RYNKI FINANSOWE

WYKŁAD 1 (6.10.2007r.)

Rynki finansowe - rynki, na których dokonuje się transakcji dotyczących instrumentów finansowych

Instrumenty finansowe - zobowiązania finansowe (roszczenia) jednych podmiotów wobec innych

Rodzaje podmiotów funkcjonujących na rynku finansowym

• instytucje budżetowe

• przedsiębiorstwa - emitenci

• gospodarstwa domowe - inwestorzy

• instytucje finansowe - pośrednicy

Rodzaje instytucji finansowych

1. Instytucje tworzące instrumenty finansowe

1. instytucje tworzące pieniądz

• banki centralne (baza monetarna)

• banki komercyjne (pieniądz kredytowy)

2. instrumenty niepieniężne

• banki inwestycyjne

• fundusze inwestycyjne (otwarte, zamknięte)

• fundusze emerytalne

• towarzystwa ubezpieczeniowe

• firmy ,,venture capital'' (udziały, akcje)

Instytucje redystrybuujące instrumenty finansowe

1. domy maklerskie - pośrednictwo finansowe

2. kantory walutowe

3. firmy factoringowe (skup wierzytelności)

4. spółki SPV (sekurytyzacja)

Klasyfikacja rynków finansowych

• pierwotne (emisyjne) i wtórne

• powszechne (otwarte) i zindywidualizowane

• pieniężne i kapitałowe

• giełdowe i pozagiełdowe

• regulowane i nieregulowane

• hurtowe (duże wartości) i detaliczne

• krajowe i międzynarodowe (dewizowe)

• kasowe (bieżące) i terminowe

Zasady funkcjonowania rynków finansowych

• formalne (przepisy prawne, ustawy itp.)

• nieformalne (zwyczajowe, moralne, religijne itp.)

Pieniądz - podstawowy instrument finansowy, powszechnie akceptowany środek regulowania zobowiązań

Funkcje pieniądza

• miernik wartości

• środek wymiany

• środek tezauryzacji (przechowywania wartości)

• funkcja kredytowa

• środek płatniczy

• pieniądz międzynarodowy

Agregaty pieniężne

• baza monetarna M₀ = gotówka + depozyty w Banku Centralnym

• M₁ = gotówka (w obiegu) + depozyty bieżące (a'vista)

• M₂ = M₁ + depozyty terminowe (do 2 lat)

• M₃ = M₂ + bankowe papiery dłużne (do 2 lat)

System bankowy (dwuszczeblowy)

• Bank Centralny (emisyjny)

• banki komercyjne (emisja pieniądza kredytowego)

Rodzaje banków komercyjnych

• banki uniwersalne (depozytowo-kredytowe)

• banki specjalistyczne (np. inwestycyjne, hipoteczne, internetowe itp.)

Sektory bankowości

• bankowość detaliczna (klienci indywidualni)

• bankowość korporacyjna (klienci instytucjonalni)

• bankowość komunalna (społeczna)

• bankowość hipoteczna

• bankowość elektroniczna i internetowa

• bankowość ekologiczna

• instytucje parabankowe (SKOK)

Funkcje banków komercyjnych

• kreowanie pieniądza kredytowego (bezgotówkowego)

• pośrednictwo pomiędzy podmiotami na rynku

Funkcje Banku Centralnego

• bank państwa (obsługa Skarbu Państwa i jego długu)

• bank emisyjny (emisja pieniądza gotówkowego)

• bank banków (obsługa banków komercyjnych)

Instrumenty polityki pieniężnej

• ustalanie stóp procentowych

• rezerwy obowiązkowe banków komercyjnych

• operacje otwartego rynku (repo i reverse repo) - skup lub sprzedaż przez Bank Centralny krótkoterminowych papierów wartościowych

WIBID (Warsaw Interbank Bid Rate) - roczna stopa procentowa jaką banki zapłacą za środki przyjęte w depozyt od innych banków

WIBOR (Warsaw Interbank Offered Rate) - oprocentowanie po jakim banki udzielą pożyczek innym bankom

Podaż pieniądza

Dp - depozyty pierwotne, niekredytowe

r - stopa rezerwy obowiązkowej

M - podaż pieniądz kredytowego

RYNEK PIENIĘŻNY

Cechy rynku pieniężnego

• pozapersonalny charakter

• decentralizacji (pozagiełdowy)

• elastyczność (brak szczegółowych regulacji)

• standaryzacja instrumentów finansowych

Funkcje rynku pieniężnego

• alokacja

• utrzymanie płynności

• transformacja terminów płatności

• dochodowa

• informacyjna

• regulacyjna

Uczestnicy rynku pieniężnego

• banki komercyjne

• Skarb Państwa

• Bank Centralny

• instytucje finansowe (niebankowe)

• podmioty gospodarcze i budżetowe

• gospodarstwa domowe

Instrumenty funkcjonujące na rynku pieniężnym

1. Lokaty (pożyczki) międzybankowe

2. Krótkoterminowe (do 1 roku) papiery wartościowe

• bony skarbowe

• bony pieniężne

• certyfikaty depozytowe

• papiery komercyjne

3. Inne instrumenty

Czynniki determinujące płynność banku komercyjnego

Wpływy (wpłaty)

• otrzymane depozyty klientów

• spłaty kredytów

• spłata lokat międzybankowych

• sprzedaż papierów wartościowych

• sprzedaż walut obcych

• emisja papierów wartościowych

Wypływy (wypłaty)

• wycofane depozyty

• udzielone kredyty

• otwarcie lokat międzybankowych

• zakup papierów wartościowych

• kupno walut obcych

• wykup papierów wartościowych

Rynek nieregulowany typu OTC (Over the Counter)

• kwotowane (stopy procentowe, bid, offer)

• limity zaangażowania (maksymalne kwoty lokat)

• stopy referencyjne (WIBOR, WIBID)

1