Międzynawowe prawo ochrony środowiska.
Geneza ochrony środowiska
Relacje między:
- ochroną środowiska
- ochroną przyrody
- zrównoważonym rozwojem.
Zrównoważony rozwój - następują relacje miedzy trzema: środowisko, społeczeństwo, gospodarka. Chodzi tu o zapewnienie wysokiej jakości społeczeństwa.
Rozwój społeczno gospodarczy który nie szkodzi środowisku (jest bez zmian)
Rozwój społeczno gospodarczy na terenach adegradowanych.
Ochrona środowiska:
- jest to redukowanie lub zupełne eliminowanie zagrożeń jakie mogą negatywnie wpływać na środowisko.
- ochrona jest realizowana przez system działań, których celem jest:
* zachowanie stabilnych warunków środowiska nieożywionego
*zachowanie lub przywrócenie równowagi przyrodniczej.
Zrównoważony rozwój polega na racjonalnym gospodarowaniu zasobami naturalnymi, ich ochronie oraz wymuszeniu takich technologii i instytucjonalnych zmian, które zapewniają zaspokojenie potrzeb obecnych i przyszłych pokoleń.
Pierwsza umowa międzynarodowa w zakresie ochrony przyrody:
- konwencja z 1781r.
- zawarta pomiędzy królem Francji i księciem -biskupem Brazylei.
- dotyczyła ochrony lasów i ptaków łownych oraz na ich przygranicznych terytoriach.
Pierwsza umowa wielostronna:
- 1886
- Niemcy, Luksemburg, Holandia, Szwajcaria
- dotyczyła ochrony łososi w dorzeczu Renn.
Umowa globalna:
- konwencja o ochronie ptaków pożytecznych dla rolnictwa
-Paryż 1902
- ratyfikowana przez Polskę 1932.
RAPORT ONZ U' Thanta 1969 - opublikowanie
1968 powstał Klub Rzymski:
- granice wzrostu (1972)
Konferencja środowisko Życia Człowieka 1972r, Sztokholm:
- zebrali się przedstawiciele 113 krajów (1200 delegatów)
- pierwsze światowe spotkanie poświecone problemom środowiska przyrodniczego, głównie zagadnieniom związanym z zanieczyszczeniem powietrza i wody.
Efekt konferencji w Sztokholmie:
- opracowano Deklarację Sztokholmską
- powołano Program Ochrony Środowiska Narodów Zjednoczonych
- wprowadzono terminy: ochrona środowiska i polityka ekologiczna.
1980 - Międzynarodowa Unia Ochrony Przyrody.
1987 - raport Nasza Wspólna wspólna przyszłość (raport Brundtland)
Konferencja w Rio de Janeiro 1992:
Deklaracja z Rio w sprawie ochrony środowiska i rozwoju
Globalny Program Działań na XXI wiek Agenda 21
Deklaracja o ochronie lasów
Ramowa konwencja ONZ w sprawie zmian klimatu
Konwencja o różnorodności biologicznej.
Ad. 1 - zawiera 27 zasad określających prawa. W Polsce mamy 10 zasad.
Ad. 2 - jest to obszerny program działań sformowany z myślą w XXI w, przyjęty przez 179 państw.
-Wskazuje on, w jaki sposób rozwój może zostać zrównoważony w kategoriach gospodarczych, społecznych i ekologicznych.
- jest wzorem globalnego partnerstwa zmierzającego do pogodzenia nierozdzielnych wymagań zdrowego środowiska i zdrowej gospodarki dla wszystkich narodów świata.
Ad. 3 - wytycza kierunki zrównoważonego rozwoju lasów wszystkich typów, ich ochrona i użytkowanie, mających duże znaczenie dla rozwoju gospodarczego i podtrzymywanie wszelkich form życia.
II Światowy Szczyt Zrównoważonego Rozwoju:
- Johannesburg 26.08. -04.09.2002
- zadaniem było podsumowanie globalnych zmian, jakie zostały w ciągu 10 lat i zaproponowanie konkretnych działań służących zarówno poprawienie warunków życia ludzi jak i ochronie zasobów naturalnych na świecie.
Konferencja w Johannesburgu:
- poruszono głównie tematy związane z równomiernym podziałem korzyści z globalizacji, ograniczeniem ubóstwa z jednej strony i nadmiernej konsumpcji z drugiej zarządzeniem zasobami międzynarodowymi oraz promocje zrównoważonych warunków produkcji i konsumpcji.
- 5 kluczowych obszarów zaopatrzenie w wodę i sanitacje, energię zdrowe rolnictwo.
Ochrona środowiska w UE:
- szósty program dzialania na lata 2001-2010 występuje pod nazwą: Środowisko 2010 nasza przyszłość nasz wybór.
Priorytety VI programu:
- ograniczenie zmian klimatycznych
- ochrona przyrody w różnorodności biologicznej
- zdrowie i środowisko
- zasoby naturalne i odpady.
Zasady zrównoważonego rozwoju:
Zasada sprawiedliwości międzygeneracyjnej, międzygrupowej.
Zasada respektowania zrównoważonego rozwoju.
Zasada integralności systemu ekologicznego, gospodarczego i społecznego.
Zasada prewencji i reagowania na istniejące zagrożenia
Zasada przezorności
Zasada skuteczności oraz efektywności ekonomicznej i ekologicznej
Zasada regionalizacji
Zasada partnerstwa i partycypacji publicznej
Zasada odpowiedzialności prawnej i finansowej za zanieczyszczenia lub niszczenie środowiska
Zasada współpracy międzynarodowej.
Dokonania UNEP:
- przygotowanie wielostronnych traktatów dotyczących ochrony środowiska
- badania i informacja na temat stanu środowiska
- Światowy System Monitoringu Środowiskowego
- raporty GEO
- Światowa Baza Danych w Zasobach Ziemi
- Sieć Informacji o Środowisku i zasobach Naturalnych.
Główne obszary działalności GRID - Warszawa:
- publikacje
- analizy przestrzenne
- opracowania kartograficzne
- edukacja ekologiczna.
UNDP
- program rozwoju Narodów Zjednoczonych
- 1965
- stała współpraca ze 166 państwami
-Rada Zarządzająca: 36 członków
Działania UNDP:
- zarządzanie demokratyczne
- ochrona praw biednych
- wspieranie polityk i technik prośrodowiskowych
- przeciwdziałanie AIDS
- wspieranie odnawialnych źródeł energii.
UNESCO
- Organizacja Narodów Zjednoczonych do spraw Oświaty Nauki i Kultury
- 1945
- w zakresie OŚ zajmuje się edukacją ekologiczną
Program UNESCO:
- „Człowiek i biosfera” - sieć rezerwatów biosfery w celu ochrony różnorodności biologicznej.
Światowa Unia Ochrony Przyrody (IUCN).
- największa organizacja międzynarodowa zajmująca się ochroną przyrody
- 1948 Polska jednym z krajów założycielskich
Zadania IUCN:
- wytyczne kierunki ochrony przyrody
- przyrody działalność oświatową, informacyjną i dokumentacyjną
- organizuje kongresy i konferencje
- opracowanie zasad ochrony i użytkowanie ekosystemu
CSD
-22.12.1992
- Komisja Zrównoważonego Rozwoju Narodów Zjednoczonych
- jest organem Rady Gospodarczo- Społecznej ONZ
-53 członków na 3 letnią kadencję
Cele CSD:
- monitorowanie postępu we wdrażaniu Agendy 21 innych dokumentów z Rio de Janeiro.
- zbieranie informacji od rządów i impentelacji Agendy 21.
GEF - (Światowy Fundusz Środowiskowy)
-październik 1991
- mechanizm finansowy zarządzany przez 3 agendy ONZ: Bank Światowy, UNEP oraz UNDP.
Cele GEF:
- poprawa ochrony środowiska poprzez wsparcie finansowe programów i projektów przyczyniających się do rozwiązania problemów o charakterze globalnym.
Dziedziny ochrony środowiska finansowane przez GEF: TEST!!!!!!!!!!
- ochrona bioróżnorodności
- ochrona wód międzynarodowych
- zapobieganie zmianom klimatycznym
- ochrona warstwy ozonowej
- ochrona gruntów przed degradacją.
Europejska agencja środowiska (EEA):
- jest organem UE zajmujący się dostarczeniem informacji w zakresie ochrony środowiska.
- w skład wchodzą 32 kraje członkowskie
- siedziba EEA znajduje się w Kopenhadze.
Zadanie EEA:
- Europejska Sieć Informacji i Obserwacji Środowiska (EIONET)
- gromadzenie informacji na poziomie kraju
- zapewnienie powszechnego dostępu do informacji.
Obszary działalności EEA:
- zmiany klimatyczne
- różnorodność biologiczna
- ochrona zdrowia ludzkiego i jakość życia
- gospodarka zasobami naturalnymi i odpadami
- rolnictwo
- nadzwyczajne zagrożenia
- energie i transport
- wykorzystanie i zagospodarowanie gruntów.
Pozarządowe Organizacje Międzynarodowe
*WWF - Światowy Fundusz na rzecz przyrody
- 1961 Szwajcaria
- 50 biur regionalnych
Cele WWF:
- utrzymanie bioróżnorodności
- działania na zapewnienie zasobów naturalnych
- zapobieganie degradacji środowiska jego bezwzględnej eksploatacji oraz marnotrawienia energii i zasobów Ziemi.
*Greenpeace
- 5mln członków ze 158 krajów
- gówna siedziba Amsterdam
Obszary działań Greenpeace:
- ochrona lasów
- ochrona oceanów i mórz, przed substancjami toksycznymi
- globalne ocieplenie i zmiany klimatyczne
- energia
- GMO
OCHRONA POWIETRZA I KLIMATU
Zanieczyszczenie powietrza - polega na wprowadzeniu do atmosfery różnych substancji, które wpływają negatywnie na środowisko i na człowieka.
Źródła zanieczyszczeń:
- naturalne
- antropogeniczne
Źródła naturalne:
- wybuchy wulkanów
- pożary lasów, stepów
- bagna
- gleby i skały ulegajace erozji
- tereny zielone
Źródła antropogeniczne:
- energetyczne (spalanie paliw)
- przemysłowe (procesy technologiczne w zakładach)
-komunikacyjne (transport)
- komunalne (pochodzące z gospodarstw domowych)
Rodzaje źródeł emisji zanieczyszczeń:
- punktowe (komin)
- liniowe (szlak komunikacyjny)
-powierzchniowe (otwarty zbiornik z lotną substancją)
Skutki zanieczyszczenia powietrza:
- efekt cieplarniany
- dziura ozonowa
- kwaśne deszcze
- smog
Smog - zjawisko atmosferyczne polegające na współistnieniu zanieczyszczeń powietrza spowodowanych działalnością człowieka.- nie będzie na teście
Kwaśne deszcze - opady atmosferyczne o kwaśnym odczynie powstałe na skutek reakcji wady z zanieczyszczeniami występującymi w powietrzu.
Skutki kwaśnych deszczów:
- obumieranie lasów iglastych
- zakwaszenie wód powierzchniowych
- zakwaszenie gleb
- niszczenie zabytkowych budowli kamiennych
- rdzewienie metali
- spadek wydajności rolnictwa
- choroby
Dziura ozonowa- zmniejszenie koncentracji ozonu w ozonosferze wskutek oddziaływania związków chemicznych
GLOBALNE OCIEPLENIE - to wszystko na teście będzie co pod spodem
Efekt cieplarniany - jest to szybki wzrost temperatury przy powierzchni ziemi spowodowaną obecnością gazów cieplarnianych. Jest to zjawisko naturalne, ale na skutek działalności człowieka przybrało na sile.
Gazy cieplarniane:
- dwutlenek węgla
- metan
- freony (związki chloroflurowęglowodorowe)
- tlenki azotu
Źródła emisji dwutlenku węgla:
- spalanie paliw kopalnych
- produkcja cementu
- wylesianie
-wybuchy wulkanów
Źródła emisji metanu:
- uprawy ryżu
- procesy trawienne zwierząt hodowlanych
- kopalnie węgla kamiennego
- wydobywanie i wykorzystanie gazu ziemnego
- wysypiska i składowiska odpadów.
Źródła emisji freonów:
- chłodnictwo
- klimatyzacja
- przemysł chemiczny
Źródła emisji tlenków azotu:
- spalanie paliw kopalnianych
- używanie nawozów azotowych
- motoryzacja
- spalanie biomasy
Skutki globalnego ocieplenia:
- zmiany cyklu hydrologicznego
- zjawisko ekstremalne
- zmiany poziomu mórz i oceanów:
Erozja wybrzeży
Ryzyko powodzi na nizinach nadmorskich
Zagrożenie infrastruktury wybrzeży
Zasolenie obszarów ujściowych wód gruntowych i rzek.
- zagrożenie bioróżnorodności przesuwanie się stref klimatycznych
- zmiany w produkcji żywności
- skutki zdrowotne
- straty ekonomiczne
Sposoby przeciwdziałania:
- stosowanie urządzeń oczyszczających
- zmiana technologii spalania
- stosowanie jak najmniej zanieczyszczających paliw
- stosowanie alternatywnych źródeł energii
- energetyka jądrowa
- techniczne usuwanie dwutlenku węgla
Działania międzynarodowe:
1988 - Międzynarodowy Panel w sprawie Zmian Klimatu
IPCC - organizacja która zajmuje się oceną naukowych dowodów zmian klimatu a także programowaniem przyszłych zmian klimatu, przewidywań ich skutków, opracowaniem sposobów przeciwdziałania, globalnemu ociepleniu, a także bada możliwości adaptacyjne społeczeństw do zmian kimatu.
1990 - pierwszy raport IPCC
1996 - drugi raport IPCC
2001 - trzeci raport IPCC
2007 - czwarty raport IPCC
2007 - pokojowa Nagroda Nobla
Czwarty raport IPCC:
- prawdopodobieństwo że zmiany klimatu są spowodowane działalnością człowieka wynosi 90%
- szacunki zmian temperatury w XIX wieku. Temperatura wzrośnie od 1,8 do 4C
- w XIX w poziom wód oceanów wzrośnie od 28 cm do 42 cm
- wystąpią z 90% podobieństwem upały i intensywne opady.
Ramowa Konwencja Narodów Zjednoczonych w sprawie zmian klimatu:
- 1992 Konwencja z Rio de Janeiro
- ustabilizowanie koncentracji gazów cieplarnianych w atmosferze na poziomie który zapobiegałby niebezpiecznej antropogenicznej ingerencji w systemie klimatycznym.
Ramowa Konwencja Narodów Zjednoczonych w sprawie zmian klimatu postanowienie:
- stabilizacje emisji gazów cieplarnianych w 200 r na poziomie 1990roku
- obowiązek monitoringu
- obowiązek opracowania programów ochrony klimatu
- promocja pochłaniaczy
- współpraca międzynarodowa.
Protokół z Kioto:
- 1997 - Konferencja klimatyczna w Kioto.
- celem Protokołu jest ograniczenie i redukcja emisji gazów cieplarnianych w latach 2008-2012 średnio o 5% w stosunku do roku bazowego 1990
Inne zobowiązania z Protokołu z Kioto: TEST
- zwiększenie efektywności energetycznej w odpowiednich działaniach gospodarki
- ochrona i podniesienie efektywności pochłaniaczy i zbiorników gazów cieplarnianych.
- promowanie zrównoważonych form rolnictwa w aspekcie ochrony klimatu
- badanie promocja, zwiększenie wykorzystanie nowych źródeł energii
- zmniejszanie i emitancja niedoskonałości rynkowych
- ograniczenie emisji metanu poprzez jego odzysk i wykorzystanie w sektorze produkcyjnym
Mechanizm reakcji Protokołu w Kioto:
- handel emisji gazów cieplarnianych
- wspólna reakcja projektów
- mechanizm czystego rozwoju
Handel emisji gazów cieplarnianych:
- ustalenie zbiorczego limitu emisji dla dużej grupy źródeł emitujących dane zanieczyszczenia
- określenie algorytmu podziału uprawnień do emisji
- podział puli dopuszczalnych emisji na wszystkie źródła objęte systemem poprzez wydanie im odpowiedniej liczby uprawnień do emisji
- uprawnienie te mogą być zbywalne pomiędzy uczestnikami systemu
- na koniec okresu rozliczeniowego każde źródło musi posiadać taką liczbę uprawnień, które nie będzie mniejsze od ilości zanieczyszczeń wyemitowanych przez to źródło.
- każda tona emisji ponad liczbę posiadanych uprawnień powoduje konieczność zapłacenia wysokiej kary.
- ten mechanizm zapewnia, że łączna emisja zanieczyszczeń z grupy źródeł objętych systemem nie przekroczy ustalonych zbiorczych limitów
- system handlu emisji zachęca do poszukiwania i realizacji przedsięwzięć o niskich kosztach redukcji emisji.
Wspólna reakcja projektów:
- celem jest zmniejszenie kosztów redukcji emisji gazów cieplarnianych biorąc pod uwagę i zróżnicowanie pomiędzy poszczególnymi państwami
- polega na realizacji wspólnych projektów mających na celu redukcję emisji gazów cieplarnianych
- są to projekty gdzie jeden z uprzemysłowionych krajów inwestuje w innym uprzemysłowionym kraju. Oba kraje muszą być sygnaturiaszami Protokołu z Kioto.
Mechanizm czystego rozwoju:
- są to projekty gdzie kraje uprzemysłowione inwestują w projekty przyczyniające się do redukcji emisji w krajach rozwijających się.
OCHRONA WARSTYW OZONOWEJ
Konwencja wiedeńska o ochronie warstwy ozonowej:
- Wiedeń 1985
- 189 państw i Wspólnota Europejska
- cel: podjecie środków z celu ochrony zdrowia ludzkiego i środowiska przed negatywnymi skutkami wynikającymi z działalności człowieka, zmieniającej warstwę ozonową.
Protokół w sprawie substancji zubożających warstwę ozonową:
- Montreal 1987
- cel: doprowadzenie do redukcji a docelowo do zakazu zużycia i produkcji substancji niszczących warstwę ozonową.
OCHRONA WÓD MORSKICH
Znaczeni wód i oceanów:
- źródło żywności
- źródło zasobów naturalnych
- drogi handlowe
- turystyka i rekreacja
- biologiczna równowaga ziemi.
Problemy:
Zanieczyszczenia:
-ścieki komunalne
- ścieki przemysłowe
- ścieki z rolnictwa
- kwaśne deszcze
- wycieki z tankowców
- wyrzucanie, zatapianie i spalanie odpadów
- stosowanie szkodliwych substancji tnbutytlina (TZO) cyjanek sodu
- przenoszenie obcych gatunków
Nadmierna eksploatacja:
- marnotrawstwo - ¼ odpadów
- przełowienie
- trałowienie
Konwencja helsińska o ochronie środowiska morskiego Morza Bałtyckiego:
- Helsinki 1974
- Helsinki 1992
- Strony Konwencji: Dania, Estonia, Federacja Rosyjska, Finlandia, Litwa, Łotwa, Niemcy, Polska, Szwecja oraz wspólnota Europejska
- Cel: kompleksowa ochrona morskiego Morza Bałtyckiego.
Najlepsza praktyka ekologiczna - oznacza zastosowanie najwłaściwszej kombinacji środków:
- dostęp do informacji i edukacji
- opracowanie i stosowanie kodeksów Dobrej Praktyki Ekologicznej
- etykiety informacyjne o ryzyku dla środowiska
- dostępność systemów gromadzenia i usuwania
- oszczędzanie zasobów w tym energii.
Najlepsza dostępna technologii - oznacza etap rozwoju procesów urządzeń lub metod działania, które wskazują na przydatność w praktyce danego środka służącego do ograniczenia zrzutów.
Zobowiązania Konwencji:
- obowiązek zapobiegania i eliminacji zanieczyszczeń Bałtyku powstałych w wyniku działania substancji szkodliwych ze wszystkich źródeł.
- obowiązek zapobiegania i eliminacji zanieszczyszczeń Bałtyku ze źródeł lądowych.
- obowiązek wprowadzania w życie procedur i środków przewidzianych w załączniku III
Sposoby ochrony wód:
- oczyszczanie ścieków komunalnych, co najmniej metodami biologicznymi
- zamkniecie obiegu wody w przemyśle
- określenie wartości granicznych erozji
- spełnienie określonych kryteriów przy używaniu środków ochrony roślin.
Zobowiązania konwencji:
- obowiązek wydawania specjalnych zezwoleń a wprowadzenie bezpośrednio lub pośrednio do środowiska morskiego Morza Bałtyckiego, substancji szkodliwych.
- obowiązek monitorowania i kontrolowania emisji, na które zostały wydane pozwolenia
- obowiązek współpracy
Substancje szkodliwe:
- metale ciężkie i ich związki
- związki organiczne chlorku i cyny, pestycydy
- związki azotu i fosforu
- substancje radioaktywne
Konwencja Narodów Zjednoczonych o prawie morza:
- Montego Bay 1982
Część XII Ochrona i zachorowanie środowiska morskiego.
Konwencja dotycząca zapobiegania zanieczyszczenia morza przez statki oraz poprzez zatapianie odpadów.
- Londyn 1973
- Cel: zapobieganie zanieczyszczeniu środowiska przed zatruciami szkodliwych substancji lub wycieki zawierające takie substancje
- podstawowy instrument tzw. świadectwo.
Konwencja o gotowości do zwalczania zanieczyszczeń morza olejami oraz współpracy w tym zakresie:
- Londyn 1990
- jako środek ochrony przewidziano plany zabezpieczenia przed zagrożeniem zanieczyszczenia morza olejami
- zawiera opis postępowania dotyczącego raportowania o zanieczyszczeniu morza olejem
- konieczność ustanowienia krajowego i regionalnych systemów gotowości do zwalczania zanieczyszczeń morza olejem.
OCHRONA WÓD ŚRÓDLĄDOWYCH.
Zanieczyszczenia wód źródła: TEST
-liniowe (np. komunikacja, transport)
-Obszarowe (kwaśne deszcze, suchy opad)
-Punktowe (zanieczyszczenia komunalne)
Skutki zanieczyszczenia wód:
- fizyczne - wzrost temperatury, deficyt tlenu,
- chemiczne - zmiany chemiczne wód
- biologiczne - zakłócenie struktury populacji fauny i flory skutek deficytu tlenowego
Konwencja Helsińska o ochronie i użytkowaniu cieków transgranicznych i jezior międzynarodowych
- Helsinki 1992
- dotyczy wód transgranicznych, czyli każdych wód powierzchniowych lub podziemnych które tworzą lub przecinają granice miedzy dwoma lub więcej państwami lub znajdują się na takich granicach
- ma charakter ramowy, rozwiniecie p….. dwustronhm i wielostronnym umowom.
Główny cel konwencji:
- zapobieganie, kontrolowanie i zmniejszanie jakiegokolwiek oddziaływania transgrancznego które powoduje szkodliwe skutki dla środowiska, a także negatywnie wpływa na zdrowie i bezpieczeństwo człowieka.
Umowa w sprawie Międzynarodowej Komisji Ochrony Odry przed Zanieczyszczeniem:
- Wrocław 1996
- Polska, Czechy, Niemcy, Wspólnota Europejska
- cel: poprawa stanu ekologicznego Odry i Zalewu szczecińskiego wraz z ich zalewami poprzez zapobieganie dalszemu zanieczyszczeniu tych wód
- celem było też trwale zmniejszenie zanieczyszczeń Bałtyku.
Zadania komisji:
- wartości graniczne dla odprowadzanych ścieków
- docelowe wymagania jakościowe dla wód
- programy działania na rzecz redukcji zanieczyszczeń
- działania profilaktyczne system alarmowy i ostrzegawczy
Protokół woda i zdrowie -Londyn 1999
Cel główny: promocja na poziomie narodowym. Ochrona wód w aspekcie ochrony zdrowia ludzi.
Cele szczegółowe:
- zaopatrzenie ludności w zdrową wodę pitną
- zapewnienie jakości wody pitnej według standardów WHO
- powszechna sanitacja terenów
- identyfikacja źródeł zanieczyszczenia wód groźnych dla zdrowia
- prawidłowe wykorzystanie ścieków i osadów ściekowych.
Protokół Kijowski 2003:
- dotyczył kwestii odpowiedzialności cywilnej oraz odszkodowań za szkody spowodowane w wyniku transgraniczych awarii przemysłowych na wodach transgranicznych
- stosuje się do szkód spowodowanych na terenie innego państwa.
Ochrona przed odpadami
Odpady - substancje stałe lub ciekłe (ale nie będące ściekami) powstałe w wyniku działalności gospodarczej i konsumpcyjnej człowieka, nieprzydatne w miejscu lub czasie, w którym powstały, szkodliwe lub uciążliwe dla zdrowia człowieka.
Rodzaje odpadów:
a) według miejsca powstania
- komunalne
- przemysłowe
- rolnicze
b) według stopnia szkodliwości
- niebezpieczne
- szkodliwe
- uciążliwe
Minimalizacja ilości odpadów polega na:
- zapobieganiu powstawania odpadów
- ponownym użyciu
- recyklingu
- spalaniu (z odzyskiem energii)
- unieszkodliwianiu na składowiskach
Unieszkodliwianie odpadów - polega na poddaniu odpadów procesom przekształceń biologicznych, fizycznych lub chemicznych w celu doprowadzenia ich do stanu, który nie stwarza zagrożenia dla życia, zdrowia ludzi lub środowiska.
Sposoby unieszkodliwiania odpadów:
- składowanie na składowiskach
- retencja powierzchniowa (np. umieszczenie odpadów na paletkach osadowych)
- termiczne przekształcenie odpadów
Odzysk odpadów - wszelkie działania, nie stwarzające zagrożenia dla życia, zdrowia ludzi lub dla środowiska, polegające na wykorzystaniu odpadów w całości lub części lub prowadzące do odzyskania z odpadów, substancji, materiałów lub energii i ich wykorzystania.
Recykling - to taki odzysk, który polega na powtórnym przetwarzaniu substancji lub materiałów zawartych w odpadach w procesie produkcyjnym, w celu uzyskania substancji lub materiałów o przeznaczeniu pierwotnym lub o innym znaczeniu.
Agenda 21 - 1992
Rozdział 21. Bezpieczna dla środowiska gospodarka stałymi odpadami oraz osadami z oczyszczalni ścieków.
- Minimalizacja ilości odpadów
- Bezpieczne dla środowiska wykorzystanie surowców wtórnych i recykling odpadów
- Promocja bezpiecznego dla środowiska usuwania odpadów
Agenda 21
Rozdział 20. Gospodarka odpadami niebezpiecznymi oraz zapobieganie międzynarodowemu handlowi tymi odpadami.
Konwencja bazylejska o kontroli transgranicznego przemieszczania i usuwania odpadów niebezpiecznych (1989)
- celem jest ograniczenie wywozu odpadów z państw wysokorozwiniętych do pozostałych
- Konwencja reguluje problematykę minimalizacji wytwarzania wszelkich odpadów
Kategorie odpadów podlegających kontroli (strumienie odpadów):
Y1 - odpady sanitarne ze szpitali, ośrodków medycznych i klinik
Y12 - odpady z produkcji przygotowania produktów farmaceutycznych
Postanowienia:
1. Wprowadzenie systemu kontroli i reglamentacji przemieszczania odpadów niebezpiecznych i innych
- obowiązek uzyskiwani zgody przez eksperta od władz państwa do którego odbywa się wywóz odpadów oraz państw tranzytowych
- możliwość wprowadzenia zakazu importu odpadów niebezpiecznych i innych
2. Przemieszczenie odpadów jest dozwolone w pewnych sytuacjach:
- państwo eksportujące nie dysponuje możliwościami technicznymi niezbędnymi urządzeniami lub odpowiednimi składowiskami do usuwania danych odpadów w sposób wydajny i bezpieczny dla środowiska
- dane odpady są potrzebne jako surowiec do przemysłowego recyklingu lub odzysku w państwie importującym
- inne kryteria ustalone przez dwie strony
3. Całkowity zakaz eksportu odpadów na teren Antarktyki.
4. Zakaz eksportu i importu do państw nie będących stroną konwencji
5. Obowiązek reimportu odpadów
Minimalizowanie odpadów:
Opracowano wytyczne dotyczące m.in.:
- technicznego wyposażenia składowisk
- spalanie odpadów
- zagospodarowania zużytych opon
- odpadów niebezpiecznych pochodzących z ropy naftowej
Protokół w sprawie odpowiedzialności i rekompensat za szkody wynikłe z transgenicznego przemieszczania i usuwania niebezpiecznych odpadów i innych odpadów (1999)
- odpowiedzialność za szkody ponosi podmiot, który dokonał zawiadomienia o eksporcie (WAŻNE)
- przepisy o ubezpieczeniu i gwarancjach finansowych
Pojecie szkody:
- utrata życia lub naruszenia zdrowia ludzi
- utrata lub szkoda we własności
- utrata przychodu związanego z gospodarczym wykorzystaniem środowiska
- koszty przywrócenia poprzedniego stanu środowiska
Rozporządzenie 1013/2006 Parlamentu Europejskiego i Rady (WE) z dnia 14 czerwca 2006 w sprawie przemieszczenia odpadów
- Implementacja Konwencji Bazylejskiej
Dyrektywa ramowa w sprawie odpadów 2006/12/WE
Cel: ustanowienie podstawowych zasad gospodarowania odpadami
Określa:
- definicje odpadów
- wymagane pozwolenia
Dyrektywa Rady 1999/31/WE z dnia 26.IV.1999 w sprawie składowania odpadów.
Cel: określenie środowiska, procedur i wskazówek gwarantujących uniknięcie lub zminimalizowanie szkodliwych odpadów
Rodzaje składowisk:
- odpadów niebezpiecznych
- odpadów innych niż niebezpieczne
- odpadów inercyjnych (obojętnych dla środowiska)
Zakaz składowania:
- odpadów płynnych
- opon
- odpadów nie spełniających specjalnych wymagań
- zakaźnych odpadów medycznych i weterynaryjnych
- odpadów, które w warunkach danego składowania wykazywałyby właściwość odpadów niebezpiecznych
Ochrona przed chemikaliami
Międzynarodowy Kodeks postępowania w zakresie dystrybucji i stosowania pestycydów.
- 1985, Rzym, FAO
- pierwsze globalne porozumienie dotyczące pestycydów
- celem kodeksu jest ustalenie dobrowolnych standardów postępowania w zakresie dystrybucji i stosowania pestycydów, zwłaszcza w tych państwach, gdzie nie istnieje odpowiednie ustawodawstwo w tym zakresie
Procedura PIC, czyli uzyskanie zgody po wcześniejszym poinformowaniu.
- reguluje kwestie handlu pestycydami
- wymagania jest zgoda państwa importera na wwóz na jego teren pestycydu, który został zakazany lub znacząco ograniczony w państwie eksportującym
- dostarczone muszą być odpowiednie informacje
Londyńskie wytyczne dotyczące wymiany informacji w międzynarodowym handlu substancjami chemicznymi:
- 1987, Londyn UNEP
- zbiór reguł dotyczących wymiany informacji w celu zwiększenia bezpieczeństwa obrotu substancjami chemicznymi
Cel: doprowadzenie do zmian narodowych systemów prawnych oraz zwiększenie przejrzystości międzynarodowego handlu przemysłowymi chemikaliami
1989- wprowadzenie procedury PIC