Polityka gospodarcza:
Termin polityka pochodzi od greckiego słowa polityke, które oznacza sztukę rządzenia państwem. Współcześnie termin ten używany jest przede wszystkim do określania aktywności władz państwowych. Uzupełniając go odpowiednio dobranym określeniem precyzuje się dziedzinę oddziaływania i mówi się np. o polityce społecznej, kulturalnej czy ekonomicznej (gospodarczej lub ekonomii stosowanej).
Polityka ekonomiczna polega na wykorzystaniu praw ekonomicznych do osiągania zamierzonych celów.
Politykę ekonomiczną określa się jako aktywne oddziaływanie państwa na procesy gospodarcze i społeczne przez formułowanie celów, środków ich realizacji, priorytetów i kształtowanie sprzyjających jej postaw jednostkowych i społecznych.
W ujęciu ogólnym polityka ekonomiczna jest sztuką skutecznego urzeczywistniania w gospodarce wartości uniwersalnych (np. upowszechniania praw do wolności, prywatnej własności, prawdy, sprawiedliwości, godności, pomocniczości, solidaryzmu, dobra wspólnego) oraz wybranych w ramach demokratycznych procedur orientacji strategicznych (takich przykładowo jak: proefektywnościowa, prosocjalna-„państwa opiekuńczego”, proekologiczna czy protransformacyjna).
W ujęciu szczegółowym polityka ekonomiczna to sztuka demokratycznie uzgodnionego korygowania rynkowych ( regulowanych prawem własności) procesów gospodarczych przy pomocy trojakich działań:
- korekty procesu gromadzenia bogactwa przez różne przedmioty i warstwy społeczne w ramach zobiektywizowanej (opartej na konsensusie interesów świata pracy i kapitału) polityki dochodowej i podatkowej,
- zabezpieczenia optymalnego poziomu socjalnego bezpieczeństwa przez limitowane rzeczywistą nadwyżką przychodów budżetu państwa nad jego sztywnymi wydatkami i nowymi zobowiązaniami (…) publiczne wydatki na oświatę, naukę, kulturę, szkolnictwo wyższe, opiekę nad rodziną, dotacje do ubezpieczeń społecznych (…) rozwój taniego budownictwa mieszkaniowego itd.,
- wspomaganie rozwoju środowiska naturalnego, miejsc pracy i… (Grabowiecki) uzupełnić!
Polityka ekonomiczna to świadome oddziaływanie władz państwowych oraz instytucji i organizacji międzynarodowych na gospodarkę- jej dynamikę, strukturę, funkcjonowanie i stosunki ekonomiczne.
Podmiotem polityki ekonomicznej jest państwo (oraz organizacje międzynarodowe).
Przedmiotem jest gospodarka.
Celem polityki ekonomicznej jest: pomnażanie bogactwa, podnoszenie dobrobytu.
Państwo:
- władza ustawodawcza- parlament (sejm i senat),
- władza wykonawcza- rząd i jego agendy (przedstawiciele władz w ternie to wojewodowie),
- władza sądownicza,
- władze samorządowe; infrastruktura techniczna, społeczna; NBP,
- instytucje międzynarodowe.
Oddziaływanie państwa na gospodarkę- poprzez infrastrukturę.
Podmiotem polityki ekonomicznej jest najczęściej władza państwowa, w której imieniu konkretne działania prowadzą jej organy.
Sprawą niezwykle istotną w związku z tym jest sposób powoływania, struktura oraz szczegółowy zakres kompetencji i odpowiedzialności organów publicznych mających oddziaływać na gospodarkę, a także sama procedura przygotowywania i podejmowania decyzji.
Przedmiotem polityki ekonomicznej jest gospodarka narodowa, którą można ujmować w różnych układach i skalach przestrzennych.
Gospodarka narodowa (której synonimami są „gospodarstwo narodowe” i „gospodarka krajowa”) obejmuje łącznie wszystkie gospodarstwa indywidualne i zespołowe w sferze produkcji, usług, podziału, obrotu i konsumpcji na terytorium państwa.
Określa się ją też jako wielki system społeczny, podkreślając przez to, że jest ona całością składającą się z wielu sprzężonych ze sobą elementów, służących wspólnemu celowi- zaspokajaniu potrzeb ludzi stanowiących społeczeństwo, poprzez produkcję dóbr i usług oraz ich podział pomiędzy członków społeczeństwa.
Kiedy mówimy o oddziaływaniu państwa na dynamikę gospodarki to mamy na myśli działania, których efektem będzie stabilny wzrost rozmiarów produkcji wytwarzanej przez gospodarujące społeczeństwo.
Państwową kategorią i wielkością ekonomiczną charakteryzującą działalność gospodarczą społeczeństwa jest Produkt Krajowy Brutto (PKB).
Drugą ważną miarą wyników działalności prowadzonej w gospodarce jest dochód narodowy brutto, który różni się od PKB tym, że PKB nie uwzględnia salda dochodów brutto będących należnościami jednostek krajowych od podmiotów zagranicznych i zobowiązań jednostek krajowych wobec podmiotów zagranicznych.
Kiedy mówimy o oddziaływaniu państwa na strukturę gospodarki to mamy na myśli działania, których efektem będą jej zmiany w kierunku badanej efektywnej, czyli takiej, która w sposób racjonalniejszy gospodaruje danymi zasobami (środkami gospodarczymi: praca żywa, surowce, materiały, energia, kapitał finansowy) osiągając większy efekt (większą ilość dóbr i usług).
wzrost ≠ rozwój
Wzrost jest pojęciem ilościowym a rozwój pojęciem jakościowym!
12.X.09
1