Plan badania na ciążę
Wywiad
Kiedy krowa ostatni raz ocieliła się
W 3 miesiące po porodzie ciąża. Jeżeli puerperium jest zaburzone to jest to wynik złego żywienia i nadmiernej eksploatacji ( zmiany na jajnikach)
Kiedy wystąpiła pierwsza ruja po ocieleniu, kiedy druga i jakie były odstępy między nimi
Ile razy latowała się i ile razy była kryta
Krowa pokryta i zacielona nie latuje
Kiedy ostatni raz latowała się i w jakim okresie rui była kryta
Czy po ostatnim unasienieniu krowa powtarzała
Czy po ostatnim kryciu nie obserwowano wypływu z dróg rodnych
Pytamy o gruczoł mleczny ( suki, kotki)
Jaki ma samica apetyt ? czy ostatnio poprawiła się ? W ciąży jest zwiększone łaknienie. Czasami występuje apetyt perwersyjny - niedobory witamin, soli mineralnych, elementów śladowych.
Jaki temperament?
Samice ciężarne spokojnieją - brak estrogenów, odstają od stada itd.
Badanie klinicze :
Zewnętrzne ( od 6 m-ca ciąży)
a/ oglądanie ( exploratio per adspectionem )
deformacja powłok brzusznych
krowa - oglądamy z tyłu I z przodu z 4-5 m
klacz - oglądamy z boku
u małych zwierząt czasem jest to jedyny objaw
- zewnętrzne narządy rodne
+ srom pomarszczony i wciągnięty, potem gdy płód wraca objaw ten zanika
+ szpara sromowa, śluz, srom rozpulchniony
+ zwiotczenie tylnej krawędzi więzadeł szer. miednicy
+ wymię
b/omacywanie (exploratio per palpationem)
-oszturchiwanie - krowa w regio ilica dextra
- klacz w lini białej na wysokości pępka
- omacywanie - tylna krawędź więzadła szer. miednicy
c/osłuchiwanie (exploratio per auscultationem) - tętno płodu 120-140/min
d/stwierdzenie ruchów płodu
Pierwsze ruchy stwierdza dojarka. Ruchy można uaktywnić poprzez:
- wylać zimną wodę na krowę
- napoić zimną wodą
- zatkać nozdrza
- pociągnąć za strzyki
- pociągnąć za comissura ventralis sromu
2. wewnętrzne
a/ per vaginam
- ręką
+ lepkość śluzu, śluz jest lepki, aż sprawia wrażenie suchości
+ zamknięcie szyjki macicznej i jej wciągnięcie w głąb
+ czop śluzowy ( stwierdza się go w 5 tyg. Jest pierwszym objawem
ciąży)
+ szmery pochwowe pochodzące od arteria uterina caudalis (5-7 m-c)
- wziernikiem
+ sucha lepkość ( zjawisko Benescha )
+ zamknięta szyjka maciczna
+ czop śluzowy
+ ułożenie portio vaginalis uteri - normalnie jest koncentrycznie, a
w ciąży u krów macica opada w prawo i w dół, a portio
odwrotnie w lewo i do góry
+ naczynia przeświecające przez śluzówkę pochwy mają przebieg
wężykowaty
+ błona śluzowa pochwy jest na początku ciąży blada, matowa
i sucha ( bo intensywnie przekrwiona jest macica ), potem
jest połyskująca, zaczerwieniona, wilgotna.
b/ per rectum
omacywanie - szyjkę
- trzon - jeżeli jest chełbotanie to może to być ciąża,
ale również :
- pyometra
- mucometra
- hydrometra
- rogi - zwracamy uwagę na symetrię rogów
+ gdy są symetryczne i nie fluktuują nie ma ciąży
+ gdy są symetryczne, powiększone i jest fluktuacja
wtedy może być ciąża lub pyometra
Aby stwierdzić ciążę trzeba wyczuć :
a/ wody płodowe - płyn poprzez chełbotanie
b/ błony płodowe - zjawisko dwutaktowości (6-7-8 tydzień)
c/ płód
Metody:
+ Rittera
+ Goetzego
+ Abeleina
+ Pissla, Eilmana - nie są bezpieczne
+ jajniki - ciałko żółte ciążowe
+ ligamentum latum uteri - tu przebiegają aa. uterina cranialis,
medialis, caudalis. Wyczuwa się szmery maciczne z chwilą
uchwycenia fałdu więz. szer. macicy, gdzie przebiega a. uterina
medialis - wrażenie przesypywanego piasku
Badania dodatkowe
- rozmaz śluzu szyjkowego (zjawisko krystalizacji śluzu wykryte przez
Papanicolaou)
- pomiar oporu elektrycznego śluzu
- pomiar poziomu progesteronu w mleku lub osoczu
- USG
- próby biologiczne ( u klaczy )
- rtg
- badanie histologiczne ( maciory )
- immunologiczne reakcje ciążowe (MIPT)
IV. Rozpoznanie
- cielna
- niecielna
- podejrzenie ciąży
- ciąża wątpliwa