Cykl życia projektu inwestycyjnego.
Etap wprowadzenia charakteryzuje się powolnym wzrostem sprzedaży, wysokimi kosztami eksploatacji, niewielkim lub zerowym zyskiem. W projekcie inwestycyjnym jest to na ogół okres dochodzenia do projektowanych zdolności produkcyjnych.
Wzrost - okres szybkiej ekspansji sprzedaży produktu na rynku, wzrost zysków, spadku kosztów produkcji i poprawy rentowności.
Dojrzałość charakteryzuje się ustabilizowaną sprzedażą, zyski ustabilizują się, mogą nawet w niewielkim stopniu spadać. Spadek zysków ma najczęściej związek ze wzrostem kosztów marketingowych. Przedsiębiorstwo stara się utrzymać maksimum produkcji i sprzedaży jak najdłużej.
Spadek sprzedaży, zysków i rentowności. Oznacza moment, w którym powinny zostać podjęte decyzje modernizacji lub rekonstrukcji. Te nowe przedsięwzięcia inwestycyjne powinne być nie mniej opłacalne niż dotychczasowe.
Okres eksploatacji projektu jest na ogół dłuższy od cyklu życia produktu. Wydłużeniu okresu eksploatacji w stosunku do cyklu życia produktu towarzyszą nowe przedsięwzięcia inwestycyjne, modernizacja, rekonstrukcja, odtworzenie. Może być także podjęta rozbudowa. Podjęcie któregokolwiek z tych przedsięwzięć w okresie eksploatacji projektu wymaga zaangażowania środków w tzw. reinwestycje. Działania te powinny być w miarę możliwości przewidziane już w fazie przedinwestycyjnej, a ich zakres uzależniony jest od przyjętej dla danego projektu strategii konkurencji.
ZAWARTOŚĆ OSTATECZNEJ WERSJI PROJEKTU INWESTYCYJNEGO.
Ze względu na rodzaj zawartej informacji wyróżnia się następujące składniki projektu inwestycyjnego.
Geneza projektu - obejmuje ona opis koncepcji projektu, historię projektu i tytuł ostatecznej wersji. Opis koncepcji projektu obejmuje:
listę głównych parametrów, które posłużyły jako podstawowe założenia opracowania projektu
cele strategiczne projektu wraz z opisem i analizą proponowanej strategii konkurencji
krótki opis orientacji lokalizacyjnej projektu
opis otoczenia społeczno - ekonomicznego projektu, polityki gospodarczej wspierającej projekt
nazwy, nazwiska i adresy promotora projektu i inwestorów, również sponsorów jeśli są i ich roli w projekcie.
Historia projektu obejmuje daty najważniejszych zdarzeń dotyczących projektu, np. datę powstania pomysłu i kolejnych koncepcji. Powinna obejmować studia i badania wykonane przed przystąpieniem do prac nad ostateczną wersją projektu, autorów badań, wnioski, daty, decyzje podjęte na ich podstawie.
Nazwa ostatecznej wersji projektu powinna być umieszczona w jego tytule. Powinien on również zawierać nazwę lub nazwisko autora projektu, jego adres, datę wykonania, nazwę strony zamawiającej projekt.
Geneza projektu powinna zawierać również szacunek wydatków na studia i badania przedinwestycyjne.
Analiza rynku i koncepcja marketingowa - ma na celu:
określenie popytu na projektowane produkty
rozpoznanie rynków w zakresie zaopatrzenia w materialne czynniki produkcji
rozpoznanie rynku pracy
rozpoznanie możliwości pozyskania środków na finansowanie projektu (analiza rynków pieniężnych i kapitałowych)
opracowanie strategii marketingowej projektu
opracowanie programu sprzedaży, a także kosztów marketingu
Lokalizacja - identyfikuje teren budowy obiektów, stanowi podstawę oszacowania niektórych składników nakładów inwestycyjnych, np. wydatków na zakup ziemi, przygotowanie terenu do podjęcia robót, wydatków na ochronę środowiska. Lokalizacja określa także niektóre pozycje kosztów eksploatacji (np. zaopatrzenia w surowce, materiały, energię...)
Koncepcja rozwiązań technicznych i technologicznych - obejmuje:
opis i uzasadnienie wyboru technologii produkcji
opis konstrukcji i architektury obiektów budowlanych
opis i wybór niezbędnych rozwiązań w zakresie wymaganych robót inżynieryjno-budowlanych i instalacyjnych
opis i wybór niezbędnego wyposażenia technicznego obiektów
projekty techniczne, architektoniczne i organizacji robót budowlanych.
Przyjęta koncepcja rozwiązań techniczno-technologicznych stanowi podstawę szacowania:
nakładów na technologię
nakładów na wyposażenie techniczne
nakładów na roboty inżynieryjno-budowlane i instalacyjne
kosztów zużycia części zamiennych, napraw i remontów, oraz kosztów ogólnofabrycznych
programów produkcji i obliczenia zdolności produkcyjnych
okresu osiągania projektowanej zdolności produkcyjnej
Program zaopatrzenia oraz koncepcja marketingu zaopatrzeniowego - obejmuje zarówno początkowe zakupy różnorodnych surowców i materiałów oraz maszyn i urządzeń technicznych, a także części zamiennych związanych z budową i wyposażeniem obiektów, jak i zakupy dokonywane w fazie eksploatacyjnej. Celem marketingu zaopatrzeniowego jest minimalizacja wydatków inwestycyjnych, kosztów nabycia surowców, materiałów, maszyn, urządzeń, części zamiennych itd.; minimalizacja ryzyka związanego z dostawami, podtrzymanie kontaktów z dostawcami. Program zaopatrzeniowy powinien obejmować następujące elementy:
określenie źródeł zaopatrzenia i sporządzenie listy dostawców
określenie rodzajów i wielkości oraz jakości dostaw
rozwiązania prawno-finansowe (listy intencyjne, umowy, kontrakty długookresowe, warunki płatności, kary i odszkodowania, gwarancje, warunki importu, cło z tym związane, podatki - np. graniczny)
rozwiązania w zakresie transportu dostaw (środki transportu)
rozwiązania w zakresie magazynowania
określenie częstotliwości dostaw
ocenę ryzyka związanego z zaopatrzeniem
Program zaopatrzeniowy jest podstawą szacowania kosztów zużycia materiałów, surowców i części zamiennych, kosztów ogólnych zaopatrzenia. Jest również podstawą szacowania wydatków kapitałowych na tzw. pierwsze wyposażenie w środki obrotowe.
Koncepcja rozwiązań organizacyjnych (w tym projektowany sposób zarządzania projektem) zawiera opis koncepcji struktury organizacyjnej firmy i opis koncepcji zarządzania firmą. Stanowi podstawę szacowania niektórych kosztów ogólnofabrycznych, kosztów amortyzacji oraz administracyjnych.
Program potrzeb w zakresie personelu i szkolenia - jest pochodną programu produkcji, zdolności produkcyjnych i stopnia ich wykorzystania, a także założonej strategii osiągania projektowanych zdolności produkcyjnych, przyjętych rozwiązań w zakresie techniki i technologii oraz koncepcji rozwiązań organizacyjnych i zarządzania. Program ten powinien uwzględniać zarówno zapotrzebowanie na personel w fazie realizacji, jak i eksploatacji inwestycji. Program ten powinien być opracowany w różnych przekrojach, tj. wg funkcji (zatrudnienie w zarządzie / produkcji), kategorii (staż, kwalifikacje) oraz układów organizacyjnych. Program ten powinien zawierać analizę popytu i podaży na rynku pracy, plan rekrutacji pracowników, szkolenia, szacunki kosztów osobowych i innych kosztów pracy, wydatków kapitałowych na rekrutację i szkolenie w fazie realizacji projektu.
Plan finansowania projektu - powinien obejmować:
opis strategii finansowania projektu
źródła pozyskania kapitału
szacunek kosztów pozyskania kapitału
wybór stopy dyskontowej
Harmonogram realizacji projektu - skuteczna realizacja projektu wymaga określenia logicznej sekwencji zdarzeń i działań koniecznych do wykonania od momentu podjęcia decyzji inwestycyjnej do rozpoczęcia produkcji na skalę handlową. To właśnie opracowanie harmonogramu. Staranne jego wykonanie jest niezwykle ważne, gdyż odchylenia od opracowanych harmonogramów powodują zazwyczaj dezaktualizację wszystkich przeprowadzonych dotąd analiz, a poza tym przesuwają w czasie moment rozpoczęcia eksploatacji projektu, zwiększają wydatki kapitałowe. Opracowane programy realizacji inwestycji stanowią podstawę budżetowania realizacji, co pociąga za sobą konieczność oszacowania nakładów na realizację, do których zaliczamy:
wydatki związane z zarządzaniem realizacji projektu
wydatki związane z założeniem przedsiębiorstwa
wydatki na szczegółowe projektowanie techniczne, architektoniczne, negocjacje, nadzór robót budowlano-montażowych, na ich realizację, odbiór techniczny, marketing przedprodukcyjny, produkcję próbną
wydatki na zgromadzenie kapitału (emisja akcji lub obligacji).
Analiza finansowa.
Raport oceniający.