PRZEWODNIK nr 97 Jak egzekwować w gminie należności cywilnoprawne strony A4 A5
nr 158 (2280) ŚRODA, 13 sierpnia 2008
Tygodnik Prawa
Administracyjnego
A
S A M O R Z 
D U R Z 
D P A C
S T W O
Przewodnik
Jak egzekwować w gminie
należności cywilnoprawne
Powstawaniu zaległości z tytułu opłat związanych np. z najmem czy dzierżawą zapobiec może
rzetelna weryfikacja klienta na etapie zawierania umowy przez gminę. Najlepiej gdy gmina zadba
o odpowiednie zabezpieczenie roszczeń wynikających z umów oraz podejmie szybkie
i zdecydowane działania windykacyjne w momencie powstania zadłużenia. strony A4 A5
KOMENTARZ Mniej zadań dla administracji strona A2
NIERUCHOMOŚCI Starosta wyda pozwolenie na budowę hipermarketu strona A3
SAMORZ
D TERYTORIALNY Działania i uprawnienia administracji po ogłoszeniu stanu klęski żywiołowej strona A6
POMOC SPOA
ECZNA Tryb i zasady wydawania decyzji w sprawie świadczeń strona A7
FINANSE PUBLICZNE Rola audytora w wykrywaniu oszustw strona A8
5 PRAKTYCZNYCH PORAD
Pomoc samorządów dla spółek wodnych Kiedy gmina po klęsce żywiołowej może ubiegać się
 wyjaśnia Ministerstwo Finansów strona A2
o pomoc w naprawieniu szkód
 FRANCISZEK SZUMIEJKO, kierownik Wojewódzkiego Centrum
Jak budować obiekty handlowe w oparciu o plany
Zarządzania Kryzysowego strona A6
zagospodarowania
 RYSZARD GROBELNY, prezydent Poznania strona A3
Jakie są zasady postępowania z danymi osób
korzystających z pomocy społecznej
Jak restrukturyzować zobowiązania dłużników gmin
 ANDRZEJ BIELSKI, Urząd Miejski w Krakowie strona A5  JOLANTA FEDAK, minister pracy i polityki społecznej strona A7
Za tydzień w Tygodniku Prawa Administracyjnego
Program Operacyjny
Kapitał Ludzki
dla samorządu terytorialnego
T Y G O D N I K P R A W A A D M I N I S T R A C Y J N E G O nr 158
komentarze  opinie
A2
WAŻNE DATY I PRZEPISY KOMENTARZ
14 SIERPNIA 2008 R.
Mniej zadań dla administracji
% MANDATY KARNE
Od tego dnia będzie obowiązywało rozporządzenie prezesa Rady Umożliwienie realizacji inwestycji zanych wyżej parametrach technicznych również zo-
Ministrów z 28 lipca 2008 r. w sprawie nadania funkcjonariuszom stanie znacznie odformalizowane. Jak widać projekt
mieszkaniowych w oparciu o milczącą zgodę
Inspekcji Weterynaryjnej, Inspekcji Jakości Handlowej Artykułów ustawy o zmianie niektórych ustaw dotyczących proce-
właściwego organu oznacza znaczące
Rolno-Spożywczych oraz Państwowej Inspekcji Ochrony Roślin i Na- su inwestycyjnego w budownictwie mieszkaniowym
uszczuplenie zakresu obowiązków
siennictwa uprawnień do nakładania grzywien w drodze mandatu niesie za sobą istotne uproszczenia proceduralne
pracowników urzędów, którzy w obecnym
karnego (Dz.U. nr 137, poz. 861). w stosunku do małych i średnich inwestycji mieszka-
stanie prawnym obsługują cały proces
Pracownicy Inspekcji Weterynaryjnej, wojewódzki inspektor jakości niowych. Jest to niewątpliwie duży krok w stronę in-
związany z wydaniem decyzji o pozwoleniu
handlowej artykułów rolno-spożywczych oraz pracownicy Inspekcji westorów budowlanych. Jednocześnie, oparcie możli-
na budowę oraz decyzji o pozwoleniu
Jakości Handlowej Artykułów Rolno-Spożywczych mogą nakładać wości realizowania inwestycji i użytkowania budyn-
na użytkowanie.
grzywny, wystawiając mandat karny m.in. za: zatrudnianie przy pra- ków na milczącej zgodzie właściwego organu oznacza
cy wymagającej bezpośredniego stykania się ze środkami spożyw- znaczące uszczuplenie zakresu obowiązków
czymi osób chorych lub takich, których stan zdrowia utrudnia utrzy- W Sejmie rozpoczęły się prace nad projek- pracowników urzędów, którzy w obecnym sta-
manie higieny osobistej. Inspektorzy ochrony roślin mogą ukarać tem ustawy o zmianie niektórych ustaw doty- nie prawnym obsługują cały proces związany
za wykroczenia związane z wpisami do rejestru przedsiębiorców do- czących procesu inwestycyjnego w budownic- TOMASZ KUREK z wydaniem decyzji o pozwoleniu na budowę
konujących obrotu materiałem siewnym. twie mieszkaniowym, który w obecnej treści adwokat, oraz decyzji o pozwoleniu na użytkowanie.
przewiduje m.in. rozszerzenie zakresu obiek- partner Użycie takiego rozwiązania w praktyce
tów, których budowa nie będzie wymagała kierujący może przyczynić się do odciążenia urzędów,
16 SIERPNIA 2008 R.
uzyskania decyzji o pozwoleniu na budowę. departamentem a co za tym idzie, może usprawnić pracę orga-
% DZIAA
ALNOŚĆ KULTURALNA Do katalogu obiektów i robót budowlanych Nieruchomości nów przy innych postępowaniach, które po-
zwolnionych z obowiązku uzyskania decyzji i Budownictwa zostaną w zakresie ich właściwości. Jednak
Od tego dnia obowiązuje rozporządzenie Rady Ministrów z 15 lipca o pozwoleniu na budowę zawartego w art. 29 CMS Cameron biorąc pod uwagę fakt, że zmiany, które nie-
2008 r. zmieniające rozporządzenie w sprawie zakresu zadań obję- prawa budowlanego, dodane mają być  bu- Mc Kenna sie za sobą ewentualne uchwalenie nowych
tych mecenatem państwa wykonywanych przez samorządowe insty- dynki mieszkalne o powierzchni użytkowej do Dariusz Greszta przepisów, dotyczyć będą dużej liczby inwe-
tucje filmowe i instytucje kultury oraz udzielania dotacji na te zada- 5 tys. m2 i wysokości do 12 metrów. W przy- stycji (limit powierzchni użytkowej i wysoko-
nia (Dz.U. nr 139, poz. 878), padku wejścia w życie tych nowych rozwiązań, do ści wydaje się być dosyć wysoki), należy rozważyć
Zmieniono terminy przyjmowania wniosków dotyczących finanso- budynków mieszkalnych spełniających te parametry scenariusz, w którym liczba zgłoszeń takich zamie-
wania działalności kulturalnej w danym roku kalendarzowym. Cho- zastosowanie znajdą zmodyfikowane odpowiednio rzeń budowlanych będzie stosunkowo duża. Jedno-
dzi o przedsięwzięcia dotowane z budżetu państwa, a realizowane przepisy o obowiązku zgłoszenia budowy, o których cześnie pojawi się konieczność szczegółowego wery-
przez samorządowe instytucje filmowe i kultury. Nowe terminy na- mowa w art. 30 prawa budowlanego. fikowania każdego zgłoszenia, gdyż postanowienie
boru (30 listopada i 31 marca) pozwolą uwzględnić czas realizacji Zgodnie z projektowanymi przepisami w przypadku o konieczności uzupełnienia dokumentacji może być
przedsięwzięć. % M.K. budynków mieszkalnych spełniających warunki odpo- wydane przez organ tylko raz w postępowaniu zgło-
wiedniej powierzchni i wysokości, zgłoszenia należało- szeniowym. Niemniej jednak, oceniając zapropono-
by dokonać w terminie siedmiu dni przed rozpoczę- wane przepisy, uznać należy, że nowe rozwiązania
ciem robót budowlanych, a właściwy organ będzie w prawie budowlanym oznaczać będą znaczne od-
WSKAy
NIKI I STAWKI miał prawo do wniesienia sprzeciwu w terminie 60 dni formalizowanie procedur zarówno dla inwestorów,
od dnia doręczenia mu zgłoszenia, jednak nie póz
niej jak i dla urzędników. Najbliższe miesiące pokażą, ja-
niż w terminie dwóch lat od rozpoczęcia prac budow- kie będą losy omawianego projektu ustawy, choć wy-
PODATEK OD ŚRODKÓW TRANSPORTU
lanych. Rola organu administracji, do którego trafi daje się, że liberalizacja prawa w przedstawionym
zgłoszenie budowy, będzie polegała na weryfikacji zakresie byłaby korzystna zarówno dla organów ad-
Od 1 stycznia 2008 r. roczna stawka podatku od jednego środka transportowego nie mo-
prawidłowości i kompletności zgłoszenia. Przystąpie- ministracji architektoniczno-budowlanej, jak i dla
że przekroczyć:
nie do użytkowania budynku mieszkaniowego o wska- samych inwestorów. % AJ
1) od samochodu ciężarowego o dopuszczalnej masie całkowitej powyżej 3,5 tony i po-
niżej 12 ton, w zależności od dopuszczalnej masy całkowitej pojazdu:
a) powyżej 3,5 tony do 5,5 tony włącznie  676,87 zł,
MI NI STERSTWO FI NANSÓW WYJ AŚNI A
b) powyżej 5,5 tony do 9 ton włącznie  1128,10 zł,
c) powyżej 9 ton  1353,72 zł,
2) od samochodu ciężarowego o dopuszczalnej masie całkowitej równej lub wyższej niż
Pomoc samorządów dla spółek wodnych
12 ton  2583,31 zł  z tym że, w zależności od liczby osi, dopuszczalnej masy całko-
witej pojazdu i rodzaju zawieszenia, stawki podatku nie mogą być niższe od kwot okre-
ślonych w załączniku do ustawy z 12 stycznia 1991 r. o podatkach i opłatach lokal-
Spółkom wodnym nie mogą być udzielane
Natomiast stosownie do art. 106 ust. 2 pkt 2 usta-
nych,
wy o finansach publicznych dotacje podmiotowe są
z budżetu jednostki samorządu terytorialnego
3) od ciągnika siodłowego lub balastowego, przystosowanego do używania łącznie z na-
udzielane na dofinansowanie działalności bieżącej
zarówno dotacje przedmiotowe, jak i dotacje
czepą lub przyczepą o dopuszczalnej masie całkowitej zespołu pojazdów od 3,5 tony
ustawowo wskazanego podmiotu. Odnośnie do jed-
podmiotowe.
i poniżej 12 ton  1579,33 zł,
nostek samorządu terytorialnego obowiązujący po-
zostaje przepis definiujący dotację podmiotową (art.
4) od ciągnika siodłowego lub balastowego, przystosowanego do używania łącznie z na-
PROBLEM
czepą lub przyczepą o dopuszczalnej masie całkowitej zespołu pojazdów równej lub 106 ust. 2 pkt 2 ustawy o finansach publicznych)
wyższej niż 12 ton, w zależności od dopuszczalnej masy całkowitej zespołu pojazdów: i wskazujący na możliwość udzielania dotacji pod-
a) do 36 ton włącznie  1996,71 zł, Na jakich zasadach i na jakie cele spółki wodne miotowej dla ustawowo wskazanego podmiotu.
N
a
j
a
k
i
c
h
z
a
s
a
d
a
c
h
i
n
a
j
a
k
i
e
c
e
l
e
s
p
ó
ł
k
i
w
o
d
n
e
b) powyżej 36 ton  2583,31 zł  z tym że, w zależności od liczby osi, dopuszczalnej
mogą otrzymać dotację z budżetów jednostek samo- Tak więc spółkom wodnym nie mogą być udzielane
m
o
g
ą
o
t
r
z
y
m
a
ć
d
o
t
a
c
j
ę
z
b
u
d
ż
e
t
ó
w
j
e
d
n
o
s
t
e
k
s
a
m
o
-
masy całkowitej pojazdu i rodzaju zawieszenia, stawki podatku nie mogą być niższe
rządu terytorialnego? z budżetu jednostki samorządu terytorialnego zarów-
r
z
ą
d
u
t
e
r
y
t
o
r
i
a
l
n
e
g
o
?
od kwot określonych w załączniku nr 2 do ustawy z 12 stycznia 1991 r. o podatkach
no dotacje przedmiotowe, jak i dotacje podmiotowe.
i opłatach lokalnych,
MF INFORMUJE: Natomiast pomoc finansowa z budżetu jednostki
5) od przyczepy lub naczepy, które łącznie z pojazdem silnikowym posiadają dopuszczal- samorządu terytorialnego dla podmiotów niezalicza-
ną masę całkowitą od 7 ton i poniżej 12 ton, z wyjątkiem związanych wyłącznie z dzia- Zgodnie z art. 164 ust. 1 i 5 ustawy z 18 lipca nych do sektora finansów publicznych (art. 4 ustawy
łalnością rolniczą prowadzoną przez podatnika podatku rolnego  1353,72 zł,
2001 r. Prawo wodne (Dz.U. z 2005 r. nr 239, poz. o finansach publicznych nie wymienia spółek wodnych
2019 ze zm.), spółki wodne, które nie działają w celu jako jednostek tworzących sektor finansów publicz-
6) od przyczepy lub naczepy, które łącznie z pojazdem silnikowym posiadają dopuszczal-
osiągnięcia zysku, mogą korzystać z pomocy finanso- nych) i niedziałających w celu osiągnięcia zysku, sto-
ną masę całkowitą równą lub wyższą niż 12 ton, z wyjątkiem związanych wyłącznie
wej z budżetu jednostki samorządu terytorialnego, sownie do art. 176 ustawy o finansach publicznych,
z działalnością rolniczą prowadzoną przez podatnika podatku rolnego, w zależności od
dopuszczalnej masy całkowitej zespołu pojazdów: w formie dotacji udzielanej zgodnie z przepisami może być udzielana w formie dotacji na cele publiczne
a) do 36 ton włącznie  1579,33 zł, ustawy o finansach publicznych, przeznaczonej związane z realizacją zadań tej jednostki. Zlecenie za-
b) powyżej 36 ton  1996,71 zł  z tym że, w zależności od liczby osi, dopuszczalnej
w szczególności na bieżące utrzymanie wód i urzą- dań i udzielenie dotacji dokonywane winno być zgod-
masy całkowitej pojazdu i rodzaju zawieszenia, stawki podatku nie mogą być niższe
dzeń wodnych oraz realizację inwestycji. nie z przepisami ustawy z 24 kwietnia 2003 r. o działal-
od kwot określonych w załączniku nr 3 do ustawy z 12 stycznia 1991 r. o podatkach
Przepisy art. 174 ust. 1 ustawy z 30 czerwca ności pożytku publicznego i o wolontariacie (Dz.U. nr
i opłatach lokalnych,
2005 r. o finansach publicznych (Dz.U. nr 249, poz. 96, poz. 873 ze zm.), a jeżeli dotyczy ono innych zadań
7) od autobusu, w zależności od liczby miejsc do siedzenia: 2104 ze zm.) wyraz
nie określają, iż z budżetu jed- niż określone w tej ustawie  na podstawie umowy jed-
a) mniejszej niż 30 miejsc  1579,33 zł, nostki samorządu terytorialnego udzielane są dota- nostki samorządu terytorialnego z podmiotem (do
b) równej lub wyższej niż 30 miejsc  1996,71 zł. (MP z 2007 r. nr 47, poz. 557) cje przedmiotowe tylko dla zakładów budżetowych umowy tej stosuje się odpowiednio przepis art. 131 ust.
i gospodarstw pomocniczych, kalkulowane według 2 ustawy o finansach publicznych).
stawek jednostkowych. Przepis ust. 2 tego artykułu Dotacje celowe, o których mowa w art. 176 ustawy
przewiduje wprawdzie możliwość udzielania dota- o finansach publicznych, mogą być udzielane z budże-
Redaktor prowadzący: Marek Kobylański, tel. [phone],
R
e
d
a
k
t
o
r
p
r
o
w
a
d
z
ą
c
y
:
Tygodnik Prawa
cji również innym podmiotom, lecz tylko wtedy, tu jednostek samorządu terytorialnego na cele publicz-
[e-mail]
Administracyjnego
gdy tak stanowią odrębne przepisy. Artykuł 164 ne związane z realizacją zadań jednostki samorządu
Sekretarz redakcji: Jerzy Majkut, tel. [phone],
S
e
k
r
e
t
a
r
z
r
e
d
a
k
c
j
i
:
ust. 5 ustawy Prawo wodne nie upoważnia do terytorialnego. Na zasadach określonych w omawia-
[e-mail]
udzielania spółkom wodnym dotacji przedmioto- nym art. 176 ustawy o finansach publicznych spółkom
www.gazetaprawna.pl, [e-mail]
w
w
w
.
g
a
z
e
t
a
p
r
a
w
n
a
.
p
l
,
g
p
@
i
n
f
o
r
.
p
l
wych z budżetu jednostki samorządu terytorialne- wodnym mogą być udzielane dotacje celowe z budże-
go, gdyż przez dotacje przedmiotowe  w myśl art. tu jednostki samorządu terytorialnego, w tym na zada-
INFOR Biznes Sp. z o.o. 01-042 Warszawa, ul. Okopowa 58/72,
106 ust. 2 pkt 3 ustawy o finansach publicznych  nia, o których mowa w art. 164 ust. 5 ustawy Prawo
tel. [phone], fax [phone]
należy rozumieć dopłaty do określonych rodzajów wodne, tj. na bieżące utrzymanie wód i urządzeń wod-
Biuro Reklamy: tel. [phone], fax [phone]
B
i
u
r
o
R
e
k
l
a
m
y
:
wyrobów lub usług, kalkulowanych według stawek nych oraz realizację inwestycji (na podstawie odpo-
Druk: AGORA SA Drukarnia, ul. Daniszewska 27, 03-230 Warszawa
D
r
u
k
:
jednostkowych. wiedzi na interpelację nr 1182). % RL
nr 158 T Y G O D N I K P R A W A A D M I N I S T R A C Y J N E G O
nieruchomości
A3
ZASADY BUDOWY WI ELKOPOWI ERZCHNI OWYCH OBI EKTÓW HANDLOWYCH
Starosta wyda pozwolenie na budowę hipermarketu
Pozwolenie na budowę wielkich obiektów handlowych o powierzch- i konstrukcję obiektu budowlane-
Nie jest już konieczna zgoda wójta, burmistrza lub prezydenta mia-
obiektów handlowych wydaje obec- ni sprzedaży powyżej 2 tys. mkw. go, jego charakterystykę energe-
sta ani pozytywna opinia rady gminy lub miasta na budowę sklepu
nie starosta, czyli tak jak w przy- Przed orzeczeniem Trybunału Kon- tyczną i ekologiczną oraz propono-
o powierzchni powyżej 400 mkw. Teraz budowa takich obiektów
padku np. pozwolenia na budowę stytucyjnego taki plan musiał być wane niezbędne rozwiązania tech-
może odbywać się według normalnych procedur budowlanych.
domu jednorodzinnego, bowiem sporządzony dla wszystkich obsza- niczne, a także materiałowe.
Oznacza to, że inwestor musi jedynie uzyskać pozwolenie na budo-
jest on organem administracji ar- rów, na których miały być rozmiesz- W projekcie powinny znalez
ć się
wę takiego obiektu, które wydaje starosta.
chitektoniczno-budowlanej I in- czone obiekty handlowe o po- także oświadczenia właściwych
stancji. Inwestor, który chce wybu- wierzchni powyżej 400 mkw. jednostek o zapewnieniu dostaw
musiał bowiem wyrazić sejmik wo- dować wielkopowierzchniowy Do wniosku o pozwolenie na energii, wody, ciepła i gazu oraz
ARKADIUSZ JARASZEK
jewództwa. Trybunał uznał, że te obiekt handlowy, musi złożyć budowę wielkopowierzchniowych odbioru ścieków, a także oświad-
[e-mail]
zasady naruszają swobodę działal- wszelkie dokumenty, które są nie- obiektów handlowych nie trzeba czenie właściwego zarządcy drogi
Inwestorzy planujący budowę du- ności gospodarczej. Zdaniem sę- zbędne do otrzymania pozwolenia już natomiast dołączać zezwole- o możliwości połączenia działki
żych obiektów handlowych nie będą dziów Trybunału Konstytucyjnego na budowę i rozpoczęcia prac. Po- nia wydanego przez wójta, burmi- z drogą publiczną. W zależności od
musieli załatwiać dodatkowych for- ustawa zbyt głęboko ingerowała zwolenie na budowę może być wy- strza, albo prezydenta miasta na potrzeb do projektu powinny być
malności. Trybunału Konstytucyjne- w sferę wolności działalności go- dane wyłącznie po wcześniejszym utworzenie obiektu, które było także dołączone wyniki badań
go orzekł bowiem 6 lipca tego roku, spodarczej, gdyż rozpoczęcie i pro- przeprowadzeniu postępowania wymagane pod rządami ustawy geologiczno-inżynierskich oraz
że ustawa z 11 maja 2007 r. o two- wadzenie działalności handlowej w sprawie oceny oddziaływania na o tworzeniu i działaniu wielkopo- geotechniczne warunki posado-
rzeniu i działaniu wielkopowierzch- w obiektach przekraczających 400 środowisko, wymaganego przepisa- wierzchniowych obiektów handlo- wienia obiektu. Każdy projekt bu-
niowych obiektów handlowych mkw. było możliwe wyłącznie po mi o ochronie środowiska oraz po wych. dowlany podlega zatwierdzeniu
(Dz.U. z 2007 r. nr 127, poz. 880) uzyskaniu zgody władzy admini- uzyskaniu przez inwestora, wyma- Wydane przez starostę pozwole- przez starostę w decyzji o pozwo-
jest niezgodna z konstytucją. stracyjnej, a prowadzenie działal- ganych przepisami szczególnymi, nie na budowę dotyczy całego za- leniu na budowę.
ności bez takiej zgody było zagro- pozwoleń, uzgodnień lub opinii in- mierzenia budowlanego. W przy-
Wyrok Trybunału Decyzja w ciągu 65 dni
żone sankcją karną. Sędziowie nych organów. Pozwolenie na bu- padku zamierzenia obejmującego
Zgodnie z ustawą o tworzeniu Trybunału podkreślili, że korzysta- dowę może być ponadto wydane więcej niż jeden obiekt, czyli np. Przed wydaniem decyzji o po-
i działaniu wielkopowierzchnio- nie z konstytucyjnej wolności pod- wyłącznie temu, kto złożył wniosek obejmującego kompleks sklepów, zwoleniu na budowę starosta powi-
wych obiektów handlowych do bu- dane zostało w bezprecedensowy w tej sprawie oraz złożył oświad- pozwolenie na budowę może doty- nien sprawdzić zgodność projektu
dowy sklepów powyżej 400 mkw. sposób reglamentacji administra- czenie, pod rygorem odpowiedzial- czyć wybranych obiektów lub ze- z ustaleniami miejscowego planu
tzw. powierzchni sprzedażowej, cyjnej. ności karnej, o posiadanym prawie społu obiektów, mogących samo- zagospodarowania przestrzennego
konieczna była zgoda wójta, bur- do dysponowania nieruchomością dzielnie funkcjonować zgodnie albo decyzji o warunkach zabudo-
Wystarczy pozwolenie
mistrza lub prezydenta miasta na cele budowlane. z przeznaczeniem. Takie pozwole- wy i zagospodarowania terenu oraz
właściwego ze względu na lokali- Uchylenie przepisów o tworze- Do wniosku o pozwolenie na bu- nie na wybudowanie tylko niektó- zgodność projektu zagospodarowa-
zację obiektu, po uzyskaniu pozy- niu i działaniu wielkopowierzch- dowę inwestor powinien dołączyć rych budynków wchodzących nia działki lub terenu z przepisami,
tywnej opinii rady gminy lub mia- niowych obiektów handlowych cztery egzemplarze projektu bu- w skład całego kompleksu może być w tym techniczno-budowlanymi.
sta. Zgoda taka mogła być wydana oznacza, że teraz tego typu obiek- dowlanego wraz z opiniami, uzgod- jednak wydane wyłącznie na wnio- Jeżeli kontrola ta wypadnie pozy-
m.in. po przeprowadzeniu analizy ty będę mogły być budowane bez nieniami, pozwoleniami i innymi sek inwestora. Jeżeli pozwolenie na tywnie, a także jeżeli złożony pro-
wpływu obiektu na lokalny rynek dodatkowych ograniczeń w opar- dokumentami wymaganymi prze- budowę dotyczy wybranych obiek- jekt budowlany będzie kompletny,
pracy. Ustawa ta wprowadzała ciu o przepisy prawa budowlane- pisami szczególnymi oraz zaświad- tów lub zespołu obiektów, to inwe- to starosta nie może odmówić wy-
jeszcze większe ograniczenia dla go i w zgodzie z ustawą o plano- czeniem, o prawie do wykonywa- stor jest zobowiązany do przedsta- dania decyzji o pozwoleniu na bu-
obiektów powyżej 2 tys. mkw. Na waniu i zagospodarowaniu prze- niu samodzielnych funkcj w bu- wienia projektu zagospodarowania dowę. Na podjęcie ostatecznej de-
budowę takich obiektów zgodę strzennym. downictwie przez osoby, które bę- działki lub terenu dla całego przed- cyzji w tym przedmiocie starosta
dą pracowały przy budowie. sięwzięcia budowlanego. ma 65 dni od dnia złożenia wnio-
Wniosek o wydanie pozwolenia na sku o wydanie takiej decyzji. Jeżeli
Treść projektu
budowie powinien zawierać także terminu tego nie dotrzyma, to woje-
SKUTKI WYROKU
oświadczenie o posiadanym prawie Projekt budowlany wielkopo- woda może nałożyć na niego
do dysponowania nieruchomością wierzchniowego obiektu handlo- grzywnę w wysokości 500 zł za każ-
Jakie są konsekwencje uznania za niekonstytucyjne przepisów ustawy o tworzeniu
na cele budowlane oraz decyzję wego powinien spełniać wymaga- dy dzień zwłoki. %
i działaniu wielkopowierzchniowych obiektów handlowych:
o warunkach zabudowy i zagospo- nia określone w decyzji o warun-
% do budowy dużych obiektów handlowych nie będzie już potrzebna zgoda wójta,
darowania terenu, jeżeli działka, na kach zabudowy i zagospodarowa-
PODSTAWA PRAWNA
burmistrza lub prezydenta miasta i pozytywna opinia rady gminy lub miasta,
której ma powstać obiekt, nie jest nia terenu, jeżeli została ona
% budowa dużych obiektów handlowych będzie mogła być prowadzona na pod- objęta miejscowym planem zago- wydana, lub z zapisami miejsco-
% Wyrok Trybunału Konstytucyj-
spodarowania przestrzennego. wego planu zagospodarowania
stawie normalnych przepisów prawa budowlanego, w zgodzie z przepisami
nego z 8 lipca 2008 r.
Zgodnie jednak z art. 10 ust. 2 pkt przestrzennego. Zakres i treść pro-
o planowaniu i zagospodarowaniu przestrzennym,
sygn. akt K 46/07
8 ustawy o planowaniu i zagospo- jektu powinny być dostosowane do
% łatwiejsze procedury mogą wpłynąć na wzrost liczby sklepów wielkopowierzch-
(Dz.U. nr 123, poz. 803).
darowaniu przestrzennym w stu- specyfiki i charakteru obiektu oraz
niowych  duże sieci handlowe zapowiadają już rozpoczęcie nowych inwestycji,
% Ustawa z 7 lipca 1994 r. Prawo
dium uwarunkowań i kierunków stopnia skomplikowania robót bu-
np. Tesco, Carefour,
budowlane (Dz.U. z 2006 r. nr
zagospodarowania przestrzennego dowlanych. Każdy projekt powi-
% wystąpienie przez niektóre sieci handlowe, które rozpoczęły inwestycje na pod- powinny być zaznaczone obszary, nien jednak zawierać projekt zago- 156, poz. 1118 z póz
n. zm.).
dla których obowiązkowe jest spo- spodarowania działki lub terenu, % Ustawa z 27 marca 2003 r.
stawie nieobowiązującej już ustawy, o odszkodowania od państwa, z uwagi na
rządzenie miejscowego planu zago- sporządzony na aktualnej mapie, o planowaniu i zagospodarowa-
fakt, iż musiały one ponieść wydatki, które dziś nie są już konieczne do budowy
spodarowania przestrzennego, projekt architektoniczno-budowla- niu przestrzennym (Dz.U. nr 80,
dużych sklepów handlowych.
w tym obszary rozmieszczenia ny, określający funkcję, formę
poz. 717 ze zm.).
E K S P E R T W Y J A Ś N I A
Jak budować obiekty handlowe w oparciu o plany zagospodarowania
Jakie korzyści ma gmina i jej mieszkańcy i powinny one uczestniczyć w budowie tworzą duże zagrożenie dla istniejącej zje o warunkach zabudowy i zagospo-
z budowy dużych obiektów i centrów np. dróg jedynie wówczas, gdy budowa sieci handlowej, czego nie można powie- darowania terenu. Wtedy jest bowiem
handlowych? Czy każdy duży obiekt obiektu obciąża infrastrukturę drogo- dzieć o dużych marketach. Na przykład miejsce na konsultacje społeczne. Two-
handlowy to dobre rozwiązanie? Jakie wą. W praktyce jednak budowa dużych miastom powinno zależeć na tym, aby rzenie obiektów, o których mowa
elementy powinny decydować obiektów handlowych o powierzchni na ich terenie powstawały przede w oparciu o plany zagospodarowania
o lokalizacji? kilku tys. mkw. obciąża taką infra- wszystkim tego typu obiekty. Argumen- przestrzennego, daje jednak gwarancję,
strukturę i inwestorzy uczestniczą tem przeciwko takiemu rozwiązaniu nie że miejsce ich powstania będzie znane
Budowa sklepów wielkopowierzch- w budowie dróg. może być powstawanie korków, bowiem z wieloletnim wyprzedzeniem i miesz-
niowych to inwestycje ważne z punktu Korzyści, o których mowa, nie wiążą powstają one także na przedmieściach kańcy nie mogą czuć się zaskoczeni
widzenia każdej gminy. Tworzą one się jednak z wszystkimi wielkopo- i utrudniają wjazd do miasta. Rozwiąza- i mają czas na dostosowanie się i przy-
stosunkowo dużo miejsc pracy i dają wierzchniowymi obiektami handlo- niem problemu korków powinno być gotowanie do powstania tego typu
duże dochody podatkowe. Inwestycje wymi, czyli tymi powyżej 400 mkw., ale stworzenie dobrego układu komunika- obiektu. Jednocześnie tworzenie du-
tego typu są atrakcyjne również z tego wyłącznie z dużymi super- i hipermarke- cyjnego, który uprości ruch. żych obiektów handlowych w oparciu
względu, że nie wymagają żadnego tami. Mniejsze sklepy, czyli np. te o po- Miasta już na etapie przyjmowania o plany zagospodarowania przestrzen-
wsparcia gmin, bowiem dla inwesto- wierzchni pomiędzy 400 a 2 tys. mkw., studium uwarunkowań i kierunków za- nego pozwala na danie mieszkańcom
rów są one bardzo dochodowe. Powsta- nie mają żadnych elementów rewitaliza- gospodarowania przestrzennego po- czegoś w zamian za uciążliwości, jakie
wanie sklepów wielkopowierzchnio- cyjnych, bowiem nie tworzą dodatko- winny rozważać lokalizacje dużych cen- wiążą się z budową centrum. Miasto
wych może także przyczynić się do po- wych sklepów handlowych czy punktów trów handlowych. Dodatkowo tego ty- może np. określić w planach, że w bli-
prawy lokalnej infrastruktury. Tego ty- usługowych, jak to jest w przypadku pu obiekty powinny powstawać tylko skiej odległości od centrum powstaną
RYSZARD GROBELNY
pu sklepy powinny być jednak wielkich centrów handlowych. Dodatko- i wyłącznie w oparciu o plany zagospo- dodatkowe tereny zielone, place zabaw
prezydent Poznania
traktowane tak jak każdy inny inwestor wo sklepy o powierzchni kilkuset mkw. darowania przestrzennego, a nie decy- czy parki rozrywki. % AR
T Y G O D N I K P R A W A A D M I N I S T R A C Y J N E G O nr 158
przewodnik
A4
Jak egzekwować w gminie należności
Powstawaniu zaległości z tytułu opłat związanych np. z najmem zadba o odpowiednie zabezpieczenie roszczeń wynikających
czy dzierżawą zapobiec może rzetelna weryfikacja klienta z umów oraz podejmie szybkie i zdecydowane działania
na etapie zawierania umowy przez gminę. Najlepiej gdy gmina windykacyjne w momencie powstania zadłużenia.
żadnej szkody i chociażby opóz
nienie było następstwem oko- Kolejnym podanym przez nią przykładem efektywnego za-
ADAM MAKOSZ
liczności, za które dłużnik odpowiedzialności nie ponosi. Od- bezpieczenia roszczeń gminy jest hipoteka czy też zastaw reje-
[e-mail]
setki za opóz
nienie naliczać można od dnia następującego po strowy. Uzyskując zabezpieczenie, należy mieć na uwadze to,
aległości wobec gmin to m.in. nieterminowo płacone dniu, w którym określona należność staje się wymagalna. Jeśli jak szybko w przypadku niewykonania umowy gmina mogłaby
czynsze z tytułu najmu lokali i opłaty za użytkowanie strony nie umówią się inaczej, to przysługują one w wysokości zaspokoić swoje roszczenia. W przypadku kaucji czy też gwa-
wieczyste. Powiększaniu się skali wierzytelności cy- ustawowej, która aktualnie wynosi 11,5 proc. w skali roku. rancji bankowej nastąpiłoby to sprawnie i szybko, natomiast je-
Zwilnoprawnych może zapobiec jedynie wdrożenie W świetle przepisów kodeksu cywilnego dopuszczalne jest żeli gmina dysponowałaby np. wekslem in blanco, to procedu-
sprawnej polityki ich windykacji. Pomaga w tym odgórne również naliczanie odsetek od zaległych odsetek. ra egzekucji roszczenia w oparciu o tego rodzaju zabezpiecze-
ustalenie ścisłych procedur egzekucyjnych w urzędzie gminy,  Jest to możliwe co do zasady od chwili wytoczenia po- nia byłaby dłuższa.
zawieranie umów dotyczących restrukturyzacji długów czy wództwa o zapłatę tych zaległych odsetek. Bez wytoczenia
Monitoring dłużników
negocjacje i porozumienia z dłużnikami. powództwa gmina może naliczać odsetki od odsetek tylko
wówczas, gdy po powstaniu zaległości strony się na to umó- W celu jak najszybszego ściągnięcia zaległych należności
Procedura windykacji należności
wią  podkreśla mec. Tomasz Waszczyński. gmina powinna podejmować czynności windykacyjne zaraz po
Należności cywilnoprawne gminy to nic innego, jak uprawnie- Strony mogą też sprecyzować kolejność zaliczania wpłat tym, jak staną się one wymagalne. Podstawą będzie tutaj sku-
nie przysługujące jednostce samorządu do otrzymania w określo- w umowie. Jeśli jednak tego nie zrobią, to zastosowanie znaj- teczny monitoring dłużników. Opiera się on obecnie na syste-
nym terminie świadczenia pieniężnego od osoby fizycznej lub duje tutaj art. 455 kodeksu cywilnego. Zgodnie z tym przepi- mach informatycznych zawierających dane o naliczeniach
prawnej. Zobowiązanie do uiszczania opłat na rzecz gminy wyni- sem wierzyciel może zaliczać wpłaty dłużnika w ten sposób, oraz dokonywanych wpłatach oraz comiesięcznym raportowa-
ka z istniejącego między nią a jej mieszkańcem lub przedsiębior- że w ramach danego długu wpłatę zaliczy w pierwszej kolej- niu dokonywanych operacji. Analizy zadłużenia dłużników po-
cą stosunku prawnego (np. wynajem, dzierżawa). Należności ności na zaległe należności uboczne, np. odsetki, a dopiero winno dokonywać się na bieżąco. Pomaga w tym drukowanie
stają się zaległością następnego dnia po upływie terminu płatno- pozostałą część wpłaty na należność główną. Co jednak po- wykazu zaległości, nie rzadziej jednak niż raz w miesiącu. Ko-
ści (chyba że jest on dniem ustawowo wolnym od pracy). W prak- winna zrobić gmina wówczas, gdy ma wobec tego samego pia takiego wykazu powinna być niezwłocznie przekazywana
tyce zaległości występują najczęściej w przypadku opłat za użyt- dłużnika kilka długów?  Powinna w pierwszej kolejności za- do wydziałów gospodarki nieruchomościami w celu weryfika-
kowanie wieczyste gruntu, jak również czynszu za dzierżawę liczyć wpłatę na dług najwcześniej wymagalny. Z kolei dłużnik cji zawartych umów. Naczelnicy wydziału gospodarki nieru-
gruntów lub najem lokali mieszkalnych i użytkowych. posiada uprawnienie do wskazania, na który dług powinna chomościami odpowiadają bowiem za terminowe dokonywa-
Niedopełnienie zobowiązania w ustalonym prawem lub zostać zaliczona wpłata i jeśli to uczyni, np. na dowodzie nie obciążenia na kontach najemców, dzierżawców, użytkow-
w umowie terminie uprawnia gminę-wierzyciela do wkrocze- wpłaty, to taki sposób zaliczenia wiąże wierzyciela. Jednak ników wieczystych oraz innych osób fizycznych i prawnych
nia na drogę sądową w celu odzyskania swojej należności. Za- nawet wówczas gmina może w ramach danego długu zaliczyć zgodnie z zadaniami podlegającego im wydziału.
nim to jednak nastąpi, jednostka samorządu może wykorzy- wpłatę na należności uboczne  mówi Tomasz Waszczyński. Na tym etapie postępowania wewnątrzurzędowego ważne
stać inne środki, którymi zmobilizuje opieszałego dłużnika. Zaznaczyć należy także, że przy świadczeniach okresowych, jest posiadanie jak najszerszych informacji na temat sytuacji ma-
W celu usystematyzowania prawidłowego i terminowego takich jak czynsze, każdy czynsz jest osobnym długiem. jątkowej dłużnika.
windykowania należności z tytułu dochodów w gminie powin-  Dane o stanie majątkowym i dochodach dłużników pozyski-
na zostać wprowadzona procedura windykacji należności cy- Zabezpieczanie wierzytelności
wane są poprzez oświadczenia o stanie majątkowym, zaświad-
wilnoprawnych. Przedmiotem takiej procedury jest opisanie Gmina jako uczestnik obrotu cywilnoprawnego ma prawo, czenia o uzyskiwanym wynagrodzeniu, decyzje emerytalno-ren-
postępowania windykacyjnego zmierzającego do odzyskania a czasem obowiązek zabezpieczania własnych roszczeń wynika- towe, a w przypadku przedsiębiorców m.in. z rocznych zeznań
niezapłaconych w terminie należności cywilnoprawnych, jak jących z zawieranych przez nią umów. Zdaniem Anny Flagi-Mar- podatkowych. Jeśli chodzi o szersze dane o samych dłużnikach,
i występujących obok nich grzywien nakładanych w drodze tynek, radcy prawnego w kancelarii WKB Wierciński, Kwieciń- to są one uzyskiwane bezpośrednio od nich, a w przypadku
mandatu karnego, decyzji administracyjnych czy pozostałych ski, Baehr, musi to robić zwłaszcza w przypadku umów, których przedsiębiorców również z jednostek gminy zajmujących się
należności. Powinna ona wskazywać czynności windykowania przedmiot oraz wartość spełniają warunki przewidziane w usta- działalnością gospodarczą lub Krajowego Rejestru Sądowego.
należności głównej oraz kosztów ubocznych, takich jak odset- wie Prawo zamówień publicznych. Gmina w niektórych przy- Natomiast o zobowiązaniach dłużników informacje pozyskać
ki od nieterminowych wpłat czy koszty upomnień. padkach będzie miała obowiązek zabezpieczyć wykonanie ta- można z biura informacji gospodarczej, z którym wierzyciel ma
kiej umowy. Zabezpieczenia przewidziane w prawie zamówień podpisaną odpowiednią umowę  mówi Anna Szpytko, rzecznik
Odsetki za zwłokę
publicznych to między innymi: poręczenie bankowe, gwarancja prasowy Urzędu Miasta Poznań. Powstawaniu problemów z nie-
W przypadku nieterminowego regulowania należności lub bankowa i ubezpieczeniowa, weksel z poręczeniem wekslowym terminowymi płatnościami może zapobiec już wstępna weryfika-
opłaty należą się gminie odsetki za zwłokę. banku, zastaw na papierach wartościowych emitowanych przez cja klienta i jego możliwości finansowych na etapie zawierania
 Odsetki kapitałowe należą się gminie-wierzycielowi tylko Skarb Państwa, zastaw rejestrowy. Zabezpieczenie może być umowy najmu, dzierżawy czy przekształcenia prawa użytkowa-
wtedy, gdy wynika to z czynności prawnej, ustawy, orzeczenia wnoszone w jednej lub w kilku formach jednocześnie. nia wieczystego w prawo własności.
sądu albo decyzji właściwego organu. Podstawową funkcją tych  Zabezpieczając wykonanie umowy, należy zwrócić uwagę,
Wykaz odpowiedzialności
odsetek jest wynagrodzenie za korzystanie z kapitału, np. za by udzielone zabezpieczenie można było uzyskać bez zbędnej
korzystanie z kredytu, w związku z czym gminy co do zasady zwłoki oraz bez ponoszenia dodatkowych kosztów, a także aby W urzędzie gminy nie ma miejsca na przerzucanie się od-
nie będą mogły ich naliczać. Ponadto można się ich domagać zabezpieczało ono w sposób efektywny zawartą umowę. Umo- powiedzialnością za narastającą ilość wierzytelności. Dlatego
tylko wówczas, gdy wierzytelność główna przysługująca wobec wy polegające na korzystaniu z rzeczy należących do gminy, przyjęta procedura windykacji należności cywilnoprawnych
dłużnika nie jest jeszcze wymagalna  wyjaśnia Tomasz Wasz- np. umowa najmu, mogą zostać zabezpieczone poprzez wpła- powinna zawierać szczegółowy podział zadań w tym zakresie.
czyński, adwokat z kancelarii prawnej Grabiński i Wspólnicy. cenie na rzecz gminy kaucji w wysokości kilkumiesięcznego Pracownicy wydziału finansowego powinni na bieżąco mo-
Zgodnie z art. 481 par 1 kodeksu cywilnego, jeżeli dłużnik czynszu. W przypadku zalegania z zapłatą czynszu gmina mo- nitorować wpłaty należności i informować jednostki zajmują-
opóz
nia się ze spełnieniem świadczenia pieniężnego, to gmina głaby wypowiedzieć umowę i jednocześnie zaspokoić swoje ce się gospodarowaniem gruntami i lokalami o powstających
może żądać odsetek za czas opóz
nienia, chociażby nie poniosła roszczenia z wpłaconej kaucji  zauważa Anna Flaga-Martynek. zaległościach. Naczelnicy wydziałów gospodarki nieruchomo-
ściami mają odpowiadać za terminowe dokonywanie przypisu
(obciążenia) na kontach najemców, dzierżawców, użytkowni-
TERMINY I RODZAJE WINDYKACJI NALEŻNOŚCI
ków wieczystych oraz innych osób fizycznych i prawnych zgod-
nie z zadaniami wydziału. Podobnie na naczelnika wydziału
Rodzaj należności Termin płatności Termin windykacji
komunalnego powinna spaść odpowiedzialność za terminowe
dokonywanie obciążenia na kontach najemców, dzierżawców
Wpływy z opłat za użytkowanie wieczyste gruntu, do 31 marca każdego roku na bieżąco nie póz
niej niż 3 miesiące po osób fizycznych i prawnych lokali użytkowych i mieszkalnych.
Z kolei prawnicy zatrudnieni w urzędzie powinni dbać o termi-
przekształcenie wieczystego użytkowania w prawo upływie terminu płatności
nowe i systematyczne sporządzanie wniosków do sądu w celu
własności
wszczęcia egzekucji sądowej z tytułu odzyskania należności
cywilnoprawnych. Ułatwić im to mają materiały dowodowe
Wpływy z dzierżawy gruntu miesięczne: na bieżąco nie póz
niej niż 3 miesiące po
dotyczące dłużników przekazane im przez wydział finansowy.
% do 10 każdego m-ca upływie terminu płatności
roczne:
Wezwania do zapłaty
% do 20 grudnia każdego roku,
Po przeprowadzeniu analizy zaległości gmina powinna nie-
% do 31 grudnia każdego roku,
zwłocznie wysłać dłużnikowi wezwanie do zapłaty. Wezwanie
% według terminu określonego w umowach
sporządza się w dwóch egzemplarzach. Oryginał powinien powę-
drować do dłużnika, a jego kopia pozostać w aktach w wydziale fi-
Wpływy z czynszu najmu według terminu określonego w umowach na bieżąco nie póz
niej niż 3 miesiące po
nansowym urzędu gminy. Wezwania powinny być numerowane.
upływie terminu płatności
Numer umieszcza się także na potwierdzeniu odbioru wezwania.
Pisemne wezwanie powinno być doręczane dłużnikom za
Inne kary pieniężne od osób prawnych i innych jed- % 7 dni od daty otrzymania noty obciąże- do 30 dni po upływie terminu płatności zwrotnym potwierdzeniem odbioru przez pocztę lub gońca
nostek organizacyjnych niowej, zatrudnionego w urzędzie gminy. Termin zapłaty zaległości
po jego wysłaniu powinien wynosić siedem dni od dnia dorę-
% według terminu określonego w nocie ob-
czenia. W przypadku nieotrzymania potwierdzenia odbioru
ciążeniowej
pracownik prowadzący windykację wysyła niezwłocznie po-
nownie wezwania. Zdarza się często, że pisma nie doręczono
Pozostałe należności wynikające z umów cywilno- według terminu określonego w umowach na bieżąco nie póz
niej niż 3 miesiące po
prawidłowo w wyniku błędu Poczty Polskiej. Dowodem tego
prawnych upływie terminu płatności
może być chociażby brak odcinka zwrotnego.
nr 158 T Y G O D N I K P R A W A A D M I N I S T R A C Y J N E G O
przewodnik
A5
EKSPERT RADZI
cywilnoprawne
Jak restrukturyzować
zobowiązania
dłużników gmin
Jakie efekty można osiągnąć dzięki restrukturyzacji
należności przysługujących samorządom terytorialnym?
Na co należy zwrócić uwagę, przygotowując
i przeprowadzając restrukturyzację długów?
W codziennej praktyce pracowni-
cy gmin borykają się z problemem
odzyskiwania przysługujących jed-
nostce należności. Dochodzenie
wierzytelności na drodze sądowej, ANDRZEJ BIELSKI
wicedyrektor
a po uzyskaniu tytułu wykonawcze-
wydziału
go poprzez egzekucję prowadzoną
podatków i opłat
przez komornika, w istotny sposób
Urzędu Miejskiego
wydłuża okres oczekiwania gmin na
w Krakowie
należne im środki pieniężne. Do-
świadczenie wskazuje również na
stosunkowo niską efektywność tych działań. Wyma-
ga to od pracowników samorządów konieczności
opracowania mechanizmów (procedur) windykacyj-
nych, w istotny sposób zwiększających płynność
w zakresie ściągania należnych wierzytelności. Jed-
nym z tych sposobów jest restrukturyzacja zobowią-
zań dłużników.
Restrukturyzację należy rozumieć jako szereg
czynności, których punktem wyjścia są negocjacje
z dłużnikiem, a ich efektem określona czynność
prawna reformująca pierwotny stosunek zobowią-
zaniowy. Efektem tak rozumianej restrukturyzacji
jest najczęściej odroczenie terminu zapłaty, rozło-
żenie zaległości na raty, a także częściowe umorze-
nie zobowiązania. Ważne jest, aby wydłużenie ter-
minu spłaty należnych gminom kwot wiązało się
z dodatkowym ich zabezpieczeniem (osobowym lub
rzeczowym), co w istotny sposób wzmacnia pozycję
wierzyciela.
Zasada legalizmu  jako podstawowa zasada
działania organów administracji publicznej  stwa-
rza określone ramy dla przedsięwzięć restruktury-
zacyjnych. I tak zasady umarzania, odraczania oraz
rozkładania na raty należności pieniężnych, przy-
padających jednostkom samorządu terytorialnego,
do których nie stosuje się przepisów ustawy Ordy-
nacja podatkowa, określa art. 43 ustawy o finan-
sach publicznych. Szczegółowe zasady, tryb udzie-
Otrzymane potwierdzenie odbioru trzeba dołączyć do kopii  Ponieważ gmina jest jednostką sektora finansów publicz- lania tych ulg określa organ stanowiący jednostki.
wezwania i przechowywać w aktach sprawy dłużnika w wydzia- nych, zlecenie czynności windykacyjnych może zostać doko- Jest oczywiste  zważywszy na art. 2 par. 4 Ordyna-
le finansowym. Jeśli dłużnik kwestionuje wierzytelność, wyso- nane tylko i wyłącznie na zasadach i w trybie przewidzianym cji podatkowej  że do udzielania ulg w spłacie na-
kość czy termin wymagalności, pracownik prowadzący windy- w prawie zamówień publicznych  podkreśla Arkadiusz Król leżności cywilnoprawnych będą miały zastosowanie
kację powinien wyjaśnić sprawę i prowadzić z dłużnikiem dalszą z Grupy Kruk. przepisy uchwał podejmowanych przez rady gmin.
korespondencję w celu ustalenia faktycznego stanu rozliczeń. Zasadniczo najbardziej dogodny dla gminy będzie tryb Ponieważ, określając przesłanki udzielania ulg, po-
Korespondencja z dłużnikiem oraz ustalenia osobiste (bez- przetargu nieograniczonego, gdzie każda z potencjalnych służono się klauzulami generalnymi (ważny inte-
pośrednie lub telefoniczne) powinny zostać zapisane w for- firm windykacyjnych będzie mogła złożyć ofertę na udzie- res), de facto przenosi to ciężar interpretacji tych
mie notatki służbowej. Prowadzenie korespondencji z dłużni- lenie zamówienia publicznego. Przedmiotem zlecenia mo- przesłanek na praktykę stosowania prawa. Daje to
kiem od daty wysłania wezwania do zapłaty nie może prze- gą być zarówno czynności windykacji przedsądowej gminie pewną elastyczność w procesach restruktu-
kroczyć jednak dwóch miesięcy. Windykacja powinna się od- (np. kontakt listowny, telefoniczny czy osobisty z dłużni- ryzacji zobowiązań.
bywać jeszcze w tym samym roku kalendarzowym w celu kiem), jak i windykacji sądowej (wszczęcie i prowadzenie Należy tutaj przypomnieć, iż np. niezgodne
zapobieżenia powstaniu należności przeterminowanych. postępowania sądowego i egzekucyjnego). Te ostatnie je- z uchwałą umorzenie części lub całości wierzytelności
dynie w porozumieniu z kancelarią radców prawnych lub może stanowić przesłankę zarzutu naruszenia dyscy-
Sprawa trafia do sądu
adwokatów. pliny finansów publicznych. Zasadniczym celem re-
Jeżeli jednak dłużnik nie zakwestionował roszczenia lub pod-  Powierzenie czynności z zakresu windykacji wiąże się ści- strukturyzacji jest zwiększenie efektywności czynno-
noszone przez niego zarzuty są bezzasadne, to w przypadku śle z koniecznością przekazania firmie windykacyjnej danych ści windykacyjnych. Prowadzanie z dłużnikiem nego-
otrzymania zwrotnego potwierdzenia odbioru wezwania pracow- osobowych dłużników gminy, będących osobami fizycznymi, cjacji, czynienie sobie wzajemnych ustępstw jest czę-
nik gminy może skierować sprawę na drogę postępowania sądo- na zasadach określonych w ustawie z 29 sierpnia 1997 r. sto najtańszym oraz efektywnym sposobem
wego. Przedtem musi jednak sporządzić zestawienie zaległości. o ochronie danych osobowych. Gmina jako administrator da- odzyskania należnych jednostkom samorządu teryto-
Zestawienie o zaległościach wraz z dokumentacją z przeprowa- nych osobowych może przekazać tylko te dane dłużników, rialnego kwot.
dzonej windykacji oraz kserokopie dokumentów potwierdzają- które są niezbędne i konieczne do skutecznej windykacji po- Przepisy uchwały rady gminy nie będą miały za-
cych zobowiązania, tj. umowa, akt notarialny itp., przekazywane wstałych długów. Będzie to w szczególności: imię nazwisko, stosowania do należności przypadającej jednostce
są do biura prawnego celem skierowania ich na drogę postępowa- dane adresowe i kontaktowe oraz szczegółowy wykaz powsta- z tytułu realizacji zadań z zakresu zadań administra-
nia sądowego. Kserokopie dokumentów przekazywanych na dro- łego zadłużenia. Gmina może również przekazać informacje cji rządowej oraz innych zadań zleconych. W odnie-
gę postępowania sądowego powinny posiadać oryginalne podpi- o zapadłych wobec dłużników orzeczeniach sądowych, jeśli sieniu do tych wierzytelności podstawą udzielenia
sy osób odpowiedzialnych za ich zgodność z oryginałem. miałoby to na celu windykację zasądzonych kwot pieniężnych ulgi będzie art. 42 ustawy o finansach publicznych.
Egzekucję sądową wszczyna się co do zasady na wniosek  wyjaśnia Arkadiusz Król. % Należy dodatkowo podkreślić, iż w ramach tej grupy
gminy. Podstawą wszczęcia egzekucji przez komornika jest ty- należności mogą pojawić się wierzytelności, co do
tuł egzekucyjny, czyli dokument stwierdzający istnienie i za- których zasady umarzania, odraczania i rozkładania
PODSTAWA PRAWNA
kres roszczenia (np. orzeczenie sądowe) zaopatrzony w tzw. na raty określają odrębne przepisy. Wówczas na pod-
klauzulę wykonalności, która oznacza, że tytuł uprawnia do stawie art. 42 ust. 7 ustawy o finansach publicznych
% Ustawa z 23 kwietnia 1964 r. Kodeks cywilny
egzekucji, np. roszczeń pieniężnych w drodze zajęcia i sprze- wyłączone jest jej stosowanie.
(Dz.U. z 1964 r. nr 16, poz. 93 ze zm.).
daży nieruchomości. Przy udzielaniu przedsiębiorcom ulg w spłacie
% Ustawa z 17 listopada 1964 r. Kodeks postępowania
zobowiązań o charakterze cywilnoprawnym przy-
cywilnego (Dz.U. z 1964 r. nr 43, poz. 296 ze zm.).
Firmy windykacyjne
padającym jednostkom samorządu terytorialnego
% Ustawa z 29 stycznia 2004 r. Prawo zamówień publicznych
Nie ma przeszkód prawnych, aby dochodzenie spłaty długu należy pamiętać, iż działania te muszą odbywać się
(Dz.U. z 2007 r. nr 223, poz. 1655 ze zm.).
(windykacja) zostało powierzone przez gminę podmiotowi zgodnie z przepisami ustawy z 30 kwietnia 2004 r.
zewnętrznemu, w szczególności profesjonalnej firmie windy- % Ustawa z 29 sierpnia 1997 r. o ochronie danych osobowych
o postępowaniu w sprawach dotyczących pomocy
kacyjnej. (Dz.U. z 2002 r. nr 101, poz. 926 ze zm.). AM
publicznej. %
T Y G O D N I K P R A W A A D M I N I S T R A C Y J N E G O nr 158
samorząd terytorialny
A6
ZADANI A WÓJ TÓW, STAROSTÓW I WOJ EWODÓW
Działania i uprawnienia administracji
po ogłoszeniu stanu klęski żywiołowej
stek pomocniczych, kierownikom
Stan klęski wprowadza się na czas oznaczony, niezbędny
jednostek organizacyjnych utwo- KL
SKA, KATASTROFA I AWARIA
dla zapobieżenia skutkom klęski żywiołowej lub ich usunięcia,
rzonych przez gminę, kierowni-
nie dłuższy niż 30 dni. W zależności od obszaru, na którym
kom jednostek ochrony przeciw- KL
SKA ŻYWIOA
OWA  to katastrofa naturalna lub awaria techniczna, których
wystąpiła klęska żywiołowa, za przeciwdziałanie jej skutkom
pożarowej działających na obsza- skutki zagrażają życiu lub zdrowiu dużej liczby osób, mieniu w wielkich rozmiarach
odpowiedzialny jest albo wójt (burmistrz, prezydent miasta),
rze gminy oraz kierownikom jed- albo środowisku na znacznych obszarach, a pomoc i ochrona mogą być skutecz-
starosta, wojewoda albo też właściwy minister.
nostek organizacyjnych czasowo
nie podjęte tylko przy zastosowaniu nadzwyczajnych środków, we współdziałaniu
przekazanych przez właściwe or-
różnych organów i instytucji oraz specjalistycznych służb i formacji działających
szarze więcej niż jednej gminy gany do jego dyspozycji i skiero-
ZBIGNIEW KORNAT
pod jednolitym kierownictwem,
wchodzącej w skład powiatu, wanych do wykonywania zadań
[e-mail]
KATASTROFA NATURALNA  to zdarzenie związane z działaniem sił natury,
na obszarze gminy.
w szczególności wyładowania atmosferyczne, wstrząsy sejsmiczne, silne wiatry,
Przy obecnych zmiennych wa- % wojewoda  jeżeli stan klęski ży- W razie niezdolności do kiero-
intensywne opady atmosferyczne, długotrwałe występowanie ekstremalnych tem-
runkach pogodowych niemalże wiołowej wprowadzono na ob- wania lub niewłaściwego kiero-
peratur, osuwiska ziemi, pożary, susze, powodzie, zjawiska lodowe na rzekach
w każdej chwili może dość na nie- szarze więcej niż jednego powia- wania działaniami prowadzonymi
i morzu oraz jeziorach i zbiornikach wodnych, masowe występowanie szkodników,
których obszarach kraju do klęsk tu wchodzącego w skład woje- w związku z klęską żywiołową
chorób roślin lub zwierząt albo chorób zakaz
nych ludzi albo też działanie innego
żywiołowych. Koniec lipca tego wództwa, wojewoda z własnej inicjatywy
roku to powodzie na południu na- lub na wniosek starosty może żywiołu,
szego kraju, jednocześnie gdzie % minister właściwy do spraw we- zawiesić niektóre uprawnienia
AWARIA TECHNICZNA  to gwałtowne, nieprzewidziane uszkodzenie lub zniszcze-
indzie trwa susza. W przypadku wnętrznych lub inny minister, do wójta (burmistrza, prezydenta
nie obiektu budowlanego, urządzenia technicznego lub systemu urządzeń tech-
np. poważnych katastrof natural- zakresu działania którego należy miasta), oraz wyznaczyć pełno-
nicznych powodujące przerwę w ich używaniu lub utratę ich właściwości.
nych ogłoszony może być stan klę- zapobieganie skutkom danej klę- mocnika do kierowania tymi dzia-
ski żywiołowej. Stan klęski wpro- ski żywiołowej lub ich usuwanie, łaniami.
wadza się na czas oznaczony, nie- a w przypadku wątpliwości co do Działaniami zapobiegającymi jewody, na którego obszarze działa- darczej określonego rodzaju, całko-
zbędny dla zapobieżenia skutkom właściwości ministra lub w przy- skutkom klęski żywiołowej na ob- nia występuje klęska żywiołowa, witej lub częściowej reglamentacji
klęski żywiołowej lub ich usunię- padku gdy właściwych jest kilku szarze powiatu kieruje właściwy pododdziały lub oddziały wojska, zaopatrzenia w określonego rodza-
cia, nie dłuższy niż 30 dni.To rada ministrów  minister wyznaczo- miejscowo starosta. Na obszarze wraz ze skierowaniem ich do wyko- ju artykuły lub też obowiązku pod-
ministrów, w drodze rozporzą- ny przez prezesa Rady Ministrów województwa, w czasie stanu klęski nywania zadań związanych z zapo- dania się kwarantannie.
dzenia, może wprowadzić stan  jeżeli stan klęski żywiołowej żywiołowej, działaniami mającymi bieżeniem skutkom klęski żywioło- Jeżeli siły i środki, którymi dys-
klęski żywiołowej z własnej inicja- wprowadzono na obszarze wię- jej przeciwdziałać kieruje wojewo- wej lub ich usunięciem. ponuje wójt (burmistrz, prezydent
tywy lub na wniosek właściwego cej niż jednego województwa. da. Także jeśli wojewoda lub staro- miasta), starosta lub wojewoda al-
wojewody. sta niewłaściwie kieruje działania- Konieczne ograniczenia
bo właściwy pełnomocnik, są nie-
Uprawnienia wójta
W czasie stanu klęski żywiołowej mi w czasie klęski żywiołowej to Podczas stanu klęski żywiołowej wystarczające, można wprowadzić
działaniami prowadzonymi w celu W czasie stanu klęski żywiołowej w takiej sytuacji może być powoła- wprowadzane są ograniczenia wol- obowiązek świadczeń osobistych
zapobieżenia skutkom klęski ży- właściwy miejscowo wójt (bur- ny pełnomocnik. ności i praw człowieka i obywatela. i rzeczowych polegających m.in.
wiołowej lub ich usunięcia kierują: mistrz, prezydent miasta) kieruje Ograniczenia te dotyczą osób fi- na: udzielaniu pierwszej pomocy
działaniami prowadzonymi na ob- Dodatkowe służby
zycznych zamieszkałych lub czaso- osobom, które uległy nieszczęśli-
% wójt (burmistrz, prezydent mia- szarze gminy w celu zapobieżenia W zapobieganiu skutkom klęski wo przebywających na obszarze, na wym wypadkom lub czynnym
sta)  jeżeli stan klęski żywioło- skutkom klęski żywiołowej lub ich żywiołowej lub ich usuwaniu są którym został wprowadzony stan udziale w działaniu ratowniczym.
wej wprowadzono tylko na ob- usunięcia. obowiązane uczestniczyć: Pań- klęski żywiołowej, oraz odpowied- W związku ze stanem klęski żywio-
szarze gminy, W zakresie działań, o których stwowa Straż Pożarna i inne jed- nio do osób prawnych i jednostek łowej określone ograniczenia mogą
mowa, wójt (burmistrz, prezydent nostki ochrony przeciwpożarowej, organizacyjnych nieposiadających dotyczyć transportu drogowego,
% starosta  jeżeli stan klęski ży- miasta) może m.in. wydawać po- Policja, jednostki systemu Pań- osobowości prawnej, mających sie- kolejowego i lotniczego, a także
wiołowej wprowadzono na ob- lecenia wiążące organom jedno- stwowego Ratownictwa Medycz- dzibę lub prowadzących działal- usług pocztowych i kurierskich. %
nego, dyspozytorzy medyczni ność na obszarze, na którym został
i centra powiadamiania ratunko- wprowadzony stan klęski żywioło-
SUSZA W KRAJU PODSTAWA PRAWNA
wego, jednostki ochrony zdrowia, wej. Ograniczenia, o których mo-
Straż Graniczna, Morska Służba wa, mogą polegać np. na zawiesze-
Obecnie suszą zagrożonych jest 951 gmin Polski (31 proc.) oraz 21 proc. gruntów % Ustawa z 18 kwietnia 2002 r.
Poszukiwania i Ratownictwa oraz niu działalności określonych przed-
ornych. Zagrożenie suszą wystąpiło w 10 województwach: zachodniopomorskim o stanie klęski żywiołowej
inne właściwe w tych sprawach siębiorców, nakazie lub zakazie
(w części południowej), pomorskim (na krańcach południowych), warmińsko-ma- państwowe urzędy, agencje, in- prowadzenia działalności gospo- (Dz.U. nr 62, poz. 558 ze zm.).
zurskim (w części południowo-zachodniej), kujawsko-pomorskim, mazowieckim spekcje, straże i służby.
(w zachodniej części), wielkopolskim, łódzkim (w północnej części), opolskim (w W czasie stanu klęski żywioło-
WI
CEJ NA TEN TEMAT
wej, jeżeli użycie innych sił i środ-
północnej części), dolnośląskim (w północno-wschodniej części), lubuskim (w
ków jest niemożliwe lub niewystar-
północno-wschodniej części)  na podstawie informacji Instytutu Upraw Nawoże- Tygodnik Prawa Administracyjnego
czające, minister obrony narodowej
nia i Gleboznawstwa. Jak oszacować straty po klęsce żywiołowej Gazeta Prawna z nr 113/2008
może przekazać do dyspozycji wo-
E K S P E R T W Y J A Ś N I A
Kiedy gmina po klęsce żywiołowej może ubiegać się o pomoc w naprawieniu szkód
Jak szacowane są koszty naprawienia sterstwo Spraw Wewnętrznych i Admi- gminy i powiaty są proszone o wskaza- morząd wnioskuje do ministra spraw
szkód spowodowanych przez klęskę nistracji i podobnie jak inne niezbędne nie zadań priorytetowych, których wy- wewnętrznych i administracji o urucho-
żywiołową? Jak rozliczać środki, które dokumenty znajduje się na stronie in- konanie jest dla nich najważniejsze. mienie dotacji.
jednostka samorządu wydała na pokrycie ternetowej ministerstwa). Następnie Takie informacje są bez zbędnej zwło- Po wykonaniu zadania przychodzi
szkód spowodowanych klęskami komisja szacuje koszt odtworzenia da- ki przekazywane do MSWiA. Tu dokony- czas na kontrolę rzeczowo-finansową.
żywiołowymi? nego obiektu. Po doświadczeniach wana jest weryfikacja danych i dzielona Od kilku lat są to kontrole wspólne, wo-
dwóch dużych powodzi w latach 1997 rezerwa celowa na usuwanie skutków jewody i ministerstwa. Sprawdza się
Próg, po przekroczeniu którego gmi- i 1998 uznano, że należy brać pod uwa- klęsk żywiołowych. Następnie minister przede wszystkim, czy zadanie zostało
na lub powiat mają prawo ubiegać się gę nie wartość rzeczywistą, a odtwo- spraw wewnętrznych przy udziale woje- wykonane i czy dotacja budżetowa zo-
o pomoc, to straty w mieniu, które rzeniową, ponieważ właśnie taką kwo- wody wręcza promesy otrzymania dota- stała wydatkowana zgodnie z przezna-
przekraczają 5 proc. dochodu własne- tę trzeba będzie ponieść na remonty cji konkretnym samorządom. Przy okazji czeniem i obowiązującymi przepisami.
go gminy. i odbudowę. otrzymują oni pełny spis dokumentów, Po dziesięciu latach doświadczeń moż-
Zanim samorząd otrzyma taką dota- Po zakończeniu prac komisji samo- które stanowią załącznik do wniosku na stwierdzić, że samorządy nauczyły
cję, musi przejść określoną procedurę rządowych gminy i powiaty wnioskują o uruchomienie dotacji. się wykorzystywać otrzymane środki
weryfikacyjną. Wójt, burmistrz, prezy- do właściwego wojewody o weryfikację Samorząd w określonym czasie musi budżetowe prawie bezbłędnie. Jeżeli
dent lub starosta powołuje komisję do strat przez komisje wojewódzkie. W za- dostarczyć pełną dokumentację zadania uchybienia się zdarzają, to są raczej wy-
spraw szacowania strat wywołanych leżności od skali zniszczeń i zasięgu ich wojewodzie (m.in. kosztorys, umowę nikiem nadmiaru dobrych chęci niż bra-
FRANCISZEK
klęską żywiołową czy też zdarzeniem występowania Rada Ministrów może z wykonawcą, dokumenty potwierdza- ku umiejętności. Najczęstszym przypad-
SZUMIEJKO
o charakterze klęskowym. Komisja po zdecydować się na uproszczony sposób jące środki własne na poziomie nie kiem są sytuacje, gdy po przetargach zo-
kierownik
ustąpieniu zagrożenia udaje się w te- postępowania przy odbudowie poklę- mniejszym niż 20 proc. wartości zada- stają pieniądze. Mogą one zostać wyda-
Wojewódzkiego
ren, by zlokalizować uszkodzenia i opi- skowej na danym obszarze (często jest nia). Ten z kolei opiniuje zadanie oraz na na kolejne zadanie tylko po
Centrum Zarządzania
sać je w protokole z prac komisji (wzór to obszar nawet nie gmin, a jedynie kon- przeprowadza wizję terenową. Po otrzy- uzyskaniu zgody ministra spraw we-
Kryzysowego
protokołu określony jest przez Mini- kretnych miejscowości). Równie często maniu dokumentów od wojewody, sa- wnętrznych i administracji. % AM
nr 158 T Y G O D N I K P R A W A A D M I N I S T R A C Y J N E G O
pomoc społeczna
A7
ZADANI A J EDNOSTEK SAMORZ
DOWYCH
Tryb i zasady wydawania decyzji w sprawie świadczeń
darującej lub kryterium dochodo-
Pracownik socjalny przeprowadzający rodzinny wywiad środowi-
PRZYKA
AD UCHWAA
A RADY GMINY
wego na osobę w rodzinie.
skowy może domagać się od osoby lub rodziny ubiegającej się
Podobnie jest w przypadku zmia-
o pomoc złożenia oświadczenia o dochodach i stanie majątkowym.
Rada gminy podjęła uchwałę w sprawie przyznania Helenie S. pomocy finansowej
ny dochodu osoby samotnie gospo-
Odmowa złożenia oświadczenia jest podstawą wydania decyzji
w kwocie 1,5 tys. zł w związku z powstaniem szkody żywiołowej polegającej na ze-
darującej lub rodziny w okresie po-
o odmowie przyznania świadczenia.
rwaniu dachu przez huragan. Jako podstawę prawną do podjęcia uchwały rada
noszenia odpłatności za świadcze-
gminy wskazała art. 18 ust. 1 i 2 pkt 9 ustawy o samorządzie gminnym i art. 14
nie niepieniężne. Zmiana taka nie
kach szczególnie uzasadnionych sy- wpływa na wysokość tej odpłatno- ustawy z 30 czerwca 2005 r. o finansach publicznych (Dz.U. z 2005 r. nr 249,
KATARZYNA WILKO
tuacją osobistą osoby ubiegającej się ści, jeżeli kwota zmiany nie przekro- poz. 2104 ze zm.)
[e-mail]
o świadczenie, w sprawach niecier- czyła również 10 proc. odpowiednio W toku badania legalności przedmiotowej uchwały wojewoda stwierdził m.in.,
Świadczenia z pomocy społecz- piących zwłoki oraz w sprawach cu- kryterium dochodowego.
że art. 7 ustawy o pomocy społecznej określa katalog podstaw do przyznania po-
nej są udzielane na wniosek osoby dzoziemców właściwą miejscowo Decyzję administracyjną o przy-
mocy, stanowiąc w pkt 15 o udzieleniu pomocy z powodu klęski żywiołowej lub
zainteresowanej, jej przedstawicie- jest gmina miejsca pobytu osoby znaniu lub odmowie przyznania
ekologicznej. Zgodnie z art. 106 ust. 1 ustawy przyznanie świadczeń z pomocy
la ustawowego albo innej osoby, za ubiegającej się o świadczenie. Dla świadczenia, z wyjątkiem decyzji
społecznej następuje w formie decyzji administracyjnej. Wójt (burmistrz, prezy-
zgodą osoby zainteresowanej lub jej mieszkańca domu pomocy społecz- o odmowie przyznania biletu kre-
dent miasta) udziela kierownikowi ośrodka pomocy społecznej upoważnienia do
przedstawiciela ustawowego. Po- nej właściwa jest gmina, która skie- dytowanego oraz decyzji w spra-
wydawania decyzji administracyjnych w indywidualnych sprawach z zakresu po-
moc społeczna może być udzielana rowała go do tego domu. wach cudzoziemców, wydaje się po
mocy społecznej należących do właściwości gminy, o czym stanowi art. 110
również z urzędu. Sądy, organy ad- Gmina właściwa ze względu na przeprowadzeniu rodzinnego wy-
ust. 7 ustawy o pomocy społecznej. Zatem rada gminy, podejmując przedmioto-
ministracji i ich jednostki organiza- miejsce zamieszkania albo na ostat- wiadu środowiskowego.
wą uchwałę, przekroczyła swoje uprawnienia i wkroczyła w zakres kompetencji
cyjne są obowiązane niezwłocznie, nie miejsce zameldowania na pobyt Decyzję administracyjną zmie-
przysługujących wójtowi z mocy ustawy.
nie póz
niej jednak niż w terminie stały jest zobowiązana do zwrotu nia się lub uchyla na niekorzyść
siedmiu dni, udostępnić lub udzie- wydatków gminie, która przyznała strony bez jej zgody m.in. w przy- WNIOSEK: Rada gminy, podejmując uchwałę w sprawie przyznania pomocy fi-
lić na wniosek pracownika socjal- świadczenia w miejscu pobytu. padku zmiany przepisów prawa,
nansowej w związku z powstaniem szkody żywiołowej, przekroczyła swoje upraw-
nego odpowiednich informacji, któ- zmiany sytuacji dochodowej lub
nienia i wkroczyła w zakres kompetencji przysługujących wójtowi z mocy ustawy.
re mają znaczenie dla rozstrzygnię- Decyzja administracyjna
osobistej strony, pobrania nienależ-
Przyznanie pomocy wskazanej w uchwale mieści się w zakresie uregulowanym
cia o przyznaniu lub wysokości Przyznanie świadczeń z pomocy nego świadczenia. Odwołanie od
w ustawie z 12 marca 2004. o pomocy społecznej (Dz.U. nr 64, poz. 593 ze zm.).
świadczeń z pomocy społecznej. społecznej następuje w formie de- decyzji w sprawie świadczeń z po-
Zgodnie z art. 106 ust. 1 tej ustawy przyznanie świadczeń z pomocy społecznej
Osoby i rodziny korzystające ze cyzji administracyjnej. Nie wyma- mocy społecznej może złożyć inna
następuje w formie decyzji administracyjnej  rozstrzygnięcie nadzorcze woje-
świadczeń z pomocy społecznej ga wydania decyzji administracyj- osoba za zgodą osoby ubiegającej
wody świętokrzyskiego z 7 marca 2008 r., NK.I-0911/37/08.
muszą niezwłocznie poinformować nej udzielenie świadczeń w postaci się o świadczenie.
organ, który przyznał świadczenie, interwencji kryzysowej, pracy so-
Wywiad rodzinny
o każdej zmianie w ich sytuacji oso- cjalnej, poradnictwa, uczestnictwa
bistej, dochodowej i majątkowej, w zajęciach klubu samopomocy, Rodzinny wywiad środowiskowy wartych w wywiadzie, sporządza zji administracyjnych w indywidu-
która wiąże się z podstawą do przy- a także skierowanie do całodobo- przeprowadza się w celu: ustalenia się aktualizację wywiadu. W przy- alnych sprawach z zakresu pomocy
znania świadczeń. wej placówki opiekuńczo-wycho- sytuacji osobistej, rodzinnej, docho- padku osób korzystających ze sta- społecznej należących do właściwo-
wawczej i przyznanie biletu kredy- dowej i majątkowej osób i rodzin, łych form pomocy aktualizację spo- ści gminy. W celu realizacji zadań
Właściwa gmina
towanego. wydania opinii w celu ustanowienia rządza się nie rzadziej niż co pomocy społecznej gmina może
W sprawach świadczeń z pomocy Świadczenia pieniężne z pomo- rodziny zastępczej w związku z pro- sześć miesięcy mimo braku zmiany tworzyć również inne jednostki or-
społecznej właściwość miejscową cy społecznej przyznaje się i wy- wadzonym postępowaniem w spra- danych. Pracownik socjalny prze- ganizacyjne.
gminy ustala się według miejsca za- płaca za okres miesiąca kalenda- wie ustanowienia rodziny zastęp- prowadzający rodzinny wywiad Zadania pomocy społecznej w po-
mieszkania osoby ubiegającej się rzowego, począwszy od miesiąca, czej, przyznania pomocy pieniężnej środowiskowy może domagać się wiatach wykonują jednostki organi-
o świadczenie. W przypadku osoby w którym został złożony wniosek na częściowe pokrycie kosztów od osoby lub rodziny ubiegającej się zacyjne  powiatowe centra pomocy
bezdomnej właściwą miejscowo jest wraz z wymaganą dokumentacją. utrzymania dziecka, dokonywania o pomoc złożenia oświadczenia rodzinie lub miejskie ośrodki pomo-
gmina ostatniego miejsca zameldo- W przypadku gdy uprawnienie do oceny sytuacji opiekuńczo-wycho- o dochodach i stanie majątkowym. cy rodzinie. Zadania pomocy spo-
wania tej osoby na pobyt stały. Po- świadczenia nie obejmuje pełnego wawczej dziecka umieszczonego Odmowa złożenia oświadczenia łecznej w województwach samorzą-
tencjalna możliwość zamieszkiwa- miesiąca, świadczenie przyznaje w rodzinie zastępczej, przyznania jest podstawą wydania decyzji o od- dowych wykonują jednostki organi-
nia w miejscu zameldowania na po- się za niepełny miesiąc, a kwotę pomocy pieniężnej na usamodziel- mowie przyznania świadczenia. zacyjne  regionalne ośrodki polityki
byt stały wyklucza w świetle art. świadczenia ustala się, dzieląc nienie i pomocy pieniężnej na kon- społecznej. %
Organizacja pomocy
6 pkt 8 ustawy z 12 marca 2004 r. pełne kwoty przez liczbę dni ka- tynuowanie nauki oraz skierowania
o pomocy społecznej (Dz.U. nr 64, lendarzowych tego miesiąca dziecka do całodobowej placówki Zadania pomocy społecznej
PODSTAWA PRAWNA
poz. 593 ze zm.) traktowanie ubie- i mnożąc przez liczbę dni objętych opiekuńczo-wychowawczej. w gminach wykonują jednostki or-
gającej się o pomoc osoby jako bez- świadczeniem. Rodzinny wywiad środowiskowy ganizacyjne  ośrodki pomocy spo-
% Ustawa z 12 marca 2004 r. o po-
domnego. Tym samym wyklucza Zmiana dochodu osoby samotnie przeprowadza pracownik socjalny, łecznej. Ośrodek ten, wykonując za-
mocy społecznej (Dz.U. z 2008 r.
ustalenie właściwości miejscowej or- gospodarującej lub rodziny w okre- również na potrzeby jednostki or- dania własne gminy w zakresie
nr 115, poz. 728).
ganu pomocy społecznej w oparciu sie pobierania świadczenia pienięż- ganizacyjnej pomocy społecznej pomocy społecznej, kieruje się usta-
% Rozporządzenie ministra polityki
o kryterium miejsca ostatniego za- nego nie wpływa na wysokość z terenu innej gminy. leniami wójta (burmistrza, prezy-
społecznej z 19 kwietnia 2005 r.
meldowania osoby na pobyt stały  świadczenia pieniężnego, jeżeli W przypadku ubiegania się denta miasta). Wójt (burmistrz,
w sprawie rodzinnego wywiadu
postanowienie Naczelnego Sądu Ad- kwota zmiany nie przekroczyła 10 o przyznanie świadczenia z pomocy prezydent miasta) udziela kierow-
środowiskowego (Dz.U. z 2005 r.
ministracyjnego w Warszawie z 10 proc. odpowiednio kryterium do- społecznej po raz kolejny, a także, nikowi ośrodka pomocy społecznej
maja 2007 r., I OW 8/07. W przypad- chodowego osoby samotnie gospo- gdy nastąpiła zmiana danych za- upoważnienia do wydawania decy- nr 77, poz. 672).
E K S P E R T W Y J A Ś N I A
Jakie są zasady postępowania z danymi osób korzystających z pomocy społecznej
Czy możliwe jest podanie do wiadomości rodzaju i zakresu przyznanego świadcze- a zwłaszcza te, które wykonuje się w sys- łej choroby, dane o skazaniu  przy roz-
publicznej nazwisk osób korzystających nia. Nie jest więc możliwe wywieszanie temach informatycznych (art. 7 pkt patrywaniu generalnego uprawnienia
z pomocy społecznej oraz rodzaju w miejscu ogólnie dostępnym list osób 2 ustawy o ochronie danych osobowych). do świadczeń z pomocy społecznej, dane
i zakresu przyznanego świadczenia? otrzymujących jakiekolwiek świadczenia Dane szczególnie chronione mogą o skazaniach i orzeczeniach o ukaraniu
czy przekazywanie danych osobowych być przetwarzane jedynie w zakresie będą mogły być przetwarzane w trakcie
Artykuł 100 ust. 1 ustawy z 12 marca osobom i organom nieuprawnionym na niezbędnym do przyznawania i udziela- korzystania przez osobę usamodzielnia-
2004 r. o pomocy społecznej zawiera mocy przepisów prawnych. nia świadczeń z pomocy społecznej. ną ze świadczeń na usamodzielnienie
ogólną zasadę kierowania się w postępo- W związku z zaostrzonym rygorem Artykuł 100 ust. 2 nie zezwala więc na i kontynuowanie nauki w okresie reali-
waniu administracyjnym o świadczenia ochrony danych osobowych szczególnie zbieranie danych w nim wymienionych zacji indywidualnego programu usamo-
z pomocy społecznej dobrem osób korzy- chronionych (art. 27 ustawy z 29 sierpnia w każdym przypadku, lecz tylko wtedy, dzielnienia (na podstawie odpowiedzi
stających z pomocy społecznej i ochroną 1997 r. o ochronie danych osobowych) gdy od uzyskania pewnych informacji na interpelację nr 2923). % KW
ich dóbr osobistych. Pojęcie dobro osobi- art. 100 w ust. 2 ustawy o pomocy spo- ustawa uzależnia przyznanie lub odmo-
se jest szersze od pojęcia dane osobowe łecznej wprowadza możliwość przetwa- wę przyznania świadczenia. Na przykład
PODSTAWA PRAWNA
i mieści w sobie takie wartości, jak zdro- rzania tych danych w zakresie niezbęd- pochodzenie etniczne może okazać się
wie, wolność, cześć, swoboda sumienia, nym do udzielania świadczeń. Przepis niezbędne w przypadku konieczności
% Art. 100 ustawy z 12 marca 2004 r.
nazwisko czy tajemnica korespondencji wymienia te rodzaje danych szczególnie opracowania indywidualnego programu
o pomocy społecznej (Dz.U. z 2008 r.
(art. 23 kodeksu cywilnego). Ustawa za- chronionych, które mogą być przetwarza- integracji, gdyż może ono wpływać na
nr 115, poz. 728).
kazuje pracownikom jednostki organiza- ne. Przetwarzanie danych oznacza jakie- możliwość podjęcia pracy czy adaptacji
% Art. 7 pkt 2 i art. 27 ustawy
cyjnej pomocy społecznej biorącym kolwiek operacje wykonywane na danych osoby w środowisku, dane o stanie zdro-
JOLANTA FEDAK
z 29 sierpnia 1997 r. o ochronie
udział w postępowaniu podawania do osobowych, takie jak zbieranie, utrwala- wia będą niezbędne do przyznania na
minister pracy
danych osobowych (Dz.U. z 2002 r.
wiadomości publicznej nazwisk osób ko- nie, przechowywanie, opracowywanie, przykład zasiłku celowego na leki czy za-
i polityki społecznej
rzystających z pomocy społecznej oraz zmienianie, udostępnianie i usuwanie, siłku okresowego z powodu długotrwa- nr 101, poz. 926 ze zm.).
T Y G O D N I K P R A W A A D M I N I S T R A C Y J N E G O nr 158
finanse publiczne
A8
SYSTEM KONTROLI
BIBLIOTEKA URZ
DNIKA
I SAMORZ
DOWCA
Rola audytora w wykrywaniu oszustw
Planowanie
i zagospodarowanie
przestrzenne. Komentarz
dur, które będą zastosowane przy
Wykrywanie oszustw nie jest głównym zadaniem audytora
PRZESA
ANKI OSZUSTWA próbie zidentyfikowania spraw-
KSI
ŻKA O: za-
wewnętrznego, jego rola w tym procesie jest bardzo ważna.
ców, zakresu oszustwa, zastosowa-
sadach i proble-
Głównym mechanizmem zapobiegającym oszustwom jest kontrola,
% Wprowadzenie w błąd polega na nych metod i przyczyn oszustwa.
mach związa-
a zadaniem audytorów jest badanie i ocena prawidłowości
podjęciu przez sprawcę podstęp- Zadaniem audytora wewnętrzne-
nych z przygoto-
i efektywności systemu kontroli wewnętrznej.
go jest także koordynacja działań
nych zabiegów prowadzących do
wywaniem pla-
osób przeprowadzających docho-
wywołania u pokrzywdzonego
nów zagospoda-
nie stanowiłaby z
ródło zysków dzenie.
ANITA ROGÓZ
mylnego wyobrażenia o rzeczywi-
rowania prze-
jednostki). Po zakończeniu dochodzenia
[e-mail]
stości. Ta postać oszustwa nazy-
strzennego m.in.
w sprawie oszustwa audytorzy we-
wana bywa oszustwem czynnym.
w sytuacjach ko-
Wykrywanie oszustw
Zgodnie z Międzynarodowymi wnętrzni powinni dokonać oceny
nieczności pogo-
% Wyzyskanie błędu zachodzi wte-
Standardami Profesjonalnej Prak- Mimo że wykrywanie oszustw znanych faktów i ustalić, czy kon-
Pod redakcją
dzenia sprzecz-
dy, kiedy pokrzywdzony już ma
tyki Audytu Wewnętrznego, o któ- nie jest głównym zadaniem audyto- trole powinny być wdrożone lub
prof. Zygmunta
nych interesów in-
błędne wyobrażenie o rzeczywi- wzmocnione, aby w przyszłości
rych mowa w komunikacie nr 11 ra wewnętrznego, jego rola w tym
Niewiadomskiego
westorów i miesz-
ministra finansów z 26 czerwca procesie wydaje się być nie do prze- stości, zaś sprawca wyobrażenie
zmniejszyć narażenie na oszustwo,
Wydawnictwo
kańców.
2006 r. w sprawie standardów au- cenienia. Ponieważ głównym me- to wykorzystuje. opracować testy, które pomogą
C.H. Beck
dytu wewnętrznego w jednostkach chanizmem zapobiegającym oszu- ujawnić istnienie podobnych
% Wyzyskanie niezdolności do nale-
KSI
ŻKA DLA:
sektora finansów publicznych stwom jest kontrola, zadaniem au- oszustw w przyszłości.
żytego pojmowania przedsiębra-
przedstawicieli administracji pu-
(Dz.Urz. MF nr 7, poz. 56), audy- dytorów jest badanie i ocena prawi- Wykryciu oszustw sprzyja iden-
nego działania także wymaga
blicznej szczególnie szczebla sa-
tor wewnętrzny powinien mieć od- dłowości i efektywności systemu tyfikacja symptomów wskazują-
podjęcia przez sprawcę aktyw-
morządowego odpowiedzialnych
powiednią wiedzę pozwalającą mu kontroli wewnętrznej. cych na oszustwo, która dawałaby
nych działań. Niezdolność, którą
za planowanie i wprowadzanie
rozpoznać znamiona oszustwa, ale Metodyka pracy oraz wymagania podstawy do rozpoczęcia docho-
sprawca wyzyskuje, może mieć
w życie planów zagospodarowania
nie oczekuje się od niego posiada- wobec audytora wewnętrznego do- dzenia. Symptomy te mogą zostać
charakter trwały lub czasowy, przy
i programów wspierających rozwój
nia wiedzy specjalistycznej wyma- tyczące wykrywania oszustw wska- ujawnione przez mechanizmy kon-
czym nie mają znaczenia przyczy-
ganej od osoby właściwej do wy- zane są w poradnikach praktycz- trolne (ustanowione przez kierow- gospodarczy i inwestycje na tere-
krywania i prowadzenia docho- nych dot. Międzynarodowych Stan- ny tej niezdolności ani sposób,
nictwo), testy przeprowadzone nach gmin czy województw.
dzeń w sprawie oszustw (standard dardów Profesjonalnej Praktyki Au- w jaki sprawca ją wyzyskał. przez audytorów oraz inne z
ródła,
DLACZEGO WARTO J
MIEĆ: usta-
1210.A2). dytu Wewnętrznego, zawierających zarówno wewnątrz, jak i na ze-
% Niekorzystne rozporządzenie
wa o planowaniu i zagospodarowa-
Aby zrealizować ten standard, interpretacje poszczególnych stan- wnątrz jednostki sektora finansów
mieniem to takie, które powodu-
niu przestrzennym tworzy, obok pra-
audytorzy, podczas realizacji zadań dardów. Zgodnie z Poradnikiem publicznych.
je uszczerbek w istniejącym ma-
wa budowlanego, podstawy prawne
audytowych, muszą zwracać uwa- 1210.A2-1: wykrywanie oszustw
jątku pokrzywdzonego lub
procesu inwestycyjnego. Gospodaro-
Skuteczna kontrola
gę na symptomy mogące świadczyć polega na zidentyfikowaniu takich
umniejszenie przyszłych zysków.
wanie przestrzenią jest procesem
o tym, że w badanym obszarze mia- znamion przestępstwa, które mogą Celem audytu wewnętrznego
ły miejsce działania, które mogą stanowić wystarczające podstawy w wykrywaniu oszustw jest udzie- z natury konfliktogennym. Zadaniem
wypełniać znamiona oszustw. do zalecenia przeprowadzenia do- lenie pomocy w wypełnianiu obo- przepisów prawa jest próba godze-
chodzenia. Znamiona te mogą się przeprowadzaniu rozszerzonych wiązków, poprzez dostarczenie
nia czasami sprzecznych interesów
Definicja oszustwa
pojawić w wyniku kontroli ustano- procedur koniecznych do określe- analiz, ocen, zaleceń, porad oraz
przy planowaniu przestrzennym.
Zgodnie z art. 286 par. 1 ko- wionych przez kierownictwo, badań nia, czy oszustwo, na które wska- informacji na temat badanej dzia-
Część nieprecyzyjnych przepisów
deksu karnego oszustwa dopusz- przeprowadzonych przez audyto- zują znamiona, rzeczywiście miało łalności. Celem audytu jest także
ustawy o planowaniu i zagospodaro-
cza się ten, kto w celu osiągnięcia rów wewnętrznych i z innych z
ródeł miejsce. Obejmuje to zbieranie wy- promowanie skutecznej kontroli,
waniu przestrzennym na pewno nie
korzyści majątkowej doprowadza zarówno wewnątrz, jak i na ze- starczających informacji na temat której koszt będzie rozsądny.
ułatwia przygotowania terenów pod
inną osobę do niekorzystnego wnątrz organizacji. konkretnych szczegółów wykryte- Biorąc pod uwagę możliwość
inwestycje. Książka i sposób, w jaki
rozporządzenia własnym lub cu- Aby audyt wewnętrzny spełnił go oszustwa. W przeprowadzeniu wystąpienia oszustwa w działalno-
została w niej zaprezentowana pro-
dzym mieniem za pomocą wpro- swoją funkcję w zakresie wykrywa- dochodzenia w sprawie oszustw ści objętej normalnym tokiem pra-
blematyka zagosopodarowania
wadzenia jej w błąd albo wyzy- nia oszustw, audytor wewnętrzny, zazwyczaj uczestniczą specjalnie cy, audytorzy wewnętrzni mają
przestrzennego, może być bardzo
skania błędu lub niezdolności do przede wszystkim, musi posiadać do tego zatrudnieni specjaliści, obowiązek działania z należytą
przydatna np. w przygotowywaniu
należytego pojmowania przedsię- taką wiedzę na temat oszustwa, prawnicy, pracownicy ochrony i in- starannością zawodową. Audyto-
miejscowego planu zagospodarowa-
branego działania. która będzie wystarczająca do zi- ni specjaliści z jednostki sektora fi- rzy wewnętrzni powinni posiadać
nia przestrzennego. Planowanie i za-
Istota tego przestępstwa polega dentyfikowania znamion wskazu- nansów publicznych i spoza niej. wystarczającą wiedzę pozwalającą
gospodarowanie przestrzenne omó-
więc na posłużeniu się fałszem ja- jących na jego popełnienie. Wiedza W trakcie przeprowadzania do- na rozpoznanie symptomów oszu-
wione zostało w podziale na plano-
ko czynnikiem, który ma doprowa- ta obejmuje cechy charakterystycz- chodzenia obowiązkiem audytora stwa, być wyczuleni na okoliczno-
wanie w gminie, województwie i na
dzić pokrzywdzonego do podjęcia ne oszustwa, metody wykorzysty- wewnętrznego jest dokonanie ści ułatwiające jego popełnienie,
niekorzystnej decyzji majątkowej. wane do popełnienia oszustwa oceny prawdopodobnego pozio- powinni ocenić potrzebę dalszego szczeblu krajowym.
Oszustwo jest przestępstwem, oraz rodzaje oszustw związanych mu i zakresu współudziału dochodzenia oraz powiadomić od-
w którym działania sprawcy skie- z badaną działalnością. w oszustwie pracowników okre- powiednie władze.
Historia polskiej myśli
rowane są na uzyskanie szeroko Audytor wewnętrzny musi mieć ślonej jednostki. Może to mieć za- Audytorzy wewnętrzni powinni
administracyjnej do 1918 r.
pojętej korzyści majątkowej, która także świadomość możliwości po- sadnicze znaczenie dla zapewnie- ograniczać możliwość popełnienia
może polegać zarówno na uzyska- pełnienie oszustwa, np. słabości nia, że przeprowadzający docho- oszustw poprzez badanie i ocenia- KSI
ŻKA O: eta-
niu zysku (zwiększeniu aktywów), kontroli. Jeśli wykryte zostaną zna- dzenie nie zostaną wprowadzeni nie adekwatności oraz skuteczno-
pach rozwoju i or-
jak i na zmniejszeniu pasywów. czące słabości kontroli, dodatkowe w błąd przez osoby, które mogą ści systemu kontroli wewnętrznej,
ganizacji admini-
Dążenie sprawcy może obejmować badania przeprowadzane przez au- być zamieszane w oszustwo. odpowiednio do potencjalnego za-
stracji od czasów
zarówno korzyść dla siebie, jak dytorów wewnętrznych powinny W przypadku gdy dochodzenie grożenia / ryzyka w poszczegól-
Pierwszej Rzecz-
i dla kogoś innego. Aby konkretne obejmować badania ukierunkowa- przeprowadzane jest przez zatrud- nych obszarach działania jednost-
pospolitej do
działanie zakwalifikować jako ne na zidentyfikowanie znamion nionych do tego specjalistów spo- ki sektora finansów publicznych.
okresu zaborów
oszustwo, trzeba wykazać, że oszustwa. Do przykładowych zna- za jednostki, audytor wewnętrzny Dobrze zaprojektowany system
włącznie.
sprawca działał umyślnie. mion oszustwa należą nieautoryzo- powinien dokonać oceny kwalifi- kontroli wewnętrznej nie powinien
Oszustwo może być popełnio- wane transakcje oraz niewyjaśnio- kacji i umiejętności osób, które bę- stwarzać warunków do popełnienia
KSI
ŻKA DLA:
ne przez pracowników jednostki ne sprawy przy wycenie. Audytorzy dą uczestniczyć w prowadzeniu oszustwa. Testy przeprowadzane
studentów pra-
Autor
sektora finansów publicznych na wewnętrzni powinni uznać, że dochodzenia, aby zapewnić, że po- przez audytorów oraz odpowiednie
Tadeusz wa i wszystkich
jej korzyść (np. umyślne, niepra- obecność więcej niż jednego zna- siadają odpowiedni rodzaj i sto- mechanizmy kontrolne ustanowio-
Maciejewski osób, które są
widłowe wykazanie lub wycena mienia oszustwa w określonym pień specjalistycznej wiedzy. Oce- ne przez kierownictwo zwiększają
Wydawnictwo zainteresowane
transakcji, aktywów, zobowiązań, czasie zwiększa prawdopodobień- na powinna obejmować upewnie- prawdopodobieństwo wykrycia ist-
C.H. Beck
historią polskiej
sprzedaż lub cesja fikcyjnych lub stwo wystąpienia oszustwa. nie się co do takich kwestii, jak niejących symptomów oszustwa
administracji.
nieprawidłowo wykazanych akty- Jeżeli w badanym obszarze au- świadectwa zawodowe, koncesje, i ewentualne podjęcie wobec nich
wów). W tym przypadku sprawcy dytor wewnętrzny zidentyfikuje reputacja oraz to, czy nie ma żad- dalszego dochodzenia. % DLACZEGO WARTO J
MIEĆ:
oszustw zazwyczaj uzyskują po- znamiona oszustwa, które mogło nych powiązań z osobami, których
w oparciu o dostępną literaturę
średnią korzyść osobistą. Równie zostać popełnione, musi dokonać dotyczy dochodzenie, lub z pra-
i badania napisana została książ-
% ANITA ROGÓZ
częstym zjawiskiem są oszustwa ich analizy oraz poinformować cownikami, lub kierownictwem.
ka stanowiąca syntezę podręczni-
autorka jest audytorem wewnętrznym
popełniane przez osoby spoza o tym fakcie odpowiednie organy Audytor wewnętrzny powinien
kową historii polskiej myśli admi-
z uprawnieniami CFE, CGAP
jednostki na jej niekorzyść. Ten wewnątrz jednostki sektora finan- brać udział w opracowaniu proce-
nistracyjnej, z podstawami dok-
rodzaj oszustwa ma zazwyczaj na sów publicznych. Dalszy tok postę-
tryny ekonomicznej do 1918
celu przysporzenie bezpośred- powania uzależniony jest od decy-
roku. Całość publikacji jest wzbo-
PODSTAWA PRAWA
nich lub pośrednich korzyści pra- zji kierownictwa. Od tego momen-
gacona kilkoma ciekawymi ele-
cownikowi, osobie z zewnątrz lub tu audytor powinien sprawdzać,
mentami. Jednym z nich jest np.
% Ustawa z 6 czerwca 1997 r. Kodeks karny (Dz.U. nr 88, poz. 553 ze zm.).
innemu podmiotowi (np. celowe czy obowiązki audytu wewnętrz-
biografia przedstawicieli myśli po-
% Komunikat nr 11 ministra finansów z 26 czerwca 2006 r. w sprawie stan-
ukrywanie lub błędne przedsta- nego zostały spełnione.
lityczno-ekonomiczno-administra-
dardów audytu wewnętrznego w jednostkach sektora finansów publicz-
wianie wydarzeń lub danych,
cyjnej, których życiorysy pozosta-
Zasady dochodzenia nych (Dz.Urz. MF nr 7, poz. 56).
przejęcie przez pracownika lub
wały rozproszone w licznych wy-
% Poradnik IIA Interpretacja Standardu 1210.A2 z Międzynarodowych
osobę z zewnątrz potencjalnie zy- Prowadzenie dochodzenia
dawnictwach. % M.K.
skownej transakcji, która normal- w sprawie oszustwa polega na Standardów Profesjonalnej Praktyki Audytu Wewnętrznego.