Przedsiębiorstwo na rynku finansowym W4/23/10/2012
notatki Sandry Conradi

Przedsiębiorstwo jako uczestnik rynku walutowego

Rynek walutowy obejmuje transakcje kupna/sprzedaży środków płatniczych używanych w transakcjach i rozliczeniach międzynarodowych. Popyt i podaż na tym rynku są wyznaczane przez kursy walutowe, tj. ceny waluty wyrażone w innych walutach.

Najważniejszymi uczestnikami rynku walutowego są banki. Jednakże przedsiębiorstwa – zwłaszcza prowadzące działalność w skali międzynarodowej – dokonując transakcji wymiany walut – stają się uczestnikami tego rynku.

Poziom kursu walutowego i związane z tym ryzyko walutowe jest istotnym czynnikiem warunkującym efektywność działalności tych przedsiębiorstw. Kształtuje bowiem poziom opłacalności importu oraz eksportu.

Słaby złoty – sprzyja eksportowi za inną walutę możemy kupić więcej złotówek

Import złotówka powinna być mocna

Rynek krótkoterminowych papierów dłużnych

Przedmiotem obrotu na tym rynku są:

• Bony skarbowe Skarbu Państwa

• Bony pieniężne NBP

• Bony municypalne JST

• Bony emitowane przez banki komercyjne

• Bony komercyjne przedsiębiorstw

Przedsiębiorstwo na rynku krótkoterminowych papierów dłużnych

• Z jednej strony przedsiębiorstwa mogą, lokować wolne środki nabywając bony

• Z drugiej strony same mogą być ich emitentami

Emisja papierów komercyjnych

Papiery komercyjne (bony handlowe) są to krótkoterminowe dłużne instrumenty finansowe służące do finansowania bieżących potrzeb finansowych przedsiębiorstw.

Emitowane są z dyskontem, tj. poniżej wartości nominalnej, a następnie odkupywane w terminie wykupu według wartości nominalnej. Różnica między ceną nabycia a ceną wykupu stanowi zysk nabywcy.

Sprzedaż papierów komercyjnych odbywa się zazwyczaj w drodze przetargu, ponieważ cena emisyjna jest ustalana w sposób zapewniający rentowność nieznacznie tylko wyższą od rentowności bonów skarbowych o analogicznym terminie wykupu, papiery komercyjne są mało interesujące dla osób fizycznych ze względów podatkowych, w związku z tym ich wartość nominalna jest zazwyczaj stosunkowo wysoka (najczęściej 100 tys. zł)

Papiery komercyjne są emitowane zazwyczaj przez duże firmy o dobrej kondycji finansowej. Najczęściej spotykane są bony handlowe o 3-miesięcnzym terminie wykupu, ponieważ rzeczywiste potrzeby emitentów mają zazwyczaj charakter zacznie bardziej długoterminowy, emitenci organizują program emisji „rolowanych”, tj. wykup jednej emisji jest dokonywany środkami z kolejnej emisji.

Wady papierów komercyjnych:

• Emitowane bony są przeznaczone tylko dla dużych firm

• Krótkoterminowy charakter zmuszający do stosowania ciągłych programów emisji

Zalety papierów komercyjnych:

• Tanie źródło kapitału

• Stosunkowo krótki czas przygotowań

• Nieskomplikowana procedura emisji

• Możliwość rolowania, czyli spłaty zobowiązań wynikających z jednej emisji środkami pochodzącymi z drugiej emisji

Niezbędne formalności:

• Decyzja właściwego organu przedsiębiorstwa o emisji bonów

• Wybór agenta emisji (banku)

• Wynegocjowanie i podpisanie umowy z agentem emisji

• Współpraca z agentem emisji przy przygotowaniu memorandum informacyjnego i innych niezbędnych dokumentów

• Emisja

• Wykonywanie obowiązków informacyjnych sprowadzających się głównie do aktualizacji memorandum informacyjnego

• Przewidywany czas niezbędny do pozyskania środków w drodze emisji bonów wynosi od 1 do 3 miesięcy w przypadku pierwszej emisji, a od 2 do 4 tygodni dla kolejnych emisji.

Emisja, rodzaje i wycena obligacji

Pojęcie obligacji:

• Podstawą prawną emisji obligacji jest ustawa z 29 czerwca 1995 o obligacjach

• Obligacja jest papierem wartościowym, w którym emitent potwierdza zaciągnięcie określonej kwoty pożyczki i zobowiązuje się do jej zwrotu właścicielowi obligacji.

• Zwrot zaciągniętej pożyczki następuje zgodnie z określonym w obligacji terminem wykupu.

• Obligacja jest papierem wartościowym może być przedmiotem obrotu.

Tryb emisji obligacji:

• Kolejne etapy działań zmierzających od pozyskania kapitału w drodze emisji obligacji są następujące:

  • Uchwała wlanego zgromadzenia akcjonariuszy

  • Wybór agenta emisji

  • Negocjowanie umowy z agentem emisji

  • Podpisanie umowy z agentem emisji

  • Współpraca z agentem emisji przy przygotowaniu memorandum informacyjnego lub prospektu emisyjnego

  • Przeprowadzenie emisji przez agenta emisji

Przewidywany czas od momentu podjęcia decyzji od wpływu środków na rachunek spółki wynosi od 2 do 5 miesięcy. W przypadku emisji publicznej okres ten wydłuży się o kilka miesięcy niezbędnych do sporządzenia prospektu emisyjnego i uzyskania zgody KNF.

Rodzaje obligacji:

• Wg kryterium czasu trwania

  • Krótkoterminowe – emitowane na pokrycie potrzeb bieżących, należy zaznaczyć, że emitenci tych obligacji, mogą korzystać z pewnych udogodnień, m.in. propozycja nabycia tych obligacji może być emitowana przez środki masowego przekazu, nie ma konieczności uzyskania zgodny KNF, jedynie jej zawiadomienie co najmniej 7 dni przed emisją.

  • Obligacje średnioterminowe (od roku do 5 lat). Emisja takich obligacji ma na celu sfinansowanie poważniejszych projektów inwestycyjnych.

  • Obligacje długoterminowa (powyżej 5 lat). Emitowane są przez duże, renomowane, uważane za bezpieczne i dobrze znane spółki. Ich celem jest pozyskanie kapitału na sfinansowanie dużych, długoterminowych projektów, których realizacja będzie przebiegać w postaci wielu etapów.

• Ze względu na stopień zabezpieczenia

  • Obligacje zabezpieczone całkowicie, w rozumieniu ustawy o obligacjach przez ustanowienie hipoteki na majątku emitenta lub uzyskanie gwarancji NBP, Skarbu Państwa, banku lub instytucji finansowej o kapitale własnym w wysokości co najmniej 10 mln euro.

  • Zabezpieczone częściowe

  • Nie zabezpieczone – mogą być emitowane jedynie przez podmioty, które sporządziły sprawozdania finansowe za trzy kolejne lata obrotowe, a wartość ich kapitałów własnych wynosi co najmniej 500 tys. zł.

• Ze względu na sposób oprocentowania

  • Z oprocentowaniem stałym, stanowiącym procent wartości nominalnej. W warunkach znacznej i zmiennej inflacji stałe oprocentowanie stosuje się zwykle do obligacji krótkoterminowych.

  • Z oprocentowaniem zmiennym. Oprocentowanie jest uzależnione od czynnika silnie skorelowanego z poziomem stóp procentowych, np. oprocentowanie konkretnej emisji obligacji Skarbu Państwa, rentowność bonów skarbowych o odpowiednim terminie zapadalności, stopa inflacji, stopa WIBOR

  • Obligacje zero kuponowe – nie nalicza się od nich odsetek. W zamian za to sprzedawane są z dyskontem.

• Według wbudowanych opcji

  • Obligacje zwykłe – sprzedawane po cenie nieznacznie odbiegającej od wartości nominalnej, płacą oprocentowanie na warunkach określonych przez emitenta i podlegają wykupowi w określonym tempie.

  • Obligacje zmienne na akcje – mogą być emitowane jedynie przez spółki akcyjne i sprzedawane po cenie niższej od nominalnej, po upływie określonego czasu można je zamienić na określoną liczbę akcji emitenta. W przeciwnym razie obligacje są przedstawiane do wykupu.

• Obligacje z prawem pierwszeństwa – dają posiadaczom prawo pierwszeństwa poboru akcji nowej emisji

• Obligacje z prawem do udziału w zyskach emitenta

• Obligacje z prawem wcześniejszego wykupu na żądanie obligatoriusza

• Obligacje z prawem wcześniejszego wykupu na żądanie emitenta

• Inne opcje w granicach istniejącego prawa

• Inne kryteria

  • Częstość wypłaty odsetek

  • Rodzaj oferty publicznej (publiczna, niepubliczna)

  • Stosunek ceny emisyjnej do wartości nominalnej (obligacje z dyskontem, obligacja z premią, sprzedawane po cenie równej cenie nominalnej)

Wady obligacji:

• Konieczność spłaty –w przeciwieństwie od akcji, które nigdy nie podlegają wykupowi, obligacje muszą być spłacone przez emitenta w terminie wykupu, co oznacza znaczne obciążenie finansowe. Zaradzić temu można emitując kolejną serię za spłatę poprzedniej, lub emisja obligacji zamiennych na akcję.

Zalety obligacji:

• Na ogół niższy koszt kapitału (w porównaniu z kosztem kredytu bankowego). Wynika to z faktu, iż w przypadku kredytu do oprocentowania dochodzi wysoki narzut banku, czego nie ma w przypadku obligacji.

• Zachowanie kontroli nad firmą. Nie następuje dopuszczenie nowych właścicieli do spółki, jak w przypadku akcji. Nie następuje więc zmniejszenie kontroli sprawowanej przez dotychczasowych akcjonariuszy, ani zmniejszenie ich udziału w zyskach.

• W przeciwieństwie do kredytu bankowego emitent sam ustala warunki emisji

• Zwiększenie wartości rynkowej firmy. Włączenie do struktury pasywów zadłużenia o niższym koszcie niż kapitał akcyjny, powinno zmniejszyć średni ważony koszt kapitału firmy, tym samym podnosząc jej wartość.