Czy Ksiądz może odmówić chrztu dziecka, którego rodzice nie są małżeństwem?
szkoła średnia
Wydaje się, że przyjęcie takiej zasady byłoby raczej niesprawiedliwe; dlaczego karać dziecko za grzechy rodziców? Jeśli tak, to w konsekwencji można by przyjąć, że ksiądz powinien ochrzcić każde dziecko, by nie pozbawiać je łaski sakramentalnej. A jednak ksiądz ma nie tylko prawo, ale i obowiązek, by w pewnych okolicznościach odmówić udzielenia sakramentu chrztu. Czy tak jest rzeczywiście i czy jest to słuszna zasada? Czy brak ślubu rodziców byłby w tym przypadku powodem wystarczającym, by ksiądz nie ochrzcił dziecka? Spróbujmy przyjrzeć się temu zagadnieniu.
Kiedy do chrztu pragnie przystąpić dorosły, udzielenie sakramentu poprzedzone zostaje bardzo gruntownym i długotrwałym przygotowaniem. Człowiek taki, kandydat do chrztu, musi poznać zasady wiary katolickiej, nauczyć się żyć po chrześcijańsku, wejść w klimat modlitwy, włączyć się w życie społeczności, bo Kościół to nie klub samotnych serc, ale żywa wspólnota wiary i miłości. A zatem przed otrzymaniem chrztu, człowiek spotyka się z dość dużymi wymaganiami.
Jeśli jednak do chrztu przynosi się małe dziecko, to podstawą jego udzielenia jest przede wszystkim wiara i chrześcijańskie życie jego rodziców. To oni dają gwarancję, że zrobią wszystko, by przyniesione do chrztu dziecko wychować po katolicku, nauczyć je zasad wiary i chrześcijańskiego życia, zatroszczyć się o jego kontakt ze wspólnotą Kościoła. To oni zapewniają, że będą je prowadzić do sakramentów, na katechezę, że życie ich dziecka będzie kształtować się w klimacie zasad wiary i jedności z Bogiem. Ksiądz, zanim przyjmie przyniesione dziecko do wspólnoty Kościoła, musi upewnić się, że rodzice lub opiekunowie staną na wysokości zadania. Inaczej bowiem dziecko dorośnie, i choć na zawsze zachowa w sobie łaskę chrztu świętego, to jednak na skutek okoliczności, w jakich się wychowywało, łaska ta pozostanie bezowocna. Co więcej, będzie bardziej ciążyć, bo człowiek taki - w stanie dodatkowego grzechu względem Boga, będzie obciążał wspólnotę Kościoła, zadając jej ranę przez swe niechrześcijańskie życie, przez brak świadectwa.
Odmowa chrztu jest zawsze stratą dla chrześcijańskiego wychowania dziecka, de facto pozbawia je udziału w życiu Kościoła, tak w wymiarze zewnętrznym, jak i w wymiarze uczestnictwa w jego strukturze zbawczej, sakramentalnej. Jeśli jednak rodzice nie mogliby zagwarantować prawidłowego przebiegu tego procesu, ksiądz musiałby powstrzymać się od udzielenia chrztu ich dziecku.
W jakich przypadkach jednak rodzice rzeczywiście nie spełniają stosownych kryteriów, czy takie w ogóle istnieją? Odpowiedzieć na to pytanie jest trudno. Ogólnie chodzi o sytuację w której nie ma uzasadnionej nadziei na katolickie wychowanie dziecka. Brak ślubu nie musi być podstawą do tego, by odmówić udzielenia chrztu. Rodzice mogą nie mieć ślubu z różnych powodów, trzeba przyjrzeć się dokładniej danej sytuacji.
Oczywiście osąd i decyzja należy wyłącznie do duszpasterza, bo to on na pierwszym miejscu jest odpowiedzialny przed Bogiem za powierzony sobie lud, zna go i prowadzi. Można więc założyć, że jakiś duszpasterz w podobnym bądź tym samym wypadku, odmówi udzielenia chrztu, a inny się zgodzi. Ludzie bardzo się tym wówczas gorszą. Ta różność decyzji nie musi być jednak motywowana złą wolą. Może wynikać z wewnętrznego przekonania proboszcza, że proces chrześcijańskiego wychowania dziecka, mimo słabości rodziców, będzie mógł przebiec poprawnie albo też że nie ma na to specjalnej nadziei. Zarówno wtedy, gdy mimo poważnych zastrzeżeń, proboszcz zdecyduje się udzielić chrztu, czy też gdy go odmówi, skutki tejże decyzji bierze na swoje sumienie.
Warto wiedzieć, że Ksiądz, jeśli nawet zmuszony jest do odmowy udzielenia chrztu, nie zamyka w żaden sposób nikomu drogi do zbawienia. Najczęściej chodzi zwyczajnie o odłożenie chrztu do czasu, gdy rodzice staną się w większym stopniu przygotowani do podjęcia obowiązku chrześcijańskiego wychowania dziecka lub też da się okazję takiemu dziecku na samodzielne przygotowanie się i włączenie do wspólnoty Kościoła.
Trzeba też zauważyć, że sytuacje odmowy udzielenia chrztu, jakkolwiek zawsze bolesne dla obu stron, zdarzają się w naszej rzeczywistości stosunkowo rzadko, może nawet za rzadko, bo Kościół mimo wszystko zawierza rodzinie i rodzicom, że jeśli proszą o chrzest, to czynią to odpowiedzialnie, zawierza chrzestnym, że pomogą w procesie przekazu wiary, a także wspólnocie wiernych, w której każdy odpowiedzialny jest za drugiego na drodze do zbawienia.
Czy zdarzają się przypadki, w których jedynym motywem odmowy chrztu jest brak zawarcia ślubu kościelnego przez rodziców? Nie, nigdy nie będzie to jedyny motyw, bo już sam fakt niezawarcia małżeństwa będzie miał swoje przyczyny i być może w pewnym przypadku któraś z nich skłoni proboszcza do odmowy chrztu. Zawsze jednak będzie chodziło o wybór większego dobra, przede wszystkim dobra tego, który ma stać się chrześcijaninem.