PRZEWODNIK nr 98 Nadzwyczajne środki zaskarżenia decyzji w postępowaniu administracyjnym strony A4 A5
nr 167 (2289) ŚRODA, 27 sierpnia 2008
Tygodnik Prawa
Administracyjnego
A
S A M O R Z 
D U R Z 
D P A C
S T W O
Przewodnik
Nadzwyczajne środki
zaskarżenia decyzji
w postępowaniu administracyjnym
Przepisy kodeksu postępowania administracyjnego, jak również ustawy Prawo o postępowaniu
przed sądami administracyjnymi, przewidują specjalne procesy kontroli i np. unieważnienia
prawomocnej i ostatecznej decyzji. Ich głównym celem jest wyeliminowanie z obrotu prawnego
decyzji niezgodnych z prawem. strony A4 A5
KOMENTARZ Czy plany kryzysowe zadziałają jak trzeba strona A2
PODATKI LOKALNE O pomocy regionalnej decyduje rada gminy strona A3
ORZECZNICTWO Konieczne jest właściwe udokumentowanie umieszczenia reklam; Uprawnienia do ustalania wysokości
czynszu za zajęcie nieruchomości strona A6
JEDNOSTKI BUDŻETOWE Zasady rozliczania wartości niematerialnych i prawnych strona A7
FINANSE PUBLICZNE Oceny działania audytu wewnętrznego strona A8
5 PRAKTYCZNYCH PORAD
Dofinansowanie przedsięwzięć ekologicznych Jak wyceniać wartości niematerialne i prawne
 wyjaśnia Ministerstwo Finansów strona A2
w jednostkach budżetowych
 BEATA PIOTROWSKA, główny specjalista w Urzędzie
Jakie zasady obowiązują przy wpłatach na część
Marszałkowskim Województwa Podkarpackiego strona A7
równoważącą subwencji ogólnej
 ELŻBIETA SUCHOCKA-ROGUSKA, sekretarz stanu
Jakie funkcje pełni kontrola wewnętrzna
Ministerstwa Finansów strona A3
i audyt wewnętrzny
Jakie są konsekwencje skorzystania z zaskarżenia decyzji  MONIKA KARNIEWSKA-MAZUR, menedżer w dziale usług
 BARTOSZ FR
CZYK, radca prawny strona A5 audytu wewnętrznego PricewaterhouseCoopers strona A8
Za tydzień w Tygodniku Prawa Administracyjnego
Budowa lotnisk cywilnych
przez jednostki
samorządu terytorialnego
T Y G O D N I K P R A W A A D M I N I S T R A C Y J N E G O nr 167
komentarze  opinie
A2
WAŻNE DATY I PRZEPISY KOMENTARZ
19 SIERPNIA 2008 R.
Czy plany kryzysowe zadziałają jak trzeba
% NIERUCHOMOŚCI
Od 22 sierpnia tego roku każda jednostka
Tego dnia Rada Ministrów przyjęła projekt ustawy o zmianie ustawy Sytuacja taka w polskich warunkach zdarza się
o gospodarce nieruchomościami. samorządu terytorialnego w Polsce powinna zbyt często i wynika ona bezpośrednio z faktu, że
Od 1 stycznia 2009 r. minister skarbu państwa przejmie od mini- plan został opracowany i napisany, ale nie został
mieć opracowany i wdrożony własny plan
stra spraw wewnętrznych i administracji oraz starostów gospodar- wdrożony  nie przeszkolono urzędników i nie prze-
antykryzysowy. Nikt na etapie tworzenia
kę nieruchomościami przeznaczonymi na potrzeby centralnej admi- ćwiczono z nimi krok po kroku, jak w określonej sy-
takiego planu nie sprawdza, na ile zawarte
nistracji rządowej, tj. Kancelarii Prezesa Rady Ministrów, Rządowe- tuacji powinni się zachować oraz kto jest za co odpo-
w nim zapisy są logiczne, a opisane działania
go Centrum Legislacji, ministerstw oraz urzędów centralnych i wo- wiedzialny, kto w danym momencie wydaje polece-
 skuteczne. To okaże się dopiero w praktyce.
jewódzkich. W gestii ministra skarbu znajdą się nieruchomości nia i wreszcie kto kogo ma słuchać.
Wtedy nastąpi prawdziwa weryfikacja.
wykorzystywane na cele statutowe (np. siedziby urzędów) i niesta- Dobrze więc, żeby wraz z czerwoną alarmową
tutowe (np. ośrodki wypoczynkowe). lampką przypominały im się procedury, któ-
Rok temu weszła w życie ustawa z 26 kwiet- re kiedyś w nich zaszczepiono. Praktyka po-
nia 2007 r. o zarządzaniu kryzysowym. Dała kazuje jednak, że nawet jeśli szkolenia
27 SIERPNIA 2008 R.
ona samorządom 12 miesięcy na przygotowa- w tym zakresie są organizowane, to zbyt
% PODATKI nie planów kompleksowego reagowania na za- rzadko i są zbyt mało wszechstronne. Potem
grożenia kryzysowe, które stworzyć mają JACEK SUWARA zaś sprawę, jako załatwioną, odkłada się na
Od dziś obowiązuje rozporządzenie Rady Ministrów z 5 sierpnia w efekcie spójny, ogólnopolski plan antykry- ekspert półkę. I przed tym właśnie przestrzegam
2008 r. w sprawie warunków udzielania zwolnień od podatku od zysowy. ds. bezpieczeństwa najbardziej  przed odkładaniem na półkę
nieruchomości oraz podatku od środków transportowych, stanowią-  Wejście w życie ustawy o zarządzaniu kry- w Związku tego, co zawsze powinno być pod ręką. Tak
cych pomoc inwestycyjną (Dz.U. nr 146, poz. 927). zysowym (Dz.U. z 2007 r. nr 89, poz. 590) rady- Powiatów Polskich na wszelki wypadek.
Udzielenie pomocy inwestycyjnej w formie zwolnienia z podatku od kalnie zmieniło sytuację wszystkich osób oraz Ustawa nakazuje starostom uaktualnia-
nieruchomości i od środków transportu może być obliczone w od- instytucji współodpowiedzialnych za realizację nie planów antykryzysowych co dwa lata.
niesieniu do: kosztów inwestycji w środki trwałe oraz w wartości zadań związanych z bezpieczeństwem publicznym. Cykl ten wydaje mi się nieco sztuczny. Uaktualnia-
niematerialne i prawne, które są związane z realizacją nowej inwe- Jest to fakt, nawet jeśli w tej chwili na co dzień jeszcze nie planów powinno bowiem dziać się na co
stycji, lub kosztów utworzenia miejsc pracy związanych z realizacją tego nie odczuwamy i nie odczuwają tego samorządy. dzień. Tak samo jak szkolenia ludzi w tym zakre-
nowej inwestycji. Zwolnienie, o którym mowa w rozporządzeniu, Z danych wynika, że z formalnego punktu widze- sie powinny mieć charakter treningu permanent-
może być wprowadzona na podstawie uchwały rady gminy. nia większość samorządów wywiązało się z obo- nego.
WI
CEJ STRONA A7 wiązku posiadania planu. Urzędnicy powiatowi do- Nigdy przecież nie wiadomo, co zdarzy się za
kumenty owe napisali, wojewodowie zaś je przyjęli, chwilę  czy będzie to pożar w budynku starostwa,
potwierdzając to własnoręcznym podpisem. Pro- w którym zgromadzono mnóstwo rozmaitych do-
29 SIERPNIA 2008 R.
blem jednak w tym, na ile plany te sprawdzą się kumentów, czy może burza z trąbą powietrzną lub
% NAUKA I SZKOLNICTWO w momencie kryzysu. Niestety, co do tego właśnie gradobiciem albo ulewny deszcz, który potrwa na
mam poważne wątpliwości. tyle długo, żeby zamienić się w powódz
. Możliwo-
Od tego dnia będzie obowiązywało rozporządzenie Rady Ministrów Ideałem jest, żeby plany powiatowe antykryzyso- ści jest tutaj nieskończenie wiele: awaria prądu,
z 5 sierpnia 2008 r. w sprawie szczegółowych warunków udzielania we zawierały opisy wszelkich możliwych zagrożeń skażenie wody bądz
na przykład wypadek autokaru
pomocy finansowej dzieciom i uczniom na zakup podręczników oraz scenariusze wyjścia z każdej z tych sytuacji. Do- czy pociągu.
(Dz.U. nr 147, poz. 931). datkowo, żeby plan każdego z powiatów był spójny W każdej z tych sytuacji starosta ma określone obo-
Pomoc będzie udzielana uczniom z rodzin, w których dochód na z planem wojewódzkim oraz planami gmin leżących wiązki i ponosi określoną odpowiedzialność. Nie tyl-
osobę nie przekracza kryterium dochodowego z ustawy o pomocy w jego granicach i wreszcie z planami powiatów są- ko moralną, ale i odszkodowawczą. Dobrze, jeśli
społecznej. Wartość pomocy nie może np. przekroczyć 70 zł dla siednich. Rzadko udaje się takie zgranie w czasie wszyscy zdajemy sobie z tego sprawę. Przede
ucznia rozpoczynającego obowiązkowe przygotowanie przedszkol- i przestrzeni. Poza tym doświadczenie uczy, że plan wszystkim właśnie samorządowcy powiatowi po-
ne. Pomoc można uzyskać np. na wniosek rodziców ucznia. Wnio- antykryzysowy sobie, a życie& sobie. winni mieć tę świadomość. % wej
sek przyjmuje dyrektor szkoły, do której dziecko będzie chodziło
w najbliższym roku szkolnym. % WI
CEJ STRONA A3
M.K.
MI NI STERSTWO FI NANSÓW WYJ AŚNI A
WSKAy
NIKI I STAWKI
Dofinansowanie przedsięwzięć ekologicznych
PRZECI
TNE MIESI
CZNE WYNAGRODZENIE
W obowiązującym stanie prawnym brak jest
dofinansowania z gminnego funduszu m.in. kosz-
W WOJEWÓDZTWACH (I kwartał 2008 r.)
możliwości dofinansowania bezpośrednio tu wywozu i unieszkodliwienia wyrobów zawiera-
jących azbest z obiektów, których właścicielami są
z budżetu gminy wydatków ponoszonych
dolnośląskie 2978,50 zł
osoby fizyczne, czy wymiany pieców i moderniza-
przez osoby fizyczne na budowę
kujawsko-pomorskie 2589,30 zł cji kotłowni z węglowych na ekologiczne (np.
przydomowych urządzeń w zakresie ochrony
w kotłowniach osiedlowych) powinna być rozwa-
środowiska (przydomowych oczyszczalni
lubelskie 2577,68 zł
żana w ramach partnerstwa publiczno-prywatne-
ścieków). Istnieje natomiast możliwość
go, m.in. przy realizacji np. krajowego programu
lubuskie 2563,04 zł
dofinansowania tego zadania ze środków
usuwania wyrobów zawierających azbest lub za-
łódzkie 2621,35 zł
gminnego funduszu ochrony środowiska.
kupu przez gminę usługi.
Ponadto ustawa o samorządzie gminnym nakłada
małopolskie 2834,67 zł
na gminę obowiązek realizacji zadań z zakresu kana-
PROBLEM
mazowieckie 3997,81 zł
lizacji, usuwania i oczyszczania ścieków komunal-
nych oraz zadań z zakresu ochrony środowiska.
opolskie 2770,12 zł
Czy można finansować z gminnego funduszu
C
z
y
m
o
ż
n
a
f
i
n
a
n
s
o
w
a
ć
z
g
m
i
n
n
e
g
o
f
u
n
d
u
s
z
u
Przepis art. 5 ustawy z 13 września 1996 r.
ochrony środowiska i gospodarki wodnej inwesty-
o
c
h
r
o
n
y
ś
r
o
d
o
w
i
s
k
a
i
g
o
s
p
o
d
a
r
k
i
w
o
d
n
e
j
i
n
w
e
s
t
y
-
o utrzymaniu w czystości i porządku w gminach na-
podkarpackie 2461,16 zł
cje realizowane przez osoby prywatne?
c
j
e
r
e
a
l
i
z
o
w
a
n
e
p
r
z
e
z
o
s
o
b
y
p
r
y
w
a
t
n
e
?
kłada na właścicieli nieruchomości obowiązek przy-
podlaskie 2642,69 zł
łączenia nieruchomości do istniejącej sieci kanaliza-
MF INFORMUJE cyjnej lub  w przypadku gdy budowa sieci jest tech-
pomorskie 3093,90 zł
nicznie lub ekonomicznie nieuzasadniona  wyposa-
śląskie 3146,66 zł Ustawa z 27 kwietnia 2001r. Prawo ochrony środowi-
żenia nieruchomości w zbiornik bezodpływowy lub
ska (Dz.U. z 2006 r. nr 129, poz. 902 ze zm.) w art.
przydomową oczyszczalnię ścieków.
świętokrzyskie 2605,72 zł
405, 406 i 408 określa, na jakie cele można przezna-
W obowiązującym stanie prawnym brak jest moż-
czać środki gminnego funduszu ochrony środowiska
warmińsko-mazurskie 2514,85 zł liwości dofinansowania bezpośrednio z budżetu
i gospodarki wodnej poprzez przyznawanie dotacji.
gminy wydatków ponoszonych przez osoby fizyczne
wielkopolskie 2791,97 zł
Nie wskazuje natomiast kategorii podmiotów, którym
na budowę przydomowych urządzeń w zakresie
przysługuje prawo ubiegania się o dofinansowanie
ochrony środowiska (przydomowych oczyszczalni
zachodniopomorskie 2774,61 zł
z tych funduszy. Ponadto zgodnie z art. 405 ust. 3 środ- ścieków). Istnieje natomiast możliwość dofinanso-
ki funduszy mogą być przeznaczane także na współfi- wania tego zadania ze środków gminnego funduszu
nansowanie przedsięwzięć z zakresu ochrony środo- ochrony środowiska i gospodarki wodnej w przypad-
Redaktor prowadzący: Marek Kobylański, tel. [phone],
R
e
d
a
k
t
o
r
p
r
o
w
a
d
z
ą
c
y
:
Tygodnik Prawa wiska i gospodarki wodnej realizowanych na zasadach
ku spełnienia następujących warunków: budowa sie-
[e-mail]
Administracyjnego
określonych w ustawie z 28 lipca 2005 r. o partner- ci jest niemożliwa lub ekonomicznie nieuzasadniona
Sekretarz redakcji: Jerzy Majkut, tel. [phone],
S
e
k
r
e
t
a
r
z
r
e
d
a
k
c
j
i
:
stwie publiczno-prywatnym (Dz.U. nr 169, poz. 1420).  taką możliwość przewiduje uchwała rady gminy
[e-mail]
Uwzględniając przepis art. 406 ust. 1 pkt 6 w kontekście globalnego rozwiązania problemu
www.gazetaprawna.pl, [e-mail]
w
w
w
.
g
a
z
e
t
a
p
r
a
w
n
a
.
p
l
,
g
p
@
i
n
f
o
r
.
p
l
7 i 7a ustawy Prawo ochrony środowiska, który oczyszczania ścieków komunalnych na terenie danej
stanowi, że środki gminnego funduszu przeznacza jednostki samorządu terytorialnego oraz taką możli-
INFOR Biznes Sp. z o.o. 01-042 Warszawa, ul. Okopowa 58/72,
się na przedsięwzięcia związane z gospodarką od- wość przewiduje roczny plan przychodów i wydat-
tel. [phone], fax [phone]
padami i ochroną powierzchni ziemi, przedsię- ków gminnego funduszu ochrony środowiska i go-
Biuro Reklamy: tel. [phone], fax [phone]
B
i
u
r
o
R
e
k
l
a
m
y
:
wzięcia związane z ochroną powietrza oraz przed- spodarki wodnej na dany rok (na podstawie odpo-
Druk: AGORA SA Drukarnia, ul. Daniszewska 27, 03-230 Warszawa
D
r
u
k
:
sięwzięcia związane z ochroną wód, możliwość wiedzi na interpelację nr 1039). % RL
nr 167 T Y G O D N I K P R A W A A D M I N I S T R A C Y J N E G O
podatki lokalne
A3
WSPI ERANI E PRZEDSI 
BI ORCZOŚCI
O pomocy regionalnej decyduje rada gminy
To rada gminy w uchwale decyduje o pomocy inwestycyjnej
jętych obowiązkiem podatko-
PRZYKA
ADOWE KOSZTY KWALIFIKUJ
CE SI

w formie zwolnienia, np. od podatku od nieruchomości. Jednym wym w dniu zgłoszenia zamiaru
korzystania z pomocy;
z warunków skorzystania z takiej pomocy jest zgłoszenie zamiaru
DO OBJ
CIA REGIONALN
POMOC
INWESTYCYJN

korzystania z niej, przed rozpoczęciem inwestycji, właściwemu
% od dnia powstania obowiązku
% Cena nabycia prawa własności gruntów lub prawa ich wieczystego użytkowania.
organowi podatkowemu, w trybie i formie określonych uchwałą
podatkowego, zgodnie z przepi-
rady gminy.
% Cena nabycia albo koszt wytworzenia środków trwałych, takich jak budowle
sami ustawy o podatkach i opła-
i budynki, oraz ich wyposażenie związane z prowadzeniem działalności gospo-
tach lokalnych  w odniesieniu
darczej.
Warunkiem udzielenia pomocy, do przedmiotów opodatkowa-
ZBIGNIEW KORNAT
o której mowa, jest m.in.: nia, od których obowiązek po- % Cena nabycia wartości niematerialnych i prawnych związanych z transferem
[e-mail]
datkowy powstał po dniu doko-
technologii polegających na uzyskaniu patentu, nabyciu licencji lub nieopaten-
Rada gminy, w drodze uchwały, % dokonanie, przed rozpoczę- nania zgłoszenia.
towanego know-how, jeżeli spełniają łącznie kilka warunków określonych
może wprowadzić inne niż te okre- ciem realizacji inwestycji, zgło-
w przepisach).
ślone w ustawie o podatkach i opła- szenia właściwemu organowi Pomoc przysługuje do końca
%Koszty związane z najmem lub dzierżawą gruntów, budynków i budowli  pod warun-
tach lokalnych zwolnienia przed- podatkowemu zamiaru korzy- miesiąca poprzedzającego miesiąc,
kiem że okres najmu lub dzierżawy trwa co najmniej 5 lat, a w przypadku MŚP co
miotowe z podatku od nieruchomo- stania z pomocy, w trybie i for- w którym przekroczono tzw. mak-
najmniej 3 lata, licząc od przewidywanego terminu zakończenia nowej inwestycji.
ści i od środków transportowych. mie określonych uchwałą rady symalną intensywność pomocy
Zwolnienie taki są udzielane w ra- gminy, określoną lub maksymalną wartość
% Cena nabycia aktywów innych niż grunty, budynki i budowle, objętych najmem
mach regionalnej pomocy inwesty- pomocy.
lub dzierżawą z obowiązkiem ich nabycia z upływem okresu najmu lub dzierżawy.
cyjnej. Od 27 sierpnia obwiązuje no- % zobowiązanie się przedsiębiorcy Rada gminy w swojej uchwale
we rozporządzenie Rady Ministrów do pokrycia co najmniej 25 proc. może skrócić okres korzystania
z 5 sierpnia 2008 r. w sprawie wa- kosztów kwalifikujących się do z pomocy wynikający z terminów, % 10 punktów procentowych brutto jącego wszystkie inne warunki
runków udzielania zwolnień od po- objęcia pomocą ze środków wła- o których mowa wyżej. w przypadku średnich przedsię- tego zalecenia.
datku od nieruchomości oraz podat- snych lub z zewnętrznych z
ródeł biorców.
Intensywność i wartość
ku od środków transportowych, sta- finansowania, przy czym przez Z kolej maksymalną wartość po-
nowiących regionalną pomoc inwe- środki własne lub pochodzące Intensywność pomocy inwesty- Intensywność pomocy na nowe mocy udzielanej na realizację duże-
stycyjną (Dz.U. nr 146, poz. 927). z zewnętrznych z
ródeł finanso- cyjnej, o której mowa w powoła- inwestycje w zakresie przetwór- go projektu inwestycyjnego ustala
Zasady udzielania pomocy, o któ- wania należy rozumieć środki, nym rozporządzeniu Rady Mini- stwa produktów rolnych i obrotu się zgodnie ze wzorem określonym
rych mowa w rozporządzeniu, będą które nie zostały uzyskane przez strów z 5 sierpnia tego roku, tymi produktami nie może prze- w par. 4 ust. 1 rozporządzenia Rady
obowiązywały do 31 grudnia 2013 r. przedsiębiorcę w związku ze udzielanej w danym regionie na kroczyć: Ministrów z 13 paz
dziernika 2006 r.
Uchwały w sprawie zwolnień od po- wsparciem ze środków publicz- realizację inwestycji niebędącej w sprawie ustalenia mapy pomocy
datków, o których mowa, przewidu- nych  w przypadku pomocy, dużym projektem inwestycyjnym % 50 proc. kosztów kwalifikujących regionalnej.
jące udzielanie pomocy zgodnie w odniesieniu do kosztów inwe- nie może przekroczyć wielkości się do objęcia pomocą  dla MŚP; Trzeba również pamiętać o zasa-
z warunkami określonymi w powo- stycji w środki trwałe oraz w war- określonych dla tego regionu dach obliczania kosztów pomocy
łanym rozporządzeniu, z kilkoma tości niematerialne i prawne, któ- w par. 3 rozporządzenia Rady Mi- % 25 proc. kosztów kwalifikują- inwestycyjnej, o której mowa, na co
zastrzeżeniami (par. 3 i 4 rozporzą- re są związane z realizacją nowej nistrów z 13 paz
dziernika 2006 r. cych się do objęcia pomocą  wpływ mają koszty kwalifikowane
dzenia) nie podlegają notyfikacji Ko- inwestycji, w sprawie ustalenia mapy pomo- dla przedsiębiorcy zatrudniają- inwestycji, maksymalna intensyw-
misji Europejskiej, jak również nie cy regionalnej (Dz.U. nr 190, poz. cego mniej niż 750 osób, które- ność i wielkość pomocy (par. 12
wymagają uzyskania opinii prezesa % utrzymanie inwestycji w danym 1402). Duży projekt inwestycyjny go obroty obliczone zgodnie rozporządzenia Rady Ministrów
Urzędu Ochrony Konkurencji i Kon- regionie przez okres co najmniej to nowa inwestycja podjęta z zaleceniem Komisji nr z 5 sierpnia tego roku w sprawie
sumentów oraz ministra rolnictwa. pięciu lat, a w przypadku małych w okresie trzech lat przez jednego 2003/361/WE wynoszą mniej warunków udzielania zwolnień od
najmniej średnich przedsię- lub więcej przedsiębiorców, niż 200 mln euro oraz spełnia- podatku& ). %
Warunki pomocy
biorstw (MŚP) co najmniej w przypadku której środki trwałe
Udzielana pomoc inwestycyjna ja- trzech lat od dnia zakończenia jej są połączone ze sobą w sposób
PODSTAWA PRAWNA
ko zwolnienie z podatków od nieru- realizacji. ekonomicznie niepodzielny oraz
chomości czy od środków transportu której koszty kwalifikujące się do
% Ustawa z 12 stycznia 1991 r. o podatkach i opłatach lokalnych
Od kiedy pomoc
może być obliczana w odniesieniu do: objęcia pomocą przekraczają rów-
(Dz.U. z 2006 r. nr 121, poz. 844 ze zm.).
Regionalna pomoc inwestycyjna nowartość 50 mln euro.
% Rozporządzenie Rady Ministrów z 5 sierpnia 2008 r. w sprawie warunków
% kosztów inwestycji w środki jako zwolnienie np. z podatku od Intensywność pomocy, o której
udzielania zwolnień od podatku od nieruchomości oraz podatku od środ-
trwałe oraz w wartości niemate- nieruchomości przysługuje: mowa, udzielanej MŚP, z wyjątkiem
ków transportowych, stanowiących regionalną pomoc inwestycyjną
rialne i prawne, które są związa- przedsiębiorców prowadzących
(Dz.U. nr 146, poz. 927).
ne z realizacją nowej inwestycji % od pierwszego dnia miesiąca na- działalność gospodarczą w sektorze
% Rozporządzenia Rady Ministrów z 13 paz
dziernika 2006 r. w sprawie usta-
(ramka obok), lub stępującego po miesiącu, w któ- transportu, podwyższa się o:
lenia mapy pomocy regionalnej (Dz.U. nr 190, poz. 1402).
rym dokonano zgłoszenia, przez
% kosztów utworzenia miejsc pracy przedsiębiorcę zamiaru korzysta- % 20 punktów procentowych brut- % Rozporządzenia Komisji (WE) nr 1628/2006 z 24 paz
dziernika 2006 r.
związanych z realizacją nowej in- nia z pomocy  w odniesieniu do to w przypadku małych przedsię- w sprawie stosowania art. 87 i 88 Traktatu w odniesieniu do regionalnej
westycji. przedmiotów opodatkowania ob- biorców; pomocy inwestycyjnej (Dz.Urz. UE L 302).
E K S P E R T W Y J A Ś N I A
Jakie zasady obowiązują przy wpłatach na część równoważącą subwencji ogólnej
Czy obecnie obowiązujące przepisy Tak więc w 2008 roku część wyrów- lacji, na mocy których jednostki samo- mających na celu korygowanie skut-
umożliwiają zwolnienie z obowiązku nawczą subwencji ogólnej otrzymają rządu terytorialnego mogłyby być zwol- ków nierównego podziału potencjal-
dokonywania wpłat przez bogatsze gminy, dla których wskaz
nik G jest niż- nione z obowiązku dokonywania wpłat. nych z
ródeł dochodów, a także wydat-
jednostki samorządu terytorialnego szy od 92 proc. wskaz
nika Gg (tj. niższy Ponadto zawieszenie wpłat oznaczało- ków, jakie te społeczności ponoszą.
na rzecz budżetu państwa tzw. od 878,36 zł), natomiast wpłat dokonu- by zburzenie obowiązującego systemu System dokonywania wpłat przez jed-
janosikowego? ją gminy, których wskaz
nik G jest wyż- subwencjonowania jednostek samorzą- nostki samorządu terytorialnego zna-
szy od 150 proc. wskaz
nika Gg (tj. wyż- du terytorialnego, gdyż środki pocho- ny jest również w innych krajach Unii
Zgodnie z art. 29 ust. 1 ustawy z 13 listo- szy od 1432,11 zł). dzące z wpłat są przeznaczone w tej sa- Europejskiej (Niemczech, Danii, Szwe-
pada 2003 r. o dochodach jednostek samo- Jeszcze 5 grudnia 2007 r. na posie- mej wysokości na część równoważącą cji i Francji).
rządu terytorialnego (Dz.U. z 2008 r. nr 88, dzeniu Zespołu ds. Systemu Finansów subwencji dla gmin i powiatów oraz Należy również zauważyć, że ustawa
poz. 539) gminy, w których wskaz
nik do- Publicznych Komisji Wspólnej Rządu część regionalną dla województw i dzie- o dochodach jednostek samorządu tery-
chodów podatkowych na jednego miesz- i Samorządu Terytorialnego wypraco- lone według ściśle określonych kryte- torialnego nie przewiduje rozwiązań
kańca w gminie (wskaz
nik G) jest większy wane zostało stanowisko w sprawie po- riów ustawowych z uwzględnieniem systemowych polegających na szczegól-
od 150 proc. wskaz
nika dochodów podat- stulatu zawieszenia wpłat gmin do bu- między innymi wydatków dotyczących nym traktowaniu wybranych grup
kowych wszystkich gmin (wskaz
nika Gg), dżetu państwa z przeznaczeniem na dodatków mieszkaniowych, rodzin za- gmin, a w szczególności wybranych
dokonują wpłat do budżetu państwa część równoważącą subwencji ogólnej stępczych czy poziomu zrealizowanych gmin (na podstawie odpowiedzi na in-
z przeznaczeniem na część równoważącą dla gmin zawartego w stanowisku Rady dochodów. terpelację nr 3994). % ZK
subwencji ogólnej dla gmin. Średni dochód m.st. Warszawy nr 11 z 22 listopada Przyjęcie takiego systemu wypełnia
podatkowy wszystkich gmin w przeliczeniu 2007 r. W stanowisku tym strona samo- zobowiązania wynikające z postano-
PODSTAWA PRAWNA
na 1 mieszkańca kraju (wskaz
nik Gg), któ- rządowa uznała, że w razie zawieszenia wień art. 9 ust. 5 Europejskiej Karty
ELŻBIETA
ry stanowił podstawę do wyliczenia części tzw. janosikowego rząd musiałby zre- Samorządu Terytorialnego, według
SUCHOCKA-ROGUSKA % Art. 29 ust. 1 ustawy z 13 listopada
wyrównawczej subwencji ogólnej oraz kompensować ubytek dochodów słab- którego ochrona społeczności lokal-
sekretarz stanu
2003 r. o dochodach jednostek
wpłat na 2008 r. (obliczony w oparciu o da- szym gminom. nych, finansowo słabszych, wymaga
Ministerstwa
samorządu terytorialnego
ne ze sprawozdań gmin z wykonania ich Ustawa o dochodach jednostek samo- zastosowania procedur wyrównaw-
Finansów
(Dz.U. z 2008 r. nr 88, poz. 539).
budżetów za 2006 r.) wynosi 954,74 zł. rządu terytorialnego nie zawiera regu- czych lub działań równoważących,
T Y G O D N I K P R A W A A D M I N I S T R A C Y J N E G O nr 167
przewodnik
A4
Nadzwyczajne środki zaskarżenia decyzji w
Przepisy kodeksu postępowania administracyjnego, jak również prawomocnej i ostatecznej decyzji. Ich głównym celem jest
ustawy Prawo o postępowaniu przed sądami administracyjnymi, wyeliminowanie z obrotu prawnego decyzji niezgodnych
przewidują specjalne procesy kontroli i np. unieważnienia z prawem.
blicznej po przeprowadzeniu postępowania określonego wy- wadą jest dotknięte samo postępowanie. W przypadkach wyli-
A
UKASZ SOBIECH
daje decyzję, w której: czonych w art. 156 par. 1 k.p.a. wada  i to mająca postać kwa-
[e-mail]
lifikowaną, ciężką  tkwi w samej decyzji. Przykładowo można
ystem nadzwyczajnych trybów postępowania składa się % odmawia uchylenia decyzji dotychczasowej, gdy stwierdzi wskazać, że chodzi o decyzję wydaną z rażącym naruszeniem
przede wszystkim z postępowania w sprawie wznowie- brak podstaw do jej uchylenia, prawa lub bez podstawy prawnej. W związku z tym, że decyzja
Snia postępowania, postępowania w sprawie stwierdze- zawiera bardzo poważne błędy, organ administracji publicznej
nia nieważności decyzji, postępowania w sprawie uchylenia % uchyla decyzję dotychczasową, gdy stwierdzi istnienie pod- stwierdza jej nieważność. Dla strony jest to sytuacja korzystna,
lub zmiany decyzji. Wymienione rodzaje postępowania nie staw do jej uchylenia i wydaje nową decyzję rozstrzygającą ponieważ kwestionowana decyzja traci swój byt prawny, a stro-
konkurują ze sobą. Oznacza to, że poszczególne tryby nad- o istocie sprawy. na postępowania dysponuje dokumentem urzędowym potwier-
zwyczajne mają na celu usunięcie tylko określonego rodzaju dzającym tę okoliczność. Strona nie musi również samodzielnie
wadliwości decyzji i nie mogą być stosowane zamiennie. War- W przypadku gdy w wyniku wznowienia postępowania nie dokonywać oceny co do ważności decyzji (i narażać się na nega-
to pamiętać, że naruszenie wyłączności stosowania określone- można uchylić decyzji na skutek upływu pięcioletniego bądz
tywne konsekwencje w przypadku dokonania odmiennej oceny
go trybu weryfikacji decyzji stanowi rażące naruszenie prawa, dziesięcioletniego terminu, organ administracji publicznej przez inne podmioty) oraz nie musi wykazywać jej bezskutecz-
skutkujące nieważnością decyzji. ograniczy się do stwierdzenia wydania zaskarżonej decyzji ności w ramach innych postępowań  decyzja stwierdzająca
z naruszeniem prawa oraz wskazania okoliczności, z powodu nieważność ułatwia jej to, jednocześnie wpływa pozytywnie na
Wznowienie postępowania
których nie uchylił tej decyzji. Organ administracji publicznej pewność obrotu. Jeżeli strona dysponuje decyzją stwierdzającą
W sprawie zakończonej decyzją ostateczną wznawia się po- właściwy w sprawie wznowienia postępowania wstrzyma nieważność kwestionowanego aktu administracji publicznej, to
stępowanie, jeżeli: z urzędu lub na żądanie strony wykonanie decyzji, jeżeli oko- nie ma obowiązku zastosować się do decyzji dotkniętej nieważ-
liczności sprawy wskazują na prawdopodobieństwo uchyle- nością. Nie musi obawiać się wszczęcia postępowania egzeku-
% dowody, na których podstawie ustalono istotne dla sprawy nia decyzji w wyniku wznowienia postępowania. cyjnego, stosowanych w jego toku środków przymusu, w celu
okoliczności faktyczne, okazały się fałszywe, Na postanowienie w sprawie wstrzymania wykonania de- wykonania lub zabezpieczenia wykonania obowiązków wyni-
cyzji służy stronie zażalenie, chyba że postanowienie wydał kających z kwestionowanej decyzji, a także obciążenia dodatko-
% decyzja wydana została w wyniku przestępstwa, minister lub samorządowe kolegium odwoławcze. wymi kosztami, wynikających z postępowania egzekucyjnego.
% decyzja wydana została przez pracownika lub organ admi- Uchylenie, zmiana i nieważność Uprawnienia administracji rządowej
nistracji publicznej, który podlega wyłączeniu, Decyzja ostateczna, na mocy której żadna ze stron nie na- Minister może uchylić lub zmienić w niezbędnym zakresie
była prawa, może być w każdym czasie uchylona lub zmienio- każdą decyzję ostateczną, jeżeli w inny sposób nie można usu-
% strona bez własnej winy nie brała udziału w postępowaniu, na przez organ administracji publicznej, który ją wydał, lub nąć stanu zagrażającego życiu lub zdrowiu ludzkiemu albo
przez organ wyższego stopnia, jeżeli przemawia za tym inte- zapobiec poważnym szkodom dla gospodarki narodowej lub
% wyjdą na jaw istotne dla sprawy nowe okoliczności faktycz- res społeczny lub słuszny interes strony. W takiej sytuacji wła- dla ważnych interesów państwa. Uprawnienia te w stosunku
ne lub nowe dowody istniejące w dniu wydania decyzji, ściwy organ wydaje decyzję w sprawie uchylenia lub zmiany do decyzji wydanych przez organy jednostek samorządu tery-
nieznane organowi, który wydał decyzję, dotychczasowej decyzji. W sprawach należących do zadań torialnego w sprawach należących do zadań z zakresu admini-
własnych jednostek samorządu terytorialnego do zmiany lub stracji rządowej przysługują również wojewodzie.
% decyzja wydana została bez uzyskania wymaganego pra- uchylenia decyzji właściwe są organy tych jednostek. Stronie, która poniosła szkodę na skutek uchylenia lub zmia-
wem stanowiska innego organu, W każdym czasie za zgodą strony uchylona lub zmieniona ny decyzji, służy roszczenie o odszkodowanie za poniesioną
może być również decyzja ostateczna, na mocy której strona rzeczywistą szkodę od organu, który uchylił lub zmienił tę decy-
% zagadnienie wstępne zostało rozstrzygnięte przez właści- nabyła prawo, jeżeli przepisy szczególne nie sprzeciwiają się zję; organ ten, w drodze decyzji, orzeka również o odszkodowa-
wy organ lub sąd odmiennie od oceny przyjętej przy wyda- uchyleniu lub zmianie takiej decyzji i przemawia za tym inte- niu. Roszczenie o odszkodowanie przedawnia się z upływem
niu decyzji, res społeczny lub słuszny interes strony. O uchyleniu bądz
trzech lat od dnia, w którym stała się ostateczna decyzja uchy-
zmianie decyzji orzeka organ administracji publicznej, który lająca lub zmieniająca decyzję. W praktyce w przepisach ko-
% decyzja została wydana w oparciu o inną decyzję lub orzecze- ją wydał, lub organ wyższego stopnia. deksu postępowania administracyjnego trybem wzruszenia
nie sądu, które zostało następnie uchylone lub zmienione. Organ administracji publicznej stwierdza nieważność decy- ostatecznej decyzji, wydanej niezgodnie z prawem, jest wzno-
zji, która: wienie postępowania na podstawie art. 145 k.p.a, a także postę-
Z powodu fałszywych dowodów lub w sytuacji gdy decyzja powanie o stwierdzenie nieważności decyzji na podstawie art.
wydana została w wyniku przestępstwa, postępowanie może % wydana została z naruszeniem przepisów o właściwości, 156 k.p.a. Podstawą odpowiedzialności odszkodowawczej będą
być wznowione również przed stwierdzeniem sfałszowania do- przepisy kodeksu cywilnego. W zależności od wartości przed-
wodu lub popełnienia przestępstwa orzeczeniem sądu lub inne- % wydana została bez podstawy prawnej lub z rażącym naru- miotu sporu właściwy będzie sąd rejonowy lub okręgowy.
go organu, jeżeli sfałszowanie dowodu lub popełnienie przestęp- szeniem prawa,
Wygaśnięcie decyzji
stwa jest oczywiste, a wznowienie postępowania jest niezbędne
dla uniknięcia niebezpieczeństwa dla życia lub zdrowia ludzkie- % dotyczy sprawy już poprzednio rozstrzygniętej inną decyzją Organ administracji publicznej, który wydał decyzję w I in-
go albo poważnej szkody dla interesu społecznego. W tych ostateczną, stancji, stwierdza jej wygaśnięcie, jeżeli decyzja stała się bez-
dwóch sytuacjach opisanych powyżej można wznowić postępo- przedmiotowa, a stwierdzenie wygaśnięcia takiej decyzji na-
wanie także w przypadku, gdy postępowanie przed sądem lub % została skierowana do osoby niebędącej stroną w sprawie, kazuje przepis prawa albo gdy leży to w interesie społecznym
innym organem nie może być wszczęte na skutek upływu czasu lub w interesie strony bądz
też decyzja została wydana z za-
lub z innych przyczyn określonych w przepisach prawa. % była niewykonalna w dniu jej wydania i jej niewykonalność strzeżeniem dopełnienia przez stronę określonego warunku,
Warto pamiętać, że istnieje możliwość wznowienia postępo- ma charakter trwały, a strona nie dopełniła tego warunku.
wania również w przypadku, gdy Trybunał Konstytucyjny orzekł Organ administracji publicznej może uchylić lub zmienić
o niezgodności aktu normatywnego z konstytucją, umową mię- % w razie jej wykonania wywołałaby czyn zagrożony karą, decyzję, na mocy której strona nabyła prawo, także w innych
dzynarodową lub z ustawą, na podstawie którego została wyda- przypadkach oraz na innych zasadach niż określone w niniej-
na decyzja. W takiej sytuacji skargę o wznowienie wnosi się % zawiera wadę powodującą jej nieważność z mocy prawa. szym rozdziale, o ile przewidują to przepisy szczególne.
w terminie jednego miesiąca od dnia wejścia w życie orzeczenia
Trybunału Konstytucyjnego. Kodeks postępowania administra- W przypadkach m.in., gdy decyzja wydana została z naru- Wznowienie postępowania
cyjnego wprowadza również terminy, po których nie może na- szeniem przepisów o właściwości, nie stwierdza się nieważno- Podstawową instytucją obalania prawomocnych orzeczeń
stąpić wznowienie postępowania. Wznowienia postępowania ści decyzji, jeżeli od dnia jej doręczenia lub ogłoszenia upłynę- Naczelnego Sądu Administracyjnego i wojewódzkich sądów
nie można domagać się po upływie dziesięciu lat od ogłoszenia ło dziesięć lat, a także gdy decyzja wywołała nieodwracalne administracyjnych jest instytucja wznowienia postępowania.
lub doręczenia decyzji, w sytuacji gdy dowody, na których pod- skutki prawne. Instytucja wznowienia postępowania tworzy prawną możli-
stawie ustalono istotne dla sprawy okoliczności faktyczne, oka- Postępowanie w sprawie stwierdzenia nieważności decyzji wość ponownego rozpoznania i rozstrzygnięcia sprawy za-
zały się fałszywe, bądz
decyzja wydana została w wyniku prze- wszczyna się na żądanie strony lub z urzędu. Właściwy do kończonej prawomocnym orzeczeniem sądu administracyjne-
stępstwa. Dla pozostałych przyczyn termin ten wynosi pięć lat. stwierdzenia nieważności decyzji jest organ wyższego stop- go, jeżeli zachodzą enumeratywnie wyliczone w ustawie
Wznowienie postępowania następuje z urzędu lub na żąda- nia, a gdy decyzja wydana została przez ministra lub samorzą- przyczyny wznowienia postępowania.
nie strony. Podanie o wznowienie postępowania wnosi się do dowe kolegium odwoławcze  ten organ. Odmowa wszczęcia Zgodnie z art. 270 prawa o postępowaniu przed sądami ad-
organu administracji publicznej, który wydał w sprawie decy- postępowania w sprawie nieważności decyzji następuje ministracyjnymi, w przypadkach przewidzianych w ustawie
zję w I instancji, w terminie jednego miesiąca od dnia, w któ- w drodze decyzji. Rozstrzygnięcie w sprawie stwierdzenia można żądać wznowienia postępowania, które zostało zakoń-
rym strona dowiedziała się o okoliczności stanowiącej pod- nieważności decyzji następuje w drodze decyzji. Jeżeli nie czone prawomocnym orzeczeniem. Dopuszczalne jest wzno-
stawę do wznowienia postępowania. Wznowienie postępowa- można stwierdzić nieważności decyzji na skutek upływu dzie- wienie postępowania zarówno gdy postępowanie zostało za-
nia następuje w drodze postanowienia. Postanowienie to sta- sięcioletniego terminu, organ administracji publicznej ograni- kończone wyrokiem, jak również gdy zakończyło się prawo-
nowi podstawę do przeprowadzenia przez właściwy organ czy się do stwierdzenia wydania zaskarżonej decyzji z naru- mocnym postanowieniem.
postępowania co do przyczyn wznowienia oraz co do roz- szeniem prawa oraz wskazania okoliczności, z powodu któ- Niedopuszczalne jest dalsze wznowienie postępowania za-
strzygnięcia istoty sprawy. Z kolei odmowa wznowienia postę- rych nie stwierdził nieważności decyzji. kończonego prawomocnym orzeczeniem wydanym na skutek
powania następuje w drodze decyzji. Przyczyny nieważności decyzji są, podobnie jak przyczyny skargi o wznowienie postępowania. Niezależnie od tego, kto
Organem administracji publicznej właściwym do wznowie- uzasadniające wznowienie postępowania, wymienione enu- wnosi skargę, i od tego, na jakich argumentach skarga jest opar-
nia postępowania jest organ, który wydał w sprawie decyzję meratywnie w art. 145 par. 1 k.p.a., art. 145a par. 1 k.p.a. oraz ta. Jedyny wyjątek od tej zasady to sytuacja, w której postępo-
w ostatniej instancji. Jeżeli przyczyną wznowienia postępo- 156 par. 1 k.p.a. wanie zostało zakończone odrzuceniem skargi o wznowienie.
wania jest działalność organu, o wznowieniu postępowania Podstawowa różnica polega na tym, że w przypadkach, któ- Możliwość wznowienia postępowania przedawnia się po
rozstrzyga organ wyższego stopnia. Organ administracji pu- re uzasadniają wznowienie postępowania administracyjnego, upływie pięciu lat od uprawomocnienia się orzeczenia. Nie
nr 167 T Y G O D N I K P R A W A A D M I N I S T R A C Y J N E G O
przewodnik
A5
EKSPERT RADZI
postępowaniu administracyjnym
Jakie są konsekwencje
POST
POWANIE W SPRAWIE WZNOWIENIA POST
POWANIA
skorzystania
% Posiedzenie niejawne % Podstawa wznowienia
z zaskarżenia decyzji
Sąd na posiedzeniu niejawnym bada, czy skarga została wnie-
Zgodnie z przepisami sąd rozpoznaje sprawę w granicach, jakie za-
siona w terminie oraz czy opiera się na ustawowej przyczynie
kreśla podstawa wznowienia. Granice zatem postępowania rozpo-
wznowienia. Na żądanie sądu zgłaszający skargę o wznowienie
znawczego zakreślają podstawy wznowienia. Nie jest dopuszczalne Jakie korzyści dla strony postępowania wynikają
postępowania obowiązany jest uprawdopodobnić okoliczności
z prawa skorzystania do wniesienia skargi do sądu
wystąpienie poza nie. Postępowanie rozpoznawcze prowadzone
stwierdzające zachowanie terminu lub dopuszczalność wzno-
administracyjnego, a jakie z faktu skorzystania
jest na rozprawie w składzie trzech sędziów.
wienia. z nadzwyczajnych środków zaskarżenia przewidzianych
% Orzeczenie
w kodeksie postępowania administracyjnego?
% Skierowanie na rozprawę
W razie uwzględnienia skargi sąd może: zmienić zaskarżony wyrok
W przypadku braku okoliczności stwierdzających zachowanie ter-
(np. wyrok o oddaleniu skargi zmienia, uchylając zaskarżony akt
Kodeks postępowania administra-
minu lub dopuszczalność wznowienia sąd odrzuca skargę o wzno-
organu administracji publicznej). Sąd może również uchylić wyrok
cyjnego przewiduje możliwość sko-
wieniu postępowania, w przeciwnym razie skargę skieruje do roz-
i w zależności od poczynionych ustaleń odrzucić skargę (np. gdy
rzystania przez stronę z nadzwyczaj-
poznania na rozprawie. Na tym etapie sąd orzeka w składzie jed-
była niedopuszczalna) lub umorzyć postępowanie (np. gdy sąd nie
nych środków zaskarżenia, takich jak
nego sędziego.
uwzględnił cofnięcia skargi).
wznowienie postępowania czy BARTOSZ FR
CZYK
% Rozprawa stwierdzenie nieważności decyzji. radca prawny,
% Wykrycie orzeczenia
partner
Rozpoznawanie skargi o wznowienie postępowania to rozprawa. Korzyścią dla strony z wniesienia
Jeżeli przyczyną wznowienia postępowania było wykrycie prawo-
w kancelarii
nadzwyczajnego środka zaskarżenia
Na rozprawie sąd rozstrzyga przede wszystkim o dopuszczalności
mocnego orzeczenia dotyczącego tej samej sprawy, sąd uchyla
Frączyk & Frączyk
jest wstrzymanie wykonania decyzji
wznowienia i odrzuca skargę, jeżeli brak ustawowej podstawy
jedno z orzeczeń, utrzymując w mocy inne prawomocne orzecze-
w Krakowie
przez organ administracji publicznej,
wznowienia albo termin do wniesienia skargi nie został zachowany.
nie, albo uchyla wszystkie prawomocne orzeczenia dotyczące tej
właściwy w sprawie stwierdzenia jej
Dopuszczalne jest połączenie badania dopuszczalności wznowie-
samej sprawy i orzeka co do istoty sprawy albo przekazuje sprawę
nieważności. Ma to miejsce w sytuacji, jeżeli zachodzi
nia postępowania z merytorycznym rozpoznaniem sprawy. Takie
właściwemu wojewódzkiemu sadowi administracyjnemu do rozpo-
prawdopodobieństwo, że decyzja jest dotknięta jedną
połączenie zależy od oceny sądu, który może uznać to za celowe
znania i rozstrzygnięcia o tej sprawie.
z wad stanowiących podstawę stwierdzenia nieważności.
i zasadne dla pełnego rozpoznania skargi o wznowienie postępo-
Sprawy dotyczące stwierdzenia nieważności decy-
% Oddalenie skargi
wania.
zji oraz wznowienia postępowania muszą zostać zała-
W przypadku nieuwzględnienia skargi o wznowienie postępowania
% Sposób rozpoznania sprawy
twione bez zbędnej zwłoki. Niestety z realizacją postu-
sąd wyrokiem orzeka o oddaleniu, gdy po rozpoznaniu skargi
Wybór jednego sposobów rozpoznania sprawy jest przede latu sprawności i szybkości postępowania w praktyce
o wznowienie stwierdził jej niezasadność.
różnie bywa.
wszystkim uzależniony od przyczyn, ze względu na które została
% Odrzucenie skargi
W zakresie skargi do sądu administracyjnego strona
złożona skarga o wznowienie postępowania. Jeżeli tą podstawą
Postępowanie może również zakończyć się podjęciem postanowie-
musi się liczyć z koniecznością poniesienia wydatków.
są przyczyny nieważności, to sąd dokonuje ustalenia, czy skar-
nia o odrzuceniu skargi, w razie gdy sąd połączył badanie dopusz-
Jednak niezadowolony z decyzji obywatel ma gwaran-
ga została wniesiona z zachowaniem terminu i czy jest dopusz-
czalności skargi o wznowienie postępowania z rozpoznaniem spra-
cję, że na mocy art. 134 par. 2 prawo o postępowaniu
czalna. W razie, gdy podstawą jest jedna z przyczyn restytucyj-
wy i w tej fazie stwierdził niedopuszczalność skargi.
przed sądami administracyjnymi sąd nie może wydać
nych, bardziej celowe jest połączenie dopuszczalności wzno-
orzeczenia na niekorzyść skarżącego. Wyjątkiem jest
% Kasacja
wienia z rozpoznaniem sprawy, co pozwala na dokładniejsze
sytuacja, gdy sąd stwierdzi naruszenie prawa skutkują-
Od orzeczeń wojewódzkiego sądu administracyjnego służy skarga
zbadanie skargi i sprawy wznowienia postępowania.
ce stwierdzeniem nieważności zaskarżonego aktu.
kasacyjna. Postępowanie w sprawie wznowienia postępowania
Przy takim połączeniu, jeżeli sąd stwierdzi niedopuszczalność
Postępowanie wszczęte na podstawie skargi w razie
jest postępowaniem przed pierwszą instancją, chyba że postępo-
wznowienia postępowania, kończy je postanowieniem o odrzu-
jej uwzględnienia w odniesieniu do decyzji skutkuje
wanie prowadzi Naczelny Sąd Administracyjny.
ceniu skargi.
jej uchyleniem, stwierdzeniem nieważności lub stwier-
dzeniem wydania decyzji z naruszeniem prawa.
W tej ostatniej sytuacji jest niemożliwe uchylenie
dotyczy to sytuacji, gdy strona była pozbawiona możliwości Można żądać wznowienia postępowania w razie póz
niej- decyzji z powodów określonych w art. 146 par. 1 lub
działania lub nie była należycie reprezentowana. szego wykrycia takich okoliczności faktycznych lub środków par. 2 k.p.a., art. 156 par. 2 k.p.a., gdy sąd stwierdzi,
dowodowych, które mogłyby mieć wpływ na wynik sprawy, że postępowanie, w którym została wydana zaskarżo-
Podstawy wznowienia
a z których strona nie mogła skorzystać w poprzednim postę- na decyzja, było dotknięte albo wadami stanowiącymi
Przyczyny wznowienia postępowania można podzielić na powaniu. podstawę wznowienia postępowania, albo stwierdze-
właściwe i tzw. przyczyny restytucyjne. Pierwsza grupa przy- Wznowienie postępowania jest również możliwe w razie nia nieważności decyzji, i jednocześnie sąd stwierdził
czyn obejmuje żądanie wznowienia postępowania z powodu póz
niejszego wykrycia prawomocnego orzeczenia dotyczące- istnienie przesłanek negatywnych. W takim przypad-
nieważności, jeżeli w składzie sądu uczestniczyła osoba nie- go tej samej sprawy. W tym przypadku przedmiotem rozpo- ku sąd ogranicza się jedynie do stwierdzenia niezgod-
uprawniona albo jeżeli orzekał sędzia wyłączony z mocy usta- znania przez sąd jest nie tylko zaskarżone orzeczenie, lecz ności z prawem zaskarżonej decyzji (postanowienia).
wy, a strona przed uprawomocnieniem się orzeczenia nie mo- również  z urzędu  inne prawomocne orzeczenia dotyczące Oprócz opisanego przypadku w razie uwzględnie-
gła domagać się wyłączenia. Wznowienie postępowania jest tej samej sprawy. Z powodu przestępstwa można żądać wzno- nia skargi na decyzję pozbawiona jest ona mocy obo-
również dopuszczalne, jeżeli strona nie miała zdolności sądo- wienia jedynie wówczas, gdy czyn został ustalony prawomoc- wiązującej.
wej lub procesowej albo nie była należycie reprezentowana lub nym wyrokiem skazującym, chyba że postępowanie karne nie W postępowaniu wszczętym skargą strona uzyska
jeżeli wskutek naruszenia przepisów prawa była pozbawiona może być wszczęte lub że zostało umorzone z innych przy- kontrolę działalności organów administracji publicznej
możności działania. Nie można jednak żądać wznowienia, jeże- czyn niż brak dowodów. przez niezależny i profesjonalny podmiot, jakim jest sąd
li przed uprawomocnieniem się orzeczenia niemożność działa- Do wznowienia postępowania z przyczyn nieważności wła- administracyjny. Wyrok przesądza, czy postępowanie
nia ustała lub brak reprezentacji był podniesiony w drodze za- ściwy jest sąd, który wydał zaskarżone orzeczenie, a jeżeli za- organów w sprawie było prawidłowe, natomiast nie roz-
rzutu albo strona potwierdziła dokonane czynności procesowe. skarżono orzeczenia sądów obu instancji, właściwy jest Naczel- strzyga sprawy administracyjnej, którą załatwiały orga-
Można żądać wznowienia podstawie również w takich sy- ny Sąd Administracyjny. Do wznowienia postępowania na innej ny administracyjne. Sąd ocenia sposób załatwienia spra-
tuacjach (przyczyny restytucyjne), jak: podstawie właściwy jest sąd, który ostatnio orzekał w sprawie. wy administracyjnej, lecz nie rozstrzyga samej sprawy.
Skargę o wznowienie postępowania wnosi się w terminie Wyrokiem sądu administracyjnego, wyrażoną oce-
% orzeczenie zostało oparte na dokumencie podrobionym lub trzymiesięcznym. Termin ten liczy się od dnia, w którym stro- ną i wskazaniami co do dalszego postępowania jest
przerobionym albo na skazującym wyroku karnym, następ- na dowiedziała się o podstawie wznowienia, a gdy podstawą związany organ, którego działanie lub bezczynność
nie uchylonym; jest pozbawienie możności działania lub brak należytej repre- było przedmiotem zaskarżenia.
zentacji  od dnia, w którym o orzeczeniu dowiedziała się Ocena prawna i wskazania co do dalszego postępo-
% orzeczenie zostało uzyskane za pomocą przestępstwa (z po- strona, jej organ lub jej przedstawiciel ustawowy. wania wyrażone w orzeczeniu sądu w sprawie są wią-
wodu przestępstwa można żądać wznowienia postępowa- Skarga o wznowienie postępowania powinna zawierać: żące dla organu, który wydał zaskarżoną decyzję. Jed-
nia jedynie wówczas, gdy czyn został ustalony prawomoc- nakże rozstrzygając sprawę w ponownym postępowa-
nym wyrokiem skazującym, chyba że postępowanie karne % warunki dla pisma procesowego, niu, organ administracyjny dysponuje takimi samymi
nie może być wszczęte lub że zostało umorzone z innych możliwościami w odniesieniu do rozstrzygnięcia, jaki-
przyczyn niż brak dowodów); % oznaczenie zaskarżonego orzeczenia, mi dysponował w postępowaniu, w toku którego wy-
dał zaskarżoną decyzję, z ograniczeniami wynikający-
% w razie póz
niejszego wykrycia takich okoliczności faktycz- % podstawę wznowienia i jej uzasadnienie, mi z zasady związania wyrokiem sądu.
nych lub środków dowodowych, które mogłyby mieć wpływ Strona na skutek wydanego przez sąd administra-
na wynik sprawy, a z których strona nie mogła skorzystać % okoliczności stwierdzające zachowanie terminu do wniesie- cyjny wyroku uzyskuje kontrolę zaskarżonej decyzji,
w poprzednim postępowaniu; nia skargi, a w uzasadnieniu orzeczenia otrzymuje ocenę prawną
swojej sprawy. % A
S
% w razie póz
niejszego wykrycia prawomocnego orzeczenia % żądanie o uchylenie lub zmianę zaskarżonego orzeczenia. %
dotyczącego tej samej sprawy.
PODSTAWA PRAWNA
PODSTAWA PRAWNA
Dodatkowo wznowienia postępowania jest dopuszczalne
% Art. 134 par. 2 ustawy z 30 sierpnia 2002 r. Prawo
w przypadku, gdy Trybunał Konstytucyjny orzekł o niezgod-
% Ustawa z 30 sierpnia 2002 r. Prawo o postępowaniu
o postępowaniu przed sądami administracyjnymi.
ności aktu normatywnego z konstytucją, umową międzynaro-
przed sądami administracyjnymi (Dz.U. z 2002 r. nr 153,
(Dz.U. z 2002 r. nr 153, poz. 1270 ze zm.).
dową lub z ustawą, na podstawie którego zostało wydane
poz. 1270 ze zm.).
% Art. 146 par. 1 lub par. 2, art. 156 par. 2 ustawy z 14
orzeczenie. W takiej sytuacji skargę o wznowienie postępo-
% Ustawa z 14 czerwca 1960 r. Kodeks postępowania admini-
czerwca 1960 r. Kodeks postępowania administracyj-
wania wnosi się w terminie jednego miesiąca od dnia wejścia
stracyjnego (Dz.U. z 2000 r. nr 98, poz. 1071 ze zm.).
nego (Dz.U. z 2000 r. nr 98, poz. 1071 ze zm.).
w życie orzeczenia Trybunału Konstytucyjnego.
T Y G O D N I K P R A W A A D M I N I S T R A C Y J N E G O nr 167
orzecznictwo
A6
NACZELNY S
D ADMI NI STRACYJ NY o zajęciu pasa drogowego
Konieczne jest właściwe udokumentowanie
umieszczenia reklam
my do czynienia z reklamą w rozumie- charakter samowolny, mimo że prawo
UZASADNIENIE
niu ustawy i czy podlega ona opłacie. własności gminy do gruntu, na którym
W przypadku podniesienia przez stronę
W wyniku rozpoznania odwołania Wojewódzki Sąd Administracyjny urządzony jest pas drogowy ulic, nie
postępowania o wymierzenie kary za zajęcie bez
przedsiębiorcy Samorządowe Kole- w Kielcach uchylił zaskarżoną decyzję zostało niczym wykazane. Wręcz prze-
wymaganego zezwolenia pasa drogowego zarzutu
gium Odwoławcze w Kielcach uchyliło SKO oraz poprzedzającą ją decyzję or- ciwnie  skarżący wskazywał, że z tre-
spornego przebiegu granic działek organ powinien
zaskarżoną decyzję w części dotyczącej ganu I instancji oraz stwierdził, że za- ści ksiąg wieczystych wynika, iż prawo
zgromadzić kopie mapy zasadniczej, przyjętej
wysokości nałożonej kary i w to miej- skarżona decyzja nie podlega wykona- własności działek, na których umieścił
do państwowego zasobu geodezyjnego
sce orzekło o nałożeniu kary za umiesz- niu do chwili uprawomocnienia się wy- tablice reklamowe, należy do niego.
i kartograficznego, protokoły z przeprowadzonej
czenie bez zezwolenia reklam w wyso- roku. Orzeczenie to zostało utrzymane W tej sytuacji  zdaniem NSA  umiesz-
wizji w terenie i czynności wznowienia przebiegu kości 45 131,34 zł. Jako uzasadnienie w mocy przez NSA, który oddalił skar- czając reklamy, skarżący działał w do-
podano, iż organ pierwszej instancji za- gę kasacyjną SKO w Kielcach. brej wierze, czyli w przekonaniu, że
granicy pasa drogowego przez uprawnionego
stosował dla całego okresu zajęcia pasa Naczelny Sąd Administracyjny zwró- działki te stanowią jego własność. Nie
geodetę oraz szkic sytuacyjny miejsca umieszczenia
drogowego bez zezwolenia stawki cił uwagę na to, że jak wynika z przepi- sposób zatem mówić, aby zamiarem
reklam.
opłat wynikające z uchwały rady miej- sów ustawy o drogach publicznych, za- skarżącego było naruszanie własności
skiej, czyli przepisów obowiązujących rządca drogi, w sytuacji ustalenia nie- gminy. Czynienie zarzutu zajęcie pasa
STAN FAKTYCZNY
dopiero od 13 września 2004 r. Stąd za- dozwolonego zajęcia pasa drogowego, drogowego bez zezwolenia nie może
istniała potrzeba zmiany zaskarżonej obowiązany jest wymierzyć karę pie- dokonać się bowiem bez uprzedniego
W wyniku dokonanej kontroli pasów drogowych pra- decyzji w części dotyczącej wysokości niężną. Uzależnione jest to od stwier- wykazania, że zajęcie miało charakter
cownicy Miejskiego Zarządu Dróg w Kielcach stwierdzili, orzeczonej kary za zajęcie pasa drogo- dzenia zajęcia pasa drogowego bez ze- samowolny.
że przedsiębiorca bez wymaganego zezwolenia umieścił wego bez zezwolenia za okres do 12 zwolenia. Dokonując tego ustalenia, or- W tej sytuacji za zasadne uznały NSA
w pasie drogowym trzech ulic kasetony reklamowe, które, września 2004 r. gan nie bada przyczyny, dla której na- zarzut skarżącego dotyczący narusze-
jak wykazała póz
niejsza kontrola, nie zostały ani usunię- W skierowanej do WSA w Kielcach stąpił stan nieakceptowalny przez nia art. 77 par. 1 i 80 k.p.a. w związku
te, ani zalegalizowane. W tej sytuacji działający z upo- skardze przedsiębiorca podniósł, iż pod obowiązujące przepisy, poza jego zain- z nieprawidłowym dokonaniem w jego
ważnienia prezydenta miasta dyrektor MZD wydał decy- chodnikami ulic  które stanowią jego teresowaniem pozostaje również sto- ocenie pomiarów tablic reklamowych.
zję mocą której nałożono na przedsiębiorcę karę pienięż- własność, co wynika z zapisów w księ- pień winy strony przy zajęciu pasa dro- W szczególności w aktach sprawy brak
ną w wysokości 49 820,76 zł za zajęcie pasa drogowego dze wieczystej  znajdują się piwnice, gowego, nie ma też możliwości miarko- jest wymaganych dowodów, a dołączo-
bez zezwolenia. których również jest właścicielem, wania kary pieniężnej. Mimo to  zda- ne fotografie tablic reklamowych są
a które wynajmuje i pobiera czynsz. Ja- niem WSA w Warszawie i NSA  doszło nieczytelne, nie identyfikują zarówno
ko właściciel gruntu nie ma obowiązku w sprawie do naruszenia art. 7 i 77 par. pasa drogowego, jak również faktu, czy
uiszczać opłat za reklamę umieszczoną 1 oraz art. 80 kodeksu postępowania tablice reklamowe umieszczone są
nad swoim gruntem. Ponadto z decyzji administracyjnego, mających wpływ w pasie drogowym, a także jaka jest ich
organów nie wynika, aby został zamie- na wynik sprawy. Organy uznały bo- powierzchnia. %
rzony kąt, pod jakim reklamy są usytu- wiem, że zajęcie pasa drogowego po-
SYGN. AKT II GSK 68/08
owane do lica budynku, ta zaś okolicz- przez umieszczenie w nim przez skar-
ność ma znaczenie dla oceny, czy ma- żącego przedmiotowych reklam miało MICHAA
FOLCHOLC
WOJ EWODA WI ELKOPOLSKI o kompetencjach rady gminy
Uprawnienia do ustalania wysokości czynszu
za zajęcie nieruchomości
UZASADNIENIE
rych przedmiotem jest ta sama nieru- Z mocy przepisu art. 11 ust. 1 ustawy
Kwestia ustalania określonych wysokości stawek
chomość, do czasu określenia zasad z 21 sierpnia 1997 r. o gospodarce nieru-
czynszu dzierżawnego mienia komunalnego należy
Wojewoda wielkopolski, badając wójt może dokonywać tych czynności chomościami (Dz.U. z 2004 r. nr 261,
do materii gospodarowania mieniem komunalnym,
zgodność z prawem uchwały, stwier- wyłącznie za zgodą rady gminy, po- poz. 2603 ze zm.) organem reprezentu-
które należy do wyłącznych prerogatyw organu
dził m.in., że w myśl przepisu art. 30 nadto organ ten ma kompetencje do jącym jednostkę samorządu terytorial-
wykonawczego jednostki samorządu terytorialnego.
ust. 2 pkt 3 ustawy o samorządzie określania zasad zarządu mieniem nego w sprawach gospodarowania nie-
gminnym do zadań organu wykonaw- gminy (art. 40 ust. 2 pkt 3 ustawy). ruchomościami jest jej organ wykonaw-
czego należy gospodarowanie mie- Wykładnia przywołanych przepi- czy, z zastrzeżeniem wyjątków wynika-
STAN FAKTYCZNY
niem komunalnym. Pewne uprawnie- sów, w ocenie wojewody, nie wyznacza jących z przepisów innych ustaw.
Rada miasta Poznania dokonała zmiany uchwały nia w tym zakresie ma również rada jednak kompetencji rady gminy do Z przepisów tej ustawy nie wynika jed-
w sprawie wysokości stawek czynszu dzierżawnego za za- gminy. Polegają one jednak na możli- ustalania określonej wysokości stawki nakże, aby kompetencja do ustalania
jęcie nieruchomości komunalnych, stanowiących drogi we- wości ustanawiania wyłącznie zasad czynszu dzierżawnego mienia komu- określonej wysokości stawki czynszu
wnętrzne, zlokalizowanych w granicach administracyj- gospodarowania mieniem gminy. nalnego. Tym samym przepisy te nie dzierżawnego za zajęcie nieruchomości
nych miasta. Uchwałę podjęto na podstawie przepisu art. Zgodnie z art. 18 ust. 2 pkt 9 zawierają upoważnienia do stanowie- komunalnych stanowiących drogi we-
41 ust. 1 ustawy z 8 marca 1990 r. o samorządzie gminnym lit. a) ustawy, rada gminy podejmuje nia przez radę gminy w tym zakresie wnętrzne należała do organu stanowią-
(Dz.U. z 2001 r. nr 142, poz. 1591 ze zm.). uchwały w sprawach majątkowych aktów prawa miejscowego. Podstawą cego jednostki samorządu terytorialne-
Mocą uchwały rada miasta ustaliła konkretne wysokości gminy, przekraczających zakres zwy- prawną stanowienia aktów prawa miej- go. Zdaniem wojewody kwestia ustala-
stawki czynszu dzierżawnego za zajęcie nieruchomości ko- kłego zarządu, dotyczących zasad na- scowego jest bowiem upoważnienie za- nia określonych wysokości stawek czyn-
munalnych stanowiących drogi wewnętrzne, zlokalizowa- bywania, zbywania i obciążania nie- warte w ustawie, które przesądza o za- szu dzierżawnego mienia komunalnego
nych w granicach administracyjnych miasta na cele nie- ruchomości oraz ich wydzierżawiania kresie i treści prawa miejscowego. należy do materii gospodarowania mie-
związane z budową, przebudową, remontem, utrzyma- lub wynajmowania na czas oznaczo- W ocenie wojewody narusza prawo niem komunalnym, które należy do wy-
niem i ochroną tych dróg oraz określiła strefy dla potrzeb ny dłuższy niż trzy lata lub na czas nie tylko akt prawa miejscowego wyda- łącznych prerogatyw organu wykonaw-
ustalenia wyżej wymienionych stawek. nieoznaczony, o ile ustawy szczegól- ny bez stosownego upoważnienia, akt czego jednostki samorządu terytorialne-
ne nie stanowią inaczej, uchwała rady który wykracza poza upoważnienie za- go. W związku z powyższym wojewoda
gminy jest wymagana również warte w delegacji ustawowej, ale rów- uznał badaną uchwałę za nieważną. %
w przypadku, gdy po umowie zawar- nież taki, który zawiera ustalenia
SYGN. AKT NK.I-8.0911-268/08
tej na czas oznaczony do trzech lat w kwestiach ustawowo przekazanych
strony zawierają kolejne umowy, któ- do regulacji umownej. ZBIGNIEW KORNAT
Codzienny aktualny serwis
gospodarczo-prawny
www.gazetaprawna.pl
nr 167 T Y G O D N I K P R A W A A D M I N I S T R A C Y J N E G O
jednostki budżetowe
A7
RACHUNKOWOŚĆ
Zasady rozliczania wartości niematerialnych i prawnych
wanego na kontach: 071 Umorze-
Jednostki budżetowe posiadają w swoich zasobach majątkowych
OPERACJE NA KONCIE
nie środków trwałych oraz wartości
wartości niematerialne i prawne. Chociaż udział tych wartości
niematerialnych oraz prawnych
w strukturze aktywów jednostek jest ograniczony, to mimo to
Podstawowe operacje księgowe na koncie 020 Wartości niematerialne i prawne
oraz 072 Umorzenie pozostałych
stanowią one element majątku trwałego każdej jednostki
są następujące:
środków trwałych oraz wartości
budżetowej.
niematerialnych i prawnych. 1. Zakup wartości niematerialnych i prawnych:
Konto 020 służy bowiem do ewi-
a) bezpośrednio z rachunku bieżącego jednostki budżetowej
W przypadku wartości niemate- dencji stanu oraz zwiększeń
BARBARA KOA
ODZIEJ
Wn konto 020 Wartości niematerialne i prawne
rialnych i prawnych oddanych do i zmniejszeń pozycji zaliczanych do
[e-mail]
Ma konto 130 Rachunki bieżące jednostek budżetowych,
używania na podstawie najmu, wartości niematerialnych i praw-
b) na podstawie faktury VAT
Wartości niematerialne i praw- dzierżawy lub leasingu, wartości nych np. licencji, know-how.
Wn konto 020 Wartości niematerialne i prawne
ne to: niematerialne i prawne zalicza się Natomiast na koncie 071 księgo-
do aktywów trwałych jednej ze stron wane jest umorzenie według sta- Ma konto 201 Rozrachunki z odbiorcami i dostawcami,
% autorskie prawa majątkowe, pra- umowy. Warunki, jakie musi spełnić wek amortyzacyjnych stosowanych
c) bezpośrednio z rachunku dochodów własnych
wa pokrewne, licencje i koncesje, taka umowa, zawarte są w art. 3 przez jednostkę, a na koncie 072
Wn konto 020 Wartości niematerialne i prawne
ust. 4 ustawy o rachunkowości. jednorazowe umorzenie w pełnej
Ma konto 132 Rachunki dochodów własnych jednostek budżetowych;
% prawa do wynalazków, patentów, wysokości, w miesiącu wydania ich
2. Pozostałe wartości niematerialne i prawne (umarzane jednorazowo) otrzymane jako:
Prace rozwojowe
znaków towarowych, wzorów do używania.
a) darowizny od innych jednostek, osób oprawnych lub fizycznych, nieodpłatnie
użytkowych oraz zdobniczych, Jedynym rodzajem wartości nie- Zgodnie z par. 5 ust. 2 rozporzą-
od jednostek i zakładów budżetowych (nowe)
materialnych i prawnych wytwo- dzenia w sprawie szczególnych zasad
% know-how. rzonym przez jednostkę we wła- rachunkowości, że dysponenci głów- Wn konto 020 Wartości niematerialne i prawne
snym zakresie stanowią koszty za- ni i zarządy jednostek samorządu te- Ma konto 760 Pozostałe przychody i koszty,
Do wartości niematerialnych kończonych prac rozwojowych. rytorialnego będą mogli ustalać eko-
b) nieodpłatnie od jednostek i zakładów budżetowych (używane)
i prawnych zalicza się również na- Aby można uznać za składnik nomiczne stawki umorzeniowe dla
Wn konto 020 Wartości niematerialne i prawne
bytą wartość firmy oraz koszty za- wartości niematerialnych i praw- podległych jednostek zgodnie z zasa-
Ma konto 071 Umorzenie środków trwałych oraz wartości niematerialnych
kończonych prac rozwojowych. nych, koszty prac rozwojowych pro- dami dopuszczonymi w ustawie o ra-
i prawnych;
Nie zalicza się do wartości nie- wadzonych przez jednostkę na wła- chunkowości. Jeżeli nie ustalą to jed-
3. Dokonanie jednorazowego odpisu amortyzacyjnego w miesiącu przyjęcia pozo-
materialnych i prawnych: sne potrzeby, poniesione przed nostki, muszą stosować stawki okre-
podjęciem produkcji lub zastosowa- ślone w przepisach o podatku docho- stałych wartości niematerialnych i prawnych w działalności podstawowej
% prawa do wieczystego użytkowa- niem technologii muszą spełniać dowym od osób prawnych.
Wn konto Koszty według rodzajów
nia gruntu, następujące warunki (art. 33 ust. 2 Zgodnie z par. 8 ust. 1 rozporzą-
Ma konto 071 Umorzenie środków trwałych oraz wartości niematerialnych
ustawy o rachunkowości): dzenia w sprawie szczególnych za-
i prawnych;
% spółdzielczego własnościowego sad rachunkowości, jednostki zwol-
4. Rozchód umarzanych stopniowo wartości niematerialnych i prawnych:
prawa do lokalu użytkowego % produkt lub technologia wytwa- nione z podatku dochodowego od
a) odpisanie dotychczasowego umorzenia
i mieszkalnego. rzania są ściśle ustalone, a doty- osób prawnych mogą umarzać
Wn konto 071 Umorzenie środków trwałych oraz wartości niematerialnych
czące ich koszty prac rozwojo- i amortyzować środki trwałe i war-
Licencje komputerowe
wych wiarygodnie określone, tości niematerialne i prawne jedno- i prawnych
Najczęściej spotykanymi w jed- razowo za okres całego roku, nato-
Ma konto 020 Wartości niematerialne i prawne,
nostkach budżetowych składnikami % techniczna przydatność produk- miast jednostki rozliczające poda-
b) wartość netto
wartości niematerialnych i prawnych tu lub technologii została stwier- tek dochodowy od osób prawnych
Wn konto 800 Fundusz jednostki
są licencje na programy komputero- dzona i odpowiednio udokumen- za inne okresy niż okresy miesięcz-
Ma konto 020 Wartości niematerialne i prawne;
we. W niektórych przypadkach łącz- towana i na tej podstawie podjęta ne  jednorazowo za dany okres.
5. Przyjęcie do używania nieodpłatnie otrzymanych, stopniowo umarzanych war-
nego zakupu komputerów lub innych została decyzję o wytwarzaniu Wartości niematerialne i praw-
tości niematerialnych i prawnych:
urządzeń wyposażonych w technikę tych produktów lub stosowaniu ne, zarówno nieprzekraczające
komputerową wraz z oprogramowa- technologii, wartości w przepisach podatko- a) wartość początkowa wynikająca z ksiąg rachunkowych u poprzedniego użyt-
niem mogą pojawić się problemy. wych, dla których odpisy amortyza-
kownika
Rozstrzygających kryterium jest % koszty prac rozwojowych zostaną cyjne są uznawane za koszt uzyska-
Wn konto 020 Wartości niematerialne i prawne
możliwość samodzielnego funkcjo- pokryte według przewidywań nia przychodu w 100 proc. ich war-
Ma konto 800 Fundusz jednostki,
nowania urządzenia (komputera) przychodami ze sprzedaży tych tości, w momencie oddania do uży-
b) dotychczasowe umorzenie
bez tego oprogramowania. Kiedy ta- produktów lub zastosowania wania, jak i te przekraczające tę
Wn konto 800 Fundusz jednostki
ki warunek jest spełniony, to opro- technologii. wartość, tj. amortyzowane w czasie
gramowanie powinno być potrakto- określonym przez kierownika jed- Ma 071 Umorzenie środków trwałych oraz wartości niematerialnych i prawnych.
Ewidencja księgowa
wane jako odrębny składnik wartości nostki, ujmowane są na koncie 020.
niematerialnych i prawnych. W prze- Do ewidencji stanu oraz zwięk- Ewidencja szczegółowa prowa-
ciwnym przypadku oprogramowanie szeń i zmniejszeń wartości począt- dzona do konta 020 powinna
PODSTAWA PRAWNA
stanowi integralną część środka kowej wartości niematerialnych umożliwić należyte obliczanie
trwałego, np. oprogramowania sys- i prawnych służy konto 020 Warto- umorzenia wartości niematerial-
% Ustawa z 29 września 1994 r. o rachunkowości (Dz.U. z 2002 r. nr 76,
temu operacyjnego komputera. ści niematerialne i prawne. nych i prawnych, podział według
poz. 694 ze zm.).
Na stronie Wn konta 020 ujmuje ich tytułów lub osób odpowiedzial-
Oddanie do używania % Rozporządzenie ministra finansów z 28 lipca 2006 r. w sprawie szczegól-
się wszelkie zwiększenia, a na stro- nych. Konto 020 może wykazywać
Wartości niematerialne i prawne nie Ma wszelkie zmniejszenia stanu saldo Wn, które oznacza stan war- nych zasad rachunkowości oraz planów kont dla budżetu państwa, budże-
mogą być oddane do używania in- wartości niematerialnych i praw- tości niematerialnych i prawnych tów jednostek samorządu terytorialnego oraz niektórych jednostek sekto-
nej jednostce za odpłatnością. nych, z wyjątkiem umorzenia ujmo- w wartości początkowej. %
ra finansów publicznych (Dz.U. nr 142, poz. 1020 ze zm.).
E K S P E R T W Y J A Ś N I A
Jak wyceniać wartości niematerialne i prawne w jednostkach budżetowych
Jak sposób nabycia wartości Wartość początkową wartości niema- jak i koszt wytworzenia wartości niema- towej przez inną jednostkę budżetową,
niematerialnych i prawnych, np. darowizna, terialnych i prawnych stanowi cena na- terialnych i prawnych obejmuje ogół ich wycenia się według wartości określonej
wytworzenie we własnym zakresie bycia łącznie z podatkiem od towarów kosztów poniesionych przez jednostkę za w dokumencie o przekazaniu. Najczęściej
lub nieodpłatne otrzymanie od innej i usług niepodlegającym odliczeniu, co okres do dnia ich przyjęcia do używania. stanowi ją wartość ewidencyjna z po-
jednostki budżetowej, wpływa na wycenę? ma miejsce (z pewnymi wyjątkami) W przypadku darowizny wartość po- przedniej formy własności  dotychczaso-
w przypadku jednostek budżetowych. czątkową wartości niematerialnych wa wartość początkowa, przy czym ujmu-
Wartości niematerialne i prawne uj- Jednostki sektora finansów publicznych i prawnych stanowi wartość rynkowa je się też dotychczasowe umorzenie.
muje się w ewidencji w według warto- będące płatnikami VAT odliczają bo- z dnia nabycia, z uwzględnieniem stopnia Wycenę bilansową wartości niemate-
ści początkowej. Wyznaczenie warto- wiem podatek VAT, jeżeli zakupiony dotychczasowego zużycia, lub wartość rialnych i prawnych prowadzi się w ka-
ści początkowej wartości niematerial- składnik wartości niematerialnych niższa określona w umowie darowizny tegoriach netto, tzn. wartość początko-
nych i prawnych zależy od sposobu ich i prawnych ma służyć działalności, lub umowie o nieodpłatnym przekazaniu. wą pomniejsza się o dotychczasowe
pozyskania, gdyż wartości niemate- z której sprzedaż jest opodatkowana. Jeżeli wartości niematerialne zostały umorzenie. %
BEATA PIOTROWSKA
rialne i prawne mogą: pochodzić z za- W myśl art. 8 ust. 1 ustawy o VAT prze- ujawnione w toku inwentaryzacji, wyce-
główny specjalista
kupu, być darowizną, być wytworzo- niesienie praw do wartości niematerial- niane są one według wartości wynikają-
w Biurze Audytu
PODSTAWA PRAWNA
ne we własnym zakresie, zostać ujaw- nych i prawnych, bez względu na formę cej z posiadanych dokumentów,
Wewnętrznego Urzędu
nione w toku inwentaryzacji oraz być w jakiej dokonano czynności prawnej, a w przypadku ich braku  według wy-
Marszałkowskiego
% Ustawa z 11 marca 2004 r. o podat-
nieodpłatnie otrzymane od jednostki jest uznawane za świadczenie usług ceny eksperta.
Województwa
ku od towarów i usług (Dz.U. nr 54,
budżetowej przez inną jednostkę bu- i podlega opodatkowaniu podatkiem od Wartości niematerialne i prawne, nie-
Podkarpackiego
poz. 535 ze zm.).
dżetową. towarów i usług. Zarówno cena nabycia, odpłatnie otrzymane od jednostki budże-
T Y G O D N I K P R A W A A D M I N I S T R A C Y J N E G O nr 167
finanse publiczne
A8
MI 
DZYNARODOWE STANDARDY PROFESJ ONALNEJ PRAKTYKI
Oceny działania audytu wewnętrznego
wnętrznej powinny być raportowa-
Bieżący monitoring audytu wewnętrznego polega na codziennym
ne co najmniej raz do roku do kie- NARZ
DZIA OCENY AUDYTU
nadzorze, przeglądzie i pomiarze skuteczności oraz jakości jego
rownictwa organizacji.
działania. Ważny jest również przegląd okresowy, przeprowadzany
Narzędzia wykorzystywane w procesie oceny audytu:
np. przez inną osobę  w ramach jednostki  posiadającą
Ocena zewnętrzna
% procedury nadzoru nad audytami,
wystarczającą znajomość praktyki audytu wewnętrznego.
Z kolei Katarzyna Włodarska,
% listy sprawdzające i inne narzędzia dokumentujące stosowanie przyjętych regu-
menedżer i wykładowca w Ernst &
lacji i metodyk audytu wewnętrznego,
Ekspert podkreśla, że poradniki Young Academy of Business, twier-
AGNIESZKA POKOJSKA
praktyczne (Practice Advisories) dzi, że drugą formą oceny są oceny
% ocena pracy audytu wewnętrznego przez klientów audytu oraz innych interesa-
[e-mail]
dają szereg wskazówek na temat zewnętrzne. Zgodnie ze standarda-
riuszy,
Stosowane również w jednost- prowadzenia oceny wewnętrznej mi powinny być przeprowadzane
% wybrane wewnętrzne przeglądy dokumentacji roboczej przez pracowników
kach sektora finansów publicznych prac audytu wewnętrznego. co najmniej raz na pięć lat przez
niezaangażowanych w dany audyt,
Międzynarodowe Standardy Profe- W szczególności wskazówki te do- wykwalifikowaną osobę lub zespół
% budżety projektów, systemy ewidencji czasu pracy, wykonanie planów audytu,
sjonalnej Praktyki Audytu We- tyczą sposobu oceny poszczegól- spoza organizacji.
wnętrznego wydane przez Instytut nych audytów oraz sposobu oceny Kto mógłby dokonać takiej oce- wykonanie budżetów,
Audytorów Wewnętrznych IIA po- jakości i stopnia wykonania prac. ny? Przede wszystkim musi to być
% analiza innych mierników jakości i stopnia wykonania prac.
ruszają kwestię oceny działania au- Przykładowe mierniki oceny jakości osoba (zespół) niezależna od orga-
dytu wewnętrznego. i stopnia wykonania prac obejmują: nizacji, czyli taka, u której nie wy-
stępuje ani rzeczywisty, ani do- z kartą audytu, planami, procedura- dytora wewnętrznego CIA oraz
Ocena wewnętrzna
% mierniki oceny procesu audytu mniemany konflikt interesów. mi oraz odpowiednimi wymogami CGAP przeprowadzanych przez
Istnieją dwa podstawowe spo- wewnętrznego (np. ilość, jakość  Nie może to być osoba z innego prawnymi i regulacyjnymi. Ocenia IIA?
soby oceny pracy audytu we- i waga ustaleń i rekomendacji, departamentu ani z podmiotu po- również, czy spełnione są oczekiwa- Angelika Rokicka-Buczek, wy-
wnętrznego: oceny wewnętrzne stopień wykonania audytów, wiązanego z organizacją  twierdzi nia kierownictwa oraz czy audyt kładowca w Ernst & Young Acade-
i oceny zewnętrzne  wyjaśnia dr kwota oszczędności wynikająca nasza rozmówczyni. Ocenę ze- przysparza wartości i usprawnia my of Business, uważa, że mimo iż
Agnieszka Bryl, menedżer w dzia- z rekomendacji, techniki zapew- wnętrzną mogą przeprowadzać, działania organizacji. ocena działania audytu wewnętrz-
le doradztwa biznesowego Ernst & nienia jakości, długość trwania np. osoby dokonujące przeglądów  Oceniający dokonuje przeglą- nego może się wydawać łatwym te-
Young. Zgodnie ze standardem audytów); zapewniania jakości z IIA, pracow- du narzędzi i metod stosowanych matem, nie należy podchodzić do
1311 ocena wewnętrzna musi nicy organów regulacyjnych, kon- w audycie, sprawdza też, czy zespół niego na wyczucie.
obejmować: % mierniki satysfakcji klientów au- sultanci, audytorzy zewnętrzni, in- audytorów posiada odpowiednią  Trzeba dokładnie wczytać się
dytu  kierownictwa operacyjne- ni dostawcy profesjonalnych usług wiedzę, umiejętności i doświadcze- w odpowiednie standardy oraz po-
% bieżący monitoring działalności go i audytowanych (np. wyniki oraz audytorzy wewnętrzni spoza nie potrzebne do właściwego wy- radniki i przygotować się, np. na py-
audytu wewnętrznego oraz badania opinii, procent wdrożo- organizacji, których działalność pełniania obowiązków  wyjaśnia tanie, co powinno zawierać spra-
nych rekomendacji, liczba wnio- podlega ocenom zewnętrznym. rozmówczyni. wozdanie z wyników przeglądu ze-
% okresowe przeglądy przeprowa- sków o audyt, liczba skarg na au- Według eksperta osoba dokonu- Dodaje, że na zakończenie kie- wnętrznego  twierdzi nasza roz-
dzane drogą samooceny lub przez dyt wewnętrzny). jąca oceny powinna posiadać odpo- rownictwo powinno otrzymać for- mówczyni.
inną osobę  w ramach organiza- wiednie kwalifikacje. Oznacza to, malne sprawozdanie z dokonanej Przykładowe odpowiedzi (z
cji  posiadającą wystarczającą Według Agnieszki Bryl okresowe po pierwsze, że musi to być kompe- oceny. Powinno ono zawierać opi- których można wybrać tylko jed-
znajomość praktyki audytu we- przeglądy są prowadzone w celu tentny, dyplomowany profesjonali- nię na temat zgodności działania ną) to: opinia na temat zgodności
wnętrznego i standardów. oceny zgodności prowadzonych sta w zakresie audytu, posiadający audytu wewnętrznego ze standar- audytu wewnętrznego ze standar-
prac ze standardami, a także stoso- aktualną wiedzę na temat standar- dami, ocenę stosowania najlep- dami lub opinia na temat prze-
Bieżący monitoring polega na wania kodeksu etyki. Innym kryte- dów. Po drugie, osoba ta powinna szych praktyk oraz ewentualne za- strzegania karty audytu we-
codziennym nadzorze, przeglądzie rium oceny jest skuteczność i wy- posiadać dobrą orientację w zakre- lecenia, jeżeli zachodzi potrzeba wnętrznego. Na zdrowy rozsądek
i pomiarze skuteczności i jakości dajność audytu wewnętrznego sie dobrych praktyk audytu we- ich wydania. obie możliwości wydają się być
działalności audytu wewnętrznego. w prowadzonych pracach. Podczas wnętrznego. Po trzecie, powinna poprawne i tu właśnie niezbędna
 Powinien on być włączony takich ocen powinien być stosowa- posiadać co najmniej trzyletnie do- Pytania egzaminacyjne
okazuje się znajomość poradnika
w codzienne zasady i działania wy- ny Podręcznik Oceny Jakości. Okre- świadczenie zdobyte w ostatnim Jak natomiast ten problem wery- 1312-1, dzięki której eliminujemy
korzystywane do zarządzania dzia- sowe przeglądy wewnętrzne mogą czasie w audycie wewnętrznym na fikowany jest na egzaminie na au- drugą opcję. %
łalnością audytu wewnętrznego być prowadzone zarówno w formie stanowisku kierowniczym.
i wykorzystywać procesy, narzędzia samooceny, jak i przez osoby posia- Jaki zakres obejmuje ocena ze-
WI
CEJ NA TEN TEMAT
i informacje konieczne do oceny dające certyfikaty CIA lub inne od- wnętrzna? Katarzyna Włodarska
zgodności ze standardami, a także powiednie kwalifikacje, umiejsco- twierdzi, że oceniający sprawdza, Tygodnik Prawa Administracyjnego
oceny stosowania kodeksu etyki  wione poza komórką audytu we- czy działalność audytu jest zgodna
Rola audytu w wykrywaniu oszustw GP nr 158/2008
twierdzi nasza rozmówczyni. wnętrznego. Wyniki oceny we- ze standardami, kodeksem etyki IIA,
E K S P E R T W Y J A Ś N I A
Jakie funkcje pełni kontrola wewnętrzna i audyt wewnętrzny
W jednostkach sektora finansów Oznacza to, że jeśli w jednostce nie obrazić. Niemniej takie ustawienie kon- wyżej standardami, audyt wewnętrzny
publicznych pojawiają się komórki: będzie odpowiednich, w rozumieniu troli powoduje nieefektywne wykorzy- jest działalnością niezależną, obiektyw-
kontrola wewnętrzna i audyt efektywnych, mechanizmów kontroli stanie czasu pracowników na wysokich nie zapewniającą i doradczą, której celem
wewnętrzny. Czy nie są to pojęcia wewnętrznej, to szanse na realizację po- szczeblach w strukturze, którzy to z racji jest przysporzenie wartości i usprawnie-
tożsame? stawionych celów i zadań mogą być swoich stanowisk mają innego typu za- nie działalności operacyjnej organizacji.
znacznie mniejsze. Nie oznacza to, że dania i odpowiedzialność. Ponadto, aby Pomaga on organizacji w osiąganiu jej ce-
W każdej jednostce, także tej z sekto- bez kontroli wewnętrznych jednostka właściwie zaakceptować wszystkie wy- lów poprzez systematyczne i zdyscyplino-
ra finansów publicznych funkcjonują nie zrealizuje swoich celów. Pozostaje datki, musieliby każdorazowo kontakto- wane podejście do oceny i doskonalenia
określone zasady działania i procesy, na jednak pytanie, czy cele nie zostały osią- wać się z innymi pracownikami w celu skuteczności procesów zarządzania ryzy-
przykład takie, jak akceptacja wydat- gnięte zbyt dużym kosztem finanso- uzyskania odpowiednich wyjaśnień co kiem, kontroli i ładu korporacyjnego.
ków i kontrola kosztów czy procesy re- wym, wysiłkiem ludzkim. Czy jednost- do zasadności danego wydatku. Efek- Co ta definicja oznacza w praktyce?
krutacyjne, które służą osiągnięciu ka nie jest wystawiana na zbyt duże ry- tywne rozwiązania w tym obszarze suge- Rolą audytu wewnętrznego jest nieza-
określonych celów i wyników. Jednak zyko, czy cele nie są spowalniane po- rują stosowanie limitów akceptacji na od- leżne monitorowanie, weryfikacja i oce-
samo istnienie i funkcjonowanie zasad przez nieefektywne procesy, na powiednich szczeblach w strukturze or- na skuteczności procesów zarządzania
działania i procesów nie zagwarantuje przykład zbyt długie procesy decyzyjne? ganizacyjnej w zależności od skali pono- ryzykiem, kontroli i ładu korporacyjne-
pełnego sukcesu danej jednostce, jeśli System kontroli wewnętrznej ma pod- szonych wydatków, średnich kwot go. W konsekwencji audyt wewnętrzny
nie będą im towarzyszyć odpowiednie stawowe znaczenie w nowoczesnym sys- w danych kategoriach wydatków, skom- wspomaga system kontroli wewnętrznej
mechanizmy kontroli wewnętrznych. temie zarządzania oraz efektywnym plikowania struktury organizacyjnej itp. poprzez niezależne spojrzenie na funk-
Zgodnie z Międzynarodowymi Stan- osiąganiu zadań i celów strategicznych Zmiany wewnątrz jednostki i w jej oto- cjonowanie, adekwatność i efektywność
dardami Profesjonalnej Praktyki Audy- każdej jednostki. Słabe kontrole we- czeniu gospodarczym powodują, że sys- kontroli, czyli ocenę istnienia i działania
tu Wewnętrznego, wydanymi przez In- wnętrzne zawsze prowadzą do wystąpie- tem kontroli wewnętrznej ewoluuje wraz systemu kontroli wewnętrznej. W przy-
stytut Audytorów Wewnętrznych, przez nia niepożądanych zjawisk, nadużyć z czasem. Jedną z konieczności jest ciągły toczonym powyżej przykładzie audyt
MONIKA
pojęcie kontrola wewnętrzna należy ro- i tym samym narażają jednostkę na stra- monitoring tego systemu, czy na pewno wewnętrzny z jednej strony może wery-
KARNIEWSKA-MAZUR
zumieć każde działanie podejmowane ty. Przykładem może być nieefektywna działa prawidłowo, efektywnie i jest do- fikować zgodność działań w obszarze
menedżer w dziale
przez kierownictwo, władze lub inne kontrola w obszarze akceptacji wydat- stosowany do aktualnych potrzeb jed- akceptacji wydatków z wewnętrznymi
usług audytu
podmioty w celu poprawy zarządzania ków, polegająca na akceptacji wszystkich nostki. Takim narzędziem wspierającym regulacjami jednostki, a z drugiej strony
wewnętrznego
ryzykiem i zwiększenia prawdopodo- wydatków na wysokim szczeblu w jedno- proces monitorowania i oceny systemu rekomendować zmiany dotyczące limi-
Pricewaterhouse-
bieństwa zrealizowania ustalonych ce- stce. Mogłoby się wydawać, że taka kon- kontroli wewnętrznej jest audyt we- tów akceptacji na poszczególnych szcze-
Coopers
lów i zadań. trola jest najlepsza, jaką można sobie wy- wnętrzny. Zgodnie ze wspomnianymi po- blach. % (AP)