UMOWA UBEZPIECZENIA
WYKŁAD 28.02.2013r.
1. Miejsce umowy ubezpieczenia w Kodeksie Cywilnym:
* na gruncie prawa cywilnego
* księga trzecia - zobowiązania
* NIE DOTYCZY UBEZPIECZEŃ MORSKICH !! (do tego mamy kodeks morski - wszyscy co dotyczy statków / załadunku / morza itd.)
--> PAKIET UBEZPIECZENIOWY [Author:K] (jak wykonywać działalność ubezpieczeniowa w Polsce), 22 maja 2003
* USTAWA O DZIAŁANOŚCI UBEZPIECZENIOWEJ
* ustawa o ubezpieczeniowych obowiązkowych, ustawa o ubezpieczeniowym funduszu
gwarancyjnym i ustawa o polskim biurze ubezpieczycieli komunikacyjnych
* pośrednictwie ubezpieczeniowym (broker, agent ubezpieczeniowy, doradca, kto może
wykonywać, co zrobić, żeby założyć agencję, licencje itd.)
AGENT - reprezentuje interesy ubezpieczyciela (sprzedaje najlepszy produkt ! )
BROKER - reprezentuje interesy ubezpieczającego (szuka najlepszej oferty u
różnych ubezpieczycieli)
* ustawa o nadzorze ubezpieczeniowym, emerytalnym i rzeczniku ubezpieczonych.
Kwestia ochrony ubezpieczonych.
MULTIAGENTEM nie jest agent, który pracuje np. dla AVIVA i AVIVA życia (bo to są różne działy z punktu widzenia prawa). On musi mieć 2 agencje działające w tej samej branży (dziale), np. AXA życie, PZU życie, AVIVA życie.
NIE MOŻE mówić, który produkt jest najlepszy, on może tylko i wyłącznie informować.
Broker może pokazywać najlepszy produkt i go rekomendować.
Norma prawna może mieć charakter dyspozytywny (względnie wiążący) i imperatywny (bezwzględnie wiążące).
Dyspozytywna - można ją zmienić, o ile tak jest zapisane w normie
Imperatywny - żadną wolą, oświadczeniami NIC NIE MOŻNA ZMIENIĆ
Umowa ubezpieczenia jest umową NAZWANĄ! Dokładnie opisane są w niej istotne cechy.
Świadczenie kompensacyjne - takie, które otrzymamy jak już się nam coś wydarzy (zgodnie z zapisami w umowie).
Brak koherencji - brak spójności przepisów, brak jednoznaczności
ARTYKUŁ 805, paragraf 2
* teoretycznie nie muszą wypłacać SAMEJ gotówki, np. assistance - odholują Cię, wyklepią auto, zamówią szklarza, wyznaczą lekarza prywatnego za free, czyli wynagrodzą „w naturze”. Czyli zawsze świadczenie SPEŁNI, ale nie koniecznie ZAPŁACI.
Zapis z umowy: „W SZCZEGÓLNOŚI NA ZAPŁACIE” - czyli zapłata w formie niepieniężnej nie jest niezgodna z prawem.
Ubezpieczenia majątkowe to nie tylko ubezpieczenie dóbr majątkowych ! Np. można zabezpieczyć należności na wypadek, jakby ktoś mi ich nie zapłacił.
Da się go WYCENIĆ wprost. Możemy wyznaczyć dokładną wartość ubezpieczonego majątku.
UBEZPIECZENIE JEST ZAWSZE, nie da się z niego wymigać!!! Bo majątek zawsze da się wycenić co do 1 złotówki.
Ubezpieczenia osobowe - umówiona suma odszkodowania jest wyznaczona na podstawie wysokości składki.
Postać kauzalna - jest jakiś powód (przyczyna) zajścia jakiegoś zdarzenia, i ubezpieczenie dostaniemy na podstawie wyliczonej WIELKOŚCI SZKODY.
Przynosimy np. akt zgonu, gdy umieramy.
Albo jakiś wypis ze szpitala, że byliśmy chorzy. I to jest niezbity dowód, żeby otrzymać odszkodowanie.
WYKŁAD 2
14.03.2013r.
W ubezpieczeniach osobowych pieniądz jest tylko umówionym wskaźnikiem. Ale niekoniecznie w razie zajścia jakiegoś zdarzenia dostaniemy gotówkę.
Składka ratalna może być jednorazowa albo systematyczna. Występuje w ubezpieczeniowych o charakterze majątkowym.
W przypadku ubezpieczenia na życie / dożycie - występują składki REGULARNE (a nie ratalne!)
Działalność ubezpieczeniowa to zbiór czynności, które wykonuje zakład ubezpieczeń. Liczne czynności, takie jak ochrona ubezpieczeniowa, inwestycje itd.
Czynności te związane są wystąpieniem pewnych zdarzeń losowych.
Zdarzenie losowe:
niezależność - nie robimy tego świadomie, to się dzieje wbrew naszej woli
przyszłe i niepewne - prawdopodobne, że nastąpi, ale nie jest to pewne. No i nie wiemy dokładnie kiedy. (np. śmierć jest pewna, ale nie wiemy kiedy to nastąpi)
losowość - na pewno to zdarzenie wystąpi, ale nie umiem powiedzieć kogo będzie dotyczyło
nadzwyczajność - zdarzenie dotykające kogoś nie stanowi oczekiwanej konieczności
realizacja niezależna od woli podmiotów
_______________________________________________________________________
--> masowość i statystyczna prawidłowość - pozwala na matematyczne określenie prawdopodobieństwa zajścia określonego zdarzenia. TO NIE JEST KONIECZNA CECHA, ŻEBY WYSTĄPIŁO ZDARZENIE LOSOWE. Np. lądowanie kosmitów - ani to jest pewnie ani niepewne. Ale też niewykluczone. No, ale na 100% nie jest masowe.[Author:K]
Antyselekcja - określenie tego, że bardziej skłonne do ubezpieczenia będą osoby, które subiektywnie oceniają, że mają większą szansę na otrzymanie kompensaty z tytułu odszkodowania.
ARTYKUŁ 806
Za wypadek ubezpieczeniowy można przyjąć wypadek z przeszłości - klauzula daty retroaktywnej. Można ubezpieczyć przeszłość, ale musisz być niepewny tej przeszłości równo jak przyszłości. Chodzi o to, że nie wiedzieliśmy, że jakieś zdarzenie zaszło w przeszłości, lub po jakimś czasu stało się niemożliwe do zajścia w przyszłości.
NIE MOŻNA STOSOWAĆ TEGO DO UBEZPIECZEŃ OBOWIĄZKOWYCH.
Występuje wtedy, gdy ciągłość ubezpieczenia została na pewien czas przerwana.
Stosujemy coś takiego w momencie, gdy np. dzisiaj (14.03.2013r.) zawieramy umowę, która rzeczywiście będzie działać za miesiąc, czyli ma odroczony termin działania. To jest tylko dogadanie. Właściwa, aktywna umowa zacznie obowiązywać za miesiąc. I ten miesiąc różnicy też jest już ubezpieczony (ubezpieczyciel musi się na to zgodzić) - STOSUJEMY DO OC, ale nie do obowiązkowych!
ANTYDATOWANIE (przestępstwo) - np. uszkodzili mi auto, ja o tym wiem, ale mówię ubezpieczycielowi, że chcę ubezpieczenie od poprzedniego tygodnia. Ale zdarzenie już zaszło. I po tym chcę wyłudzić ubezpieczenie.
Przedmiot umowy ubezpieczenia - dokładnie to co ma nastąpić w momencie zajścia zdarzenia. Np. czyli wypłacenie kasy w momencie śmierci. Dokładnie to na co się umówiliśmy. Mogą tutaj być koszty leczenia, które de facto nie są żadnym dobrem ani przedmiotem.
Przedmiot ubezpieczenia - jakieś dobro materialne, dobro chronione. To co leży u podstawy ubezpieczenia.
OD PUNKTU IV, strona 811 z Orlickiego
Bez umowy ubezpieczenia nie ma ubezpieczenia. To jest konieczność do powstania stosunku ubezpieczonego.
Prawny stosunek ubezpieczenia - umowa jest źródłem stosunku prawnego. Jeżeli nie ma umowy to nie ma prawnego stosunku. Różnica pojawia się w momencie ilości podmiotów.
Czyli:
UMOWA -> ubezpieczyciel i ubezpieczający. W tym wypadku ubezpieczający jest zarówno ubezpieczonym. Bo ubezpiecza własne interesy, na własny rachunek.
STOSUNEK -> ubezpieczyciel, ubezpieczający, ubezpieczony, uprawniony do świadczenia (uposażony). Bo stosunek tutaj pojawia się na drodze ubezpieczający - ubezpieczony.
Tutaj ubezpiecza się w cudzym imieniu. Przykładowo grupówki, albo rodzice ubezpieczający swoje dzieci.
Ubezpieczyciel w wypadku KOASEKURACJI - jeden ubezpieczyciel nie da rady przyjąć na siebie tak wielkie ryzyko. Musi połączyć siły z innym ubezpieczycielem. Ma to zastosowanie w wielkich przedsięwzięciach. Np. ubezpieczenie elektrociepłowni, stoczni. Mimo tego, że jest to połączenie ubezpieczycieli to FORMALNIE JEST TYLKO JEDEN UBEZPIECZYCIEL.
Ubezpieczony - jego dobra są ubezpieczone.
Uposażony (osoba trzecia) - czeka na jakieś dobra po ubezpieczonym, np. w wypadku śmierci on dostaje kasę po nim. Jeżeli nie wyznaczy się żadnego uposażonego to spadek dostaje najbliższa rodzina, w kolejności ustalonej w ogólnych warunkach ubezpieczenia. ALE! Jeżeli można przekazać kasę po sobie KOMUKOLWIEK.
UBEZPIECZAJĄCY = UPOSAŻONY. Taki przypadek występuje w bankach. Bank boi się, że kredytobiorcy poumierają.
UMOWA UBEZPIECZENIA
UMOWA NAZWANA - są konkretne przypisy prawne opisujące dokładnie umowę. Ustawodawca podaję konkretną nazwę.
JEDNOSTRONNIE KWALIFIKOWANA - tylko ubezpieczyciel może --> świadczyć [Author:K] ochronę ubezpieczeniową. Tylko jeden podmiot ma do tego kwalifikację.
Np. w banku można zawrzeć jakąś ochroną, ale świadczy ją nadal zakład ubezpieczeń! Bo wcześniej zakład ubezpieczeń zawarł umowę z bankiem.
ODPŁATNA - każda ze stron odnosi korzyść.
DWUSTRONNIE ZOBOWIĄZANA - każda ze stron ma zobowiązania wobec drugiej i równocześnie obie strony mogą żądać od siebie spełnienia świadczenia
KONSENSUALNA - przeciwność umowy realnej. Do jej zawarcia dochodzi w momencie złożenia dwóch zgodnych oświadczeń woli. W realnej np. dajemy jakiś przedmiot do przechowania albo wypożyczamy jakiś sprzęt.
Konsensualna dochodzi do skutki BEZ WYDANIA POLISY.
KAUZALNA - jest jakiś interes, zgodny z prawem. Występuje przyczyna prawna
KONTRAKT NAJWYŻSZEGO ZAUFANIA - odpowiadamy zgodnie z naszą wiedzą. Zakład nam ufa, gdy powiemy, że np. mamy nowotwór. Bo w takim wypadku większą składkę zapłacimy.
ADHEZYJNA - oparta na jakimś wzorze. Adherent - osoba przystępująca do umowy, czyli ubezpieczający
WZAJEMNA - obie strony zobowiązują się w taki sposób, że świadczenie jednej z nich ma być odpowiednikiem świadczenia drugiej. Czyli 2 strony muszą się zgadać. Ogólnie samochód nie jest równy 100zł. I wtedy nie jest to umowa wzajemna.
--> Tylko tutaj jest pewien myk. Ogólnie można tę umowę uznać za niewzajemną, bo my płacimy bezwarunkowo składkę… ale możemy nic nie dostać jak nic się nie stanie.[Author:K]
--> A z drugiej strony. My płacimy składkę a ktoś czuwa nad nami i ponosi ryzyko za nas i wtedy jest wzajemna. [Author:K]
LOSOWA - cholera wie. Jedni mówią, że jest losowa a inni, że nie.
UMOWA GOSPODARCZA -> 2 strony to przedsiębiorcy
UMOWA KONSUMENCKA -> zakład ubezpieczeń jest przedsiębiorcą a konsument nie
WYKŁAD 3
21.03.2013r.
Zawarcie umowy (tryby)
Tryb ofertowy:
chętny przychodzi sobie do zakładu ubezpieczeniowego i na bazie OWU mówi, że chce ubezpieczenie i składa mu --> ofertę[Author:K]
może zostać to załatwione przez agenta
dokładny opis oferty w artykule 66. (dział II, zawarcie umowy)
wątpliwym elementem jest SKŁADKA
oferta teoretycznie jest już wiążąca od razu po przedstawieniu… aczkolwiek artykuł 72. mówi o tym, że jest wiążąca w momencie, gdy MAMY 2 ZGODNE OŚWIADCZENIA WOLI
OFERTA PROSTA - przedstawiamy ofertę i ubezpieczyciel mówi od razu TAK
OFERTA ZŁOŻONA - ubezpieczyciel przedstawia jakieś swoje warunki
WYKŁAD 4
4.04.2013r.
OGÓLNE WARUNKI UMOWY
Szablon opisujący regulacje co do stosunku prawnego. Ubezpieczyciel NIE MUSI nam go przedstawiać.
Ogólne warunki - w bankach, umowy telewizyjne, umowy z dostawcami energii, prądu, handel na dużą skalę. W kodeksie cywilnym wszystko znajduje się w CZĘŚCI OGÓLNEJ! Jest to wzorzec dla poszczególnych umów, których jest dużo i występują na dużą skalę (umowy taśmowe).
W Polsce częstszą sytuacją jest NIEDOSTARCZANIE OWU.
„W szczególności” - wymienia się po tych słowa najczęściej występujące, najbardziej typowe
ARTYKUŁ 384
Paragraf 1)
OWU wiąże tylko wtedy, gdy został on przez drugą stronę dostarczony do wglądu przed zawarciem umowy.
--> Paragraf 2)[Author:K]
a) Wiąże on też, gdy druga strona mogła W ŁATWY SPOSÓB dowiedzieć się o jego treści.
Nie może być sam net, musi być jakiś plik do ściągnięcia, albo w placówce leżeć gdzieś na wierzchu.
b) „posługiwanie się wzorcem jest przyjęte”
GDY UBEZPIECZAJĄCYM NIE JEST KONSUMENT (CZYLI OSOBA FIZYCZNA) TO WYSTARCZY PARAGRAF 2, CZYLI NIE MUSIMY DOSTARCZAĆ OWU PRZED ZAWARCIEM UMOWY.
Podjęcie umowy ubezpieczenia NIE JEST drobną, bieżącą sprawą życia codziennego, więc realnie to nie występuje.
--> USTAWA O DZIAŁALNOŚCI UBEZPIECZENIOWEJ
Artykuł 12a, czyli wymogi jakie powinna spełniać OWU[Author:K]
Rodzaj i przedmiot ubezpieczenia
Warunki zmiany ubezpieczenia (np. doubezpieczenie)
Prawa i obowiązki obu stron
Zakres odpowiedzialności zakładu ubezpieczeń
Przy majątkowych - sposób ustalania rozmiaru szkody
Sposób określania sumy
Sposób ustalania i opłacania składki ubezpieczeniowej
Metody i sposób indeksacji składki (o ile owu to przewiduje)
Tryb i warunki dokonywania zmian umowy ubezpieczenia zwartej na czas nieokreślony
Przesłanki i terminy wypowiedzenia przez każdą ze stron
Artykuł 385
--> Wszelkie spory wynikające z niejasności OWU rozstrzygane są na korzyść konsumenta, więc ubezpieczyciel nie może za bardzo namieszać w OWU, bo przegra w sądzie.
OWU ma być napisane w sposób jednoznaczny i zrozumiały. [Author:K]
Stosunek między ZU a ubezpieczającym regulują:
Umowa ubezpieczenia
Przepisy prawne
OWU
Artykuł 807 - możemy tworzyć OWU i umowy sprzeczne z przepisami prawa DYSPOZYTYWNYMI, ale nie będą one wtedy ważne. Nie może być sprzeczne z przepisami IMPERATYWNYMI.
Umowa MOŻE modyfikować wszystkie zapisy z OWU, jeżeli są zgodne z prawem a wcześniej w OWU nie było w nich mowy. I jeżeli taka umowa zostanie zawarta to wszystko będzie obowiązywało.
Wszelkie zmiany, odstępstwa MUSZĄ być wypisane przez zakład ubezpieczeniowy przed zawarciem umowy.
WYKŁAD 5
4.04.2013r.
DEKLARACJA RYZYKA
Czyli podawanie informacji na temat ryzyka związanego ze stosunkiem ubezpieczeniowym.
Znajduje się w części ogólnej.
Artykuł 815
a) paragraf 1
„Jest zobowiązany” - powinność, z której wynika jakaś sankcja.
Musi podawać informacje ZGODNIE ZE STANEM SWOJEJ WIEDZY, np. jesteśmy chorzy, mieliśmy jakiś zawał, ale nie mamy tego zdiagnozowanego, więc zakładowi ubezpieczeniowemu mówimy, że wszystko jest okej.
„Przed zawarciem umowy w innych pismach” - czyli jeśli zakład pytał o coś kiedyś wcześniej, w innym formularzu to musimy to też podać.
Jeżeli zakład pyta o jakąś rzecz a my nie znamy aktualnie odpowiedzi, np. stan jakieś części domu, to musimy później zakładowi dostarczyć tę informację.
Jeżeli kłamiemy pośrednikowi to on będzie miał problemy z zakładem a nie my.
b) paragraf 2 notyfikacja ryzyka
Jeżeli w czasie trwania umowy coś się zmieni w stosunku do tego co podpisaliśmy na początku to MUSIMY o tym powiadomić zakład ubezpieczeniowym, ALE TYLKO WTEDY gdy taki zapis istnieje w OWU. Na przykład - zawsze stawialiśmy auto na parkingu strzeżonym a nagle przestajemy to ryzyko uszkodzenia wzrasta, więc musimy to zgłosić ubezpieczycielowi.
Albo mieliśmy umowę z jakąś firmą ochroniarską i kończymy z nią umowę to też musimy o tym zawiadomić ubezpieczyciela.
c) paragraf 3
„Ubezpieczyciel nie ponosi odpowiedzialności”
jeżeli specjalnie wprowadziliśmy w błąd ubezpieczyciela
musimy naruszyć paragrafy poprzedzające
zaniedbanie, które nie ma pochodzenia umyślnego
Np. uszkodził nam się jeden z dwóch zamków w drzwiach, chcemy to naprawić i akurat wtedy ktoś nam się włamie akurat właśnie tymi drzwiami to wtedy ubezpieczyciel może odmówić wypłacenia odszkodowania.
Artykuł 834
Możemy skrócić te 3 lata, ale NIE MOŻEMY przedłużyć.
PRZYKŁADZIK
Ubezpieczenie auta pełne, na kradzież, zdarzenia losowe.
No i autko ukradli, ale babka wysiadła na chwilkę a ktoś wskoczył do auta, gdzie były kluczyki, dokumenty i odjechał.
UBEZPIECZENIA OBOWIĄZKOWE !!
Wymóg z punktu widzenia technologii wytwarzania ubezpieczenia
NIE SPRZEDAWAĆ! Bo sprzedawać może też pośrednik. A tylko zakład ubezpieczeniowy może ŚWIADCZYĆ ochronę
Teoria świadczenia pieniężnego
Teoria ryzyka
Wypisane istotne elementy umowy, wszelkie propozycje.
Jest to oświadczenie woli ubezpieczonego w kierunku ZU
CZYLI I JEDEN I DRUGI PARAGRAM MUSZĄ WYSTĘPOWAĆ RAZEM.
Niespełnienie jednego z warunków (a i b) WYMUSZA OBOWIĄZKOWO musi dostarczone być OWU
To wszystko sprawdzamy w tym pliku z moodli, czy wszystkie punkty zostały zawarte w tym ściągniętym OWU.
Tak w ogóle to wszystko mam w ściągniętym pliku Wiad_ubezp_2011
To samo jest w ustawie o działalności ubezpieczeniowej, w artykule 12.
W ustawie jest to szerzej opisane niż w Kodeksie Cywilnym. Zwiększona jest podmiotowość