Makroekonomia II






Makroekonomia II wykładowca - dr Lech S * * *
* * *
1. Wyjaśnij proces kreacji pieniądza
bankowego
Banki komercyjne mogą tworzyć pieniądz bankowy
ponad pozostawione mu sumy wkładów za pomocą kreacji dochodowych -kredytów.
Depozyt pierwotny
depozyt nowych pieniędzy, nowe rezerwy które wpłynęły do
systemu bankowego, to nowe pieniądze które weszły na konto rezerw bankowych.
Tylko np. 20% nowo zdeponowanych pieniędzy
musi pozostać na koncie rezerw w celu pokrycia nowego depozytu. Tak wiec 80%
zdeponowanej kwoty jest teraz wolną rezerwą. Można te pieniądze komuś pożyczyć.
Po przez ten proces pożyczania wolnych rezerw tworzy się pieniądz. Gdy
rozpoczyna się ten proces
gdy nowy depozyt
pierwotny zaistnieje w systemie bankowym
zaczyna się tworzenie pieniądza,
który wędruje z banku do banku. Jednak że rozwój podaży pieniądza jest
ograniczony poprzez wielkość wymaganych rezerw. Im mniejsze są wymagania co do rezerwy, tym więcej bank może pożyczać. Im
więcej utworzonych pieniędzy tym bardziej może się rozwijać podaż pieniądza.
Głównym celem istnienia rezerw jest ograniczanie wielkości rozwoju podaży
pieniądza. Podaż pieniądza w kraju rozwija się automatycznie, ponieważ banki udzielają pożyczek, a te z
kolei są spłacane. By udzielać pożyczek, banki muszą posiadać nadwyżki rezerw.
Skoro banki pożyczają nadwyżki rezerw, tworzą nowe depozyty, które są
pieniędzmi. Skoro nowe depozyty pierwotne wpływają do systemu bankowego, tworzy się nadwyżki rezerw i
pozwala na pomnażający się rozwój narodowej podaży pieniądza. By podaż pieniądza
rozwijała się ludzie i firmy muszą chcieć brać pożyczki z nadwyżek
rezerw.
2. Geneza i funkcje banku centralnego
Banki centralne istnieją w większości
współczesnych krajów. Podstawowym obszarem działalności banków centralnych jest
cena, dostępność pieniądza oraz kredytu. Banki centralne tworzono często jako
instytucje podporządkowane rządom, służące obsłudze budżetu,
finansujące wojny, udzielające kredytów dla
firm handlowych i produkcyjnych, ale też odpowiedzialne za emisję banknotów i
monet. Z drugiej strony w wielu przypadkach przyczyną ich powstania była właśnie
nadmierna emisja pieniądza przez poprzednika. Ale dopiero w ostatnich dziesięcioleciach widać wyraźnie ewolucję banków
centralnych w kierunku umożliwiającym skoncentrowanie się na kontroli podaży
pieniądza, nadzorze zad sektorem finansowym. Bank centralny to bank państwowy,
który spełnia jednocześnie trzy funkcje: banku emisyjnego, banku banków i banku gospodarki narodowej.
Z jednej strony jest regulatorem całego obiegu pieniężnego wewnątrz kraju oraz
równowagi bilansu płatniczego, a z drugiej strony bankiem państwa w zakresie
udzielonych kredytów dla rządu, obsługi długu państwowego oraz kasowej obsługi
budżetu. Obowiązkiem banku centralnego jest dbanie o stabilność waluty
narodowej, także oddziaływanie na gospodarkę narodową aby następował jej stały
rozwój, wzrost dochodu narodowego oraz spadek bezrobocia. Bank
centralny jest bankiem rezerwowym dla banków
operacyjnych. Tworzy on dwa rodzaje pieniądza: a) banknot, jako centralny
pieniądz gotówkowy b) pieniądz żyrowy
centralny pieniądz rezerwowy. Bank
centralny spełnia następujące funkcje: a)reguluje cyrkulacje
emitowanego pieniądza (gotówkowego,
żyrowego) b) reguluje wielkość tworzonego przez banki operacyjne pieniądza
bankowego c) reguluje płynność całego systemu bankowego d) kształtuje potencjał
kredytowy banków operacyjnych poprzez odpowiednie instrumenty pieniężne.
Istotną funkcją banku jest też obsługa, organizacja
i realizacja płatności, realizacja polityki państwa w odniesieniu do kursu
walut, utrzymywanie rezerw międzynarodowych środków pieniężnych.
3. Pieniądz, jego geneza, funkcje, podaż i
popyt na pieniądz transakcyjny.
Pieniądz
jest to środek umożliwiający
wymianę dóbr i usług, a jego funkcje może pełnić cokolwiek, co jest akceptowane
przez strony wymiany. Jest ważnym wyznacznikiem produkcji, bezrobocia i
inflacji. Geneza: a ) wymiana
barterowa (bezpośrednia wymiana dóbr na inne dobra) b) pojawienie się pieniądza
towarowego (różnorodne towary w pewnym okresie historii służyły jako środek
wymiany np. diamenty, srebro, żelazo, miedź, tytoń, bydło itd.) c) pojawienie
się pieniądza papierowego (symboliczny pieniądz, któremu prawo nadaje wartość i
czyni go powszechnie akceptowanym środkiem płatniczym; pieniądz gotówkowy
(banknoty i monety) i pieniądz bezgotówkowy (pieniądz żyrowy lub wkładowy))
d)era pieniądza bankowego- czeków wystawianych na depozyty w bankach
lub innych instytucjach finansowych, np.
przelewy wynagrodzenia pracownika na jego konto osobiste, opłacanie rachunków za
pomocą czeków itp. Funkcje pieniądza: a) miernik wartości innych towarów

pieniądz wykorzystywany jest do ustalenia wartości wymiennej wszystkich innych
towarów b) środka cyrkulacji ułatwiającego wymianę towarów przez rozdzielenie w
czasie i przestrzeni aktu kupna od aktu sprzedaży c) środka tezauryzacji, czyli
gromadzenia skarbu (przechowywanie pieniędzy w sejfowych skrytkach d) środka
płatniczego, umożliwiającego spłatę
zobowiązań dłużnych, które człowiek przyjmuje na siebie z różnych tytułów, np. z
tytułu zwłoki, przekroczenia przepisów w ruch drogowym, umowy itd. e) pieniądza
światowego, tzn ekwiwalentu na rynku światowym. Podaż i popyt na pieniądz
transakcyjny: a) najpowszechniej używaną definicją podaży pieniądza jest
definicja pieniądza transakcyjnego (jest on najważniejszym i najdokładniej
obserwowanym miernikiem pieniądza. Tworzą go składniki faktyczne używane w
transakcjach, do zakupu i sprzedaży rzeczy. Obejmuje on monety i gotówkę poza
kasami banków wraz z rachunkami, na które można wystawiać czeki. Centralne
znaczenie pieniądza transakcyjnego wynika także stąd, że jest to najważniejszy
wskaźnik polityki monetarnej) b) popyt na pieniądz powstaje w związku z potrzebą zawierania
transakcji bieżących oraz chęcią trzymania pieniądza na przyszłość.
Najważniejszy
popyt transakcyjny, powstaje, ponieważ ludzie potrzebują gotówki
lub depozytów na rachunkach bieżących, by płacić rachunki lub kupować dobra. Takie potrzeby transakcyjne zaspokaja
pieniądz transakcyjny, którego ilość jest związana z wartością transakcji lub
nominalnego PNB. Teoria ekonomiczna zakłada, że popyt na pieniądz jest wrażliwy
na poziom stopy procentowej (wysoka stopa procentowa prowadzi do niższego popytu na pieniądz
transakcyjny).
4. Scharakteryzuj teorię monoteistyczną.
Założenia, poglądy ekonomiczne, konsekwencje polityczne.
Założenia: współczesny monetaryzm rozwiną
się dziś w jedną z głównych szkół ekonomicznych. Opiera się on na trzech
głównych założeniach: a) wzrost podaży pieniądza jest podstawowym stałym
czynnikiem kształtującym tempo wzrostu nominalnego PNB b) ceny i płace są
względnie giętkie c) gospodarka prywatna jest stabilna (powyższe założenia
sugerują, że przyczyną zachowań makroekonomicznych jest przede wszystkim nie
konsekwentny wzrost podaży pieniądza). Poglądy ekonomiczne: współczesny
monetaryzm utożsamiany jest z leseferyzmem (pozostawienie komuś zupełnej swobody
działania, nie wtrącanie się, nie przeszkadzanie) oraz polityczną filozofią
przeciwstawiającą się zbyt dużemu rządowi. Ze względu na skłonność do unikania
aktywnego rządu oraz wiarę we właściwą sektorowi prywatnemu stabilność,
monetaryści proponują często stałą stopę wzrostu pieniądza wynoszącą 3-4%
rocznie. Niektórzy monetaryści wierzą, że doprowadzi to szybko i bezboleśnie do
stabilnych cen, a w długim okresie zapewni stabilny wzrost i stałe ceny.
Konsekwencje: w latach 1979-1982
przeprowadzono eksperyment monetarystyczny na pełną skalę. Rezultaty tego
eksperymentu były mieszane. Z technicznego punktu widzenia okazało się, że
kształtowanie wielkości pieniądza jest trudne. Co więcej, stopa procentowa była
nadzwyczaj niestabilna i skakała w górę i w dół o kilka punktów procentowych w
ciągu roku. Program doprowadził do recesji.
W wyniku dużych stóp procentowych nastąpił wzrost bezrobocia z równoczesnym
spadkiem inwestycji i innych wrażliwych na stopę procentową elementów łącznego
popytu. Pozytywną stroną monetarystycznego eksperymentu był sukces w opanowaniu wzrostu inflacji (nastąpił jej spadek).
Eksperyment ten dowodzi, że monetaryści mają rację, wskazując na monetaryzm jako
skuteczną broń makroekonomiczną. Mylą się jednak myśląc, że monetarystyczne
lekarstwo na inflację działa szybko na bezrobocie czy też, że tylko pieniądz ma
znaczenie. Po doświadczeniach w/w eksperymentu wielu ekonomistów podchodzi
bardziej sceptycznie do możliwości praktycznego wykorzystania zasad monetaryzmu.
Dziś wielu ekonomistów proponuje raczej, aby rząd formułował cele w
zakresie wzrostu PNB.
5. Równanie Fishera i jego interpretacja.
Efekt Fishera- zasada ekonomiczna, która mówi,
że nominalna (rynkowa) stopa procentowa jest równa realnej stopie procentowej
(opartej o rzeczywistą produktywność kapitału) powiększony o stopę przewidywanej
inflacji. Np. wzrost popytu na fundusze pożyczkowe pojawia się w chwili, gdy ich
podaż jest niewielka, ponieważ pożyczkodawcy nie są skłonni do udzielania
pożyczek przy panujących niskich stopach procentowych. Szybszy wzrost podaży
pieniądza i wyższa stopa inflacji łącznie
powinny wypychać stopy procentowe na poziom o wiele niższy od tego, który miał
miejsce zanim nastąpił przyśpieszony wzrost. Wzrost nominalny wielkości stóp
procentowych w okresie inflacji nazywa się efektem Fishera. Zgodnie zatem z efektem Fishera, nominalna stopa procentowa
obejmuje realną procentową, która odzwierciedla realną stopę zwrotu od kapitału
i oczekiwaną stopę inflacji (ani pożyczkodawcy, ani pożyczkobiorcy nie mogą znać
dokładnie poziomu inflacji w następnym roku). Nominalna stopa procentowa
= realna stopa procentowa + oczekiwana stopa inflacji.
M.*V=P.*Y lub M.=P.*Y/V
ilościowa teoria
pieniądza. Teoria ta twierdzi, że w długim okresie ilość pieniądza M. Prowadzi
do wzrostu przeciętnego poziomu cen P. zmiany realnego dochodu narodowego Y nie
dokonują się pod wpływem wzrostu podaży pieniądza lecz są rezultatem działań
innych czynników wpływających na wzrost DN. Postać modyfikowana; Md= k* P.*Y k -
współczynnik części dochodów utrzymywanych w formie pieniężnej. Md
popyt na pieniądz ze strony podmiotów gospodarczych.

6. Podstawowe narzędzia polityki
monetarnej.
Polityka monetarna przesądza w dużej mierze o
alokacji kapitałów i efektywności ich wykorzystania. Celem polityki monetarnej
jest zapewnienie niezbędnej podaży pieniądza dla sfinansowania realnych procesów
gospodarczych oraz przeciwdziałanie procesom inflacyjnym. Cele te realizują
banki za pomocą emisji pieniądza, ustalania stopy oprocentowania kredytów oraz
określania kursów walutowych. Polityka monetarna ma zapewnić wzrost gospodarczy, ograniczać bezrobocie i
poprawiać warunki życia obywateli. Obecnie w krajach Środkowej i Wschodniej
Europy dotychczasowa polityka monetarna jest pasywna i zgodnie z obowiązującą
doktryną monetarystyczną banki w zasadzie nie podejmują na szerszą skalę działań zmierzających do
ożywienia gospodarki i zmniejszenia bezrobocia. W efekcie stale zwiększa się
liczba przedsiębiorstw, które utraciły zdolność kredytową, powiększa się
zadłużenie przedsiębiorstw wobec banków, wzrastają zatory płatnicze, ograniczające płynność finansową
przedsiębiorstw, a nade wszystko zmniejszają się nakłady inwestycyjne, co
zwiększa dekapitalizację majątku przedsiębiorstw. Prorozwojowa polityka
monetarna wymaga zwiększenia podaży pieniądza dla gospodarki co najmniej do poziomu wzrostu produktu krajowego
brutto. Nie muszą powodować inflacji też dodatkowe kredyty na inwestycje
modernizacyjne. Można przecież w ciągu 2-3 m-cy wprowadzić w przedsiębiorstwie
nowoczesną technologię, nowe maszyny i urządzenia i w efekcie poprawić jakość produkcji, znacznie zwiększyć
jej ilość i eksport. Poniesione na ten cel kredyty bankowe mogą się z nadwyżką zwrócić w ciągu kilku
miesięcy, co nie będzie powodowało wzrostu inflacji, ale przeciwnie, będzie ją
ograniczało.
7. Inflacja, przyczyny, skutki i metody zapobiegania.
Inflacja- stały wzrost przeciętnego poziomu cen
rynkowych na towary i usługi nabywane przez ludność. Rodzaje inflacji: a)
inflacja ciągniona przez popyt
w okresach wojen, kiedy olbrzymie wydatki
państwa na zbrojenia i wysoki stopień wykorzystania zdolności produkcyjnych
powodują szybki wzrost cen b) inflacja kosztowa- odpowiedzialność za wzrost cen
ponoszą bądź związki zawodowe które wymuszają wzrost płac nominalnych, wzrost
kosztów wytwarzania, bądź monopole, które
zwiększają swe zyski przez podnoszenie cen wytworzonych towarów c) inflacja
umiarkowana
niegroźna do 10% d) inflacja globalna- trzy cyfrowa do 200% (nie
opłaca się oszczędzać) e) hiperinflacja- zwiększa się w miliardowy sposób.
Przyczyny inflacji: a) rosnąca produkcja- w
miarę zbliżania się do granicy produkcyjności napotyka się na różne bariery, w
miarę ożywienia wzrostu produkcji przedsiębiorcy zatrudniają pracowników mniej
kwalifikowanych, stosują wyższe stawki za dodatkową pracę, co prowadzi
do zwiększenia kosztów wytwarzania a w
rezultacie do wzrostu cen b) przyczyny zewnętrzne- w stosunku do warunków
gospodarki krajowej lub mogą być rezultatem wzrostu cen surowców na rynku
światowym c) przyczyny polityczne wysoki stopień niestabilności
politycznej będzie generował większe
deficyty budżetowe ze względu na krótkie horyzonty czasowe przyjmowane przez
polityków d) bilans płatniczy kraju i jej wpływ na dewaluacje. To powoduje
podrożenie wszystkich towarów importowanych i tym samym wzrost inflacji.
Skutki inflacji: zamieszanie w
kalkulacji kosztów produkcji, zniechęca do podejmowania ryzykownych decyzji,
wzrost stopy oprocentowania wkładów terminowych, wzrost oprocentowania kredytów
na działalność inwestycyjną, osłabia zwiększenie się eksportu, zamieszanie na
rynku papierów wartościowych, obniżenie realnych dochodów ludności.
Sposoby hamowania inflacji: hipoteka
monetarystyczna
walka z inflacją sprowadza się do umiejętności regulacji podaży
pieniądza w wyrażeniu realnym. Realna podaż pieniądza M:P=Y:V przeciętny poziom
cen w kraju. Według teorii neoklasycznej inflację można hamować przez hamowanie
wzrost płac pieniężnych, ograniczenia nominalnego deficytu budżetowego
odpowiednią regulacją dopływu pieniądza do obiegu za pośrednictwem banku
centralnego.
8. Sposoby ograniczania inflacji.
Inflacja- stały wzrost przeciętnego poziomu cen
rynkowych na towary i usługi nabywane przez ludność. Sposoby hamowania
inflacji: hipoteka monetarystyczna
walka z
inflacją sprowadza się do umiejętności regulacji podaży pieniądza w wyrażeniu
realnym. Realna podaż pieniądza M:P=Y:V przeciętny poziom cen w kraju. Według
teorii neoklasycznej inflację można hamować przez hamowanie wzrost płac
pieniężnych, ograniczenia nominalnego deficytu budżetowego odpowiednią regulacją
dopływu pieniądza do obiegu za pośrednictwem
banku centralnego. Ograniczenie wydatków rządowych lub zwiększeniu podatków
dochodowych, co prowadzi do ograniczenia wydatków konsumpcyjnych. Ograniczeniu
inflacji służy program zwiększania podaży niektórych kluczowych produktów konsumpcyjnych. Ograniczaniu inflacji może
służyć ułatwienie przesuwania zasobów siły roboczej. Nadmierna stopa wzrostu
zasobów pieniądza wywołuje inflację wówczas, gdy przekracza stopę wzrostu
realnej produkcji. Dlatego przeciwdziałanie inflacji opiera się o utrzymanie stałej stopy wzrostu zasobów
pieniądza i jego kontrolowanie. Kontrola i regulowanie zasobów pieniądza jest
dopuszczalną przez monetarystów formą interwencji państwa.
9. Budżet państwa, deficyt budżetowy, dług
publiczny. Mierniki długu publicznego.
Budżet jest systematycznym zestawieniem
zaplanowanych dochodów i wydatków państwa (albo lokalnego organu władzy) na
przewidziany planem budżetowym okres, zwykle jeden rok. Jego saldo może być
dodatnie lub ujemne. Budżet państwa jest opracowywany przez powołaną do tego
agencję rządową (ministerstwo finansów, skarb państwa albo ministerstwo
gospodarki) oraz uchwalany przez parlament w postaci tzw. ustawy budżetowej.
Budżet państwa, jako jego podstawowy plan finansowy, odzwierciedla
założenia i cele polityki gospodarczej
państwa w danym okresie oraz jest głównym narzędziem ich realizacji. Źródłem
dochodów budżetowych są: wszelkiego rodzaju podatki, opłaty skarbowe, cła,
odsetki i dywidendy od kapitału państwowego zainwestowanego w
przedsiębiorstwach, zysk z operacji banku
centralnego (po potrąceniu tej części, którą zatrzymuje bank dla własnych
potrzeb), dochody ze sprzedaży lub najmu składników majątkowych państwa i
dochody uzyskiwane przez tzw. jednostki budżetowe. W budżecie państwa
występuje deficyt (nadwyżka), gdy
wydatki są większe (mniejsze) niż wpływy z podatków. Wzrost podatków państwa
zwiększa deficyt. Podwyżka stopy opodatkowania obniża deficyt. Deficyt budżetu
jest równy całkowitym wydatkom państwa minus całkowite wpływy z podatków albo
inaczej: zakupom dóbr i usług przez państwo minus podatki netto. Przy niskim
poziomie dochodu budżet wykazuje deficyt; przy wysokim dochodzie budżet ma
nadwyżkę. Dług publiczny to zakumulowane pożyczki państw, które są
finansowane obligacjami. Dług publiczny wzrasta w wyniku deficytu budżetowego.
Ponieważ dług ten w większości zaciąga się u obywateli własnego kraju. Dług
publiczny może być ciężarem dla gospodarki, jeżeli rząd nie chce lub nie może
podnieść podatków, aby sfinansować wypłatę rosnących odsetek od coraz większego długu publicznego. W
działalności gospodarczej długi wynikają z następujących wierzytelności: a)
niezapłacone wynagrodzenia za wykonaną pracę(umowa o prace, dzieło), b)
niezapłacone zobowiązania za wykonane roboty i usługi (Umowa o roboty budowlane, przewozu, spedycji), c) niezapłacone
zobowiązania za używanie rzeczy (umowa pożyczki, kredyt) , d) niezapłacone
zobowiązania wobec skarbu państwa (podatki i inne opłaty skarbowe), e)
niezapłacone zobowiązania wynikające z aktów administracyjnych (opłaty i podatki terenowe), f) dług
hipoteczny.
10. Na czym polega efekt wypychania
inwestycji przez wydatki państwa.
Mechanizm wypychania. Załóżmy, że kredytujemy
wydatki państwowe w celu pobudzenia PNB, załóżmy także, że rząd rozpoczął
program budowy dróg, zwiększając wydatki rządowe na dobra i usługi. W wyniku
działania mnożnika PNB wzrośnie dwa, trzy razy szybciej niż G. Ponieważ PNB jest
większy, popyt transakcyjny na pieniądz rośnie (reakcja rynku pieniężnego). W
rezultacie przy danej podaży pieniądza stopa procentowa rośnie. Ale rosnąca
stopa procentowa zdławi niektóre inwestycje. Takie zjawisko nosi nazwę
�wypychania" inwestycji. Gdy rynek pieniężny, stopa procentowa, inwestycje
reagują pośrednio na wzrost wydatków rządowych, środki polityki fiskalnej redukują (lub wypychają)
inwestycje.
11. Jakie są przyczyny i skutki dewaluacji
kursu walut.
Dewaluacją (rewaluacją) nazywamy obniżenie
(podwyższenie) kursu walutowego, do którego obrony zobowiązał się rząd.
Dewaluacja prowadzi do wzrostu wolumenu eksportu netto, to początkowa reakcja
gospodarki może następować dość wolno. W krótkim okresie bowiem w trakcie
realizacji pozostaje wiele zawartych wcześniej kontraktów, w których obowiązuje
stary kurs walutowy. Ponadto, nabywcy potrzebują czasu, przystosować się do nowych cen. Podobnie stworzenie
dodatkowych zdolności wytwórczych w gałęziach eksportujących bądź produkujących
wyroby zastępujące dobra dotychczas importowane jest procesem czasochłonnym. Po
drugie, co wynika min. Z punktu pierwszego, dewaluacja może nie wpłynąć od razu na poprawę bilansu
obrotów bieżących. Rachunek bieżący bilansu płatniczego odzwierciedla różnicę
wartości eksportu i importu. Dewaluacja może prowadzić tylko do przejściowej
poprawy konkurencyjności kraju, w porównaniu z hipotetyczną pozycją konkurencyjną jaką miałaby gospodarka
bez przeprowadzenia dewaluacji. Dewaluacja ma na celu zlikwidowanie
przeszacowania waluty krajowej w jej realizacji do innych walut, przeto także
jej wpływ na biznes polega przede wszystkim na likwidacji pewnych następstw, jakie niesie ze sobą to
przeszacowanie. Dewaluacji towarzyszy twarda polityka fiskalna, zmierzająca do
ograniczenia absorpcji krajowej oraz stworzenie warunków, w których gospodarka
byłaby w stanie zaspokoić zwiększony popyt na eksport netto i nie wywołałoby to bezpośredniego nacisku na
wzrost cen. Jeśli w gospodarce nie występują żadne zmiany o charakterze realnym
to końcowym skutkiem dewaluacji będzie jedynie wzrost wszystkich nominalnych
płac i cen, proporcjonalny do podwyżki cen dóbr importowanych, a wszystkie zmienne realne pozostaną
na dotychczasowym poziomie. W ostatecznym rozrachunku dewaluacja nie przyniesie
więc żadnego efektu. Dewaluacja może stanowić najprostszy sposób szybkiej
poprawy konkurencyjności naszych towarów. Może ona być dogodnym instrumentem
polityki gospodarczej, zwłaszcza w przypadku, gdy alternatywą jest wzrost
konkurencyjności osiągnięty w wyniku recesji gospodarczej i długotrwałego
procesu stopniowego obniżania płac i cen.
12. Wyjaśnij mechanizm wymienności na
podstawie krzywej Philipsa.
Krzywa Philipsa dowodzi, że wyższej stopie
inflacji towarzyszy niższa stopa bezrobocia i odwrotnie. Sugeruje to, że możemy
wybrać niższe bezrobocie za cenę wyższej inflacji lub odwrotnie. Krzywa Philipsa
obrazuje tempo inflacji, które byłoby wynikiem wyboru: wyższy popyt globalny
wywiera presję na wzrost płac i cen i prowadzi do wyższej inflacji, dając w
zamian niższe bezrobocie. Krzywa ta przedstawia zestaw dostępnych wariantów wyboru. Rządy miały decydować, jaką
inflację akceptują w zamian za niższe bezrobocie. Wybierały określony punkt na
krzywej Philipsa, a następnie ustalały zestaw środków (rodzaj) polityki
fiskalnej i pieniężnej aby osiągnąć odpowiedni poziom popytu globalnego, a także odpowiedni poziom
bezrobocia.
Pierwotnie krzywa Philipsa ilustrowała odwrotną
zależność pomiędzy inflacją a bezrobociem. Dziś wiadomo, że krótkookresowa
krzywa Philipsa ilustruje jedynie przejściową zależność tych zmiennych,
pokazując, w jaki sposób bezrobocie i inflacja dostosowują się do gwałtownych
zmian poziomu popytu globalnego. Wstrząsy podażowe prowadzą do wyższej inflacji,
oraz do wyższego bezrobocia w sytuacji, gdy proces dostosowania się płaci cen
jest powolny. Długookresowa krzywa Philipsa
przebiega pionowo. Jeżeli ludzie są w stanie w pełni dostosować się do inflacji,
to nie wywiera ona żadnego wpływu na zmienne realne. Gospodarka powraca do swej
naturalnej stopy bezrobocia, niezależnie od stopy inflacji. Wysokość,
na której przebiega krótkookresowa krzywa Philipsa
zależy przede wszystkim od tempa wzrostu ilości pieniądza oraz oczekiwań
inflacyjnych. Jeżeli chcemy przesunąć krzywą Philipsa w dół, musimy przekonać
ludzi, że inflacja obniży się w przyszłości.
13. Co oznacza ujemny bilans płatniczy
i w jaki sposób jest on sprowadzany do wartości zerowej.
Bilans płatniczy- to zestawienie krajowych
transakcji z innymi krajami i międzynarodowymi bieżące rachunki oraz kapitałowy
rachunek. Głównymi pozycjami, które one obejmują są: import i eksport towarów i
usług, zagraniczne bezpośrednie inwestycje międzypaństwowe, rządowe pożyczki.
Zawiera płatności otrzymane lub poniesione faktycznie. Przyjmując, że Polska to
kraj ojczysty, a USA symbolizuje zagranicę, wszystkie transakcje z zagranicy powodujące napływ złotego do Polski
zapisujemy po stronie �Ma" (jako kredyt) w bilansie płatniczym polski. Odpływ
złotego z kraju jest wykazywany po stronie �Winien" (jako debet) i zapisywany ze
znakiem minus. Bilans wykazuje deficyt gdy mamy do czynienia z odpływem pieniędzy. Uwzględnione są tu
transakcje poszczególnych osób, które eksportują i importują, kupują i sprzedają
zagraniczne aktywa a także takie operacje rządowe jak pomoc dla zagranicy,
wydatki wojskowe itd. Deficyt bilansu płatniczego prowadzi (w warunkach stałego kursu) do identycznego
zmniejszenia krajowej podaży pieniądza. Nadwyżka bilansu płatniczego zwiększa
krajową podaż pieniądza o taką sama wartość. W warunkach stałego kursu
walutowego i doskonałej międzynarodowej mobilności kapitału skuteczność polityki pieniężnej jest minimalna.
Krajowa stopa procentowa jest silnie związana ze stopami procentowymi za
granicą. Każdy wzrost krajowej podaży pieniądza powoduje deficyt bilansu
płatniczego w takiej samej skali, do momentu aż podaż pieniądza ponownie dopasuje się do rozmiarów popytu,
przy danym poziomie stopy procentowej na świecie.
14. Scharakteryzuj teorię podziału
Clarka.
W 1903r. J.B.Say stwierdził, iż produkcyjna jest
każda praca. Tym samym �odmaterializwał" on pojęcie pracy produkcyjnej, nadając
pojęciom: produkcja i produkt znacznie szerszy zakres. Efektem każdej dziedziny
biznesu są dobra gospodarcze (ekonomiczne). Są one dzielone następująco: a)
dobra nominalne (pieniądze, pożyczki, udziały) b) dobra realne (materialne,
niematerialne, (usługi, świadczenia, prawa - (patenty, koncesje i in.))). Usługi
są więc dobrami. A ściślej są one niematerialnymi dobrami realnymi. Łatwo jednak
zauważyć, że nie wszystkie dobra niematerialne są usługami. Można spotkać trzy
grupy poglądów na istotę usług: a) definicje
enumeratywne
mają wyłącznie praktyczny charakter i polegają na wyliczaniu
działów (gałęzi, branż) i rodzajów działalności, zaliczanych do sfery usług.
Trójsektorowy podział gospodarki wg. A. Fishera, C. Clarka, i J.
Fourastie uwzględnia jeszcze sferę rolnictwa
oraz sferę przemysłu i budownictwa. Handel, transport, transport, hotele,
restauracje, szkoły, szpitale, gosp. komunalna, opieka społeczna
to
najczęściej wybierane rodzaje usług.
15. Scharakteryzuj ogólne poglądy występujące
w literaturze ekonomicznej na temat zróżnicowania dochodów, majątku oraz tzw.
wyzysku.
Dochód, to suma pieniędzy zarobiona lub uzyskana
w pewnym okresie (zazwyczaj w ciągu 1 roku). Majątek, to wartość netto
pieniężnych i rzeczowych zasobów gospodarstwa domowego w danym momencie. Majątek
jest zasobem pieniędzy, dochód natomiast jest ich strumieniem. Dochody i poziom
życia są bardzo zróżnicowane, wpływają na to: zróżnicowanie majątkowe,
zróżnicowanie dochodów z pracy, zróżnicowanie dochodów z własności. Zróżnicowanie dochodów w Polsce przed 90r. było
niewielkie, niewielkie jest także w Korei, Chinach, Kubie i innych krajach
socjalistycznych. Uzasadnieniem nierówności są względy natury ekonomicznej
(motywacja pracy). W krajach nisko rozwiniętych, zróżnicowanie dochodowe jest bardzo duże, a w krajach bogatych
zróżnicowanie jest mniejsze. Metody badania zróżnicowania dochodów: a) krzywa
koncentracji, b) analiza kwintylowa. Ad a) krzywa koncentracji Loremza to typowe
narzędzie do analizy nierówności dochodów.Ad
b) analiza kwintylowa
polega na podziale zbioru na 5 równych części (rosnąco).
Źródła nierówności: a) poziom uzdolnień, b) kwalifikacje, c) popyt na wykonywaną
pracę, d)rekompensata za umiejętność pracy, f) inicjatywność i kreatywność
jednostki. Jedną z głównych przyczyn
występowania różnic jest poziom majątku (ludzie bogaci) mają dochody zwykle
przekraczające średnią (startują z dochodem), biedni w momencie startu są
upośledzeni. Rozkład majątku jest znacznie nierównomierny niż rozkład dochodów.
Na zróżnicowanie dochodów wpływa także
rodzaj wykonywanej pracy (a co się z tym wiąże wykształcenie). Najmniejsze
dochody mają osoby niewykwalifikowane, upośledzone pod jakimś względem,
przedstawiciele mniejszości, młodzież, imigranci. Natomiast największe
dochody mają: lekarze, dentyści. Dochody
rosną wraz z wiekiem ale u osób, mających wysokie kwalifikacje lub w biznesie.
Długość wykonywanej pracy, kompensacje wyrównawcze.
16. Funkcja produkcji. Podaj postać funkcji
Cobb
Douglasa.
Wpływ kwalifikacji na wyniki produkcyjne
przedstawiany jest najczęściej za pomocą wieloczynnikowych modeli wzrostu
gospodarczego a zwłaszcza tzw. funkcji produkcji Cobba-Douglasa. W modelu
przyjęto założenie, że tempo wzrostu dochodu narodowego zależy do tempa wzrostu
zatrudnienia pomnożonego przez udział płac w dochodzie narodowym, oraz od tempa
wzrostu kapitału pomnożonego przez udział zysków w tymże dochodzie. Istotą tego
modelu było przyjęcie założenia, że produkcyjność krańcowa pracy i kapitału w
długim okresie jest stała. Najnowsze badania wykazały, że istnieją
rozbieżności pomiędzy założeniami tego
modelu a faktycznym przyrostem dochodu narodowego. Różnice te przypisuje się
działaniu zmian w jakości pracy lub kapitału i zmian w rodzajach ostępu
technicznego. W konsekwencji podważano więc tezę o sumowaniu się współczynników
krańcowej produkcyjności pracy i udziału prac w dochodzie narodowym.
Modyfikowana funkcja produkcji Cobba-Douglasa zakłada podział zatrudnienia na
czynniki ilości i jakości pracy;Wśród tych elementów znajdują się tez
kwalifikacje zatrudnionych pracowników,
mierzone poziomem wykształcenia lub innymi wagami.
17. Podaż pracy, krzywa podaży
pracy.
Zarejestrowana siła robocza (podaż pracy) to
liczba osób, które zarejestrowały się jako chętne do podjęcia pracy. Jest ona
sumą liczby zatrudnionych i liczby zarejestrowanych bezrobotnych, tj. osób
zarejestrowanych jako poszukujące pracy.
Wznosząca się krzywa LF oznacza, że liczba osób
zasilających siły roboczej (podaż pracy) rośnie wraz ze wzrostem płacy realnej.
Podjęcie pracy wiąże się z pewnymi kosztami: koszt dojazdu do pracy, koszt czasu
poświęcone go na poszukiwanie pracy. Wzrost płacy realnej skłania większą liczbę
ludzi do poszukiwania pracy. Krzywa AJ wskazuje, że wzrost płacy realnej
zwiększa liczbę osób skłonnych podjąć prace. Wynika to częściowo ze wzrostu liczby osób poszukujących pracy, na rysunku
widać jednak, że w miarę wzrostu pracy realnej krzywa AJ zbliża się do krzywej
podaży pracy LF. Przy danym poziomie zasiłku dla bezrobotnych udział osób
skłonnych podjąć pracę jest tym większy, im wyższa jest płaca realna w stosunku do zasiłku. Poziomy
odcinek który przedstawia odległość między krzywą skłonności do podjęcia pracy
AJ i krzywą podaży pracy LF obrazuje liczbę bezrobotnych, co prawda
zarejestrowanych jako poszukujący pracy, lecz nie chcących jej podjąć przy danej
płacy realnej. Przy innych czynnikach nie zmienionych wzrost liczby ludności w
wieku produkcyjnym powoduje przesunięcie obydwu krzywych LF i AJ w prawo. Przy
dowolnej płacy realnej zwiększa się zasób siły roboczej oraz liczba
osób skłonnych do podjęcia pracy.
Podwyższenie realnej wartości zasiłku dla bezrobotnych prowadzi do przesunięcia
krzywej AJ w lewo, ponieważ poszukujący pracy będą dłużej przebierali w
ofertach. W wielkiej Brytanii ludzie osiągający dochody poniżej
społecznego minimum są uprawnieni do
dodatkowego zasiłku pozwalającego osiągnąć to minimum. Zwiększenie tego
dodatkowego zasiłku oznacza przesunięcie w lewo krzywych LF i AJ. Praca staje
się mniej atrakcyjna w porównaniu z pozostaniem bez pracy i w odpowiednio
mniejszym stopniu będzie wzrastał zasób siły
roboczej oraz liczba osób skłonnych podjąć pracę.
18. Miejsce i rola związków zawodowych na
rynku pracy.
Działalność związków zawodowych
Związki zawodowe starają się wpłynąć na
zmniejszenie podaży pracy (np. przez skrócenie czasu pracy, dyskryminując
konkurencję zagraniczną), związki zawodowe starają się wpłynąć na wysokość płac
np. układy zbiorcze już wpływają na tworzone przepisy, tworzą presję na rząd,
aby prowadzić politykę zwiększenia miejsc pracy.
Rola związków zawodowych
Powodują zwiększenie płac, czyli przyczyniają
się do bezrobocia ale z drugiej strony przyczyniają się do zwiększenia popytu na
prace powodując utrzymanie wysokiego popytu na konsumpcję, a co za tym idzie,
napędzały koniunkturę, przyczyniały się do postępu technicznego
technologie
oszczędzające pracę. W każdej gałęzi przemysłu ponad 20% osób zatrudnionych jest
na podstawie umów związkowych, gdy nie będziemy chcieli wstąpić do związku lub
zgodzić się na związkowe warunki zatrudnienia możemy na zawsze pożegnać się z pracą w górnictwie, budownictwie.
Najważniejszym celem działania związków zawodowych jest podnoszenie poziomu płac
i pozostałych świadczeń oraz polepszenie warunków pracy. Jedynymi skutecznymi
narzędziami wymuszania na dyrekcji przedsiębiorstw jest próba strajku, związki zawodowe jednak
korzystają z prawa do strajku. Związki zawodowe mogą wpływać na wysokość płac w
sposób: a) ograniczać podaż pracy b) negocjować wprowadzenie płac standardowych,
c) działając w kierunku podniesienia wydajności i popytu na pracę d) przedstawiając się
monopolistycznej sile pracowników. Wydaje się, że działalność związków
zawodowych przyczyniła się do wzrostu płac pracowników zrzeszonych. Związki
uważają, iż mogą przyczyniać się do wzrostu płac swoich członków, ale nie wpływają na wzrost płac realnych w całej
gospodarce. Ich działalność może prowadzić do powstania bezrobocia wśród tych
członków związku, którzy wolą czekać na powtórne zatrudnienie w poprzednim
miejscu pacy na dotychczasowych korzystnych warunkach niż przyjąć gorzej płatną
pracę gdzie indziej. Z kolei w gospodarce w której ceny są stosunkowo sztywne
zbyt wysokie płace realne mogą doprowadzić do klasycznego bezrobocia.

19. Co to jest teoria kosztów komparatywnych
i jakie wnioski z niej wynikają.
Towary, które przy aktualnym kursie są tańsze
niż za granicą, stają się przedmiotem eksportu, natomiast importowane są towary,
które w kraju produkowane są po wyższych kosztach niż w innych krajach.
Dostosowanie cen do układu cen w świecie zewnętrznym sprawia, że uruchomione
zostają bodźce rynkowe do ograniczania produkcji tych towarów, których
wytwarzanie jest mniej efektywne niż za granicą. Z drugiej strony te towary, w
których wytwarzaniu dany kraj ma realną wyższość, są teraz produkowane w wyższej
ilości, co umożliwia osiągnięcie dodatkowych korzyści i stanowi podnietę do
szybszego wdrażania postępu technicznego. Po wymianie odpowiedniej części
produktu krajowego, wytworzonego na towary zagraniczne, produkt do podziału jest
znacząco wyższy niż osiągalny przy
strukturze produkcji charakterystycznej dla gospodarki zamkniętej. Taki stan
rzeczy jest niczym innym, jak praktyczną realizacją zasady kosztów
komparatywnych (zwanej też zasadą komparatywnych korzyści), która wyjaśnia
naturę korzyści czerpanych z handlu
międzynarodowego przez uczestniczące w nim kraje. Równocześnie ukazuje kierunek
przesunięć strukturalnych, które umożliwiają pełne czerpanie tych korzyści.
Wymienialność pieniądza (i brak przeszkód stawianych przez politykę handlową)
jest istotnym warunkiem realizacji tej
zasady, będącej podstawą racjonalnego, międzynarodowego podziału pracy. Jej
praktyczne spełnienie w możliwie szerokim zakresie jest
jak to wyjaśnia teoria
handlu międzynarodowego
receptą na maksymalnie efektywne wykorzystanie
zasobów produkcyjnych świata, możliwe jest w
danej chwili. Główny argument za wymienialnością pieniądza jest w gruncie rzeczy
taki sam, jak argument na rzecz możliwie swobodnego handlu.
20. Co to jest bilans płatniczy i z jakich
podstawowych pozycji się on składa?
Międzynarodowy bilans płatniczy
sumaryczne
zestawienie wszystkich międzynarodowych transakcji ekonomicznych i finansowych
między danym krajem np. USA a resztą świata w ciągu pewnego okresu czasu, zwykle
roku. W transakcjach tych biorą udział osoby prywatne, przedsiębiorstwa oraz
rządy. Głównymi elementami bilansu, w warunkach systemu elastycznych (płynnych)
kursów walutowych, a więc takiego, w którym podaż i popyt dewiz kształtują
przedmioty prywatne, są bilans obrotów bieżących oraz bilans
kapitałowy. Ten pierwszy obejmuje towary,
usługi oraz darowizny, natomiast drugi
aktywa finansowe. Natomiast w warunkach
systemu kierowanych płynnych kursów walutowych lub stałych kursów walutowych
(jedno i drugie oznacz interwencję państwa na rynku dewizowym), bilans płatniczy musi zawierać jeszcze jeden ważny
element, a mianowicie bilans oficjalnych transakcji rezerwami walutowymi, które
mogą być użyte, jeżeli łączne saldo bilansu obrotów bieżących i kapitałowych nie
jest zrównoważone. Chodzi tutaj o transakcje dokonywane przez oficjalne instytucje monetarne.
Przedmiotem transakcji są rezerwy złota, waluty rezerwowe oraz Specjalne Prawa
Ciągnienia Międzynarodowego Funduszu Walutowego, który jest w skali
międzynarodowej tym, czym System Rezerwy Federalnej w USA. Do transakcji międzynarodowych zalicza się: eksport i
import towarów oraz usług, darowizny płatności z tytułu odsetek i dywidend,
podróży zagranicznych, a także przepływu kapitału przez granice narodowe. W
ostatnim przypadku chodzi o zakupy aktywów finansowych takich jak: akcje i obligacje, ziemie, budynki,
maszyny. Transakcje, które generują popyt na rynku dewizowym na walutę danego
kraju (transakcje eksportowe) są określane jako pozycje kredytowe (+) lub
przychodowe a także jako wpływy do bilansu płatniczego. Natomiast transakcje, które tworzą podaż danej waluty
na rynku dewizowym (transakcje importowe) są określane jako pozycje debetowe (-)
lub rozchodowe. Cały bilans płatniczy musi być zrównoważony, jednakże jego
główne elementy mogą znajdować się w nierównowadze. Np. deficyt bilansu obrotów bieżących może być
wyrównany nadwyżką w bilansie obrotów kapitałowych. To, że bilans płatniczy nie
jest zrównoważony, wcale nie oznacza braku sytuacji nierównowagi.
21. Protekcjonizm handlowy i jego
narzędzia.
Na kształtowanie się światowego systemu handlu
wpływ wywierały i nadal go mają- dwie podstawowe doktryny handlu: teoria wolnego
handlu i teoria protekcjonizmu. W polityce gospodarczej państw uprzemysłowionych
bardzo ważną rolę pełni polityka handlowa, zwłaszcza w stosunkach z zagranicą. W ostatnim okresie nasila się w
handlu zagranicznym protekcjonizm pozwalający na ochronę własnego rynku
wewnętrznego przed importem towarów, nawet w przypadkach, gdy ich cena jest
niższa od cen rynku krajowego. Złagodzoną formą protekcjonizmu jest tzw. handel na warunkach samo spłaty,
która może polegać na: a) zobowiązaniu partnera do zakupu pewnej części
produkcji w kraju, do którego eksportuje swe wyroby, b) zobowiązaniu do
montowania w eksportowanych wyrobach pewnej części elementów produkowanych w kraju, c) na spłacie udzielonego
kredytu wyrobami wytworzonymi przy użyciu maszyn zakupionych u kredytobiorcy, d)
bezpośredniej wymianie towarowej, e) wymianie między kilkoma partnerami, którzy
między sobą eksportują i importują różne wyroby. Polityka protekcjonistyczna jest prowadzona za
pomocą ceł, opłat wyrównawczych, kontyngentów, limitów, ustalania norm
jakościowych, technologicznych, ekologicznych, dobrowolnych ograniczeń
eksportowych, itp. Skutecznymi instrumentami polityki protekcjonistycznej są także kursy walutowe , subsydia
eksportowe, kredyty eksportowe, ubezpieczenia transakcji w handlu zagranicznym,
negocjowanie skali dostępu do rynku. Najszerszy zakres protekcjonizmu występuje
w handlu artykułami rolnymi, wyrobami hutniczymi, tekstyliami oraz w usługach. Protekcjonizm na pewno
zagraża wolnemu rynkowi, ale skoro toleruje go cały świat, kraje Środkowej i
Wschodniej Europy nie mogą z niego całkowicie zrezygnować, zwłaszcza, że w
konkurencji z krajami zachodnimi z góry skazane są na przegraną.
22. Wpływ handlu zagranicznego na popyt
globalny i dochód narodowy.
Eksporterzy krajowych towarów zyskują na handlu
międzynarodowym, ponieważ powiększa się rynek zbytu dla tych towarów, a tym
samym rośnie na nie popyt.
Kiedy dochód krajowy zaczyna wzrastać w
rezultacie wzrostu zagregowanego popytu (czy to z uwagi na zwiększone
inwestycje, wydatki rządowe, czy też eksport), import zaczyna rosnąć (razem z
oszczędnościami i podatkami) z dwóch powodów. Po pierwsze, producenci dążąc do
zaspokojenia zwiększonego popytu krajowego
zwiększać będą import surowców (ropy), części (np. przekładni samochodowych) lub
maszyn (np. krosien włókienniczych) z zagranicy. Po drugie wraz ze wzrostem
dochodu konsumenci będą chcieli uzupełnić swoje krajowe zakupy towarami (np. win, odzieży) oraz usługami (np. wycieczkami
zagranicznymi). Spadek dochodu narodowego modernizowany jest redukcją zakupów z
zagranicy
to znaczy zmniejszeniem importu. W rezultacie gospodarka nie odczuwa
pełnych skutków zmian zagregowanego popytu.
23. Kurs walutowy i jego związek z bilansem
płatniczym.
Załóżmy, że kurs walutowy może się swobodnie
zmieniać i nie występuje interwencja państwa na rynku walutowym. Państwo nie
powiększa ani nie pomniejsza swoich rezerw dewizowych. Kurs walutowy dostosowuje
się odpowiednio , aby doprowadzić do zrównania podaży z popytem. Ujemny bilans
płatniczy zapisywany jest ze znakiem minus, a dodani bilans płatniczy ze znakiem
plus. Przy całkowicie płynnym kursie walutowym wielkość podaży i popytu są sobie
równe. W konsekwencji napływ i odpływ są
sobie równe, a saldo bilansu płatniczego wynosi dokładnie zero. Ponieważ bilans
płatniczy jest sumą salda obrotów bieżących i salda obrotów kapitałowych
nadwyżce obrotów bieżących musi odpowiadać taki sam co do wielkości
deficyt na rachunku obrotów kapitałowych i
na odwrót. Jeżeli mamy do czynienia ze stałym kursem walutowym, to saldo bilansu
płatniczego nie musi wynosić zero. Jeżeli w bilansie płatniczym występuje
deficyt, oznacza to, że całkowity odpływ pieniądza jest większy od całkowitego
napływu łącznie na obu rachunkach- obrotów bieżących i kapitałowych. Deficyt
bilansu płatniczego jest dokładnie równy nadwyżce podaży na rynku walutowym. Aby
utrzymać stały kurs walutowy, bank centralny musi stworzyć przeciwwagę dla
nadwyżki podaży. Operacja ta nosi nazwę
transakcji wyrównawczej.
24. Operacje wyrównawcze w bilansie
płatniczym przy stałym i płynnym kursie walutowym.
Jeżeli mamy do czynienia ze stałym kursem
walutowym, to saldo bilansu płatniczego nie musi wynosić zero. Jeżeli w bilansie
płatniczym występuje deficyt, oznacza to, że całkowity odpływ pieniądza jest
większy od całkowitego napływu łącznie na obu rachunkach- obrotów bieżących i
kapitałowych. W jaki sposób jest finansowany ten deficyt. Ponieważ w bilansie
płatniczym występuje deficyt podaż złotego
na rynku walutowym odpowiadająca chęci importu bądź zakupu zagranicznych aktywów
jest wyższa od popytu na złotego wynikającego z chęci eksportu bądź z zamiarów
nabycia przez obcokrajowców aktywów. Deficyt bilansu płatniczego jest dokładnie równy nadwyżce podaży złotego na
rynku walutowym. Aby utrzymać stały kurs walutowy, bank centralny musi stworzyć
przeciwwagę dla nadwyżki podaży złotego, zgłaszając dodatkowy popyt na taką samą
ilość złotego. Bank centralny zmniejsza w
tym celu swoje rezerwy dewizowe, sprzedając dolary i kupując za nie funty. W
bilansie płatniczym operacja te są wykazywane jako transakcje wyrównawcze. W
warunkach całkowicie płynnego kursu walutowego, kiedy nie występuje interwencja
państwa, rezerwy dewizowe nie zmieniają się
i nie występują transakcje wyrównawcze. Ponieważ suma wszystkich rachunków
łącznie z transakcjami wyrównawczymi, wynosi zawsze zero, przy całkowicie
płynnym kursie saldo bilansu płatniczego musi być równe zero.
25. Rola państwa we współczesnej
gospodarce.
Rola państwa w gospodarce wyraźnie wzrosła. W
dzisiejszej gospodarce o licznych współzależnych powiązaniach coraz więcej
obszarów objętych jest regulacją bądź kontrolą. Rola państwa uwidacznia się we
wzroście podatków i wydatków publicznych, w rosnącym udziale transferów i
świadczeń społecznych w dochodzie narodowym, a także w gwałtownym wzroście
znaczenia regulacji życia gospodarczego. Rząd aby osiągnąć swoje cele musi
przedstawić projekty legislacyjne, pokrywać wydatki, bezpośrednio integrować w funkcjonowanie gospodarki. Podstawowymi
instrumentami oddziaływania rządu na procesy gospodarcze są: a) podatki
które
zmniejszając indywidualną konsumpcję bądź inwestycje zwalniają środki na wydatki
publiczne, b) wydatki rządowe
które mogą
skłaniać przedsiębiorstwa lub pracowników do wytwarzania pewnych dóbr i usług,
zawierają one także transfery(np. zasiłki) przeznaczone na pomoc dla ludzi o
niskich zarobkach, c) polityka regulacyjna
której celem jest pobudzenie lub
ograniczenie aktywności gosp. Podstawowe
funkcje rządu w gospodarce: a)legislacyjna
rząd ustala reguły gry ekonomicznej
obowiązujące przedsiębiorstwa, konsumentów i samego siebie, b) stabilizacja, c)
elokacyjna
której celem jest zwiększenie efektywności elokacji zasobów,
d) redystrybucyjna
wprowadzenie programów
zmniejszających rozkład dochodów. Współczesne państwo spełnia cztery funkcje: a)
wyznacza normy działalności gospodarczej wprowadzając przepisy prawa oraz
ustalając zasady działania i reguły gry ekonomicznej, b) prowadzi odpowiednią makroekonomiczną politykę
stabilizacyjną, której celem jest łagodzenie wahań poziomu bezrobocia i
zmniejszenie inflacji, c) gromadzi i rozdziela środki przeznaczone na dobra
publiczne, nakładając podatki, określając wydatki i stosując regulację wtedy, gdy wyraźnie zawodzi rynek, d) dokonuje
redystrybucji za pomocą transferów społecznych.
 
Spis treści
1. Wyjaśnij proces kreacji pieniądza
bankowego2. Geneza i funkcje banku centralnego3. Pieniądz, jego geneza, funkcje, podaż i popyt na
pieniądz transakcyjny.4. Scharakteryzuj teorię monoteistyczną. Założenia,
poglądy ekonomiczne, konsekwencje polityczne.5. Równanie Fishera i
jego interpretacja.6. Podstawowe narzędzia
polityki monetarnej.7. Inflacja, przyczyny, skutki i metody
zapobiegania.8. Sposoby ograniczania inflacji.9. Budżet państwa, deficyt budżetowy, dług publiczny.
Mierniki długu publicznego.10. Na czym polega efekt wypychania inwestycji
przez wydatki państwa.11. Jakie są przyczyny i skutki dewaluacji kursu
walut.12. Wyjaśnij mechanizm wymienności
na podstawie krzywej Philipsa.13. Co oznacza ujemny bilans płatniczy i w
jaki sposób jest on sprowadzany do wartości zerowej.14. Scharakteryzuj
teorię podziału Clarka.15. Scharakteryzuj ogólne poglądy występujące w
literaturze ekonomicznej na temat zróżnicowania dochodów, majątku oraz tzw.
wyzysku.16. Funkcja produkcji. Podaj postać funkcji Cobb
Douglasa.17.
Podaż pracy, krzywa podaży pracy.18. Miejsce i rola związków zawodowych na
rynku pracy.19. Co to jest teoria
kosztów komparatywnych i jakie wnioski z niej wynikają.20. Co to jest bilans
płatniczy i z jakich podstawowych pozycji się on składa?21. Protekcjonizm
handlowy i jego narzędzia.22. Wpływ handlu zagranicznego na popyt globalny i
dochód narodowy.23. Kurs walutowy i jego
związek z bilansem płatniczym.24. Operacje wyrównawcze w bilansie płatniczym
przy stałym i płynnym kursie walutowym.25. Rola państwa we współczesnej
gospodarce.