustalenia w określonym przypadku kompetencji
Wspólnoty do zawierania umów międzynarodowych należy wziąć pod
uwagę zarówno postanowienia materialne traktatu, jak jego
systematykę;
16 (& ) kompetencja taka wynika nie tylko z wyraz
nego
powierzenia jej w traktacie  jak ma to miejsce w przypadku art.
113 i 114 dla umów celnych i handlowych i art. 238 dla umów o
stowarzyszeniu  lecz może wynikać również z innych postanowień
traktatu lub z aktów wydawanych na podstawie tych postanowień
przez instytucje Wspólnoty;
17 (& ) w szczególności, w każdym przypadku gdy w celu
wdrożenia wspólnej polityki przewidzianej w traktacie Wspólnota
podjęła działania zmierzające do ustanowienia, w jakiejkolwiek
formie, wspólnych zasad, państwa członkowskie nie mają już
prawa, ani indywidualnie, ani nawet wspólnie, zaciągać wobec
państw trzecich zobowiązań naruszających te zasady;
18 bowiem w miarę ustanawiania zasad wspólnych tylko
Wspólnota jest w stanie podejmować i wykonywać w sposób
skuteczny w całej sferze stosowania wspólnotowego porządku
prawnego zobowiązania wobec państw trzecich;
12
19 (& ) nie można w związku z tym określać innego reżimu
prawnego dla działań podejmowanych w celu wykonania
postanowień traktatu w porządku wewnętrznym Wspólnoty, a
innego dla działań w sferze stosunków zewnętrznych;
(& )
 21. (& ) zgodnie z art. 5 [obecnie art. 4 ust. 3 TFUE zasada lojalnej
współpracy] państwa członkowskie winny, z jednej strony, podjąć
wszelkie właściwe działania w celu zapewnienia wykonania
zobowiązań wynikających z traktatu lub z aktów wydawanych przez
instytucje, a z drugiej strony powstrzymać się od jakichkolwiek
działań, które mogłyby zagrozić urzeczywistnieniu celów traktatu;
22. (& ) z postanowień tych, rozpatrywanych łącznie, wynika, iż
państwa członkowskie nie mogą, w sytuacji gdy ustanowiono
wspólnotowe normy prawne mające na celu realizację celów
traktatu, podejmować poza ramami instytucjonalnymi Wspólnoty
zobowiązań mogących naruszyć te normy lub zagrozić ich
skuteczności (tak oficjalna wersja polska orzeczenia na stronie TS,
w wersji angielsko-języcznej which may affect those rules or alter
their scope = czyli tak samo jak w TUE.
13
opinia 1/76
 Gdy tylko prawo Wspólnoty nadało pewne uprawnienia instytucjom
Wspólnoty, w ramach ich systemu wewnętrznego, by osiągnąć dany
cel, Wspólnota ma prawo zaciągania zobowiązań
międzynarodowych potrzebnych do osiągnięcia tego celu nawet
w braku odpowiedniego wyraz
nego postanowienia. Dzieje się tak
w szczególności w sytuacjach, w których uprawnienia wewnętrzne
zostały już wykorzystane w celu ustanowienia środków służących
osiągnięciu wspólnej polityki. Uprawnienie to nie jest jednak
ograniczone do tych sytuacji. Aczkolwiek wewnętrzne środki
Wspólnoty są przyjmowane tylko gdy umowa międzynarodowa jest
zawarta i wchodzi w życie, [...] uprawnienie do związania
Wspólnoty wobec państw trzecich wynika w sposób dorozumiany z
postanowień Traktatu tworzących kompetencję wewnętrzną, w
takim zakresie, w jakim udział Wspólnoty w umowie
międzynarodowej jest konieczny dla osiągnięcia jednego z celów
Wspólnoty .
Potwierdzenie w serii wyroków z 2002 r. w sprawach umów open
skies (dotyczących liberalizacji usług lotniczych z USA), dotyczyły
one Danii, Szwecji, Finlandii, Belgii, Luksemburga, Austrii i Niemiec,
np. C-467/98 Komisja przeciwko Danii
14
3.1.3.kompetencje wyłączne
Artykuł 3 TFUE
1. Unia ma wyłączne kompetencje w następujących dziedzinach:
a) unia celna;
b) ustanawianie reguł konkurencji niezbędnych do funkcjonowania
rynku wewnętrznego;
c) polityka pieniężna w odniesieniu do Państw Członkowskich,
których walutą jest euro;
d) zachowanie morskich zasobów biologicznych w ramach wspólnej
polityki rybołówstwa;
e) wspólna polityka handlowa.
2. Unia ma także wyłączną kompetencję do zawierania umów
międzynarodowych, jeżeli ich zawarcie zostało przewidziane w
akcie ustawodawczym Unii lub jest niezbędne do umożliwienia
Unii wykonywania jej wewnętrznych kompetencji lub w zakresie,
w jakim ich zawarcie może wpływać na wspólne zasady lub
zmieniać ich zakres.
15
3.2. Procedura Ł� art. 218 TFUE
 inicjatywa KE lub Wysoki Przedstawiciel
 decyzja R o podpisaniu
 decyzja R o związaniu Unii
 niekiedy zgoda PE
3.3. Kontrola prewencyjna i następcza
" Art. 218 ust. 11
Państwo Członkowskie, Parlament Europejski, Rada lub
Komisja mogą uzyskać opinię Trybunału Sprawiedliwości w
sprawie zgodności przewidywanej umowy z Traktatami. W
przypadku negatywnej opinii Trybunału, przewidywana umowa
nie może wejść w życie, chyba że nastąpi jej zmiana lub
rewizja Traktatów.
" Kontrola następcza w trybie skargi o stwierdzenie nieważności
decyzji Rady wyrażającej zgodę na związanie Unii umową lub w
trybie pytania prejudycjalnego
16
3.4. Skutki prawne zawartych umów
 umowa UE jest aktem PM oraz aktem instytucji
 bezpośrednie stosowanie umów i uchwał organów powołanych
umowami Ł� TSUE bada ducha, ogólną strukturę i treść umowy,
jasność i precyzyjność normy, bezwarunkowość normy i jej
zupełność
3.5. Umowy mieszane
 stronami są zarówno UE/WE, jak i państwa członkowskie
 wiążą Unię w całości, chyba że z umowy wynika szczegółowy
podział kompetencji między państwa członkowskie i Unię
 państwa członkowskie mogą uczestniczyć w umowie UE, której
finansowanie należy do państw członkowskich i stanowi
zasadniczy element umowy (Opinia 1/78 par. 60 i 62) lub gdy
państwo członkowskie reprezentuje terytoria zależne, co do
których nie ma zastosowania prawo Unii
17
4. Prawo wtórne
4.1. Akty prawne Unii
Artykuł 288 TFUE (dawny artykuł 249 TWE)
W celu wykonania kompetencji Unii instytucje przyjmują
rozporządzenia, dyrektywy, decyzje, zalecenia i opinie.
Rozporządzenie ma zasięg ogólny. Wiąże w całości i jest
bezpośrednio stosowane we wszystkich Państwach
Członkowskich.
Dyrektywa wiąże każde Państwo Członkowskie, do którego jest
kierowana, w odniesieniu do rezultatu, który ma być osiągnięty,
pozostawia jednak organom krajowym swobodę wyboru formy
i środków.
Decyzja wiąże w całości. Decyzja, która wskazuje adresatów,
wiąże tylko tych adresatów.
Zalecenia i opinie nie mają mocy wiążącej.
18
4.1.1. Wiążące akty prawne
Rozporządzenie
 ma zasięg ogólny/ wywołuje skutki w stosunku do wszystkich,
których potencjalnie może dotyczyć
 wiąże w całości:
o nie może być przez państwo zmienione ani uzupełnione,
zastępuje prawo krajowe
o wprowadza jednolite prawo we wszystkich państwach
członkowskich
 bezpośrednio stosowane/ tworzy prawa i obowiązki dla
jednostek
 wymaga ogłoszenia
o C-161/06 Skoma Lux Skoma-Lux/ organy celne nałożyły
na Skoma-Lux grzywnę, zarzucając spółce naruszenie
m.in. przepisów rozporządzenia nr 2454/93
opublikowanego w j. czeskim tylko w Internecie
o C-345/06 Gottfried Heinrich/ nie wpuszczony do samolotu
z rakietami tenisowymi/ lista przedmiotów zakazanych na
pokładzie samolotu  Pałki: pałki metalowe pokryte
skórą, pałki gumowe, kije baseballowe lub podobne
przedmioty określona w niepublikowanym załączniku
 wchodzi w życie w dacie w nim określonej lub 20 dni od
publikacji w Dzienniku Urzędowym UE
19
Dyrektywa
 służy zbliżaniu prawa
 nie wszystkie dyrektywy muszą być ogłaszane
 wchodzi w życie w dacie określonej w dyrektywie lub 20 dni
od publikacji w Dzienniku Urzędowym UE lub notyfikacji
adresatowi Ł� okres do transpozycji zaczyna biec!
 wymaga transpozycji
 skierowana jest do państw członkowskich Ł� dlatego są one
zobowiązane
 nie może być skierowana do jednostek Ł� stąd brak skutku
horyzontalnego
 może być powołana przeciwko państwu Ł� szerokie pojęcie
 państwo członkowskie
Obowiązkiem organów państwa w okresie transpozycji jest
powstrzymanie się od podejmowania działań, które mogłyby
poważnie narazić na szwank przewidziane rezultaty dyrektywy
20
Implementacja/ transpozycja dyrektywy:
 dyrektywy muszą być implementowane w wyznaczonym
okresie
 implementacja musi być:
 zupełna (sprawy 239/85 Komisja przeciwko Belgia,
235/84 Komisja przeciwko Włochy),
 efektywna (sprawa 14/83 von Colson).
Środki w przypadku braku implementacji lub wadliwej
implementacji:
 skarga przeciwko państwu członkowskiemu do TSUE
(wnosi ją Komisja lub państwo członkowskie; art. 258-260 TFUE)
 wyegzekwowanie przez jednostki odnoszące korzyść z
dyrektywy (skarga do sądu krajowego):
" skutek bezpośredni
" skutek pośredni (wymóg zgodnej interpretacji)
" odpowiedzialność odszkodowawcza państwa
21
Norma prawna zawarta w postanowieniu dyrektywy może być
bezpośrednio stosowana jeśli:
" nadaje się do bezpośredniego stosowania (tj. spełnia
kryteria bezpośredniej skuteczności)
" okres transpozycji upłynął
" brak jest transpozycji, lub nastąpiła zła transpozycja
22
Decyzja
 wskazuje adresata:
" jest aktem konkretno-indywidualnym
" jest notyfikowana adresatom
" wiąże tylko adresatów
" może nałożyć bezpośrednio skuteczne obowiązki na adresata
" jeśli skierowana jest do państwa członkowskiego:
o może być powołana przez jednostkę przeciwko państwu
o nie może wywoływać skutków horyzontalnych
 nie wskazuje adresata
" jest aktem konkretnym, lecz nie indywidualnym
" wywołuje skutki w stosunku do wszystkich, których
potencjalnie może dotyczyć/ ma zasięg ogólny
" ogłaszana w DzU. UE/ wchodzi w życie &
" podstawowy instrument w dziedzinie WPZiB Ł� Rada i Rada
Europejska mogą przyjmować decyzje dotyczące:
" strategicznych interesów i celów Unii,
" działań, jakie Unia ma podjąć na poziomie
międzynarodowym,
" stanowisk, jakie Unia ma zająć w zakresie
kwestii międzynarodowych,
" zasad realizowania działań i stanowisk Unii.
23
4.1.4. Akty niewiążące prawnie
Zalecenia Ł� niewiążące akty R, KE lub EBC
Artykuł 292 TFUE
Rada przyjmuje zalecenia. Rada stanowi na wniosek Komisji we
wszystkich przypadkach, gdy Traktaty przewidują przyjmowanie
aktów przez Radę na wniosek Komisji. Rada stanowi jednomyślnie w
dziedzinach, w których jednomyślność wymagana jest do przyjęcia
aktu Unii. Komisja, a w szczególnych przypadkach przewidzianych w
Traktatach również Europejski Bank Centralny, przyjmują
zalecenia.
Przykład: Artykuł 97 TFUE:  Opłaty i należności pobierane przez przewoz
nika
w związku z przekraczaniem granic niezależnie od ceny transportu nie powinny
przekraczać rozsądnego poziomu, przy uwzględnieniu rzeczywistych kosztów
efektywnie poniesionych w związku z przekroczeniem granicy. Państwa
Członkowskie podejmują starania, aby stopniowo obniżyć te koszty. Komisja
może kierować do Państw Członkowskich zalecenia w celu zastosowania
niniejszego artykułu.
 Skutki prawne zaleceń Ł� 322/88 Grimaldi
 nie mogą być ....uważane za nieposiadające skutku prawnego .
Skutek ten polega na tym, iż  sądy krajowe są zobowiązane do
wzięcia pod uwagę zaleceń w celu rozstrzygnięcia sporów im
przedstawionych, w szczególności gdy rzucają one światło na
interpretację środków krajowych przyjętych w celu
implementowania ich lub gdy mają na celu uzupełnienie wiążących
postanowień Wspólnoty .
Opinie
24
4.2. Akty niewymienione w art. 288 TFUE
Porozumienia międzyinstytucjonalne
Art. 295 TFUE Ł� PE, R i KE Ł� konsultują się wzajemnie oraz za
wspólnym porozumieniem ustalają warunki współpracy. W tym celu
mogą one, w poszanowaniu Traktatów, zawierać porozumienia
międzyinstytucjonalne, które mogą mieć charakter wiążący.
Art. 17 ust. 1 TUE
Komisja wspiera ogólny interes Unii i podejmuje w tym celu
odpowiednie inicjatywy. (& ) Podejmuje inicjatywy w zakresie
rocznego i wieloletniego programowania Unii w celu osiągnięcia
porozumień międzyinstytucjonalnych.
Np. Porozumienie ramowe w sprawie stosunków między PE i
KE z 20 paz
dziernika 2010
Porozumienie międzyinstytucjonalne pomiędzy PE, R, K w
sprawie dyscypliny budżetowej i należytego zarządzania
finansami z 2006 r.
Akty nienazwane /nieformalne
/soft law/ np. programy, kodeksy postępowania, obwieszczenia,
wytyczne
25
5. Akty powiązane z prawem Unii
Umowy zawarte między państwami członkowskimi/ na podstawie
dawnego art. 293 TWE
Np.
Konwencja brukselska o jurysdykcji i wykonywaniu orzeczeń
sądowych w sprawach cywilnych i handlowych z 1968 r.
(zastąpiona rozporządzeniem nr 44/2001)
Konwencja o wzajemnym uznawaniu spółek i osób prawnych z
1968 r.
Konwencja rzymska o prawie właściwym dla zobowiązań
umownych z 1980 r.
Konwencja arbitrażowa o unikaniu podwójnego opodatkowania w
przypadku korekty zysków powiązanych przedsiębiorstw z 1990 r.
- wiążą państwa członkowskie
- nowe państwo członkowskie nie jest automatycznie nimi
związane
- nie są prawem Unii, ale wchodzą w zakres acquis
communautaire
- stanowią formę harmonizacji prawa krajowego
- mogą wychodzić poza ramy Traktatów, ale muszą być z nim
zgodne
- nie mogą zmieniać prawa Unii (sprawa 33/64 Torfwerk)
- art. 267 TFUE nie jest do nich automatycznie stosowany
26
Akty przedstawicieli rządów państw członkowskich zebranych w
Radzie
- nie są prawem Unii, ale wchodzą w zakres acquis
communautaire
- o ich skutkach prawnych rozstrzyga prawo międzynarodowe
- państwo członkowskie decyduje o procedurze krajowej
Przykład:
Art. 254 TFUE Ł� sędziowie Sądu są mianowani za wspólnym porozumieniem
przez rządy państw członkowskich.
DECYZJA PRZEDSTAWICIELI RZ
DÓW PAC
STW
CZA
ONKOWSKICH UNII EUROPEJSKIEJ
z dnia 8 lipca 2010 r. w sprawie mianowania sędziów Sądu (2010/400/UE)
PRZEDSTAWICIELE RZ
DÓW PAC
STW CZA
ONKOWSKICH UNII
EUROPEJSKIEJ,
uwzględniając Traktat o Unii Europejskiej, w szczególności jego art. 19,
uwzględniając Traktat o funkcjonowaniu Unii Europejskiej, w szczególności
jego art. 254 i 255,
a także mając na uwadze, co następuje (& )
PRZYJMUJ
NINIEJSZ
DECYZJ
:
Artykuł 1
Ottó CZ�CZ i Marc van der WOUDE zostają niniejszym mianowani na
sędziów Sądu na okres od dnia 1 września 2010 r. do dnia 31 sierpnia 2016 r.
Artykuł 2
Niniejsza decyzja wchodzi w życie następnego dnia po jej opublikowaniu w
Dzienniku Urzędowym Unii Europejskiej.
(& )
27
6. Podział aktów prawa wtórnego na akty ustawodawcze i
nieustawodawcze/podustawowe
Akty ustawodawcze (art. 289 TFUE)
- rozporządzenie, dyrektywa, decyzja przyjmowane w drodze
procedury ustawodawczej
procedura ustawodawcza:
" zwykła/ dawna współdecydowania/ wspólnie przez PE i R
na wniosek K
" specjalna/ dawne p. współpracy, konsultacji, zgody/ PE z
udziałem R, R z udziałem PE
- regulują  istotne elementy danej dziedziny /art. 290 ust. 1
TFUE/  istotne elementy Ł� orzecznictwo TSUE, Opinia Służb
Prawnych Rady Ł�  istotne elementy = określenie
materialnego, geograficznego lub czasowego zakresu stosowania
aktu, obowiązki, sankcje
- zasadą inicjatywa prawodawcza Ł�Komisja
- jawne obrady Rady ( art. 16 ust. 8 TUE)
- wymagają uzasadnienia, ogłoszenia
28
Akty nieustawodawcze
wykonywanie prawa Unii należy do państw członkowskich
- delegowane/ co
- wykonawcze/ jak
Podział wynika z potrzeby uporządkowania procedur
komitologicznych
Komitologia  decyzje R 1987, 1999  komitety doradcze,
zarządzające (np. znaczne skutki finansowe rolnictwo, rybołówstwo),
regulacyjne (np. ochrona życia ludzi i zwierząt); 2006/512/WE
procedura regulacyjna połączona z kontrolą PRAC
Materialnie trudno odróżnić kiedy akt delegowany a kiedy
wykonawczy/ w praktyce konieczność uzgadniania K Ł� test :
Co PCz. mają zrobić Ł� a. delegowany
Jak PCz mają zrobić Ł� a. wykonawczy
29
Akt delegowany (art. 290 TFUE) jest:
- wydawany na podstawie aktu delegującego kompetencje,
który:
" jest aktem ustawodawczym
" określa szczegółowe warunki delegowania uprawnień,
którymi mogą być:
a) PE lub R może zadecydować o odwołaniu przekazanych
uprawnień
b) akt delegowany może wejść w życie tylko wtedy, gdy PE
lub R nie wyrażą sprzeciwu w terminie przewidzianym przez
akt ustawodawczy
- aktem:
" Komisji wydany na podstawie kompetencji delegowanych
przez R lub PE
" podustawowym o zasięgu ogólnym
" uzupełniającym lub zmieniającym niektóre, inne niż
istotne, elementy aktu ustawodawczego
Terminy Ł� orzecznictwo TSUE, Opinia Służ Prawnych Rady
 zmienia usuwa, zastępuje, dodaje
 uzupełnia rozbudowuje, wprowadza dodatkowe, inne niż istotne
regulacje, precyzuje przepisy aktu podstawowego/ tu pokrywa się z
aktami wykonawczymi/  Jeżeli konieczne są jednolite warunki
wykonywania & .. Regulacje szczegółowe: Komunikat K, PE, R
KOM(2009)673; Common Understanding (porozumienie
międzyinstytucjonalne) PE, R, K z 3 marca 2011/ doc 8640/11/
30
Akt wykonawczy (art. 291 TFUE)
- Nie ma definicji w Traktatach, definicja negatywna
- Podstawa do wydania  akt wiążący ustawodawczy lub
podustawowy
- Jest aktem prawnym K lub R (w należycie uzasadnionych
przypadkach oraz art. 24 i 26 TUE)
- Celem - wprowadzanie w życie aktu podstawowego bez
zmiany jego treści
Stosuje się komitologia/ kontrola PCzs/  nowe zasady
Rozporządzenie PE i R 182/2011 z 16 lutego 2011 ustanawiające
przepisy i zasady ogólne dotyczące trybu kontroli przez państwa
członkowskie wykonywania uprawnień wykonawczych przez
Komisję
Ł� dwie procedury: doradcza i sprawdzająca
Komitety/ komitologia
" sprawdzające
o akty o zasięgu ogólnym, programy o znacznych
skutkach, wspólna polityka rolna i rybołówstwa,
środowisko, bezpieczeństwo lub ochrona zdrowia lub
bezpieczeństwa ludzi, zwierząt lub roślin, wspólna
polityka handlowa, podatki
o QMV/negatywna opinia wiążąca
" doradcze/ zwykła większość/ opinia niewiążąca
" odwoławcze
31