Federalistyczna koncepcja zjednoczenia Europy i jej realizacja w okresie od wybuchu II Wojny Światowej do utworzenia EWWiS(1951)
Altiero Spinelli (1907- 1986)
Przemówienie Winstona Churchilla 19 września 1946r w Zurichu
Kongres Federalistów w Hadze 7- 10 maja 1948r
Altiero Spinelli(1907- 1986)
Najbardziej aktywny federalista uważany za pioniera integracji europejskiej obok J. Monneta, ale różnił się od niego tym, że był idealistą podczas gdy Monnet przede wszystkim pragmatykiem. Autor tzw. Manifestu Ventotene ( przy współudziale E. Rossiego) w sierpniu 1941r w którym przedstawił swój projekt unii federalnej, rozwinięty w 1942r jako projekt Stanów Zjednoczonych Europy z podstawowymi zasadami ustrojowymi. Był działaczem politycznym, nie zajmował wysokich stanowisk w rządzie Włoskim. Działalność jego była bardzo ściśle powiązana z jego życiorysem. Pobyt w wiezieniu wykorzystał do zdobycia wykształcenia. Miał Duzy wpływ na rozwój integracji gdyż był Komisarzem w Komisji Europejskiej a także w latach 60 został wybrany jako euro deputowany w pierwszych demokratycznych wyborach ze strony Włoch. 1984r jego projekt przyjęła UE i był to jego największy sukces. Był niestrudzonym federalistą, przekonanym o swoich racjach i bardzo walczący aby jego projekty weszły w życie.
Winston Churchill (1874- 1965)
Za największy jego wkład do rozwoju integracji europejskiej jest uznawane przemówienie w Zurichu (19.10.1946), w którym wzywał do utworzenia Stanów Zjednoczonych Europy ale bez Wielkiej Brytanii. Było to ważne wydarzenie polityczne, które wywarło Duzy wpływ na kształtowanie opinii publicznej w Europie. Autorytetem W. Churchilla sprawiał, że to przemówienie miało duże znaczenie ideologiczne i koncepcyjne.
Dlaczego to przemówienie odniosło sukces?? Było dość krótkie ale treściwe . Churchill pouczał, że jeżeli Europa się nie zjednoczy to może dojść do samozniszczenia co pokazują I i II Wojna Światowa. Najwyższy czas aby kraje europejskie zaczęły współdziałać w ramach Rodziny Europejskiej.
Jak to rozumiał?? Podkreślał, że to powinno się rozpocząć od pojednania Francusko- niemieckiego, podkreślił ich udział w tworzeniu kultury europejskiej. Wskazał sposób zjednoczenia Europy, czyli w sposób realny dostosowany do sytuacji i woli politycznej możliwy do zaakceptowania przez wiele krajów. Podkreślił że takie projekty już powstały (Kalergi, Briand), i że trzeba z nich korzystać. Pierwszym działaniem powinno być utworzenie Rady Europy. Jego propozycja skierowana była jedynie do Europy kontynentalnej bez Wielkiej Brytanii. Na świecie powinny być trzy kręgi kulturowo- polityczne: USA; Wielka Brytania i jej obszary; Zjednoczona Europa.
Dlaczego wygłosił przemówienie??? Powodem wygłoszenia przemówienia było zagrożenie bezpieczeństwa ze strony ZSRR i działania komunistyczne Stalina.
Część federalistów objęła ważne funkcje w rządach swoich krajów i nie miała czasu na działania w sprawie zjednoczenia Europy. Wojna zjednoczyła federalistów lecz dalsze lata rozerwały te więzi i osłabiły wpływ federalistów na procesy integracyjne w Europie. Największym wydarzeniem politycznym i intelektualnym Europy, które pokazała że federaliści i intelektualiści popierają zjednoczenie Europy-> Kongres w Hadze. Przyjęto tam deklaracje:
Deklaracja polityczna
Deklaracja społeczno- ekonomiczna
Deklaracja dotycząca rozwoju kultury
Pierwsze dwie najbardziej dotyczyły integracji. Przebieg kongresu wskazywał na możliwość powstania unii federalnej, co można było wyczytać z dokumentów. Deklaracja społeczno- ekonomiczna pokazywała, że przyjęto daleko idące cele w integracji gospodarczej. Ponadto ta deklaracja była przygotowywana z założeniami planu Marshalla i Europejskiej Organizacji Współpracy Gospodarczej.
Kongres Federalistów w Hadze:
Rozła wśród federalistów:
Federaliści radykalni-> zwolennicy budowania w Europie struktur ponadnarodowych i utworzenia Stanów Zjednoczonych Europy-> przywódca A. Spinelli (Unia Europejska Federalistów)
Federaliści umiarkowani-> zwani unionistami, zwolennicy modelu międzyrządowego-> przywódca W. Churchill (Ruch Zjednoczenia Europy). Unioniści zwolennicy modelu z duża autonomią poszczególnych stanów tworzących federację( duże poparcie dla tego modelu Niemiec , Włoch i Holandii)
Rezolucja społeczno- ekonomiczna:
Pełna unia celna
Swoboda przepływu kapitału
Koordynacja polityki budżetowej i kredytowej
Unia walutowa
Koordynacja prawa w dziedzinie polityki społecznej, stworzenie warunków do swobody przepływu siły roboczej i pełnego zatrudnienia
Założenia integracji gospodarczej były daleko idące, przygotowywano je w powiązaniu z planem Marshalla i planami działalności Europejskiej Organizacji Współpracy Gospodarczej. Bezpośrednim rezultatem było utworzenie Rady Europy na podstawie Traktatu Westminster 5 maja 1949r.
Pierwszy etap rozwoju integracji europejskiej: lata 1950- 1956:
Utworzenie EWWiS- model integracji sektorowej oraz tworzenie wolnego (wspólnego) rynku obrotu produktami przemysłu węglowego i stalowego
Znaczenie integracji w ramach EWWiS jako podstawy procesów integracyjnych w okresie późniejszym
Model (zasady) funkcjonowania EWWiS, model ponadnarodowy- trudności w jego funkcjonowaniu
Założenia integracji politycznej czyli ciąg dalszy dążeń do utworzenia unii federalnej i przekreślenie możliwości wprowadzenia tego planu w życie przez Francuskie Zgromadzenie Narodowe, które 30.08.1954r nie ratyfikowało podpisanego już traktatu o utworzeniu Europejskiej Wspólnoty Obronnej a miał być to warunek przejścia do II etapu procesu integracji politycznej tzn. utworzenie Europejskiej Wspólnoty Politycznej. W ten sposób zamknięty został ten rozdział w procesie jednoczenia Europy, którego celem była unia federalna.
Jean Monnet (1888-1979)
Pierwszoplanowa postać w rozwoju integracji europejskiej. Stworzył zespół i przygotował plan utworzenia pierwszej organizacji integracji europejskiej. Podstawa była propozycja okresu międzywojennego czyli utworzenie wspólnego zarządu nad głównymi gałęziami przemysłu stalowego i węglowego. Działał z powodów politycznych czyli obawa Francji z powodu nadmiernego umocnienia się pozycji Niemiec.
Robert Schuman (1886-1963)
Przedstawił ten plan w deklaracji skierowanej do rządu RFN. Deklaracja była otwarta i mogły się przyłączyć inne kraje zainteresowane współpracą.
Dlaczego Niemcy zainteresowały się tym projektem??
Federaliści niemieccy uważali że koncepcja ta jest korzystna i włączenie Niemiec do Systemu Europejskiej Współpracy-> Niemcy współpracujący w Europie-> poprawi to pozycję gospodarczą RFN w Europie ale też na świecie
Gospodarka RFN i tak znajdowała się pod kontrola Komisji Międzynarodowej. Dla RFN było lepiej wyzwolić się z pod tej kontroli. Zainteresowały się utworzeniem WWiS ale też za były kraje które miały problemy gospodarcze(Włochy) oraz kraje które miały pozytywne doświadczenia z integracji(kraje Beneluksu: Luksemburg, Belgia, Holandia). Ceny światowe na te produkty były wysokie i WWiS miała przyczynić się do wzrostu konkurencji na tym rynku, podnieść produktywność i przyczynić się do technicznej rekonstrukcji tych sektorów gospodarki. Liberalizacja handlu polegała na redukowaniu taryf celnych bądź ich całkowite wyeliminowanie.
Francja wyznawała podejście do międzynarodowej integracji, iż powinna być ona stopniowa poprzez obejmowanie nią kolejnych sektorów gospodarki. J. Monnet uważał, że skoro są takie problemy z utworzeniem unii federalnej to trzeba to robić etapowo i nie określać szczegółowych planów jedynie zarysować te ogólne.
Jaki model funkcjonowania EWWiS Monnet uważał za właściwy?? Ponadnarodowy, jak najwięcej władzy w EWWiS. W jego planie była propozycja organu zarządzająco- wykonawczego-> Wysoka Władza, kraje duże miały więcej przedstawicieli, miała zarządzać tymi dwiema gałęziami przemysłu stąd w jego planie nie było propozycji utworzenia Rady Ministrów. Ten projekt już w trakcie negocjacji nie mógł przejść gdyż małe kraje domagały się wprowadzenia Rady Ministrów do EWWiS. Rada Ministrów miała akceptować decyzje Wysokiej Władzy. Mówiąc o funkcjonowaniu EWWiS należy podkreślić: model systemu instytucjonalnego był tak pomyślany że jak się okazało później na tych samych zasadach budowano i rozwijano system instytucji wspólnotowych czyli instytucja zarządzająco- wykonawczo- decyzyjna(Rada Ministrów) instytucja zapewniająca wpływ społeczeństw na procesy integracji europejskiej-> parlament-> przedstawiciele stosownie do potencjału ludnościowego oraz Trybunał Sprawiedliwości.
Instytucje EWWiS:
Wysoka Władza
Rada Ministrów
Wspólne Zgromadzenie
Trybunał Sprawiedliwości
EWWiS od początku swojego funkcjonowania(1952) konsekwentnie realizowało założenia Traktatu Paryskiego. Tworzenie wolnego rynku odbywało się sprawnie- cła były sukcesywnie obniżane. Trudności pojawiły się wtedy gdy pojawił się pierwszy kryzys na światowym rynku węgla (1957-1958). Okazało się wtedy, że kraje członkowskie nie podporządkowały się decyzjom Wysokiej Władzy, która chciała wprowadzić zarządzanie kryzysowe. Kraje kupowały tańszy węgiel na rynku światowym a RFN wróciła do subsydiowania tego sektora.
Równolegle z działaniem EWWiS prowadzone były prace nad powstaniem Unii Politycznej. W 1952 roku podpisano traktat o Europejskiej Wspólnocie Obronnej-> wspólna europejska armia obejmująca siły powietrzne morskie i lądowe-> podpisało 6 krajów EWWiS. Projekt wszedł do ratyfikacji, dość szybko zrobiły to 4 kraje , ale okazało się że Francja długo nie ratyfikowała tego projektu. Przygotowano konstytucje Europejskiej Wspólnoty Politycznej (1953) ale była warunek negocjacje nad traktatem o EWP mogły być podjęte po ratyfikacji traktatu obronnego. 30.08.1954-> zgromadzenie Francji ten plan odrzuciło jak francuski plan mógł zostać odrzucony przez Zgromadzenie Francji?? Gdyż układ sił w parlamencie francuskim zmienił się w stosunku do lat 50. Zwolennicy polityki de Gaulle prowadzili działania przeciwko temu traktatowi.
EIE WYKŁAD 5 9 listopada 2009