Państwo według Platona.
Platon był jednym z najwybitniejszych myślicieli antyku. Zapoczątkował on idealizm obiektywny. Ze względu na proces Sokratesa by wielkim krytykiem demokracji. Wychodząc z założenia, że ewolucja państwa zmierza ku złemu i formy rządów ulegają degeneracji, doszedł do własnej koncepcji państwa idealnie zarządzanego. Jego najważniejsze dzieła to „Państwo” i „Prawo”.
Platon twierdził, że człowiek nie może poznać bytu przez obserwację otaczającego go świata, ponieważ widzi jedynie niedoskonałe odbicie świata idei. Świat idei jest to świat prawdziwego bytu, w którym takie wartości jak piękno, dobro czy sprawiedliwość są niezmienne i doskonałe. Prawdziwe poznanie zasad rządzących światem ma polegać na poznaniu świata idei. Głównym źródłem poznania ma być nie doświadczenie, a rozum, ponieważ zmysły nie są w stanie tego dokonać. Tłumacząc swoje założenia, odwoływał się do metafory jaskini. Uważał, że ludzka egzystencja dokonuje się w zamkniętym świecie materialnym. Otaczający człowieka świat nie jest jedyną rzeczywistości, lecz odbiciem tego, co istnieje poza światem materialnym - świata idei. Tylko ten, kto używa rozumu, może dostąpić takiej fazy poznania, aby uznać idee za byt. Dlatego też nie każdy pozna byt; idee mogą być poznane wyłącznie przez mędrców.
Zdaniem Platona polis powstało, ponieważ nikt nie jest w stanie samemu zadbać o wszystkie swoje potrzeby. Państwo dąży do pewnego dobra wspólnego, aby zrealizować potrzeby członków społeczeństwa (obywateli polis). Ustroje się degenerują, ponieważ realizują jedynie potrzeby rządzących. Timokracja jest niestabilna ze względu na wybujałe ambicje niewolników, oligarchia ze względu na chciwość bogaczy, demokracja ze względu na brak dyscypliny społecznej, respektu dla władzy i ogólną demoralizację ludu. Najgorsza jest jednak tyrania: jedynowładztwo oparte na strachu. Dobro wspólne znają najlepiej ci, którzy poznali ideę. W państwie Platona istniała ścisła hierarchia społeczna. Najniżej znajdowali się rolnicy i rzemieślnicy, najbardziej związani ze światem materialnym. Wyżej byli wojownicy, którzy poznali ideę częściowo, rozumiejąc takie ludzkie potrzeby jak potrzeba bezpieczeństwa. Najważniejszy w społeczeństwie był mędrzec-władca. Jego jedynowładztwo było uzasadnione, ponieważ znał on filozofię i idee. Platon postulował kształcenie władców-filozofów. Mędrcy powinni być rekrutowani przez selekcję: ćwiczenia fizyczne, kształcenie, studiowanie filozofii. W wieku 50 lat mędrzec miał osiągnąć dojrzałość do rządzenia dobrem wspólnym. Ponadto w państwie Platona związki damsko-męskie miały być dobierane w drodze losowania, chociaż można było im dopomóc poprzez manipulacje w celu uzyskania zdolniejszych dzieci. Dzieci miały być wychowywane wspólnie.
Jeśli zaś chodzi o prawo, Platon zauważył, że jeżeli jest w systemie jakaś norma stanowiona dotycząca wszystkich, to może być ona niesprawiedliwa dla jednostki. Mędrzec w jego państwie miał być niezwiązany prawem pisanym, znać sprawiedliwość i mieć ją zawsze na względzie. Wskazywał na wady demokracji. Większość nie może mieć racji, ponieważ nie poznała piękna prawdy, a mędrców w społeczeństwo jest za mało. Większość często dokonuje wyborów przez przypadek.
Pod koniec życia Platon przedstawił państwo drugie co do ustroju. Władzę mieli sprawować właściciele ziemscy. Mieli stworzyć prawa i dbać o ich przestrzeganie. Prawodawca miał trzymać pieczę nad każdą dziedziną życia. Posłusznych miały czekać nagrody, a nielojalnych - kary. Strażnicy mieli kierować się rozumem, a nie chęcią wywyższenia się. Jednocześnie każdy człowiek w społeczeństwie miał rozumieć, że jest częścią całości, i zająć odpowiednie dla siebie miejsce.
Doktryna przedstawiona przez Platona była krytykowana na przestrzeni wieków z wielu powodów. Krytyka ta odnosiła się głównie do faktu, że nie można ignorować empirycznego sposobu poznania świata. Jeżeli zaś chodzi o państwo, to zaczęto określać Platona mianem ojca systemu totalitarnego, ponieważ podporządkował jednostkę poprzez wtopienie jej w masę. Problem stanowił również brak instrumentów kontroli nad strażnikami. Niewątpliwie jednak dorobek filozoficzny Platona jest ogromny, ponieważ dał on początek rozważaniom na temat idei: czy jest tak, że idee istnieją obok nas, czy też człowiek sam je sobie tworzy.