FIZJOLOGIA CYKLU PŁCIOWEGO

Cykl płciowy - powtarzające się przygotowanie ustroju kobiety do podjęcia funkcji rozrodczych. Proces
ten regulowany jest na poziomie podwzgórza, przysadki i gonady.

Struktura jajnika:

• liczne pęcherzyki jajnikowe w różnych stadiach rozwoju

• zrąb

• naczynia krwionośne, włókna nerwowe

• nabłonek pokrywający

Klasy histologiczne pęcherzyków:

• primordialne: mała kom. jajowa, jądro, otoczka z komórek

• pierwotne: większa kom., jądro, pojedyncza warstwa komórek ziarnistych

• wtórne: jeszcze większa kom., osłonka przejrzysta, jądro, kilka warstw kom. ziarnistych

• antralne: jeszcze większa kom., osłonka przejrzysta, jądro, kilka warstw kom. ziarnistych, jamka między kom. ziarnistymi

W gonadzie żeńskiej w 6 miesiącu ciąży jest około 6 mln komórek jajowych. U noworodka około 2 mln, a po pierwszym roku życia około 1 mln. U dziewczynki w okresie pokwitania ok. 400 tys. W życiu kobiety występuje ok. 400 cykli, owuluje ok. 0,1% komórek jajowych.

Pęcherzyk jajnikowy:

• funkcja germinatywna

• funkcja hormonalna

Na 6 miesięcy przed danym cyklem owulacyjnym w rozwój wchodzi ok. 1 tys. pęcherzyków, które różnicują się, liczba dojrzewających zmniejsza się. Cała folikulogeneza trwa ok. 180 dni. W obrazie histologicznym widoczne są cykle w różnych stadiach.

faza niezależna od faza zależna od

gonadotropin gonadotropin

(najdłuższa)

Fazy rozwoju pęcherzyka:

• faza gonadotropowo-niezależna - kontrolowana prawdopodobnie przez czynniki wzrostu od pęcherzyka primordialnego do pęcherzyka antralnego

• faza gonadotropowo-zależna

Mechanizmy kontrolujące rozwój pęcherzyka:

• mechanizmy endokrynne

• mechanizmy lokalne

• parakrynne (dwa rodzaje kom. obok siebie np. tekalna i ziarnista)

• autokrynne

• ultrakrynne

Procesy w jajniku zależne od gonadotropin:

• rekrutacja - z puli wolnorosnących pęcherzyków antralnych pęcherzyk wchodzi w drogę rozwoju zależną od gonadotropin

• selekcja - wybranie z puli wzrastających pęcherzyków jednego, który uzyska dominację

• dominacja - przewaga czynnościowa

LH i FSH

LH-RH

• dekapeptyd

• synteza w jądrach podwzgórza GAP-LH-RH

• uwalniany do układu wrotnego w sposób pulsacyjny

• generator impulsów w jądrze łukowatym 1 imp./90 min.

Po odizolowaniu generatora - 1 imp./60 min., czyli zwalnia.

Przysadka:

• synteza i sekrecja gonadotropin

• pulsacyjny charakter wydzielania gonadotropin

• glikoproteiny

• stopień glikozylacji decyduje o aktywności biologicznej

Selekcja:

• dokonuje się między 1-5 dniem cyklu

• w jednym pęcherzyku w płynie pęcherzykowym FSH i estradiol osiągają maksymalne stężenie

• w jednym pęcherzyku indeks mitotyczny kom. ziarnistych jest maksymalny

Cała pula pęcherzyków wydziela FSH, które hamuje LH. Dominuje FSH i sygnał w tym jednym pęcherzyku ulega wzmocnieniu, bo ma on zwiększoną wrażliwość na FSH. Reszta ulega atrezji.

Steroidogeneza w pęcherzyku:

Wpływ estradiolu na endometrium:

• w fazie folikularnej nasila proliferację kom. gruczołowych, kom. podścieliska, endotelium, naczyń - maksymalne nasilenie w 8-10 dniu cyklu

• stymuluje syntezę receptora progesteronowego

Dojrzewanie kom. jajowej:

• dojrzewanie cytoplazmatyczne - w procesie folikulogenezy gromadzone jest mRNA, wykształcane struktury
  i enzymatyczne

• dojrzewanie błonowe - wykształcenie receptora plemnikowego

• dojrzewanie kortykalne

• dojrzewanie jądrowe (pik owulacyjny kończy fazę dojrzewania)

Owulacja:

• wzrost stężenia estrogenu → ↑GNRH → ↑LHFSH z przysadki

• pik → ↑ syntezy PG, enzymów proteolitycznych, zapoczątkowanie luteinizacji

• ↑ syntezy kwasu hialuronowego i mukopolisacharydów → rozluźnienie połączeń międzykomórkowych w kompleksie wzgórek jajowy - wieniec promienisty

---