ROZDZIAA
V
y
RÓDA
A PRAWA ADMINISTRACYJNEGO
Problematyka z
ródeł prawa stanowi w teorii państwa i prawa od dawna przedmiot
żywej dyskusji, przy czym jej wyniki nie są jednoznaczne, przede wszystkim ze względu na
występujące w przyjmowanych założeniach różnice metodologiczne. Utrzymuje się nadal
pogląd, że z
ródła prawa są hononimem czy polisemią (czyli nazwą o wielorakim znaczeniu).
Skłania to przedstawicieli nauki prawa administracyjnego do wyboru takiej koncepcji
terminologicznej, która wydaje się najbardziej funkcjonalna w prawie administracyjnym.
Rozróżnia się z
ródła prawa (fontes iuris): w znaczeniu formalnym  są to akty
normatywne, zawierające w swej treści nakazy, zakazy, uprawnienia lub obowiązki; w
znaczeniu materialnym - ogół okoliczności o społecznym, gospodarczym, ekonomicznym,
politycznym i kulturowym charakterze, których oddziaływanie wpłynęło na treść i formę
obowiązującego prawa; w znaczeniu instytucjonalnym - odnoszone do instytucji, które prawo
tworzą lub sankcjonują tzw. z
ródła pochodzenia prawa (fontes iuris oriundi) oraz z
ródła
poznania prawa (fontes iuris cognoscendi) - są to dokumenty, publikacje a zwłaszcza
urzędowe organy promulugacyjne z których można czerpać wiadomości o prawie.
W gruncie prawa administracyjnego terminem  z
ródła prawa określano:  sposoby
powstania lub składniki gatunkowe porządku prawnego  F. Longchamps;  akty prawne
wydawane przez uprawnione do tego organy  E. Ura;  akty prawne zawierające przepisy
prawa  J. Starościak;  akt stanowienia prawa  J. Lang;  akty normatywne  J.
Szreniawski.
Cechami charakterystycznymi z
ródeł prawa administracyjnego są:
- duża ilość i różnorodność form aktów prawnych, którymi posługuje się administracja,
- większość z
ródeł prawa administracyjnego pochodzi od samej administracji
- prawo administracyjne materialne nie jest skodyfikowane,
- część prawa administracyjnego stanowi prawo miejscowe,
- prawo administracyjne nie jest jednolite w sensie wyróżnienia go jako działu (w skład
wchodzi m.in. prawo wodne, prawo budowlane, prawo geodezyjne, kartograficzne)
Konstytucja RP dokonuje podziału z
ródeł prawa na:
- z
ródła prawa powszechnie obowiązującego  zaliczając do nich: Konstytucję, ustawy,
ratyfikowane umowy międzynarodowe, rozporządzenia, oraz akty prawa miejscowego na
obszarze działania organów, które je ustanowiły (art. 87),
- z
ródła prawa wewnętrznego  zaliczając do nich: uchwały Rady Ministrów oraz
zarządzenia Prezesa Rady Ministrów i ministrów.
Należy w tym miejscu zwrócić uwagę, na orzeczenie Trybunału Konstytucyjnego,
który stwierdził, że  system prawa wewnętrznego ma  w przeciwieństwie do systemu aktów
będących z
ródłami prawa powszechnie obowiązującego  charakter systemu otwartego
(wyrok TK z dnia 1.12.1998 r., K 21/98, OTK ZU 1998/7/645).
Podział z
ródeł prawa administracyjnego można dokonać przyjmując jako kryterium
podziału pozycję organu stanowiącego akt normatywny, za E. Urą wyodrębniając:
- z
ródła prawa stanowione przez naczelne organy państwa (Zgromadzenie Narodowe, Sejm
i Senat, Prezydent RP, Rada Ministrów, Prezes Rady Ministrów, ministrowie ).
- z
ródła prawa stanowione przez organy terenowe (organy rządowej administracji ogólnej i
specjalnej niezespolonej oraz organy jednostek samorządu terytorialnego).
Konstytucja jest to jedyny tej rangi i o tej nazwie akt normatywny zajmujący naczelne
miejsce w systemie z
ródeł prawa. Jest to akt normatywny o najwyższej mocy obowiązywania,
fundamentem systemu prawnego, innymi słowy postanowienia konstytucji mają
pierwszeństwo przed postanowieniami niższych aktów normatywnych w procesie stosowania
prawa. Przepisy konstytucji stosuje się bezpośrednio (tzn. bez potrzeby rozwijania materii w
ustawie), chyba że stanowi ona inaczej.
Ustawa zasadnicza zawiera podstawowe unormowania dotyczące spraw ustroju
politycznego, społecznego i gospodarczego państwa, organizacji, działania, zadań i
kompetencji oraz wzajemnych relacji między organami państwa, podstawy prawne dla
organizacji i funkcjonowania samorządu terytorialnego oraz katalog wolności, praw i
obowiązków człowieka i obywatela, a także zasady działania państwa w sytuacjach zagrożeń
(stanu: wojennego, wyjątkowego i klęski żywiołowej). Akt ten również reguluje zasady
kontroli administracji publicznej oraz ustala katalog z
ródeł prawa.
Uchwalanie, zmiana lub uchylanie obecnej konstytucje wiąże się z reguły ze
specjalnym, innym niż w przypadku zwykłych ustaw, trybem. Projekt ustawy o zmianie
Konstytucji może przedłożyć co najmniej 1/5 ustawowej liczby posłów, Senat lub Prezydent
Rzeczypospolitej. Zmiana Konstytucji następuje w drodze ustawy uchwalonej w jednakowym
brzmieniu przez Sejm i następnie w terminie nie dłuższym niż 60 dni przez Senat. Ustawę o
zmianie Konstytucji uchwala Sejm większością co najmniej 2/3 głosów w obecności co
najmniej połowy ustawowej liczby posłów oraz Senat bezwzględną większością głosów w
obecności co najmniej połowy ustawowej liczby senatorów. Po zakończeniu postępowania,
Marszałek Sejmu przedstawia Prezydentowi Rzeczypospolitej uchwaloną ustawę do podpisu.
Prezydent Rzeczypospolitej podpisuje ustawę w ciągu 21 dni od dnia przedstawienia i
zarządza jej ogłoszenie w Dzienniku Ustaw Rzeczypospolitej Polskiej.
Ustawa jest aktem prawotwórczym uchwalanym przez Sejm i Senat (parlament), a
warunkiem wejścia w życie ustawy jest jej ogłoszenie. W hierarchii z
ródeł prawa zajmuje ona
drugie miejsce po Konstytucji. Proces dochodzenia ustawy do skutku jest ujęty w szczególną
procedurę, zwaną trybem ustawodawczym. Jest to całokształt parlamentarnych i
pozaparlamentarnych etapów dochodzenia ustawy do skutku, tak jak określa je Konstytucja.
Podstawowymi etapami trybu ustawodawczego są: inicjatywa ustawodawcza, debata w
Sejmie i Senacie, podpisanie przez Prezydenta RP i ogłoszenie.
Prawo inicjatywy ustawodawczej to uprawnienie określonych podmiotów do
wnoszenia projektów ustaw pod obrady Sejmu, które skutkuje obowiązkiem rozpatrzenia
przez Sejm wniesionych projektów w określonej procedurze. Podmiotami prawa inicjatywy
ustawodawczej są: posłowie (grupa przynajmniej 15 posłów), komisje sejmowe, Senat,
Prezydent RP, Rada Ministrów oraz wyborcy w liczbie co najmniej 100 tysięcy mających
prawo wybierania do Sejmu (inicjatywa obywatelska).
Procedurę uchwalenia ustawy określa Konstytucja oraz Regulamin Sejmu i Senatu.
Projekty ustaw składane są Marszałkowi Sejmu. Rozpatrzenie projektu ustawy przez Sejm
odbywa się w trzech czytaniach, przedzielonych pracami komisji sejmowych. Dla jego
uchwalenia konieczna jest zwykła większość głosów w obecności co najmniej połowy
ustawowej liczby posłów. W momencie uchwalenia przez Sejm projekt staje się ustawą, którą
Marszałek kieruje do Senatu. Procedura rozpatrywania ustawy przez Senat jest podobna do
procedury jej uchwalania przez Sejm..
Rozpatrzenie przez Sejm uchwały Senatu ma miejsce wtedy, gdy Senat zaproponował
odrzucenie ustawy lub gdy uchwalił do ustawy poprawki. Sejm może zarówno odrzucić
poszczególne poprawki Senatu, jak i wniosek o odrzucenie ustawy. Taka uchwała Sejmu musi
być jednak podjęta bezwzględną większością głosów w obecności co najmniej połowy
ustawowej liczby posłów a jeżeli większości takiej zabraknie, wówczas propozycję Senatu
uznaje się za przyjętą. W takim wypadku postępowanie ustawodawcze zostaje zamknięte lub
też ustawa nabiera brzmienia, jakie wynika z poprawki Senatu, i w takim kształcie zostaje
przedstawiona Prezydentowi, który może wystąpić do Trybunału Konstytucyjnego z
wnioskiem o zbadanie zgodności tej ustawy z Konstytucją.
Treścią zarzutu musi być niezgodność ustawy z Konstytucją, mogąca polegać na
sprzeczności treściowej, naruszeniu trybu wymaganego przepisami prawa dla wydania ustawy
lub naruszeniu kompetencji do wydawania ustaw. Prezydent może wycofać wniosek jeżeli
ustawa nie została jeszcze rozstrzygnięta przez Trybunał Konstytucyjny i wówczas
postępowanie ulega umorzeniu a Prezydent ma obowiązek podpisać ustawę. Orzeczenie
Trybunału ma charakter wiążący. Jeżeli Trybunał uzna ustawę za zgodną z Konstytucją, po
stronie Prezydenta pojawia się bezwzględny obowiązek jej podpisania. Jeśli natomiast
Trybunał uzna ustawę za niezgodną z Konstytucją, to po stronie głowy państwa pojawia się
bezwzględny obowiązek odmowy jej podpisania. Odmowa ta ma charakter ostateczny a
postępowanie ustawodawcze ulega zamknięciu.
Jeżeli Prezydent nie wystąpił do Trybunału Konstytucyjnego z wnioskiem o zbadanie
zgodności ustawy z konstytucją, może z umotywowanym wnioskiem przekazać ustawę
Sejmowi do ponownego rozpatrzenia. Korzysta w ten sposób z tzw. prawa weta. Po
ponownym jednak uchwaleniu ustawy przez Sejm większością 3\5 głosów w obecności co
najmniej połowy ustawowej liczby posłów Prezydent musi podpisać ustawę i zarządzić jej
ogłoszenie.
Podpisanie ustawy przez głowę państwa określa się mianem promulgacji. Prawnym
skutkiem podpisania ustawy jest powstanie obowiązku jej ogłoszenia. Ogłoszenie ustawy w
Dzienniku Ustaw jest warunkiem jej wejścia w życie, co następuje po 14 dniach od dnia
ogłoszenia. Sama ustawa może jednak sama ustalić inny termin.
Konstytucja z 2 kwietnia 1997 roku nie formułuje ogólnego pojęcia ustawy, w
związku z tym należy przyjąć, że ustawa jest to: akt parlamentu, o charakterze normatywnym,
zajmujący najwyższe miejsce w systemie z
ródeł prawa krajowego po Konstytucji, o
nieograniczonym zakresie przedmiotowym, przy czym niektóre materie mogą być
regulowane tylko w drodze ustawy np. zasady organizacji i tryb pracy Rady Ministrów (art.
146 ust. 4 pkt 12 Konstytucji) lub z jej wyraz
nego upoważnienia np. nałożenie na gminę
obowiązku wykonywania zadań zleconych z zakresu administracji rządowej (art. 8 ustawy o
samorządzie terytorialnym), dochodzący do skutku w szczególnej procedurze, która znajduje
unormowanie konstytucyjne.
Charakter ustawy jako aktu parlamentu oznacza, że żaden inny organ państwowy nie
może stanowić ustaw, co jest oczywistą konsekwencją zarówno zasady podziału władz (na
ustawodawczą, sądowniczą i wykonawczą), jak i zasady demokratycznego państwa
prawnego.
Charakter ustawy jako aktu normatywnego oznacza, że wszystkie postanowienia
ustawy muszą być sformułowane w sposób pozwalający im stać się budulcem dla norm
prawnych - nie może być w ustawie wypowiedzi pozbawionych normatywnego charakteru.
Będąc aktem normatywnym ustawa jest zarazem aktem ogólnym, tzn. ustanawiającym normy
prawne o charakterze generalnym (kierowanym do pewnej klasy adresatów wyróżnionych ze
względu na wspólną cechę) i abstrakcyjnym (ustanawiającym pewne wzory zachowań).
Ustawa zajmuje najwyższe miejsce w systemie prawa krajowego, gdyż żaden inny akt
normatywny nie łączy w sobie szczególnej mocy prawnej i nieograniczonego zakresu
podmiotowego. Szczególna moc prawna ustawy polega na tym, iż: normy w niej zawarte
mają samoistnie moc obowiązującą; do wydania i obowiązywania ustawy nie jest potrzebne
jakiekolwiek szczegółowe upoważnienie, ustawa może być zmieniona, uchylona lub
zawieszona tylko przez inną normę ustawową, ale nigdy przez normę niższego rzędu, ustawa
może zmieniać, uchylać lub zawieszać każdą inną normę prawną prawa krajowego,
wydawanie innych aktów normatywnych prawa krajowego, o ile mają one być z
ródłami
powszechnie obowiązującego prawa, dopuszczalne jest tylko na podstawie szczegółowego
upoważnienia zawartego w ustawie i w celu jej wykonania.
Ustawy podpisuje i zarządza ich ogłoszenie Prezydent RP. Ma on obowiązek odmówić
podpisania ustawy, którą Trybunał Konstytucyjny uznał za niezgodną z konstytucją.
Podmiotowe ograniczenia prawa inicjatywy ustawodawczej występują w odniesieniu
do projektu ustawy budżetowej i projektu ustawy o zmianie Konstytucji.
Rada Ministrów może uznać uchwalony przez siebie projekt ustawy za pilny, z
wyjątkiem projektów ustaw: podatkowych, ustaw dotyczących wyboru Prezydenta
Rzeczypospolitej, Sejmu, Senatu oraz organów samorządu terytorialnego, ustaw regulujących
ustrój i właściwość władz publicznych, a także kodeksów. W postępowaniu w sprawie
ustawy, której projekt został uznany za pilny, termin jej rozpatrzenia przez Senat wynosi 14
dni, a termin podpisania ustawy przez Prezydenta Rzeczypospolitej wynosi 7 dni.
Konstytucje państw demokratycznych uznają umowy międzynarodowe jako część
krajowego porządku prawnego i za podlegające stosowaniu bezpośredniemu. Konstytucja RP
zalicza również ratyfikowaną umowę międzynarodową za z
ródło prawa powszechnie
obowiązującego.
Ratyfikacja umowy międzynarodowej dokonywana jest przez Prezydenta RP, za
uprzednią zgodą Sejmu wyrażoną w ustawie, jeżeli umowa dotyczy:
1) pokoju, sojuszy, układów politycznych lub układów wojskowych,
2) wolności, praw lub obowiązków obywatelskich określonych w Konstytucji,
3) członkostwa Rzeczypospolitej Polskiej w organizacji międzynarodowej,
4) znacznego obciążenia państwa pod względem finansowym,
5) spraw uregulowanych w ustawie lub w których Konstytucja wymaga ustawy.
Umowa międzynarodowa ratyfikowana za uprzednią zgodą wyrażoną w ustawie ma
pierwszeństwo przed ustawą, jeżeli ustawy tej nie da się pogodzić z umową.
Ratyfikacja umów międzynarodowych, które nie wymagają zgody wyrażonej w
ustawie, są przedstawiane Sejmowi przez Prezesa Rady Ministrów.
Ratyfikowana umowa międzynarodowa, po jej ogłoszeniu w Dzienniku Ustaw RP,
stanowi część krajowego porządku prawnego i jest bezpośrednio stosowana, chyba że jej
stosowanie jest uzależnione od wydania odrębnej ustawy. Konstytucja RP w art. 9
gwarantuje, że Rzeczpospolita Polska przestrzega wiążącego ją prawa międzynarodowego.
Istnieją umowy międzynarodowe zatwierdzane i wypowiadane przez Radę Ministrów,
o ile nie wymagają ratyfikacji.
Konstytucja w art. 90 dopuszcza na podstawie umowy międzynarodowej przekazanie
organizacji międzynarodowej lub organowi międzynarodowemu kompetencji organów
władzy państwowej w niektórych sprawach. Ustawa wyrażająca zgodę na ratyfikację takiej
umowy międzynarodowej jest uchwalana przez Sejm większością 2/3 głosów w obecności co
najmniej połowy ustawowej liczby posłów oraz przez Senat większością 2/3 głosów w
obecności co najmniej połowy ustawowej liczby senatorów.
Ratyfikowana przez Polskę Konwencja wiedeńska o prawie traktatów, w art. 2
definiuje ratyfikację. Ratyfikacja w rozumieniu Konwencji oznaczają każdorazowo tak zwany
akt międzynarodowy, przez który państwo wyraża na płaszczyz
nie międzynarodowej swoją
zgodę na związanie się traktatem. Konwencja w art. 26 formuje zasadę Pacta sunt servanda -
każdy będący w mocy traktat wiąże jego strony i powinien być przez nie wykonywany w
dobrej wierze.
Najniższy szczebel w systemie obowiązującego prawa tworzą rozporządzenia ma
poziomie ogólnokrajowym. Konstytucyjną podstawą do wydawania rozporządzeń jest art. 92,
który określa charakter rozporządzenia i przesłanki jego wydawania. Wskazuje on m.in., że
rozporządzenia są wydawane przez organy wskazane w Konstytucji, na podstawie
szczegółowego upoważnienia zawartego w ustawie i w celu jej wykonania. Oznacza to, że
rozporządzenie może być wydane tylko na podstawie ustawy tzn. punktem wyjścia musi być
zamieszczenie w ustawie przepisu ustalającego kompetencję danego organu do wydania
rozporządzenia (upoważnienie).
Upoważnienie zawarte w ustawie może mieć charakter fakultatywny (przyzwalać na
wydanie rozporządzenia) bądz
obligatoryjny (nakazywać wydanie rozporządzenia), i musi
odpowiadać wymogowi szczegółowości, który jest ujmowany w trzech aspektach:
- szczegółowości podmiotowej - przepis ustawy formułujący upoważnienia musi
wskazywać organ uprawniony lub zobowiązany do wydania rozporządzenia. Zakazana
jest natomiast tzw. subdelegacja, tzn. organ upoważniony do wydania rozporządzenia nie
może przekazać swoich kompetencji innemu organowi (art. 92 ust. 2 Konstytucji);
- szczegółowości przedmiotowej - przepis ustawy formułujący upoważnienia musi
wskazywać zakres spraw przekazanych do uregulowania. Organ stanowiący
rozporządzenie może normować tylko materie mieszczące się w tym zakresie. Zakazana
jest wszelka interpretacja rozszerzająca. Wyjście poza granice oznacza wyjście poza
zakres przyznanej kompetencji normodawczej, a więc- jako działanie pozbawione
podstawy prawnej- oznacza naruszenie Konstytucji;
- szczegółowości treściowej- przepis ustawy formułujący upoważnienie musi określać
wytyczne dotyczące treści. Rozporządzenie jest wydawane w celu wykonania ustawy,
więc jego treści muszą być harmonizowane z wytycznymi zawartymi w upoważnieniu, ale
też nie mogą sprzeciwiać się ogólnemu celowi danej ustawy.
Upoważnienie powinno określać organ właściwy do wykonania rozporządzenia i
zakres spraw przekazanych do uregulowania oraz wytyczne dotyczące treści aktu.
Postanowienia zawarte w Konstytucji jednoznacznie określa charakter rozporządzeń
jako aktów wykonawczych do ustaw, wymagających każdorazowo upoważnienia
ustawowego. Ustawa upoważniająca może przewidywać, iż przy wydawaniu rozporządzenia
mają współdziałać różne podmioty. Współdziałanie to może polegać na udzielaniu zgody
bądz
tylko na wyrażeniu opinii.
Prawo do wydawania rozporządzeń Konstytucja przyznaje: Prezydentowi RP, Radzie
Ministrów, ministrom kierującym działem administracji rządowej oraz Krajowej Rady
Radiofonii i Telewizji. Rozporządzenia wydają ponadto Przewodniczący Komitetu Badań
Naukowych i Przewodniczący Komitetu Integracji Europejskiej, albowiem wchodzą oni w
skład Rady Ministrów i stosuje się do nich odpowiednio przepisy odnoszące się do ministra
kierującego działem administracji rządowej.
Rozporządzenia wydawane przez wymienione organy podlegają ogłoszeniu w
Dzienniku Ustaw RP. Ogłoszenie rozporządzenia w Dzienniku Ustaw jest warunkiem wejścia
rozporządzenia w życie. W tekście ogłaszanego aktu należy podać podstawę prawną jego
wydania, tj. należy powołać się w jego tekście na wyraz
ne upoważnienie ustawowe oraz
wskazać jako podstawę prawną konkretny artykuł ustawy upoważniającej.
Rozporządzenia poddawane są zarówno kontroli wewnątrzadministracyjnej, jak i
kontroli Trybunału Konstytucyjnego pod względem ich zgodności z Konstytucją,
ratyfikowanymi umowami międzynarodowymi i ustawami.
Należy także wspomnieć o rozporządzeniach z mocą ustawy. Jest to akt normatywny
wydawany przez organ władzy wykonawczej zastępujący ustawę. Konstytucja nie przewiduje
możliwości wydawania przez Radę Ministrów rozporządzeń z mocą ustawy, takie
upoważnienie daje Prezydentowi RP. Zgodnie z art.234, jeżeli w czasie stanu wojennego
Sejm nie może zebrać się na posiedzenie, Prezydent, na wniosek Rady Ministrów i po
uzyskaniu kontrasygnaty Premiera wydaje rozporządzenia z mocą ustawy określające zasady
działania organów władzy publicznej oraz zakres, w jakim mogą zostać ograniczone wolności
i prawa człowieka i obywatela w czasie stanu wojennego, a także podstawy, zakres i tryb
wyrównywania strat majątkowych wynikających z tych ograniczeń. Rozporządzenia te nie
mogą zmieniać konstytucji, ordynacji wyborczych ani ustawy o stanach nadzwyczajnych, a
ich wydawanie musi przebiegać zgodnie z zasadami proporcjonalności, legalności i
celowości. Rozporządzenia te podlegają zatwierdzeniu przez Sejm na najbliższym
posiedzeniu, jednak od chwili wydania mają charakter z
ródła powszechnie obowiązującego
prawa o ustawowej randze.
Nie ma możliwości wydawania rozporządzeń z mocą ustawy w innych stanach
nadzwyczajnych, zwłaszcza w czasie obowiązywania stanu wyjątkowego.
Rozporządzenia są aktami o niższej mocy prawnej (stąd zalicza się je do grupy tzw.
aktów podustawowych, których celem jest konkretyzacja określonych postanowień ustawy).
y
ródłami prawa powszechnie obowiązującego na określonym terytorium są akty
prawa miejscowego. Z art. 94 Konstytucji wynika, że do ustanowienia takich z
ródeł prawa
powołane są organy samorządu terytorialnego oraz terenowe organy administracji rządowej
na podstawie i w granicach upoważnień zawartych w ustawach.
Obecnie brak jest ustawy zwykłej regulującej zasady i tryb wydawania aktów prawa
miejscowego. Wydawanie takich aktów zostało unormowane przepisami zawartymi w kilku
ustawach ustrojowych:
- ustawie z dnia 5.06.1998 r. o administracji rządowej w województwie (rozdział 4   Akty
prawa miejscowego );
- ustawie z dnia 5.06.1998 r. o samorządzie województwa (rozdział 8   Akty prawa
miejscowego stanowione przez samorząd województwa );
- ustawie z dnia 5.06.1998 r. o samorządzie powiatowym (rozdział 4   Akty prawa
miejscowego stanowione przez powiat);
- ustawie z dnia 8.03.1980 r. o samorządzie gminnym( rozdział 4   Przepisy gminne );
- oraz niektóre ustawy o organach administracji rządowej administracji niezespolonej.
Rodzaj upoważnienia ustawowego do wydawania aktów prawa miejscowego może
być dwojaki: może to być upoważnienie szczególne  określające właściwy organ do wydania
aktu, zakres spraw przekazanych do uregulowania oraz wskazówki dotyczące treści aktu albo
upoważnienie generalne  czyli ogólna norma kompetencyjna wskazująca organ oraz ogólne
przesłanki, jakie należy spełnić, aby organ ten mógł wydać dany akt.
W prawie administracyjnym istnieją normy, które są skierowane do wewnętrznej sfery
działania administracjnego tj. do podporządkowanych (organizacyjnie lub służbowo) organów
i jednostek organizacyjnych. Akty te mogą kształtować sytuację prawną podległych organów
i jednostek organizacyjnych, określać ich zadania i kompetencje, albo mogą też być to akty
interpretacyjne, a więc nakładające na adresata aktu obowiązek stosowania określonego
sposobu wykładni prawa.
y
ródłami prawa wewnętrznego mogą być:
- uchwały organów kolegialnych, tj. Sejmu, Senatu i Rady Ministrów oraz
- zarządzenia organów monokratycznych, tj. Prezydenta RP, Prezesa Rady Ministrów i
ministra. Akty te są wydawane tylko na podstawie ustawy. Nie mogą one stanowić
podstawy decyzji wobec obywateli, osób prawnych oraz innych podmiotów.
Akty wewnętrzne mogą nosić różne nazwy, jak np. regulaminy, statuty, instrukcje,
okólniki czy wytyczne.
Promulugacja oznacza oficjalne ogłoszenie aktu normatywnego nadającą mu moc
obowiązującą. Podstawą do publikowania aktów normatywnych jest ustawa z dnia 20.07.2000
r. o ogłaszaniu aktów normatywnych i niektórych innych aktów prawnych. Ustawa określa
zasady i tryb ogłaszania aktów normatywnych i niektórych innych aktów prawnych oraz
zasady i tryb wydawania dzienników urzędowych. Ogłoszenie aktu normatywnego w
dzienniku urzędowym jest obowiązkowe.
Dziennikami urzędowymi w rozumieniu ustawy są: Dziennik Ustaw RP, Dziennik
Urzędowy RP  Monitor Polski , Dziennik Urzędowy RP  Monitor Polski B , dzienniki
urzędowe ministrów kierujących działami administracji rządowej, dzienniki urzędowe
urzędów centralnych oraz wojewódzkie dzienniki urzędowe.
W Dzienniku Ustaw RP ogłasza się: a) Konstytucję, b) ustawy, c) rozporządzenia z
mocą ustawy, d) rozporządzenia, e) teksty jednolite aktów wymienionych w pkt a  d, f)
orzeczenia TK dotyczące aktów normatywnych ogłoszonych w Dzienniku Ustaw, g) uchwały
Rady Ministrów uchylające rozporządzenie ministra. Pond to, ogłasza się również akty
prawne dotyczące m.in.: stanu wojny i zawarcia pokoju, wyborów do Sejmu i Senatu, stanu
klęski żywiołowej.
W Dzienniku Urzędowym RP  Monitor Polski , ogłasza się: a) zarządzenia
Prezydenta RP wydawane na podstawie ustawy, b) uchwały Rady Ministrów i zarządzenia
Prezesa RM wydane na podstawie ustawy, c) teksty jednolite aktów wymienionych w pkt a 
b, d) uchwały Zgromadzenia Narodowego, Sejmu i Senatu e) postanowienia TK .
W Dzienniku Urzędowym  Monitor Polski B , ogłasza się: a) sprawozdania
finansowe, b) ogłoszenia i obwieszczenia przedsiębiorców, jeżeli odrębne przepisy nie
wymagają ich ogłoszenia w Monitorze Sądowym i Gospodarczym, c) inne akty prawne, a
także informacje, komunikaty, ogłoszenia i obwieszczenia organów, instytucji i osób jeżeli
odrębne ustawy tak stanowią.
W wojewódzkim dzienniku urzędowym ogłasza się: a) akty prawa miejscowego, b)
statuty związków międzygminnych oraz statuty związków powiatów, c) akty Prezesa RM
uchylające akty prawa miejscowego, d) wyroki sądu administracyjnego uwzględniające skargi
na akty prawa miejscowego, e) porozumienia w sprawie wykonywania zadań publicznych, f)
uchwałę budżetową województwa oraz sprawozdanie z wykonania budżetu województwa, g)
obwieszczenia o rozwiązaniu sejmiku województwa, rady powiatu lub rady gminy, h) statut
urzędu wojewódzkiego, i) inne akty prawne, informacje, komunikaty, obwieszczenia i
ogłoszenia, jeżeli tak stanowią przepisy szczególne.