Pigułki

(pilulae)

Postać leku do podawania doustnego w kształcie kulek o średnicy 3 - 5 mm i masie 0,1 - 0,3g.

Składniki lecznicze (basis) i podłoże (eonstituens) tworzą masę pigułkową. Z tej masy wycina się i wyrabia pigułki.

Pigułki mogą zawierać substancje silnie działające, substancje o przykrym zapachu i smaku, substancje drażniące jamę ustną i przełyk. Mają konsystencję gęstą i lepiącą. Przeznaczone są do działania w różnych odcinkach przewodu pokarmowego - wtedy powlekane (pilulae obducata)

Wymagania:

• Substancja musi być miałko sproszkowana (0,08)

• Substancja lecznicza zhomogenizowana z podłożem

• Muszą maskować smak i zapach substancji leczniczej

• Wykazywać dobrą rozpuszczalność i rozpadalność, co warunkuje dobre wchłanianie substancji leczniczej

• Składniki podłoża powinny być obojętne fizjologicznie i chemicznie w stosunku do substancji leczniczej i nie powinny wykazywać (np. wobec alkaloidów)właściwości adsorbujących

• Pigułki nie powinny tracić kształtu, zlepiać się oraz twardnieć nawet przy dłuższym przechowywaniu.

Skład masy pigułkowej

• Substancje wypełniające - uzupełniają masę pigułki do odpowiedniej wielkości w przypadku bardzo małej ilości substancji leczniczej. Przy substancjach bardzo silnie działających (atropia) stosuje się sacharozę, laktozę, glukozę. Przy substancjach łagodnie działających mogą to być sproszkowane substancje roślinne np. korzeń lukrecji stosujemy skrobię lub mąkę

• Substancje utwardzające

• Substancje zagęszczające i absorbujęce - ułatwiają one zarobienie masy pigułkowej z substancji gęstych, rzadkich i płynnych (korzeń lukrecji, skrobię, talk, bardzo rzadko lanolinę)

• Substancje wiążące (lepiszcza)

Najczęściej to woda + glicerol w stosunku 1:1, maść glicerolowa, mydło sodowe, syrop prosty, roztwory gumy arabskiej.

• Substancje rozsadzające

Uławiają rozpad w przewodzie pokarmowym (np. skrobia, pektyny, agar, metyloceluloza)

• Substancje utrzymujące wilgoć

Zapobiegają zbyt szybkiemu wysychaniu (np. glicerol, syrop prosty)

• Substancje do podsypywania

Powodują szybkie wysychanie zewnętrznej warstwy pigułek i zapobiegają ich sklejaniu. Przeważnie stosuje się zarodniki widłaka lub talk

• Substancje powlekające

Stosuje się je w celu nadania pigułce odpowiedniego wyglądu, zamaskowania smaku i zapachu, ochrony przed czynnikami zewnętrznymi.

Uniwersalne zestawy masy pigułkowej

• Glycyrrhizae radix pulveres, glycyrrhizae extractum siccum, tritici amylum. Zarabia sie maścią glicerynową

• Glycyrrhizae radix pulveres, glycyrrhizae extractum sic cum, zarabia się mieszaniną glicerolu z wodą w równych częściach

• Proszek do pigułek (pulvis ad pilulas)

Arabicum gummi dezenzymatum 2,5 cz

Tritici amylum 20 cz

Glucyrrhizae radix pulvis 20 cz

Laktozom pulvis 57,5 cz

• Płyn do pigułek (fluidum ad pilulas)

Glicerolum 25 cz

Sirupus Simplex 75 cz

• Massa simplex ad pilulas

Proszek do pigułek 65 cz

Płyn do pigułek 25 cz

Cacao oleum 13 cz

• Masa do pigułek z substancji silnie działających

Tritici amylum 10 cz

Gummi arabicum dezenzymatum 20 cz

Saccharum 70 cz

Sirupus simplex q.s.

Sposoby zapisywania pigułek:

Najczęściej przepisywana jest cała ilośc leku lub ilość pigułek, na które trzeba podzielić ten skład.

Lekarz może przepisać skład masy pigułkowej szsczególowo, lub pozostawić do wyboru.

Wykonanie:

• Odważamy składniki

• Proszkujemy

• Przesiewamy przez sito 0,08

• Odważamy substancje pomocnicze

• Przesypujemy do moździerza i wszystko proszkujemy

• Jeżeli w skład wchodzi substancja z wykazu A odważamy ją na początku, a potem mieszając stopniowo dodajemy resztę składników.

• Jeżeli jest ona rozpuszczalna, to rozpuszczamy w wodzie lub etanolu i dodajemy resztę składników

• Przygotowujemy homogenną plastyczną masę pigułkową przez dodanie substancji wiążących i ugniatanie masy w moździerzu.

• Dobrze zrobiona masa nie kruszy się i odchodzi od ścian moździerza

• Następnie formujemy wałeczek o jednakowej średnicy na całej długości i tniemy go w celu uzyskania pojedynczych pigułek

• Wytaczamy pigułki podsypując proszkiem niedopuszczając do zlepiania

• Do formowania pigułek służą pigulnice. W ich skład wchodzi:

• Tafla - stolniczka drewniana - na niej formuje się wałeczek

• Nóż ruchomy do podzielenia wałeczka

• Deseczka do formowania wałeczka

• Toczarka do nadawania pigułkom okrągłego kształtu

---