Mnemotechnika (gr. 'mneme' = 'pamięć')
To, że pamięć działa poprzez skojarzenia wiemy nie od dzisiaj. Trudno dociec początków użycia technik łatwiejszego zapamiętywania poprzez skojarzenia, tj. mnemotechnik, wiemy jednak, że nie były one obce starożytnym Grekom. Grecy lubili się tymi sztuczkami popisywać - zapamiętując bez problemu nawet kolejność kilku talii kart.
Prosty przykłady: przypuśćmy, że masz zapamiętać nr kodu pocztowego: 56-789. Czy będziesz mieć problemy z zapamiętaniem tego numeru? Pewnie nie, jeśli tylko skojarzysz: 5, a każda następna cyfra jest o 1 większa. W mnemotechnice chodzi właśnie o dostrzeżenie jakiejś łatwej do zapamiętania zależności pomiędzy informacją, którą już pamiętasz, a tą którą chcesz zapamiętać. Sęk, w tym aby zależność była łatwiejsza do zapamiętania niż docelowa informacja do zapamiętania: wtedy mimo, że "nie pamiętasz" tego co masz pamiętać, jesteś w stanie przypomnieć sobie szybko tę informacje korzystając z zapamiętanej zależności. Rzadko znajduje się zależność tak oczywistą jak "każda następna cyfra jest o jeden większa"; zwykle zależności są (z pozoru) skomplikowane, jednak mnemotechniki to zbiór już gotowych technik, wśród których są i takie, które (jeśli tylko są opanowane) czynią pamiętanie nawet skomplikowanych zależności czymś co zajmuje kilka sekund.
Łańcuchowa metoda skojarzeń
W tej metodzie kojarzysz ze sobą kolejne pozycje, zwykle używając wymyślonej, zabawnej historii. Jeśli np. masz zapamiętać jakiś ciąg elementów, szczególnie w odpowiedniej kolejności, to właśnie ta metoda jest odpowiednia.
Przykład:
Załóżmy, iż masz zapamiętać następującą listę zakupów: chleb, jajka, masło, pomidory, mleko.
Jak szybko zapamiętasz tę listę? Jaką będziesz mieć pewność, że wszystko sobie przypomnisz? Jutro. A pojutrze? Za tydzień? Dwa? Dzięki tej metodzie szansa na późniejsze przypomnienie znacznie się zwiększy. Jeszcze raz podkreślę: skojarzenia. Aby wymyślić dobre skojarzenia potrzebna jest wyobraźnia. Skojarzenia - wyobrażenia, wykorzystujące wszystkie zmysły (wzrok, słuch, węch, dotyk) i te skojarzenia, które są zabawne, przesadzone, niezwykłe, dziwne - są dobre, bo zapadają na długo w pamięci.
A więc zaczynamy z naszym przykładem:
Pierwszy mamy chleb. Wyobraź sobie więc siebie wchodzącego do sklepu. Pierwsze co rzuca Ci się w oczy, po wejściu do sklepu, to dostawa świeżego chleba. Czujesz jego zapach, wyobrażasz sobie jaki musi być smaczny. Dostawca, niezdarnie przeciągając skrzynie z pieczywem, zahacza o półkę, na której znajdują się jajka... i tak! oczywiście - wszystkie spadają rozbijając się! Powstaje przy tym duży hałas (aż bolą Cię od niego uszy) i zamieszanie w sklepie. Jedno jajko rozbiło się na bucie chłopca, który stał akurat przy kasie i trzymał w ręku masło. Chłopak się zdenerwował, rzucił masło na podłogę... masło rozwaliło się robiąc jeszcze większy miszmasz. Podłoga wysmarowana jajkami i masłem była bardzo śliska. Sprzedawca próbując podejść, aby zrobić porządek, pośliznął się...
spróbował się złapać półki z pomidorami... lecz była zbyt słabo przymocowana i zleciała, a pomidory wysypały się mu na głowę robiąc na niej zupę pomidorową.
(Co nam jeszcze zostało? mleko.) Akurat w tym momencie ktoś, najwidoczniej bardzo się śpieszący, wszedł do sklepu i zapytał szybko "czy jest mleko?", po chwili zauważył całą tę dziwną sytuacje i się roześmiał.
Ta historia była "głupia", nierealna, zwariowana, zabawna, niezwykła, dziwna (zupełnie jak sen) - zapadająca więc łatwo (i na długo) w pamięci. Jeśli tylko będziesz w stanie przypomnieć sobie, mniej więcej, tę historię, przypomnisz sobie również wszystkie pozycje, które były do zapamiętania! Pomyślisz pewnie, że to jest sposób dookoła. Ale działa! Jaki jest inny sposób? Bezmyślnie powtarzać? chleb, jajka, masło, pomidory, mleko... chleb, jajka, masło, pomidory, mleko...zZzz
chleb, jajka... co tam dalej było? Lepiej wymyślić głupią historyjkę, poświecić trochę więcej czasu, ale dzięki tej historyjce skojarzyć lepiej to co masz zapamiętać, niż próbować bezmyślnie-tradycyjnie powtarzać informacje, które masz zapamiętać. Zapamiętywanie poprzez świadome wymyślanie skojarzeń z czasem staje się naturalne, jeśli tylko jest używane regularnie.
2