Archiwum Gazety Wyborczej; Rura do dobrobytu Czeczenii












WYSZUKIWANIE:
PROSTE
ZŁOŻONE
ZSZYWKA
?







informacja o czasie
dostępu


Gazeta Wyborcza
nr 37, wydanie waw (Warszawa) z
dnia 1997/02/13, dział
ŚWIAT, str. 8
Andrzej Łomanowski, Grozny
Czeczeńcy różnią się koncepcjami, z kim handlować
ropą
Rura do dobrobytu Czeczenii
Najpilniejszym problemem nowego prezydenta Czeczenii jest wszechogarniająca bieda. Pieniądze
najprościej byłoby zdobyć na tranzycie ropy. Pytanie brzmi: robiąc interesy z
Rosją czy jej na przekór?
Rosyjski koncern Transnieft - popierany przez władze na Kremlu - chce
wciągnąć Grozny w "kontrakt stulecia". Rosjanie chcą, by wydobywana w
Azerbejdżanie przez międzynarodowe konsorcjum Amoco ropa naftowa była
transportowana istniejącym w Czeczenii rurociągiem
do portu w Noworosyjsku.
- Czeczeńskie władze są przeciwne takiemu wykorzystaniu naszego rurociągu -
powiedział "Gazecie" główny doradca czeczeńskiego rządu ds. zagranicznych Mansur
Maciej Jachimczyk. - Nie przyniesie on zbyt dużych korzyści finansowych, wzmocni
prorosyjskie lobby i uniemożliwi sfinalizowanie znacznie ważniejszej inwestycji
- tranzytu ropy kazaskiej do Gruzji. Na proponowanym przez Rosjan tranzycie
Czeczenia miałaby zarabiać nie więcej niż 100 tys.
dolarów miesięcznie. - Suma zupełnie nieadekwatna do potrzeb zniszczonego wojną
kraju - mówi Jachimczyk. Moskwie jednak bardzo zależy na wciągnięciu Czeczenii do kontraktu. Pozwalałby on utrzymać republikę
w gospodarczej strefie wpływów Rosji. Poza tym - gdyby Grozny się nie zgodził -
Rosjanie musieliby dobudować rurociąg omijający republikę. "Nie ma na to czasu -
mówią moskiewscy obserwatorzy. - Transnieft musi do 15 lutego zagwarantować
Amoco tranzyt ropy".
Politycy skupieni wokół ustępującego prezydenta Jandarbijewa proponują inny
kontrakt stulecia - tranzyt kazaskiej ropy poprzez Czeczenię do gruzińskiego portu w Poti. - Nowy prezydent
Maschadow powinien nas poprzeć - powiedział "Gazecie" Jandarbijew. - Rezygnacja
byłaby nielogiczna. Ale na razie współpracownicy Maschadowa kontaktowali się z
Rosjanami w sprawie "azerskiej ropy" - o kazachskiej nic nie mówią.
- Rurociąg z Kazachstanu dochodzi do samego Groznego - mówi szef czeczeńskiej
kompanii naftowej Junko Choż Ahmed Jarichanow. - Do wybuchu wojny nie był
używany, zdążono go jedynie napełnić ropą. Został uszkodzony w czasie walk.
Gdy pytam Jarichanowa o drugą część planu Jandarbijewa: budowę rurociągu
przez Kaukaz do Gruzji, jest wyraźnie zaskoczony. - Przecież tam są góry, ponad
4,5 tys. metrów - mówi w końcu.
Na razie Kaukaz jest nieprzekraczalną barierą - między Gruzją i Czeczenią nie ma nawet żadnej drogi. Zimą góry są prawie
niedostępne, jedynie latem przemytnicy przekraczają je konno.
O projekcie rosyjskim, tranzycie ropy z Azerbejdżanu, Jarichanow nie słyszał:
- No, jeśli komuś się wydaje, że będzie woził ropę przez Czeczenię bez zgody Czeczeńców, to bardzo się myli. Z
innych źródeł "Gazeta" dowiedziała się, że rozmowy były, ale z otoczeniem nowego
prezydenta.
Moskwa proponuje też uruchomienie rafinerii w Groznym. Przed wojną
zaopatrywała ona w benzynę południową Rosję. Teraz jest zniszczona, jak Grozny.
Na razie w Czeczenii zarabia się pędząc domową
benzynę. - Potrzebne jest tylko urządzenie podobne do tego, w jakim robi się
samogon - mówi Jarichanow. Z przebitych rurociągów codziennie znika około 3 tys.
ton ropy. Na wszystkich skrzyżowaniach dróg stoją sprzedawcy z "domową benzyną"
w wielkich słojach po winie. - Zabarwiają ją olejem, żeby wyglądała na fabryczną
- mówi kierowca Said. Ale sam też ją kupuje, bo tańsza. Choć może zniszczyć
silnik.
"Pędzenie benzyny" daje utrzymanie około 1/5 Czeczenii. W republice nie ma pracy i pieniędzy. Jeśli
ktoś nawet pracuje, i tak nie dostaje pensji. Nawet w służbie bezpieczeństwa.
- Sytuacja jest tragiczna - mówi dziennikarz z Groznego. - Rosjanie o tym
wiedzą, dlatego kuszą Maschadowa pieniędzmi za tranzyt. A sami nie płacą, choć
porozumienia pokojowe przewidywały, że będą pokrywali wydatki na sferę socjalną
- emerytury, renty.
Jeszcze jesienią - zaraz po podpisaniu porozumień pokojowych - jeden z
kremlowskich polityków powiedział "Gazecie", że Czeczenia zostanie otoczona czymś na kształt blokady
gospodarczej. - W Moskwie uważają, że Maschadow jest bardziej skłonny do
kompromisu. W końcu dadzą mu jakieś pieniądze, ale za mało i nie na czas -
dodaje dziś.
[Hasła: Czeczenia;
Groznyj; ropa]

(szukano: Czeczenia)
© Archiwum GW, wersja 1998 (1) Uwagi
dotyczące Archiwum GW: [e-mail]