RACHUNKFINANS, RACHUNKOWOŚĆ jest pojęciem wieloznacznym:


AKTYWA OBROTOWE NETTO, AKTYWA „PRACUJĄCE” (WORKING CAPITAL)

0x08 graphic
0x08 graphic
0x08 graphic
0x08 graphic
0x08 graphic
0x08 graphic
0x08 graphic
0x08 graphic
0x08 graphic

0x08 graphic

0x08 graphic

0x08 graphic

0x08 graphic

OBRÓT AKTYWAMI BIEŻĄCYMI (CYKL OPERACYJNY)

0x08 graphic

0x08 graphic
0x08 graphic

0x08 graphic
0x08 graphic
0x08 graphic
0x08 graphic

0x08 graphic
0x08 graphic

0x08 graphic
0x08 graphic

0x08 graphic

0x08 graphic

0x08 graphic
0x08 graphic

0x08 graphic
0x08 graphic

ZASADY ZARZĄDZANIA AKTYWAMI OBROTOWYMI

1. Wielkość aktywów obrotowych zależy od szybkości ich obrotu w cyklu operacyjnym

2. Wielkość aktywów zależy też od synchronizacji w czasie ich przepływu przez poszczególne segmenty spółki

3. Im większy jest udział aktywów obrotowych w całości zasobów gospodarczych spółki, tym realniejsza jest ich rentowność i płynność finansowa,

4. Ważna jest sama struktura aktywów obrotowych tj. zachowanie odpowiednich proporcji między zapasami i aktywami „płynnymi”

TRZY STOPNIE PŁYNNOŚCI AKTYWÓW

1. Wysoka płynność - gotówka, lokaty a'vista, waluty obce, papiery wartościowe do obrotu, czeki, weksle, zapasy zbywalne „od ręki”

2. Średnia płynność - Należności gwarantowane, płatne w terminie 3 miesiące, papiery wartościowe nie notowane w obrocie publicznym (trudniej zbywalne), część zapasów

3. Niska płynność - pozostałe należności, pozostałe zapasy

ZASADY WYCENY AKTYWÓW OBROTOWYCH

  1. Podstawa wyceny:

  1. zapasy => cena nabycia lub koszt wytworzenia; na dzień bilansowy => nie wyższe od ich cen sprzedaży netto;

  2. należności i udzielone pożyczki => kwota nominalna; na dzień bilansowy => kwota wymaganej zapłaty

  3. inwestycje krótkoterminowe => niższa z dwóch: cena nabycia lub wartość (cena) rynkowa, bądź też wartość godziwa, gdy nie istnieje rynek

  1. Cena nabycia = cena zakupu - (VAT, podatek akcyzowy) + koszty zakupu + obciążenia publicznoprawne (import)

  1. W przypadku długotrwałego przygotowania towaru lub produktu do sprzedaży lub długotrwałego okresu jego przygotowywania:

cena nabycia = koszt wytworzenia + koszt obsługi zobowiązań

4. Wycena zapasów (dodatkowo):

• materiały lub towary - także według cen zakupu => następuje wliczenie kosztów zakupu w koszty bieżącej działalności

KRÓTKOTERMINOWE AKTYWA FINANSOWE

1. Środki pieniężne - gotówka, depozyty płatne na żądanie, środki pieniężne w drodze, ekwiwalenty środków pieniężnych (pieniężne instrumenty finansowe), o dużej płynności (do 3 miesięcy), łatwo wymienialne na gotówkę i nieznacznie narażone na ryzyko zmiany wartości, jak: czeki obce, weksle obce, bony handlowe, bony komercyjne, certyfikaty depozytowe, bony oszczędnościowe, lokaty terminowe (do 3 miesięcy), bony skarbowe, bony pieniężne NBP itd.

2. Środki pieniężne:

3.Wycena walut (wpływ do kasy lub na r-k bankowy):

4. Wycena walut (rozchód z kasy lub r-ku bankowego):

OBRÓT GOTÓWKOWY

Należności Kasa Zobowiązania

0x08 graphic
0x08 graphic
0x08 graphic
0x08 graphic
0x08 graphic
0x08 graphic
0x08 graphic

0x08 graphic
0x08 graphic
0x08 graphic
0x08 graphic
0x08 graphic
0x08 graphic
0x08 graphic
0x08 graphic
0x08 graphic
Sprzedaż Koszty

0x08 graphic
R-k bieżący

0x08 graphic
0x08 graphic

0x08 graphic

OBRÓT BEZGOTÓWKOWY

1. Środki pieniężne na rachunkach bankowych:

2. Rozliczenia bezgotówkowe - w formie:

POLECENIE PRZELEWU - dyspozycja udzielona bankowi przez dłużnika, dotycząca obciążenia jego rachunku określoną kwotą i uznania ta kwotą rachunku wierzyciela.

0x08 graphic
0x08 graphic

0x08 graphic
0x08 graphic
0x08 graphic

0x08 graphic
0x08 graphic
0x08 graphic

0x08 graphic
0x08 graphic
0x08 graphic
0x08 graphic
0x08 graphic

0x08 graphic

CZEK ROZRACHUNKOWY - dyspozycja wystawcy czeku (trasanta) udzielona bankowi (trasatowi) do obciążenia rachunku trasanta kwotą czeku oraz uznania tą kwotą rachunku posiadacza czeku (remitenta)

0x08 graphic
0x08 graphic
0x08 graphic
0x08 graphic
0x08 graphic

0x08 graphic
0x08 graphic
0x08 graphic

Od 1 stycznia 1993 r zmieniono tzw. zastępcze honorowanie czeków rozrachunkowych tj. natychmiastowe uznawanie rachunku remitenta => zapobieganie tzw. oscylatorowi

INNE FORMY OBROTU BEZGOTÓWKOWEGO

1

0x08 graphic
0x08 graphic
0x08 graphic

0x08 graphic
Dłużnik 2 Bank dłużnika

8

0x08 graphic
0x08 graphic
0x08 graphic
3 7

0x08 graphic
0x08 graphic
0x08 graphic
4

0x08 graphic
Wierzyciel Bank wierzyciela

5

0x08 graphic
6

1 - wniosek dłużnika o otwarcie akredytywy

2 - zawiadomienie o otwarciu akredytywy

3 - przekazanie środków do banku wierzyciela

4 - zawiadomienie wierzyciela o otwarciu akredytywy

5 - przekazanie przez wierzyciela dokumentów transakcji

6 - zawiadomienie wierzyciela o uznaniu jego rachunku

7 - zawiadomienie o dokonaniu płatności

8 - zawiadomienie dłużnika o obciążeniu jego rachunku.

OKRESOWE ROZLICZANIE SALDAMI - ma miejsce gdy kontrahenci świadczą sobie wzajemnie dostawy i usługi i z tego tytułu występują równocześnie, jako dostawcy i odbiorcy. Mogą wtedy wystąpić rozliczenia kompensacyjne, dokonywane na podstawie umowy zawartej pomiędzy kontrahentami i zaakceptowanej przez banki

EWIDENCJA OBROTU BEZGOTÓWKOWEGO

0x08 graphic
0x08 graphic
0x08 graphic

0x08 graphic
0x08 graphic
0x08 graphic
0x08 graphic
0x08 graphic
0x08 graphic

0x08 graphic
0x08 graphic
0x08 graphic
0x08 graphic

0x08 graphic
0x08 graphic

0x08 graphic

0x08 graphic
0x08 graphic
0x08 graphic
0x08 graphic
0x08 graphic

0x08 graphic

0x08 graphic

0x08 graphic
0x08 graphic

0x08 graphic

0x08 graphic
0x08 graphic

0x08 graphic

CZEK - pisemne polecenie wystawcy czeku wypłacenia przez bank określonej kwoty pieniędzy z jego rachunku okazicielowi lub określonej osobie (remitentowi) podanej na czeku.

Typy czeków:

EWIDENCJA CZEKÓW WŁASNYCH

0x08 graphic
0x08 graphic

0x08 graphic
0x08 graphic
0x08 graphic
0x08 graphic
0x08 graphic
0x08 graphic
0x08 graphic
0x08 graphic

0x08 graphic

0x08 graphic

0x08 graphic
0x08 graphic

0x08 graphic
0x08 graphic
0x08 graphic
0x08 graphic

1 - Realizacja czeku gotówkowego przez wystawcę

2 - Wydanie czeku rozrachunkowego kontrahentowi

3 - Realizacja czeku rozrachunkowego na rzecz kontrahenta

EWIDENCJA CZEKÓW OBCYCH

0x08 graphic
0x08 graphic

0x08 graphic

0x08 graphic
0x08 graphic
0x08 graphic
0x08 graphic
0x08 graphic
0x08 graphic

0x08 graphic
0x08 graphic
0x08 graphic
0x08 graphic

0x08 graphic

0x08 graphic
0x08 graphic

0x08 graphic
0x08 graphic

0x08 graphic

0x08 graphic

1 - Otrzymanie czeku od kontrahenta

2 - Realizacja czeku obcego w banku (gotówkowy)

3 - Realizacja czeku obcego w banku (rozrachunkowy)

4 - Przekazanie obcego czeku kontrahentowi w drodze indosu

tj. przeniesienia praw

WEKSEL - papier wartościowy o określonej przez prawo wekslowe formie, w którym wystawca lub osoba przez niego wskazana jest bezwarunkowo zobowiązana do zapłaty określonej osobie, w określonym czasie i miejscu sumy zapisanej w wekslu. Jest on dokumentem kredytu krótkoterminowego.

0x08 graphic
0x08 graphic
0x08 graphic
0x08 graphic
0x08 graphic

0x08 graphic

0x08 graphic
0x08 graphic
0x08 graphic

0x08 graphic
0x08 graphic
0x08 graphic
0x08 graphic

0x08 graphic
0x08 graphic
0x08 graphic

0x08 graphic

1 - przekazanie weksla do akceptacji trasata (akceptanta)

2 - zwrot zaakceptowanego weksla przez trasata

3 - przekazanie weksla przez wystawcę wierzycielowi (remitentowi)

4 - przedłożenie weksla do zapłaty w terminie płatności

5 - zapłata weksla

0x01 graphic
0x01 graphic

SW = suma wekslowa

F = należność finansowa

D = stopa odsetek (np. 15% = 0,15)

T = czas od wystawienia weksla do jego wykupu (obejmuje dzień pierwszy wystawienia, a nie obejmuje ostatniego dnia)

Weksel obcy jest formą zapłaty za wykonane przez kontrahentów dostawy, roboty lub usługi. Należność z tytułu weksla musi być wyraźnie określona w chwili jego wystawienia.

EWIDENCJA WEKSLI WŁASNYCH

0x08 graphic
0x08 graphic
0x08 graphic
0x08 graphic

0x08 graphic
0x08 graphic
0x08 graphic
0x08 graphic
0x08 graphic
0x08 graphic
0x08 graphic
0x08 graphic
0x08 graphic
0x08 graphic
0x08 graphic
0x08 graphic
0x08 graphic

0x08 graphic
0x08 graphic

0x08 graphic
0x08 graphic
0x08 graphic

0x08 graphic
0x08 graphic

0x08 graphic
0x08 graphic

1 - Koszty emisji weksli (druki, opłaty skarbowe, itp.)

2 - Wystawienie weksla kontrahentowi

2a - Kwota netto weksla

2b - Naliczone z góry oprocentowanie (dyskonto)

3 - Wykup weksla przez wystawcę

4 - Przedawnienie własnego weksla

0x08 graphic
0x08 graphic
0x08 graphic
0x08 graphic
0x08 graphic
0x08 graphic
0x08 graphic
0x08 graphic
0x08 graphic
0x08 graphic
0x08 graphic
0x08 graphic
0x08 graphic
0x08 graphic
0x08 graphic
0x08 graphic
0x08 graphic
0x08 graphic
0x08 graphic
0x08 graphic
0x08 graphic
0x08 graphic
0x08 graphic
0x08 graphic
0x08 graphic
0x08 graphic
0x08 graphic
0x08 graphic
0x08 graphic
EWIDENCJA WEKSLI OBCYCH

1 - Otrzymanie weksla od kontrahenta

1a - Kwota należności

1b - Oprocentowanie weksla (dyskonto)

2 - Wykupienie weksla przez dłużnika

3 - Odprzedaż weksla bankowi

3a - Zdyskontowanie weksla obcego w banku w kwocie

nominalnej minus dyskonto

3b - Dyskonto weksla

4 - Przekazanie weksla obcego innemu kontrahentowi (indos)

5 - Odpisanie weksli przedawnionych

0x08 graphic

0x08 graphic
0x08 graphic
0x08 graphic

0x08 graphic
0x08 graphic
0x08 graphic

0x08 graphic

0x08 graphic

0x08 graphic
0x08 graphic

0x08 graphic

0x08 graphic

0x08 graphic

0x08 graphic
0x08 graphic

Przedmiot rynku instrumentów finansowych walory dokumentujące:

Z punktu widzenia korzyści instrumenty finansowe przynoszą:

INSTRUMENTY KAPITAŁOWE (akcje, udziały) to kontrakty, z których wynika prawo do majątku spółki kapitałowej, pozostałego po zaspokojeniu lub zabezpieczeniu wszystkich wierzycieli, a także zobowiązanie jednostki do wyemitowania lub dostarczenia własnych instrumentów kapitałowych, jak: akcje, udziały, warranty tj. prawa do zakupu w przyszłości konkretnych akcji po określonej cenie.

AKCJE (ang. shares) są to dokumenty stwierdzające uczestnictwo ich właściciela w kapitale spółki akcyjnej, uprawniające do udziału w zyskach. Odpowiednikiem akcji w spółce udziałowej (z.o.o.) są udziały

Akcja => to lokata kapitałowa, a nie pożyczka podlegająca zwrotowi i oprocentowaniu; jest ona papierem wartościowym o dochodzie zmiennym.

1. Dywidenda (ang. dividend) oznacza dochód z akcji. Według dywidend akcje są dzielone na:

2. Według sposobu obejmowania akcje są dzielone na:

Akcje notowane w publicznym obrocie to jedynie akcje na okaziciela.

3. Wycena akcji krótkoterminowych u akcjonariusza według:

  1. Przy przeszacowaniu akcji długoterminowych w krótkoterminowe, wycenia się je według:

  1. Zbywanie akcji krótkoterminowych odbywa się według cen bieżących ustalonych z nabywcą. Ewentualne różnice pomiędzy nią a ceną nabycia (zakupu) są zaliczane do przychodów lub kosztów finansowych

  1. W przypadku operacji (6b), gdy ceny nabycia akcji są różne, to ich stan końcowy wyceniany jest zależnie od sposobu ustalenia wartości ich rozchodu, według:

  1. Ewentualne różnice kursowe wynikające z zakupu lub sprzedaży akcji są ewidencjonowane na kontach przychodów finansowych i kosztów finansowych.

EWIDENCJA AKCJI U AKCJONARIUSZA

0x08 graphic
0x08 graphic
0x08 graphic
0x08 graphic

0x08 graphic
0x08 graphic
0x08 graphic
0x08 graphic
0x08 graphic
0x08 graphic
0x08 graphic
0x08 graphic
0x08 graphic
0x08 graphic
0x08 graphic
0x08 graphic
0x08 graphic
0x08 graphic
0x08 graphic
0x08 graphic
0x08 graphic
0x08 graphic
0x08 graphic
0x08 graphic

0x08 graphic

0x08 graphic
0x08 graphic

0x08 graphic

0x08 graphic

0x08 graphic

1- Przekazanie środków pieniężnych w celu nabycia akcji

2- Przekazanie środków trwałych, jako aportu za akcje

3- Otrzymanie akcji, jako lokaty długoterminowej

4- Zakup akcji krótkoterminowych

5 - Należna dywidenda

6 - Sprzedaż akcji krótkoterminowych:

a - przychód ze sprzedaży akcji

b - akcje według cen nabycia

OBLIGACJE (ang. bonds)

Są to papiery wartościowe dłużne, w których emitenci (Skarb Państwa, gminy, spółki kapitałowe itp.) potwierdzają zaciągnięcie określonej kwoty pożyczki (długu) i zobowiązują się do jej zwrotu (wykup obligacji) właścicielowi w ustalonym terminie oraz do zapłaty odsetek liczonych w stosunku do nominalnej kwoty pożyczki.

1. Typy obligacji:

a) według rodzaju emitenta:

b) według form zabezpieczeń i zawartości umów:

  1. według form przychodów posiadacza:

0x08 graphic

0x01 graphic

k - kwota nowa

a - kwota dotychczasowa

i - oprocentowanie za dany okres

n - liczba okresów

0x01 graphic
bez kuponów odsetkowych, gdy posiadacz nie otrzymuje oprocentowania na bieżąco, lecz jest ono kapitalizowane według formuły procentu składanego, wykup obligacji obejmuje jej wartość nominalną oraz kapitalizowane oprocentowanie.

2. Ceny obligacji:

0x01 graphic
nominalna, określona w dokumencie przez emitenta; może być stała lub zmienna, podlegająca indeksowaniu o inflację.

0x01 graphic
bieżąca (rynkowa), po której można walor kupić lub sprzedać.

0x01 graphic
zdyskontowana, co oznacza przeliczoną na dzisiejszą wartość pieniądza kwotę, jaką posiadacz otrzyma w momencie wykupu np. roczna obligacja 1000 zł, oprocentowana na 12% jest warta dzisiaj około 893 zł ⇒ (1000 x 100%)/112%.

3. Zasady wyceny obligacji w momencie ich nabycia oraz sprzedaży są analogiczne, jak akcji.

Ewidencja obligacji u emitenta

Kasa/R-k bieżący

POZOSTAŁE

ROZRACHUNKI

KOSZTY

FINANSOWE

0x08 graphic
0x08 graphic
0x08 graphic
0x08 graphic

(2)

(5)

(6)

(1)

(4)

0x08 graphic

Konta analityczne

(subskrybenci)

0x08 graphic

(3)

(1) - koszty emisji obligacji (np. blankiety)

(2) - przyjęte wpłaty od subskrybentów

(3) - wydanie obligacji (konta analityczne)

(4) - naliczenie oprocentowania należnego subskrybentom

(5) - wypłata naliczonego oprocentowania

(6) - wykup obligacji od subskrybentów

Ewidencja obligacji u subskrybenta

Kasa /Rok bieżący

POZOSTAŁE ROZRACHUNKI

0x08 graphic
0x08 graphic
0x08 graphic
0x08 graphic

(4)0x08 graphic
0x08 graphic
0x08 graphic
0x08 graphic

(1)

(2)

(3), (5b), (7)

Krótkoterminowe /długoterminowe aktywa finansowe

Koszty finansowe/

Przychody finansowe

0x08 graphic
0x08 graphic
0x08 graphic

(5a), (6),(8)

1) przekazanie środków dla nabycia obligacji

(2) otrzymanie obligacji

(3) zrealizowane oprocentowanie

(4) zakup obligacji w obrocie wtórnym

(5) sprzedaż obligacji w obrocie wtórnym:

a) wartość obligacji w cenach nabycia

b) wartość obligacji w cenach sprzedaży

(6) złożenie obligacji u emitenta do wykupu

(7) przychód z obligacji odsprzedanych emitentowi

(8) przeszacowanie obligacji (jako krótkoterminowych) ⇒ zasada ostrożnej wyceny

0x08 graphic
Zasady: memoriałowa, kontynuacji działania

Odroczenie płatności

0x08 graphic

Należności Zobowiązania

0x08 graphic
0x08 graphic

Wierzyciel Dłużnik

0x08 graphic

Rozrachunki (całość należności i zobowiązań)

0x08 graphic
wierzytelność (u wierzycieli)

0x08 graphic
Zobowiązanie

dług (u dłużnika)

KLASYFIKACJA ROZRACHUNKÓW

Rozrachunki w aspekcie podmiotowym:

- z odbiorcami i dostawcami,

- z pracownikami,

- z jednostkami publicznoprawnymi,

- bankami itp.

Rozrachunki w aspekcie przedmiotowym:

- z tytułu dostaw i usług,

- z tytułu podatków, dotacji i ubezpieczeń,

- z tytułu wynagrodzeń,

- z tytułu instrumentów finansowych,

- z tytułu pożyczek i kredytów,

- z tytułu dywidendy itp.

Rozrachunki w aspekcie terminowym:

- długoterminowe, rozliczane w okresie dłuższym niż 12 m-cy (bez rozrachunków z tytułu dostaw i usług)

Rozrachunki wg stopnia ryzyka:

- warunkowe (objęte różnymi zabezpieczeniami)

-bezwarunkowe (bez zabezpieczeń)

Rozrachunki wg pewności dokonania rozliczeń:

- pewne

Rozrachunki wg miejsca powstawania:

Rozrachunki wg obszaru:

WYCENA ROZRACHUNKÓW

1. Według UoR (art. 9) księgi rachunkowe są prowadzone w języku polskim i walucie polskiej. Dotyczy to również rozrachunków. Dwie sprzeczne zasady:

2. W rachunkowości obowiązuje wycena po koszcie historycznym ⇒ ewidencja wg wartości odpowiedniej do daty zdarzenia (nominalnej).

3. Na dzień bilansowy - wycena przy uwzględnieniu zasady ostrożnej wyceny, w kwocie wymaganej zapłaty, z zachowaniem ostrożności, pomniejszonej o odpisy aktualizujące.

4. Odpis aktualizujący może być stosowany m.in. w odniesieniu do:

• należności od dłużników postawionych w stan likwidacji,

• należności od dłużników w przypadku oddalenia wniosku o ogłoszenie upadłości, jeżeli majątek dłużnika nie wystarcza na zaspokojenie kosztów postępowania upadłościowego,

• należności kwestionowanych przez dłużnika,

• należności z zapłatą których dłużnik zalega, a według oceny jego sytuacji finansowej spłata należności nie jest prawdopodobna,

• należności przeterminowanych lub nie przeterminowanych o znacznym stopniu prawdopodobieństwa nieściągalności.

Ogólnie: odpisu należy dokonać, gdy ocena sytuacji czyni prawdopodobnym brak zapłaty.

5. Wycena należności i zobowiązań w walutach obcych:

Przykład 1

Sprzedaż w dn. 4.12 za 10 000 USD (kurs dnia 3,89,- /1 USD). Inkaso należności w dniu 20.12 (kurs dnia 3,91,- /1 USD) Dodatnia różnica (10 000 x 3,91) - (10 000 x 3,89) = 200,-

Sprzedaż

Rozrachunki

R-k bieżący

Przychód finansowy

38 900

(1)

(3)

38 900

200

39 100

(2)

39 100

200 (3)

Przykład 2:

Założenia j.w., ale 4.12 kurs wynosi 3,91,-/1 USD, zaś dn. 31.12 kurs spada do poziomu 3,89,-/1USD. Wówczas ujemna różnica kursowa = 200,- będzie na dzień bilansowy zaliczona do kosztów finansowych.

6. Rozrachunki przedawnione lub nieściągalne przestają być kategorią bilansową i są odpisywane w pozostałe przychody/koszty operacyjne lub w przychody/koszty finansowe.

7. Odsetki za zwłokę w zapłacie zobowiązań obciążają koszty finansowe.

ROZRACHUNKI Z TYTUŁU DOSTAW I USŁUG

(FAKTUROWE)

Są one najbardziej powszechną formą rozrachunków. Powstają z tytułu transakcji kupna/sprzedaży towarów, materiałów, wyrobów gotowych lub półproduktów usług, inwestycji itp.

Na koncie „Rozrachunki z tytułu dostaw i usług” są ewidencjonowane należności i zobowiązania z tytułu:

Podstawą ewidencji rozrachunków z tytułu dostaw i usług jest:

Moment dokonania sprzedaży ⇒ wydanie dostawy lub postawienie do dyspozycji odbiorcy + zafakturowanie; tryb opodatkowania VAT-em narzuca co najwyżej 7-dniowy okres od wydania towaru lub wykonania usługi a wystawienia faktury. Kwota należności obejmuje cenę sprzedaży brutto tj.

Odbiorca wykonuje zobowiązanie w tej samej wysokości, na podstawie otrzymanej faktury.

Cena sprzedaży netto  to możliwa do uzyskania na dzień bilansowy cenę sprzedaży, bez podatku VAT i podatku akcyzowego, pomniejszoną o rabaty, opusty i inne podobne zmniejszenia oraz koszty związane z przystosowaniem składnika aktywów do sprzedaży i dokonaniem tej sprzedaży, a powiększoną o należne dotacje przedmiotowe. Jest podstawą do ustalania wyniku finansowego jednostki.

TYPOWE SCHEMATY DEKRETACJI ROZR. FAKTUR.

0x08 graphic
0x08 graphic
ROZRACH. Z TYT. DOSTAW

SP (należności) SP (zobowiązania)

SPRZEDAŻ

ROZLICZENIE ZAKUPU

(1a)

(2a)

0x08 graphic
0x08 graphic
0x08 graphic
0x08 graphic

ROZRACH. Z TYT. VAT

ROZRACH. Z TYT. VAT

0x08 graphic
0x08 graphic

(1b)

(2b)

VAT należny

VAT nalicz.

KREDYTY BANKOWE

INNE ŚRODKI PIENIĘŻNE

(4)

0x08 graphic

(3)

0x08 graphic
ZOBOWIĄZ. WEKSLOWE

(5)

0x08 graphic

POZOSTAŁE PRZYCH. OPER.

POZOSTAŁE KOSZTY OPER.

(7)

(6)

0x08 graphic
0x08 graphic

KASA /R-k BIEŻĄCY

KASA /R-k BIEŻĄCY

(9)

(8)

0x08 graphic
0x08 graphic

SK (zobowiązania)

SK (należności)

(1) faktura własna (+VAT) (6) przedawnienie nieściągalne

(2) faktura obca (+ VAT) należności

(3) spłata należności wekslem (7) przedawnienie nieściągalne

obcym zobowiązań

(4) konwersja zobowiązania (8) wpływ należności

na kredyt bankowy (9) spłata zobowiązania

(5) spłata zobowiązania

wekslem własnym

ROZRACHUNKI PUBLICZNO - PRAWNE

1. Są to należności i zobowiązania od i wobec instytucji publicznoprawnych, jak: urzędy skarbowe, ZUS, urzędy celne itd. Obejmują one rozrachunki m.in. z tytułu:

• podatku dochodowego od osób fizycznych i prawnych,

• podatku od towarów i usług (VAT),

• ceł i akcyzy,

• ubezpieczeń społecznych i zdrowotnych,

• podatków i opłat obciążających koszty bieżące np. podatki lokalne - od nieruchomości, od środków transportu, opłaty urzędowe itd.

2. Są wyceniane w kwocie nominalnej z uwzględnieniem karnych odsetek i innych obciążeń związanych z nieterminowym lub nieprawidłowym uregulowaniem zobowiązań budżetowych (zgodnie z Ordynacją Podatkową).

3. W przypadku VAT obowiązek podatkowy powstaje z chwilą wydania, przekazania zamiany, darowizny towaru lub wykonania usługi m.in.:

• przy wysyłce towaru z chwilą jego wydania,

• przy wydaniu towaru - z chwilą otrzymania zapłaty za towar,

• nie później niż 30 dni od daty wykonania usługi,

• przy potwierdzaniu sprzedaży fakturą - nie później niż 7 dni od daty wydania towaru lub wykonania usługi (przy niektórych usługach np. turystycznych 14 dni),

• przy eksporcie towarów - przy przekroczeniu granicy • przy imporcie towarów - z chwila powstania długu celnego,

• przy usługach energetycznych, telekomunikacyjnych itp. z chwila upływu terminu płatności itd.

4. Rozrachunki z urzędami celnymi powstają z tytułu naliczonego przy imporcie:

• cła,

• podatku akcyzowego,

• podatku VAT,

• opłat manipulacyjnych.

5. Wartość celna to cena zapłacona lub należna wraz z kosztami faktycznie poniesionymi przez kupującego, jak spedycja, ubezpieczenie, prowizje itd.

6. Podstawa opodatkowania podatkiem VAT jest wartość celna towaru, powiększona o należne cło.

7. Podobna zasada dotyczy naliczania podatku akcyzowego. Podatkowi temu podlega m.in. sprzedaż, import, zamiana i darowizna niektórych wyrobów, jak np. wyroby spirytusowe, tytoniowe, winiarskie, paliwa, samochody osobowe, sprzęt elektroniczny itd.

8. Opodatkowanie podatkiem akcyzowym podlega sprzedaż, import, zamiana lub darowizna niektórych produktów.

9. Podatek akcyzowy dotyczący sprzedaży obciąża koszty działalności (podatki i opłaty), zaś przy zakupie lub imporcie zwiększa wartość zakupionych aktywów.

TYPOWE SCHEMATY DEKRETACYJNE

dla rozrachunków publicznoprawnych.

0x08 graphic
0x08 graphic
ROZRACHUNKI PUBLICZNO PRAWNE

ROZLICZENIE ZAKUPU .

ROZRACH. Z TYT. WYN.

(4)

(1)

0x08 graphic
0x08 graphic

R-K BIEŻĄCY/KASA

PODATEK DOCHODOWY

(6)

(2)

0x08 graphic
0x08 graphic

VAT NALICZONY

ROZRACH. Z DOSTAW.

0x08 graphic
0x08 graphic

(8)

(3)

PODATKI I OPŁATY (KOSZTY)

(5)

0x08 graphic

VAT NALEŻNY.

(7)

0x08 graphic

UBEZPIECZENIA SPOŁECZNE I INNE ŚWIADCZENIA

(9)

0x08 graphic

SK (zobowiązania)

SK (należności)

(1) Naliczony podatek dochodowy od osób fizycznych

(2) Naliczony podatek dochodowy od osób prawnych

(3) VAT należny od sprzedaży (faktura własna)

(4) VAT naliczony od zakupu (faktura obca)

(5) Naliczone podatki: od nieruchomości, akcyzowy, oraz naliczone opłaty celne

(6) Naliczone i zapłacone odsetki, kary, mandaty, itp.

(7), (8) przeksięgowanie obrotów kont rozliczeniowych VAT

(9) Naliczone składki ubezpieczeń społecznych (ZUS)

ROZRACHUNKI Z TYTUŁU WYNAGRODZEŃ

• Obciążenia pracodawcy w roku 2004 obejmują:

Obciążenia pracownika w roku 2004 obejmują:

ROZRACHUNKI Z TYTUŁU WYNAGRODZEŃ

0x08 graphic
R-k BIEŻACY/KASA

KOSZTY (Wynagrodzenia)

(2)

(1)

0x08 graphic
0x08 graphic

0x08 graphic
0x08 graphic

Rozrachunki publiczno prawne(budżet, ZUS)

(3)

0x08 graphic

Pozostałe rozrachunki

(4)

0x08 graphic

Inne rozrachunki z prac.

KOSZTY (Ubezpieczenia).

(5)

0x08 graphic

Rozrachunki publ. praw. (ZUS)

(6)

0x08 graphic

  1. lista płac brutto,

  2. wypłata wynagrodzeń,

  3. zaliczka na podatek dochodowy, składki na ZUS

  4. inne potrącenia

  5. inne świadczenia (bilety, szkolenia, itp.)

  6. składki ZUS

ROZLICZENIE NIEDOBORÓW I NADWYŻEK

Niedobory lub nadwyżki są to ujawnione w procesie inwentaryzacji różnice ilościowe pomiędzy stanem księgowym i rzeczywistym.

Szkody to ujawnione różnice jakościowe. Można je klasyfikować na różne sposoby np. według przyczyn powstania:

  1. pozorne ⇒ błędy pomiaru, dokumentacji, ewidencji,

  2. ubytki naturalne ⇒ np. wskutek warunków atmosferycznych,

  3. losowe ⇒ np. wskutek powodzi, pożaru, itp.,

  4. kompensowane z nadwyżkami ⇒wskutek błędów przy wydawaniu, ujawnione w ramach tej samej inwentaryzacji, dotyczące składników majątku o zbliżonych cechach.

Nadwyżki:

Typowe schematy dekretacyjne:

0x08 graphic
0x08 graphic
ROZLICZENIE NIEDOBORÓW, SZKÓD I NADWYŻEK

KASA

KOSZTY

(1)

(4)

0x08 graphic
0x08 graphic

ZAPASY

ROZRACH. Z PRACOWNIKAMI

(2)

(5)

0x08 graphic
0x08 graphic

ŚRODKI TRWAŁE

STRATY NADZWYCZAJNE

(3)

(6)

0x08 graphic
0x08 graphic

  1. Niedobór środków pieniężnych (kasa)

  2. Niedobór zapasów (materiałów, towarów, wyrobów gotowych)

  3. Niedobór środków trwałych

  4. Niedobory niezawinione, odpisywane w koszty

  5. Niedobory zawinione, obciążające pracownika

  6. Niedobory wskutek zdarzeń losowych

RZECZOWE AKTYWA OBROTOWE (ZAPASY)

Oznaczają aktywa przeznaczone do zbycia lub zużycia w ciągu 12 miesięcy od dnia bilansowego lub w ciągu normalnego cyklu operacyjnego właściwego dla danej działalności, jeżeli trwa on dłużej niż 12 miesięcy. Obejmują one:

  1. Materiały są to rzeczowe składniki majątku obrotowego zakupione w innych przedsiębiorstwach dla działalności operacyjnej, zużywane całkowicie w jednym cyklu produkcyjnym. Wyjątkowo mogą być wytworzone przez jednostkę, jeżeli są zbliżone rodzajem do artykułów nabywanych. Obejmują: materiały podstawowe i pomocnicze, paliwo i smary, części zapasowe, opakowania, odpadki, inne (np. biurowe).

  1. Towary są to nabywane w innych przedsiębiorstwach rzeczowe składniki majątku obrotowego, przeznaczone do dalszej sprzedaży w stanie nie przetworzonym. Są nimi też artykuły spożywcze przeznaczone do przetworzenia na posiłki w stołówkach lub bufetach, produkty rolne, skupowane i odprzedawane, a także towary w magazynach własnych, jak i obcych.

  2. Produkty gotowe (wyroby i usługi) wytworzone są we własnym zakresie przez firmę, przeznaczone do sprzedaży innym jednostkom. Cechuje je finalna postać fizyczna, powstają w pełnym (zakończonym) cyklu wytwarzania.

  3. Produkcja niezakończona (pólprodukty, produkty w toku produkcji) powstaje w nie zakończonym cyklu wytwórczym; półprodukty, z uwagi na walory użytkowe, mogą być przedmiotem odrębnego obrotu handlowego, zaś produkcja w toku - nie może.

WYCENA AKTYWÓW RZECZOWYCH

  1. w chwili zakupu (materiał, towary) - według ceny nabycia; jest to rzeczywista cena zakupu (bez naliczonego podatku VAT oraz akcyzowego), powiększona o obciążenia z tytułu: podatku importowego, cła, a także o koszty zakupu (transport, ubezpieczenia, załadunku i wyładunku itp.) lub według rzeczywistej ceny zakupu. Mogą też być stosowane stałe ceny ewidencyjne¸ o ile w księgach zostają ujęte odchylenia pomiędzy nimi a cenami rzeczywistymi.

  2. według kosztów wytworzenia (produkty gotowe, półprodukty, produkty w toku produkcji).

  1. wycena uproszczona dotycząca produkcji w toku: o przewidywanym czasie wykończenia krótszym niż 3 miesiące lub przeznaczonej wyłącznie na własne, pozainwestycyjne potrzeby można wycenić według bezpośrednich kosztów wytwarzania, materiałów bezpośrednich lub też w ogóle nie wyceniać.

  1. wycena na dzień bilansowy - rzeczowe składniki aktywów obrotowych muszą być wycenione na poziomie cen nabycia oraz kosztów wytwarzania, nie wyższych od ich cen sprzedaży netto (zasada ostrożnej wyceny). Różnice zmniejszają dotychczasową wartość księgową i stanowią koszty (pozostałe koszty operacyjne - dla materiałów, koszty sprzedaży - dla towarów, koszty wytworzenia sprzedanych produktów dla produktów gotowych lub półproduktów).

e) cena sprzedaży towarów obejmuje, niezależnie od szczebla obrotu: wartość towarów w cenie zakupu, marżę handlową (hurtową, detaliczną), pokrywającą koszty handlowe i zysk oraz wliczony w cenę należny podatek VAT.

ROZLICZENIE ZAKUPU MATERIAŁÓW /TOWARÓW

0x08 graphic

Umowa z kontrahentem

(warunki ogólne współpracy)

0x08 graphic

0x08 graphic
Złożone zamówienia

(określenie: ilości, gatunku, inne

parametry techniczne, terminy dostawy)

0x08 graphic

0x08 graphic
0x08 graphic
ewentualna

korekta dostawy

0x08 graphic
dostawa zasobu (faktura od dostawcy)

0x08 graphic

0x08 graphic
kontrola ilościowa i jakościowa

0x08 graphic
(zgodność z zamówieniem)

0x08 graphic

0x08 graphic
0x08 graphic
Zwrot dostawcy Przyjęcie do magazynu (dowód PZ)

całości dostawy

ROZLICZENIE ZAKUPU MATERIAŁÓW I TOWARÓW

  1. W księgach rachunkowych faktura obca prowadzi do powstania zobowiązania, zaś dowód PZ (magazynowy) powoduje ewidencję na kontach zasobowych bilansowych.

  2. Brak równoczesnego posiadania faktury i PZ prowadzi do powstania na koniec okresu sprawozdawczego kategorii:

a) materiały/towary w drodze (brak dostawy i dowodu PZ),

b) dostawy nie fakturowane (brak faktury).

3. Kontrola dostawy może prowadzić od ustalenia różnic m.in. ilości zamówionych, zafakturowanych i otrzymanych, niezgodności cen z zamówienia i faktury itp. ⇒ stanowi to podstawę do domagania się od dostawcy faktury korygującej.

4. Faktura obca VAT prowadzi od “rozksięgowania” VAT naliczonego, bezpośrednio na konto rozrachunkowe lub na konto rozliczeniowe „VAT naliczony”. Dwa przypadki:

5. Uzyskanie prawa do obniżki kwoty należnego podatku VAT o naliczony podatek VAT wymaga prowadzenia rejestru zakupu i kosztów. Jest on podstawą do sporządzania deklaracji VAT.

6. Koszty zakupu mogą podlegać odrębnemu rozliczaniu tzn. jednostka ma prawo dokonać wyceny materiału lub towaru według cen zakupu. Obejmują one m.in. prowizje pośredników, koszty opakowań bezużytecznych dla odbiorcy, usługi spedycyjne, ubezpieczenia majątkowe przewożonych dóbr, koszty skupu itd.

7. Koszty zakupu mogą być rozliczane na bieżąco, gdy kształtują się podobnie z okresu na okres lub rozliczane w czasie, w przypadku wahań ich poziomu. Rozliczanie w czasie polega na ustaleniu procentowego wskaźnika narzutu kosztów, według wzoru:

0x01 graphic

Następnie rozchód materiału jest mnożony przez Wkz (%) dając kwotę kosztów zakupu obciążającą koszty bieżącej działalności.

8. Może też wystąpić przy wycenie nabywanego zasobu różnica metod wyceny tj.:

a) faktura obca jest zawsze wyceniana według rzeczywistej ceny nabycia (zakupu),

b) odbiorca może stosować system cen rzeczywistych nabycia, zgodnych z fakturowymi; wówczas nie występują przy zakupie różnice wartości zasobu;

c) odbiorca może stosować system stałych wewnętrznych cen ewidencyjnych; wtedy praktycznie każdorazowo pojawi się odchylenie od stałej ceny ewidencyjnej:

- proces zakupu jest zwykle w księgach przeprowadzony przez konto „Rozliczenie zakupu materiałów / towarów”.

6. Gdy przedsiębiorstwo stosuje jedynie rodzajowy układ kosztów (nie dzieli zatem kosztów operacyjnych na koszty produktu i koszty okresu) wówczas księgowania pozwalające ustalić wartość produktów (wyrobów gotowych, półproduktów) przebiegają następująco:

KOSZTY WG. RODZAJÓW

WYNIK FINANSOWY

WYROBY GOTOWE

(1)

(2)

0x08 graphic
0x08 graphic

-amortyzacja

0x08 graphic

-zużycie

(3)

0x08 graphic

materiałów

0x08 graphic

-usługi obce itp.

  1. Okresowe przeniesienie kosztów operacyjnych według rodzaju

  2. Zmniejszenie kosztów danego okresu o wartość wytworzonych, lecz nie sprzedanych w tym okresie wyrobów (wycena: cena sprzedaży - zysk na sprzedaży)

  3. Księgowanie na początku następnego okresu: zapis oznacza, iż stan końcowy nie sprzedanych wyrobów gotowych w poprzednim okresie jest składnikiem kosztu własnego sprzedaży w bieżącym okresie.

7. Uproszczona ewidencja zakupu zapasów zakłada , że nabyty zasób trafia bezpośrednio do bieżącej działalności operacyjnej, z pominięciem obrotu magazynowego. Wówczas powyższe księgowanie (w uproszczeniu) byłoby zmodyfikowane następująco:

ROZRACH. Z TYT. DOSTAW

ROZLICZENIE ZAKUPU

KOSZTY DZIAŁALNOŚCI

0x08 graphic
0x08 graphic
0x08 graphic

WARTOŚĆ SPRZED. TOWARÓW

W CENIE NABYCIA

0x08 graphic

EWIDENCJA PRZYCHODÓW PRODUKTÓW GOTOWYCH

LUB PRODUKTÓW NIE ZAKOŃCZONYCH

Szczegółowy proces ewidencji i rozliczenia kosztów powstawania produktu jest przedmiotem RACHUNKU KOSZTÓW (wg schematu)

KOSZTY DZIAŁALNOŚCI (PRODUKTU)

WYROBY GOTOWE

0x08 graphic

PRODUKCJA NIEZAKOŃCZONA

0x08 graphic

TYPOWE KSIĘGOWANIA NABYCIA ZAPASÓW

0x08 graphic
0x08 graphic
ROZLICZENIE ZAKUPU

SP Materiały/towary w drodze

SP Dostawy niefakturowane

ROZRACHUNKI Z DOSTAW

MATERIAŁY/TOWARY

0x08 graphic

(1)

(4)

0x08 graphic

(2)

0x08 graphic

0x08 graphic

(3)

ROZLICZENIE KOSZTÓW ZAKUPU (RMK)

0x08 graphic

(5)

ODCHYL. OD CEN EWID.

VATNALICZONY/

ROZRACHUNKI PUBLPR.

0x08 graphic

(7)

(6)

0x08 graphic

Ewidencja

pozabilansowa

ODCHYLEN. OD CEN EWIDEN.

Obce materiały (towary)

(8)

0x08 graphic
(9)

0x08 graphic

  1. Otrzymane i akceptowane faktury obce (od dostawy)

  2. (3) Korekty ("+" "-") wynikające z błędów w fakturach obcych - korekty kwoty zobowiązania

(4) Wartość materiałów /towarów przyjętych do magazynu (wg. cen rzeczywistych, z faktury lub stałych ewidencyjnych)

(5) Przeniesienie rozliczonych w czasie kosztów zakupu

(6) Zafakturowany podatek od towarów i usług (VAT)

(7), (8) Wyksięgowanie odchyleń od cen ewidencyjnych

  1. Wartość zasobu mylnie przysłanego do nabywcy

METODY WYCENY ROZCHODU RZECZOWYCH AKTYWÓW OBROTOWYCH

1. Rozchód zapasów musi być wyceniony według rzeczywistych cen nabycia lub rzeczywistych kosztów wytworzenia.

2. Istnieją cztery podstawowe metody wyceny zużycia (rozchodu) rzeczowych aktywów obrotowych:

  1. metoda cen (kosztów) najwcześniejszych (FIFO - first in - first out)

  2. metoda cen (kosztów) najpóźniejszych (LIFO - last in - first out)

  3. metoda cen (kosztów) przeciętnych (AVCO - average costing)

  4. metoda szczegółowej identyfikacji rzeczywistych cen (kosztów) tych składników, które dotyczą ściśle określonych, jednostkowych przedsięwzięć.

  1. Materiał "X"

  2. Data

    Ilość

    Cena

    Wartość

    Data

    Ilość

    1.08

    4.08

    12.08

    100 szt

    200 szt.

    300 szt.

    4,-

    5,50

    6,-

    400,-

    1100,-

    1800,-

    5.08

    13.08

    200 szt.

    250 szt.

    3300,-

    2) Przedsiębiorstwo przemysłu spożywczego kupuje pomidory u różnych dostawców. W bm. kupiono:

    1200 kg x 3,20 zł/kg

    800 kg x 3,00 zł/kg

    400 kg x 3,40 zł/kg

    Do produkcji wydano 100 kg, 600 kg, 500kg, przy czym pierwsze wydanie nastąpiło po ostatnim zakupie.

    Oszacuj wartość zużycia przy wykorzystaniu wszystkich metod wyceny.

    Ocena metod wyceny rozchodu zapasów

    1. FIFO

    Zalety: metoda łatwa, logiczna (ruch zapasów, od najstarszych do najmłodszych) wartość stanu końcowego zapasów ⇒ zbliżona do wartości rynkowej

    Wady: możliwa do stosowania przy stabilnych cenach, wykazywana rentowność przedsiębiorstwa jest zawyżana ⇒ wyższe podatki dochodowe

    1. LIFO

    Zalety: zaniża rentowność, która jest zbliżona do rzeczywistej, metoda jest "antyinflacyjna" poprawia gospodarkę środkami pieniężnymi (mniejsze podatki).

    Wady: niedoszacowanie wartości stanu zapasów, co prowadzi do niedoszacowania kapitału pracującego, wskaźników płynności finansowej, itp.

    METODA WYCENY ROZCHODU WG STAŁYCH CEN EWIDENCYJNYCH

    Przy tej metodzie zasób (materiały, towary) jest ewidencjonowany wg stałych cen ewidencyjnych, zaś jego wartość bilansowa jest korygowana o bieżące saldo konta "Odchylenia od stałych cen ewidencyjnych".

    Materiały/Towary

    X (Saldo

    0x08 graphic

    bieżące)

    Wartość bilansowa

    Odchylenia od cen ewid.

    = Saldo bieżące

    0x08 graphic

    0x01 graphic
    Saldo Odchylenia od cen ewidencyjnych

    Saldo X

    X Saldo Dt

    Ct(-) lub (+)

    Zatem, każdy rozchód zasobu, wyceniany wg cen ewidencyjnych musi być korygowany o część odchyleń; część odchyleń przypadająca na zużyty zasób jest ustalana proporcjonalnie wg formuły:

    0x01 graphic

    gdzie:

    WO (%) - współczynnik (%) narzutu odchyleń

    przypadających na zużyty zasób

    OSp - odchylenia przypadające na stan

    początkowy zasobu

    Ob - saldo odchyleń przypadających na

    bieżący okres

    Zk - zapas końcowy zasobu (wg cen

    ewidencyjnych)

    Rb - rozchód (łączny) zasobu w danym

    okresie (wg cen ewidencyjnych)

    Kwota odchyleń przypadających na zużyty zasób jest ustalana wg formuły:

    0x01 graphic

    Przykład:

    SP materiałów (ceny ewidencyjne) 20 000,-

    Zakup materiałów w bieżącym okresie 18 000,-

    Odchylenia przypadające

    na SP materiałów (Ct) 220,-

    Odchylenia bieżącego okresu

    (Dt) 600,-

    Rozchód materiałów w bież. okresie 12 000,-

    SK materiałów (ceny ewid.) 20000 + 18000 - 12000=26 000,-

    0x01 graphic

    Wartość zużycia (ceny rzeczywiste) = 12 120,-

    Typowe schematy dekretacyjne zużycia:

    MATERIAŁY

    KOSZTY OPERACYJNE

    Rw

    0x08 graphic

    TOWARY

    Wartość sprzedanych towarów

    w cenach nabycia

    Wz

    0x08 graphic

    WYROBY GOTOWE

    Koszty wytworzenia

    sprzedanych wyrobów

    Wz

    0x08 graphic

    Powyższe operacje są oparte o rzeczywiste ceny nabycia (koszty wytworzenia). Przy stałych cenach ewidencyjnych konta kosztów są korygowane o kwotę odchyleń przypadającą na zużyty zasób.

    Materiały

    Koszty operacyjne

    Odchylenia

    0x08 graphic
    0x08 graphic

    Rw

    kwota

    odchyleń (+,-)

    Towary

    Wartość sprzed. tow.

    Wz

    kwota

    0x08 graphic
    0x08 graphic

    odchyleń (+, -)

    Wyroby gotowe

    Koszty wytworzenia

    Odchylenia od kosztu plan.

    Wz

    kwota

    0x08 graphic
    0x08 graphic

    odchyleń (+, -)

    Różnice występujące w wycenie zapasów końcowych są niwelowane na koniec roku obrotowego poprzez obowiązek stosowania zasady ostrożnej wyceny.

    Przykład:

    Cena rynkowa zapasu końcowego towaru K wynosi 1400,-, zaś wartość księgowa, wg różnych metod:

    AVCO 1430,- - 1400 = 30,-

    LIFO 1350,- - 1400 = - 50,-

    FIFO 1460,- - 1400 = 60,-

    C. ewid. 1512,- - 1400 = 112,-

    Przy metodzie LIFO wartość 1350,- zostanie ujęta w bilansie; przy pozostałych metodach wejdzie 1400,- zaś różnic (30, 60, 112) zostałyby uznane za pozostałe koszty operacyjne, wg schematu:

    TOWARY

    POZOSTALE KOSZTY OPERAC.

    1430

    30 AVCO

    30

    0x08 graphic
    1460

    600x08 graphic
    FIFO

    60

    1512

    112 ceny ewid.

    112

    0x08 graphic

    0x08 graphic
    AKTYWA TRWAŁE obejmują składniki majątkowe, które służą długotrwałej działalności firmy, są też zwykle o dużej wartości jednostkowej. Przyjmuje się powszechnie (także w Polsce), iż długotrwałe użytkowanie oznacza okres dłuższy niż 1 rok od dnia bilansowego lub daty ich nabycia lub wytworzenia.

    2. Aktywa trwałe są dzielone na cztery główne grupy:

    3. Elementy składowe aktywów trwałych:

    4.wycena środków trwałych oraz wartości niematerialnych i prawnych

    5. Środki trwałe oraz wartości niematerialne i prawne zużywają się; stąd konieczność ich stopniowego odtwarzania.

    6. Parametry do ustalania amortyzacji to: wartość do odtwarzania i czas.

    Zatem :

    0x08 graphic
    0x08 graphic
    0x08 graphic

    0x08 graphic
    0x08 graphic
    0x08 graphic
    0x08 graphic
    0x08 graphic
    - =

    0x08 graphic
    0x08 graphic

    Czas zużycia ekonomicznego środka

    7. Metody amortyzacji aktywów trwałych

    1. Liniowa (równomierna)

    2. Naturalna

    3. Degresywne:

    1. Progresywna

    2. Uproszczone:

    Metoda liniowa amortyzacji

    Zakłada, że środek zużywa się równomiernie przez cały czas jego życia ekonomicznego.

    Stawka amortyzacyjna - kwota odpisywana w ciężar kosztów w danym okresie.

    Stopa amortyzacji (np. roczna) wyrażone w % zmniejszenie wartości początkowej.

    0x01 graphic

    AWr - roczna stawka amortyzacyjna

    A%r - roczna stopa amortyzacji

    Wp - wartość początkowa środka

    OW - wartość rezydualna w momencie likwidacji,

    sprzedaży, itp.

    Metody degresywne (amortyzacja przyspieszona)

    Zakładają one, że przydatność obiektu maleje w miarę upływu czasu jego użytkowania. Zatem maleją także stawki amortyzacji. W rezultacie zostaje skrócony okres amortyzacji. Metody degresywne są wskazane zwłaszcza do środków o szybkim "starzeniu się technologicznym". Są dwie podstawowe metody:

    1. metoda malejącego salda

    2. metoda sumy cyfr rocznych (ang. sum of year's digits, SOYD)

    Metoda malejącego salda bazuje na uproszczonej formule:

    0x01 graphic

    gdzie: Wbt= wartość bieżąca obiektu w danym okresie

    Metoda malejącego salda zakłada:

    1. stała, roczną stopę amortyzacji, wyższą jednak niż przy metodzie liniowej,

    2. obliczanie rocznej stawki od wartości bieżącej środka na początek danego okresu (roku); zmienna zatem (malejąca) jest podstawa liczenia.

    W Polsce prawo (bilansowe, podatkowe) dopuszcza zmodyfikowaną wersję metody, polegającą na zaniechaniu metody degresywnej i przejściu na liniową w roku, gdy roczna stawka (wg metody degresywnej) staje się niższa niż wg metody liniowej. Pozwala to "przyśpieszyć" tempo odtwarzania majątku.

    Metoda sumy cyfr rocznych (SOYD, sum-of-years-digits) bazuje na założeniach:

    0x01 graphic

    T - przewidywany czas użytkowania w latach

    t - rok (numer, cyfra), dla którego obliczamy stopę.

    Przykład: Roczne stopy amortyzacji, przy założeniu użytkowania przez 5 lat wyniosą:

    0x01 graphic

    0x01 graphic

    0x01 graphic

    0x01 graphic

    0x01 graphic

    Metoda naturalna

    Uzależnia wysokość stawek od pracy wykonanej w danym okresie np. liczby kilometrów przejechanych przez samochód, ton ziemi wydobytej przez koparkę itp. Jednak nie zawsze jest możliwe określone wielkości pracy.

    0x01 graphic

    PO - planowana wielkość pracy dla całego okresu

    PB - praca rzeczywiście wykonana w danym okresie

    Metoda naturalna - stosowana przy eksploatacji zasobów naturalnych.

    Zmniejszenie stanu i wartości początkowej aktywów trwałych w księgach rachunkowych:

    Likwidacja polega na wyksięgowaniu wartości początkowej i dotychczasowego umorzenia oraz obciążeniu pozostałych kosztów operacyjnych wartością bilansową i ewentualnymi kosztami likwidacji.

    Sprzedaż polega na wyksięgowaniu wartości początkowej i dotychczasowego umorzenia oraz obciążeniu wartością bilansową pozostałych kosztów operacyjnych, jako kosztów własnych sprzedaży. Przychód ze sprzedaży jest pozostałym przychodem operacyjnym.

    Darowizna polega na wyksięgowaniu wartości początkowej i dotychczasowego umorzenia oraz obciążeniu wartością bilansową pozostałych kosztów operacyjnych.

    Aport polega na wyksięgowaniu wartości początkowej i dotychczasowego umorzenia oraz obciążeniu wartością bilansową długoterminowych aktywów finansowych.

    0x08 graphic
    0x08 graphic
    ŚRODKI TRWAŁE UMORZENIE

    ROZRACH Z DOST.

    AMORTYZACJA

    0x08 graphic
    0x08 graphic
    0x08 graphic
    0x08 graphic

    (1)

    (11)

    Faktura

    VAT naliczony

    POZ.KOSZTY OPER.

    (2)

    (10)

    (12)

    0x08 graphic
    0x08 graphic
    0x08 graphic

    + podatek

    0x08 graphic
    0x08 graphic
    ŚR. PIENIEŻNE

    (3)

    (10)

    0x08 graphic

    ŚR. TRW. W BUD.

    DŁUG.AKT. FIN.

    (4)

    (13)

    0x08 graphic
    0x08 graphic

    0x08 graphic

    (5)

    ROZRACH. Z UDZIAŁ.

    KAPIT. AKT.WYCENY

    (6)

    (14)

    0x08 graphic
    0x08 graphic

    ROZRACH. LEASING

    (7)

    0x08 graphic

    .ROZL. MIĘDZ. PRZYCH.

    (8)

    0x08 graphic

    KAPIT.Z AKT.WYC.

    (15)

    0x08 graphic

    (1),(2),(3) Zakup środka + rozliczenie VAT-u (faktura)

    (4) Pozyskanie środka z budowy (OT)

    (5) Modernizacja środka (do budowy)

    (6) Otrzymany aport

    (7) Leasing kapitałowy (umowa) (11) Amortyzacja środków trwałych

    (8) Otrzymana darowizna(spadek, itp.) (12) Odpisy aktualizujące wartość

    (9),(10) Wyksięgowanie środka (13) Aport przekazany

    (likwidacje sprzedaż, darowizna) (14),(15) Aktualizacja wyceny, trwała utrata wartości

    EWIDENCJA WARTOŚCI NIEMATERIALNYCH I PRAWNYCH

    WART.NIEM. PRAWNE UMORZENIE

    0x08 graphic
    0x08 graphic
    R.M.K.

    AMORTYZACJA

    (1)

    (7)

    (5)

    0x08 graphic
    0x08 graphic
    0x08 graphic
    0x08 graphic

    ROZR.Z UDZIAŁ.

    POZ. KOSZTY OPER.

    (2)

    0x08 graphic
    0x08 graphic

    ROZR./ŚR.PIEN.

    (3)

    0x08 graphic

    POZ.. PRZYCH.OP.

    (4)

    0x08 graphic

    ROZLICZENIA

    .MIĘDZYOKR.PRZYCH.

    RÓŻNE AKTYWA

    0x08 graphic

    przychody

    (6)

    0x08 graphic
    bieżące

    (1) Skapitalizowane koszty prac badawczo rozwojowych

    (2) Otrzymane aporty

    (3) Koszty organizacji spółki akcyjnej, goodwill, nabyte prawa majątkowe

    (4) WNiP otrzymane nieodpłatnie (licencje, patenty, prawa autorskie itd.)

    (5) Bieżące zużycie WNiP

    (6) Ujemny "goodwill" przy zakupie

    (7) Wyksięgowana wart. początkowa i umorzenie WNiP (przy likwidacji, sprzedaży, przekazaniu nieodpłatnym)

    Sposoby pozyskiwania aktywów trwałych:

    1. zakup

    2. budowa

    3. leasing (kapitałowy)

    4. forma wkładu kapitałowego (aport)

    5. darowizna itp. formy nieodpłatne

    ŚR. PIEN./ ROZRACH.

    AKTYWA TRWAŁE

    (1)

    0x08 graphic

    faktura

    ŚROD.TRW. W BUDOWIE

    (2)

    0x08 graphic

    (dowód OT)

    POZOST. ROZRACH. (LEASING)

    (3)

    0x08 graphic

    leasing kapitałowy

    (umowa)

    KAPITAŁ PODST.

    0x08 graphic

    (4)

    ROZL. MIĘDZYOKR..PRZYCH.

    (5)

    0x08 graphic

    LEASING - pojęcie, kategoria i ewidencja

    1. Leasingodawca (finansujący) - właściciel lub dysponent składnika aktywów przekazanego do użytkowania

    2. Leasingobiorca (korzystający) - wynajmujący od leasingodawcy składnik aktywów w zamian za płatności.

    Według M.S.R. nr 17 leasing jest dzielony na finansowy (kapitałowy) i operacyjny (usługowy).

    zwrotny (sale and lease back), lewarowy, itp.

    1. przenosi własność jej przedmiotu na korzystającego po zakończeniu okresu, na który została zawarta,

    2. zawiera prawo do nabycia jej przedmiotu przez korzystającego, po zakończeniu okresu, na jaki została zawarta, po cenie niższej od wartości rynkowej z dnia nabycia,

    3. okres na jaki została zawarta nie może być krótszy niż ¾ okresu ekonomicznej użyteczności środka trwałego lub prawa majątkowego,

    4. suma opłat, pomniejszonych o dyskonto ustalona w dniu zawarcia umowy i przypadająca do zapłaty w okresie jej obowiązywania przekracza 90% wartości rynkowej przedmiotu umowy na ten dzień,

    5. zawiera przyrzeczenie finansującego do zawarcia z korzystającym kolejnej umowy o oddanie w odpłatne użytkowanie tego samego przedmiotu lub przedłużenie umowy na warunkach korzystniejszych niż dotychczas,

    6. przewiduje możliwość jej wypowiedzenia, z zastrzeżeniem, że wszelkie powstałe z tego tytułu koszty i straty poniesione przez finansującego pokrywa korzystający,

    7. przedmiot umowy został dostosowany do indywidualnych potrzeb korzystającego (art. 3, ust. 4).

    W wyniku umowy korzystający:

    Z kolei korzystający:

    Leasing operacyjny (usługowy)

    Zasady leasingu operacyjnego:

    Kalkulacja płatności leasingowych

    Rata płatności leasingowych powinna mieć dwa elementy:

    1. uczciwą” (fair value), skalkulowaną wartość obiektu,

    2. oprocentowanie kredytu leasingowego.

    Płatności (=zobowiązanie leasingowe) to suma jednakowych rat, obejmujących cały okres leasingu.

    Warianty kalkulacji:

    1. 0x08 graphic
      Wg koncepcji bieżącej wartości netto przekazanie środka bez dodatkowych płatności.

    gdzie: p - roczna stopa dyskontowa, n - liczba rat płatności

    2. Koncepcja jak wyżej z tzw. opcją zakupu tj. raty zawierają dodatkowo ustaloną z góry cenę aktywów na koniec trwania dzierżawy

    Rata = wzór j.w.

    0x08 graphic

    c - cena sprzedaży środka na koniec umowy.

    3. Koncepcja stałej raty kredytu plus zmienne oprocentowanie, w miarę upływu lat.

    Leasing finansowy (przykład)

    Do kalkulacji rat leasingowych służy poniższa formuła:

    0x01 graphic

    gdzie:

    0x01 graphic

    R - rata płatności leasingowej

    p - roczna stopa dyskontowa

    n - liczba lat płatności leasingowych

    Podstawiając do powyższej formuły dane otrzymujemy:

    0x01 graphic

    Ustalimy obecnie "rozkład" płatności leasingowych w poszczególnych latach trwania umowy:

    Rok

    Roczne raty płatności

    leasingowych

    Oprocentow.

    płatności

    leasingowych

    Rozrach. leasingowe

    (zmniejsz.)

    Rozrach. leasingowe

    (saldo)

    0

    -

    -

    -

    30000

    1

    7195

    -

    7195

    22805

    2

    7195

    2281

    4915

    17890

    3

    7195

    1790

    5406

    12484

    4

    7195

    1250

    5946

    6538

    5

    7195

    654

    6538

    -

    35975

    5975

    30000

    -

    EWIDENCJA LEASINGU FINASOWEGO

    LEASINGOBIORCA

    1. w momencie rozpoczęcia umowy

    2. ŚRODKI TRWAŁE (DZIERŻ.)

      R.M.K.

      POZOST.ROZRACH. (LEASING)

      0x08 graphic
      30.000,-

      30.000,-

      5975,-

      35.985,-

      0x08 graphic
      Środki trwałe własne (po zakończeniu umowy)

      1. na początek każdego roku dzierżawy

      2. RACH. BIEŻĄCY

        POZOST.ROZRACH. (LEASING)

        X

        7195,-

        7195,-

        7195,-

        7195,-

        7195,-

        - 1 rok -

        - 2 rok -

        - 3 rok -

        - 4 rok -

        - 5 rok -

        - 7195,-

        - 7195,-

        - 7195,-

        - 7195,-

        7195,-

        35.975,-

        1. w trakcie każdego z 5 lat użytkowania środka (kwoty za danych rok, ale odpisywane w bieżące koszty w miesięcznych ratach).

        Umorz. śr.trw.(dzierż.)

        Amortyzacja

        5 000,-

        za rok

        - 5 000,-

        R.M.K.

        Koszty bieżące (oper.)

        5975,-

        2281,-

        1790,-

        1250,-

        654

        - 2 rok -

        - 3 rok -

        • 4 rok -

        - 5 rok -

        2281,-

        1790,-

        1250,-

        654,-

        EWIDENCJA LEASINGU FINASOWEGO

        LEASINGODAWCA

        a) w momencie rozpoczęcia umowy

        ŚRODKI TRWAŁE

        PRZYCH.PRZYSZ. OKRESÓW.

        POZOST.ROZRACH. (LEASING)

        X

        30.000,-

        5.975,-

        35.975,-

        b) na początku każdego roku dzierżawy

        POZOST.ROZRACH. (LEASING)

        RACHUNEK BIEŻĄCY

        35.975,-

        7195,-

        7195,-

        7195,-

        7195,-

        7195,-

        - 1 rok -

        - 2 rok -

        - 3 rok -

        - 4 rok -

        - 5 rok -

        - 7195,-

        - 7195,-

        - 7195,-

        - 7195,-

        - 7195,-

        c) w trakcie każdego z 5 lat użytkowania środka przez leasingbiorcę (kwoty roczne, ale odpisywane w bieżące przychody w miesięcznych ratach).

        PRZYCHODY FINANSOWE

        PRZYCH.PRZYSZ. OKRESÓW.

        2281,-

        1790,-

        1250,-

        654,-

        - 2 rok -

        - 3 rok -

        • 4 rok -

        - 5 rok -

        - 2281,-

        - 1790.-

        - 1250,-

        • - 654,-

        5.975,-

        EWIDENCJA ŚRODKÓW TRWAŁYCH W BUDOWIE

        0x08 graphic
        ŚRODKI TRWAŁE W BUDOWIE

        ROZRACHUNKI Z DOSTAWCAMI

        ŚRODKI TRWAŁE

        (1)

        (5)

        0x08 graphic
        0x08 graphic

        RACHUNEK BIEŻĄCY

        POZOST. KOSZTY OPER.

        (2)

        (6)

        0x08 graphic
        0x08 graphic

        KREDYTY BANKOWE

        STRATY NADZWYCZ.

        (3)

        (7)

        0x08 graphic
        0x08 graphic

        OBROTY WEWNĘTZRNE

        (4)

        0x08 graphic

        POZOSTAŁE PRZYCH. OPER.

        ROZL.MIĘDZ.PRZYCH.

        RACHUNEK BIEŻĄCY

        (9)

        (8)

        0x08 graphic
        0x08 graphic

        1. Faktury za prace inwestycyjne(budowlane, montażowe, zakupy)

        2. Nabycie obiektu do montażu

        3. Odsetki od kredytów, różnice kursowe (+. - )

        4. Prace wykonywane w systemie gospodarczym

        5. Przyjęcie środka trwałego do eksploatacji, koszty modernizacji, remontów, itp.

        6. Koszty ewidencji bez efektu gospodarczego,

        7. Straty nadzwyczajne w trakcie realizacji inwestycji

        (8), (9) Otrzymanie i rozliczenie dotacji

        DŁUGOTERMINOWE AKTYWA FINANSOWE

        1. Są to aktywa pieniężne wyemitowane i instrumenty kapitałowe przez inne jednostki, mające dwojaki charakter:

        • udziałowy, którego istota polega na udostępnieniu kapitału w zamian za prawo do własności podmiotu emitującego instrument finansowy i prawo do udziału w zyskach emitenta; należą do nich m.in. akcje i udziały.

        • wierzytelnościowy polegający na czasowym udostępnieniu, innym jednostkom, na okres dłuższy niż 12 miesięcy, instrumentów finansowych i aktywów pieniężnych, w zamian za korzyści określone w umowie; należą do nich m.in. obligacje i pożyczki.

        1. Długoterminowe aktywa finansowe ujmuje się w księgach rachunkowych na dzień ich nabycia w cenach nabycia pomniejszonych o odpisy z tytułu trwałej utraty ich wartości, w cenach zakupu, o ile koszty rozliczania transakcji nie są istotne lub według wartości godziwej.

        2. Skutki przeszacowania wartości aktywów powodujące jej wzrost do poziomu cen rynkowych zwiększają kapitał z aktualizacji wyceny. Obniżenie wartości aktywów uprzednio przeszacowanej do wysokości kwoty, o która podwyższono z tego tytułu kapitał z aktualizacji wyceny, zmniejszają ten kapitał. W pozostałych przypadkach zmiany wartości długoterminowych aktywów finansowych są zaliczane do przychodów lub kosztów finansowych.

        • Nabywanie udziałowych, długoterminowych aktywów finansowych może prowadzić do wywierania znacznego wpływu lub przejęcia kontroli nad inną spółka kapitałową.

        • Znaczny wpływ - gdy inwestor przekroczy 20% praw do głosu w drugiej spółce; inwestor staje się inwestorem znaczącym, zaś druga spółka - jednostką stowarzyszoną

        • Kontrola - gdy inwestor przekroczy 50% praw do głosu w drugiej spółce; inwestor staje się jednostką dominującą, zaś druga spółka - jednostką zależną.

        • Jednostka dominująca oraz powiązane z nimi jednostki zależne tworzą grupę kapitałową (holding),

        • Istnieje obowiązek opracowywania sprawozdania finansowego grupy kapitałowej, tzw. skonsolidowanego sprawozdania finansowego.

        1

        2

        Zobowiązania czekowe

        1

        Kasa

        Zobowiązania wobec dostawców

        Rachunek bieżący

        Koszty

        SPŁATA

        ZADŁUŻENIE

        Kredyty bankowe

        Kasa

        INKASO

        SPŁATA

        Rachunek bieżący

        Należności

        Zobowiązania

        Remitent

        Trasant

        Trasat

        Bank wierzyciela

        Wierzyciel

        Dłużnik

        Bank dłużnika

        Produkty, towary, usługi

        Wytwarzanie

        Sprzedaż kredytowa

        gotówka

        towary

        Surowce, usługi

        Należności

        Inkaso

        należności

        Zakup

        Środki pieniężne

        Zabezpieczają spłatę zobowiązań krótkoterminowych

        Kapitał pracujący - tworzy nadwyżkę pieniężną

        3

        Aktywa trwałe

        Zobowiązania krótkoterminowe

        Kapitały stałe (kapitały własne, zobowiązania długoterminowe)

        Łączna

        wartość

        amortyzacji

        Wartość

        rezydualna

        Wartość

        początkowa

        0x01 graphic

        0x01 graphic

        Aktywa „płynne”

        Inne środki pieniężne

        Należności od odbiorców

        Kasa

        1

        2

        Rachunek bieżący

        3

        4

        Koszty / przychody finansowe

        Zobowiązania wobec dostawców

        Zobowiązania wekslowe

        Kasa / rachunek bieżący

        2b

        1

        2a

        3

        Pozostałe przychody operacyjne

        4

        4

        5

        2

        3a

        1b

        3b

        1a

        Kasa / rachunek bieżący

        Pozostałe koszty operacyjne

        Koszty / przychody finansowe

        Należności /zobowiązania

        Inne środki

        pieniężne

        5

        Remitent

        3

        4

        2

        Wystawca

        Trasat

        1

        Kasa / Rachunek bieżący

        Długoterminowe aktywa

        finansowe

        Pozostałe rozrachunki

        2

        1

        Koszty / przychody finansowe

        Krótkoterminowe aktywa

        finansowe

        Środki trwałe

        3

        4

        5, 6a

        6b

        RYNEK

        PRACY

        KAPITAŁOWY

        TOWAROWY

        CZYNNIKÓW PRODUKCJI

        NIERUCHOMOŚCI

        INSTRUMENTÓW FINANS.

        KREDYTOWY



        Wyszukiwarka

        Podobne podstrony:
        RACHUNKOWO A NOWE FOLIE, RACHUNKOWOŚĆ jest pojęciem wieloznacznym:
        rachunkowosc nowe folie, RACHUNKOWOŚĆ jest pojęciem wieloznacznym:
        Pozostałe, ściaga - rachunkowoya II, Rachunkowość - jest to system informacyjny ciągłego ujmowania w
        Wyklady I i Sprawozdawczosc finansowa, Klasy rachunkowoÂci - skrˇt, RACHUNKOWOŚĆ JEST JEDNA
        1 RACHUNKOWO jest pociem-STUDENT, Rachunkowość
        Rachunkowość jest to system odzwierciedlania w mierniku pieniężnym sytuacji majątkowej i finansowej
        Rachunkowość definicje i pojęcia (2)
        Demokracja nie jest pojeciem jednorodnym - Sartori, Politologia UMCS (2005 - 2010) specjalność samor
        Osobowość jest terminem wieloznacznie rozumianym i różnorodnie definiowanym
        Pojęcie wspólnoty politycznej jest pojęciem znanym z filozofii starożytnej i średniowiecznejx
        Kryzys jest pojęciem popularnym i często stosowanym na określenie wielu sytuacji, PRACA SOCJALNA
        Organizacja, motywowanie, kierowanie (15 stron), Organizacja nie jest pojęciem jednoznacznym są używ
        Kierowanie - ściąga , Organizacja nie jest pojęciem jednoznacznym są używane trzy odstawowe ujęcia:
        Demokracja nie jest pojeciem jednorodnym - Sartori, Politologia UMCS (2005 - 2010) specjalność samor
        makroekonomia wyklad nr1, Wspolczesnie powszechna metoda zalecana przez ONZ przy obliczaniu pkb jest
        Co to jest ryzyko walutowe, WSFiZ - Finanse i rachunkowość (Warszawa ul. Pawia 55), Licencjat, Semes
        zagadnienie 2, Co jest głównym celem rachunku kosztów działań

        więcej podobnych podstron