Syropy

Płynna postać leku do podawania doustnego. Przeźroczyste stężone roztwory najczęściej sacharozy, innych cukrów lub alkoholi wielowodorotlenowych, rozpuszczonych w wodzie wyciągach roślinnych, sokach owocowych lub ich mieszaninach.

Trwałość wykazują tylko roztwory nasycone cukru ze względu na wysokie ciśnienie osmotyczne. Drobnoustroje wegetujące w syropach tracą wodę co pozbawia je możliwości rozwoju. Nie giną i po rozcieńczeniu preparatu następuje ich wzrost.

Podstawowym syropem jest syrop prosty. Jest on nośnikiem dla wielu substancji leczniczych. Stężenie cukru w tym syropie wynosi 64%. Przy stężeniach niższych rozwijają się mikroorganizmy, które mają zdolność enzymatycznej hydrolizy sacharozy na cukry proste. Powstaje cukier inwertowany pod wpływem inwertazy, która powoduje rozkład cukru inwertowanego i zakwaszenie preparatu.

Zjawisko fermentacji alkoholowej zachodzi pod wpływem drożdży.

Zjawisko ześluzowacenia następuje pod wpływem bakterii leukonostok meserteroides

Jeżeli syrop zawiera alkohol to stężenie cukru musi być mniejsze ze względu na zmniejszoną rozpuszczalność

Syropy mogą krystalizować przy zmianach temperatury przechowywania. Aby temu zapobiec stosuje się dodatek glicerolu lub sorbitolu

Substancje pomocnicze

• Środki konserwujące

• kwas benzoesowy

• benzoesan sodu 0,2%

• kwas sorbowy

• przeciwutleniacze

• pirosiarczyn sodu

• corrigens smakowe i zapachowe

• olejki eteryczne

substancje pomocnicze nie mogą wywierać własnego działania farmakologicznego, wchodzić w reakcji zmniejszające trwałość leków i ich dostępność biologiczną.

Aktywność przeciwbakteryjną wykazują obecne w syropach olejki eteryczne, tymol, alkohol etylowy w stężeniach 15 - 20 %.

Otrzymywanie syropów

W większości syropów cukier rozpuszcza się w podwyższonej temperaturze. Przepisaną ilość cukru wraz z rozpuszczalnikiem ogrzewamy doprowadzając do wrzenia przez 2 minuty (jeżeli dłużej to rozkład sacharozy). Gorący syrop cedzimy przez gęstą tkaninę (np. gazę) sprawdzamy masę i uzupełniamy gorącą wodą. Przelewamy do suchej butelki i natychmiast zakręcamy. Po ochłodzeniu mieszaninę należy wstrząsnąć ponieważ na szyjce butelki znajduje się skroplona woda, która może rozcieńczyć górną warstwę syropu stwarzając dobre warunki do rozwoju drobnoustrojów. Na koniec można dodać kilka kropel etanolu, który nie rozpuści się w stężonym syropie, a jego pary hamują rozwój pleśni i drożdży.

Syrop prosty (sirupus simplex)

Jest to 64 % roztwór sacharozy w wodzie. Otrzymuje się go przez rozpuszczenie sacharozy w wodzie i doprowadzeniu roztworu do wrzenia. Następnie syrop sączymy na gorąco i uzupełniamy gorąca woda do przepisanej ilości.

Sacharum album 64 cz.

Aq. dest. 36 cz.

Syrop prawoślazowy (althae sirupus)

Otrzymuje się go przez rozpuszczenie sacharozy w maceracie z korzenia prawoślazu. Do wytrawiania używa się

korzenia prawoślazu - 2cz. ,

etanolu 96% - 1cz.,

sacharoza - 64cz.,

Aq. Dest. - q. s.

Rozdrobniony korzeń przemywamy na sicie niewielką ilością wody w celu usunięcia pyłu. Zalewamy mieszaniną 40 cz. wody + 1 cz. etanolu i pozostawiamy pod przykryciem 3 godziny w temperaturze pokojowej. Nast. Macerat cedzimy, na gorąco rozpuszczamy w nim cukier i kwas benzoesowy, po krótkim zawrzeniu uzupełniamy świeżo przegotowaną wodą do 100 cz. i cedzimy przez płótno.

Syrop z owocni pomarańczy gorzkiej (Auranti pericarpi amarii sirupus)

Otrzymuje się go przez zmieszanie 90 cz. syropu prostego z 5 cz. nalewki pomarańczowej i 5 cz. płynnego wyciągu z owocni pomarańczy.

Zastosowanie:

Corrigens w płynnych postaciach leku oraz jako nośnik substancji leczniczych.

Syrop z sulfogłajakolem (sulfogłajakoli sirupus)

Otrzymywany przez rozpuszczenie 6 cz. sulfogwajakolu w 94 cz. podgrzanego syropu z owocni pomarańczy gorzkiej.

Substancją lecznicza jest gwajakol który podany doustnie wchłania się z przewodu pokarmowego i wydalany jest przez drogi oddechowe. Drażni błony śluzowe oskrzeli, zmniejsza lepkość wydzieliny oskrzeli, działa wykrztuśnie i słabo odkażająco.

Syrop tymiankowy złożony ( sirupus timi compositus)

Otrzymywany przez zmieszanie oczyszczonego, płynnego wyciągu z ziela tymianku z syropem prostym z dodatkiem bromku amonu i tymolu.

Płynny wyciąg z tymianku w ilości 150 cz. mieszamy z 3 cz. 10 % roztworu amoniaku, pozostawiamy na kilka dni w celu wytrącenia substancji balastowych - chlorofil i koloidy. Następnie sączymy. Przygotowujemy roztwór 0,1 cz. tymolu w 5 cz. 96% etanolu. W syropie prostym rozpuszczamy 14 cz. bromku amonu i roztwory te mieszamy z oczyszczonym płynnym wyciągiem. Mieszaninę uzupełniamy syropem prostym do 1000 cz.

Działanie:

Wykrztuśne dzięki sapominom zawartym w tymianku i olejkom eterycznym. Pobudza ruch nabłonka i zwiększa odruch wykrztuśny. Tak samo działają jony amonowe. Bromki działają uspokajająco, tymol - aseptyczne i odkażająco.

Jak syropy stosuje się również:

• antybiotyki (Amoksycylina)

• leki przeciwbólowe, przeciwgorączkowe, przeciwzapalne (Paracetamol, Nurofen, Ibufen)

• leki uspakajające (Hydroksyzyna, Neospazmina, Pasispazmina, Melisal, Meliset)

• leki przeciwhistaminowe (Ketotiofen)

• przeczyszczające (Laktuloza, Relax)

Dzieciom do lat 7 nie podajemy syropów z etanolem

Eliksiry

To preparaty zbliżone do syropów.

To wodno - alkoholowe roztwory sacharozy lub alkoholi wielowodorotlenowych, których stężenie jest niższe niż w syropach.

Zawartość etanolu jest różna i zależy od właściwości substancji wchodzących w skład eliksiru. Jeżeli składniki wykazują małą rozpuszczalność w wodzie wymagane jest wyższe stężenie alkoholu. Etanol może wykazywać też niekorzystne działanie farmakologiczne dlatego jego część zastępuje się glicerolem lub glikolem propylenowym.

Eliksiry zawierają też corrigens smakowe i zapachowe (np. olejki eteryczne, substancje słodzące)

Połączenie etanol - olejki eteryczne ma działanie konserwujące.

Otrzymywanie

Oddzielnie rozpuszcza się składniki rozpuszczalne w alkoholu i w wodzie. Potem roztwór wodny dodaje się do alkoholowego i miesza. Odstawie do wysycenia olejkami eterycznymi.

Miody (Mel)

Miód to syropowata ciecz, jasnożółta lub żółtawobrunatna o przyjemnym, charakterystycznym zapachu.

Po pewnym czasie przechowywania w temperaturze pokojowej zestala się na skutek wykrystalizowania glukozy.

Zawierają od 70 - 80 % glukozy i fruktozy w stosunku 1:1, niewielką ilość sacharozy, dekstryny, białka, wosk, enzymy, kwasy organiczne, substancje aromatyczne, barwniki, pyłki kwiatowe.

Wodne roztwory miodu są mętne ze względu na obecność białka, wosku i pyłków.

W preparatach farmaceutycznych stosuje się miód oczyszczony otrzymywany z miodu naturalnego.

Miód naturalny

Otrzymuje się przez rozpuszczenie 40 cz. miodu naturalnego w 60 cz. Wody. Roztwór miesza się z 3 cz. glinki białej i ogrzewa na łaźni wodnej przez ok. 30 minut. Sączy się na gorąco. Przesącz odparowuje się do uzyskania cieczy o gęstości 1,33 - 1,36 g/ml.

Podczas ogrzewania substancje nierozpuszczalne są adsorbowane na powierzchni glinki białej, enzymy ulegają dezaktywacji a białka koagulacji.

Działanie:

Wzmacniające, tonizujące, w dużych dawkach przeczyszczające, osłaniające górne drogi oddechowe.

Służy do otrzymywania miodów leczniczych

Miody lecznicze otrzymuje się z dodatkiem sacharozy

Miód prawoślazowy (Mel Althae)

Korzenie prawoślazu + korzenie lukrecji po 3 cz. + woda 40 cz. + benzoesan sodu 0,5 cz. Korzenie rozdrabniamy, poddajemy maceracji przez 48 godzin wodą z benzoesanem sodu. Macerat zlewamy znad osadu i rozpuszczamy w nim 40 cz. sacharozy i 25 cz. miodu oczyszczonego. Ogrzewamy do zagotowania, zbieramy z powierzchni substancje balastowe, sączymy, studzimy, dodajemy 5 cz. etanolu 96% i uzupełniamy wodą do 100 cz.

Działanie:

Osłaniające, wykrztuśne, łagodzi kaszel. Benzoesan sodu działa łagodnie wykrztuśnie, konserwująco.

Miód koprowy (Mel foeniculi )

Owoc kopru włoskiego 10 cz. macerujemy przez 48 godzin w wodzie z dodatkiem benzoesanu sodu. Po upływie 48 godzin płyn zlewamy, a surowiec wyciskamy przez gazę. Obydwie ciecze łączymy i rozpuszczamy w nich 40 cz. sacharozy i 25 cz. miodu oczyszczonego. Mieszaninę ogrzewamy do krótkotrwałego zawrzenia i sączymy. Po ostudzeniu dodajemy 5 cz. etanolu 96 % i uzupełniamy wodą do 100 cz.

Działanie

Głównie u dzieci w schorzeniach górnych dróg oddechowych, w zapaleniu oskrzeli, w suchym kaszlu z trudnością odksztuszania. Wzmaga wydzielanie soków trawiennych, wzmaga ruchy perystaltyczne jelit, działa wiatropędnie.

---