Przywództwo jest szczególną postacią władzy. Zdaniem A. Etzioniego przywództwo oznacza taką władzę, która obejmuje „opartą na osobistych właściwościach przywódcy zdolność wywołania u zwolenników dobrowolnego podporządkowania się w szerokim zakresie spraw. Przywództwo różni się od władzy tym, że obejmuje wpływ, tzn. prowadzi do zmiany preferencji, podczas gdy władza wywołuje u podwładnych tylko zawieszenie ich preferencji”

Przywództwo obejmuje motywowanie zwolenników do osiągania tych celów, do których dąży przywódca, co wymaga od nich posiadania preferencji dla tych celów.

III Funkcje przywództwa

W jednym z najbardziej kompleksowych ujęć (zob. G.A. Yukl, S. Wall, R. Lepsinger) przywódca realizuje czternaście następujących funkcji:

1. Planowanie i organizowanie (Planning and organizing)

2. Rozwiązywanie problemów (Problem solving)

3. Wyjaśnianie (Clarifying)

4. Informowanie (Informing)

5. Monitorowanie (Monitoring)

6. Motywowanie (Motivating)

7. Konsultowanie (Consulting)

8. Akceptowanie (Recognizing)

9. Wspieranie (Supporting)

10. Kierowanie konfliktami i budowanie zespołów (Managing conflict and team building)

11. Utrzymywanie kontaktów (Networking)

12. Delegowanie (Delegating)

13. Rozwój pracowników (Developing and mentoring)

14. Nagradzanie (Rewording)

W jednym z takich badań P. Selznick wyróżnił cztery podstawowe funkcje formalnych przywódców (formal leaders):

1. Określenie misji organizacji. Określenie misji organizacji nie jest jednorazowym zadaniem, lecz dynamicznym procesem, ponieważ misja musi ewoluować odpowiednio do zmian zachodzących w otoczeniu organizacji.

2. Przyjęcie rozwiązań (w tym strukturalnych) zapewniających realizację misji organizacji (institutional embodiment of purpose).

3. Zapewnienie spójności organizacji i poparcia dla niej (defending the organization's integrity). Przywódca musi zapewnić poparcie dla organizacji zarówno ze strony interesariuszy wewnętrznych, jak i zewnętrznych, nie pozwalając zarówno jednym, jak i drugim na zasadniczą zmianę misji organizacji. Obydwie grupy interesariuszy muszą być przekonane o wartości zdefiniowanej misji organizacji.

4. Kierowanie konfliktami (ordering of internal conflict).

Funkcje przywódcy w organizacji

Poniżej przedstawiono główne funkcje , które pełnić musi lider w organizacji :

1.  Dostarczanie wizji, sensu istnienia organizacji i celu dla ludzi, którzy ją tworzą. Poprzez dostarczenie wizji, przywódca angażuje ludzi wokół wspólnych celów i wartości, wpływając na ich poczucie satysfakcji z pracy. Wizja komunikowana jest poprzez słowa, czyny, zachowanie i przykład własny przywódcy. Z punktu widzenia uwarunkowań realizacji strategii, wizja ma kluczowe znaczenie, ponieważ definiuje misję. Wyznacza również kluczowe wartości realizowane przez organizację i wynikające z przyjętej strategii.

2. Motywowanie podwładnych, aby myśleli i działali strategicznie. Skuteczni liderzy informują ludzi o wysokości swoich i organizacji oczekiwań - poprzez przekazywanie wizji i jasne określanie zadań do wykonania. Motywacja tworzona jest na kilka sposobów np. poprzez własne zaangażowanie lidera, dobrą bezpośrednią komunikację z podwładnymi, okazywanie szacunku i uznania, umożliwienie samorealizacji podwładnym czy okazywanie zaufania pracownikom. Dla pracowników szczególnie motywującą rolę pełni własny przykład lidera, który jest przez nich naśladowany. Dlatego tak ważne jest, aby zachowanie i czyny przywódcy pozostawały w zgodzie z deklaracjami słownymi. Prawdziwi przywódcy starają się wzmocnić samodzielność i kreatywność swoich pracowników, ponieważ stanowią one źródło ich satysfakcji zawodowej warunkującej zaangażowanie pracowników w realizacje powierzonych zadań.

3. Kreowanie i ochrona dominujących wartości, które są podstawą sukcesu firmy. Innymi słowy kreowanie kultury organizacyjnej sprzyjającej realizowanym celom, poprzez proces artykułowania i redefiniowania strategicznych zasad . Przywódcy powinni tworzyć atmosferę pracy jako działalności o wymiarze duchowym, który ma znaczenie nie tylko dla firmy i jej pracowników, ale i dla całego społeczeństwa. Wartości komunikowane przez lidera należy koncentrować wokół tych kwestii, które są istotne dla pracowników. W ten sposób możliwe jest pozyskanie personelu dla sprawy, która staje się istotna i nadaje im cel w życiu.

4. Komunikowanie się z podwładnymi polegające na przekazywaniu im informacji "w dół", jak i wysłuchiwaniu ich opinii (komunikacja "w górę"). W procesie realizacji strategii szczególnego znaczenia nabiera komunikacja obustronna. Podwładni mając możliwość przekazywania informacji np. o stopniu realizacji swoich zadań, zewnętrznej i wewnętrznej sytuacji firmy, czują się znacznie bardziej odpowiedzialni za swoją pracę.

5. Pomaganie pracownikom w osiąganiu wyznaczonych celów np. poprzez empatię w kontaktach z nimi (słuchanie, zrozumienie dla ich problemów, dzielenie się uczuciami), wyrażanie poparcia i zainteresowania dla podejmowanych przez nich działań, okazywanie zaufania dla ich zdolności . Realizacja strategii wymaga podejmowania takich działań przez przywódców, aby ich podwładni czuli się odpowiedzialni za swoją pracę. Wspólne rozwiązywanie problemów, proszenie pracowników o radę, zapewnianie pracownikom częstych informacji zwrotnych o wynikach ich pracy, gwarantują zaangażowanie i poparcie dla podejmowanych poprzez lidera działań.

6. Optymalne alokowanie zasobów pomiędzy komórki, jednostki gospodarcze, ludzi. Trudno realizować cele bez odpowiednich zasobów niezbędnych do wykonania powierzonych zadań. Rolą lidera jest zdobyć zasoby na zewnątrz (w przypadku niewystarczającej ich ilości) oraz tak rozdysponować posiadane przez organizację, aby zapewnić skuteczną realizację celów.

7. Podział odpowiedzialności pomiędzy grupy i indywidualnych pracowników. Przywódcy wiedzą, że jednocześnie można zajmować się ograniczoną liczbą celów. Dlatego wybierają, to na co osobiście położą największy nacisk i samodzielnie wykonają oraz umiejętnie delegują obowiązki na niższe szczeble, tak aby wszystkie cele strategiczne i operacyjne zostały zrealizowane. Ważne jest, aby każdy pracownik dokładnie wiedział, czego się od niego oczekuje, jakie zadania ma do wykonania i jak będą kontrolowane i oceniane efekty jego pracy.

8. Komunikowanie się ze światem zewnętrznym. Przywódcy pełnią rolę łączników organizacji ze światem zewnętrznym, zapewniając obustronny przepływ informacji. Dzięki temu, klienci, konkurenci, organizacje, które mogą mieć potencjalny wpływ na działalność i wizerunek firmy są informowane o strategii i decyzjach firmy. Natomiast środowisko wewnętrzne organizacji otrzymuje informacje zwrotne o otoczeniu, pozycji konkurencyjnej firmy, postawach klientów, wynikach sprzedaży itp.

 

 Reasumując, rolą przywódcy jest, po pierwsze, dostarczyć psychologicznej podbudowy dla aspiracji i nadziei pracowników. Po drugie, być przykładem godnym naśladowania, którego zachowania, osobista energia, podejmowane działania, demonstrują pożądane z punktu widzenia firmy zachowania i mogą stać się standardem dla wszystkich. Poprzez osobiste zaangażowanie i skuteczność przywódcy budują unikalne więzi międzyludzkie sprzyjające realizowaniu założonej strategii. Po trzecie optymalnie dzielić odpowiedzialność i zasoby pomiędzy komórki w organizacji i pracowników, aby zapewnić efektywność procesu strategicznego.

Przywództwo to osiąganie rezultatów.

W organizacjach biznesowych, nastawionych na zysk, inwestowanie w ludzi w celach innych niż osiąganie rezultatów dzięki nim, jest nieuzasadnione. Na realizację strategii i ostateczne wyniki firmy składają się rezultaty na poszczególnych jej poziomach/szczeblach

.Oznacza to, że na każdym z tych poziomów wymagane są kompetencje przywódcze gwarantujące osiągnięcie zamierzonych celów.
Aby osiągać rezultaty w tak dynamicznym świecie, przy agresywnej konkurencji nie wystarczy już jeden lider na samym szczycie organizacji. Potrzebni są przywódcy na każdym poziomie. Oczywiście na każdym poziomie będzie to oznaczało inne zdolności i kompetencje.

---