Przedsiębiorstwo na rynku finansowym W13/08/01/2013
Zaliczenie za dwa tygodnie o 15:00
W przypadku instrumentów opartych na opcjach przepływy pieniężne w terminach określonych kontraktem nie muszą wystąpić. Ich wystąpienie zależy od spełnienia pewnego, określonego warunku, co wynika z faktu, że kontrakt tego typu jest prawem dla jednej strony, a zobowiązaniem dla drugiej.
Do tej grupy instrumentów należą różnego rodzaju standardowe opcje oraz kontrakty cap, floor, collar, opcja na kontrakt futures, caption, swaption.
Opcja (option) jest to instrument, który daje posiadaczowi prawo do zakupu lub sprzedaży innego instrumentu finansowego, który w tym przypadku nazywa się instrumentem pierwotnym.
Posiadanie opcji daje prawo, a nie stwarza zobowiązania.
Wyróżnia się dwa podstawowe rodzaje opcji: Opcje kupna (call) i opcje sprzedaży (put).
Opcja kupna daje jej posiadaczowi prawo do zakupu instrumentu finansowego, będącego tu instrumentem pierwotnym (np. akcji), po określonej cenie w określonym terminie.
Opcja sprzedaży daje jej posiadaczowi prawo do sprzedaży instrumentu finansowego będącego tu instrumentem pierwotnym (np. akcji), po określonej cenie w określonym terminie.
Posiadanie opcji daje prawo, a nie zobowiązanie, posiadacz opcji wtedy skorzysta z tego prawa, kiedy będzie to dla niego opłacalne.
Skorzystanie z tego prawa nazywa się wykonaniem lub rozliczeniem opcji.
Oprócz posiadacza opcji występuje również wystawiający opcję. Wystawienie opcji wiąże się z przyjęciem zobowiązania w przypadku, gdy posiadacz opcji zdecyduje się ją wykonać.
Ze względu na kryterium czasu można mówić o dwóch terminach:
Termin wygaśnięcia opcji-po upływie tego terminu opcja nie może być wykonana – traci swoją ważność.
Termin wykonania opcji-termin, którym opcja jest wykonana.
W związku z powyższym wyróżnia się dwa typy opcji: opcję amerykańską i opcję europejską.
Posiadacz opcji amerykańskiej może ją wykonać w dowolnym dniu od momentu jej nabycia do momentu jej wygaśnięcia. Posiadacz opcji europejskiej może ją wykonać jedynie w dniu, w którym przypada termin wygaśnięcia opcji (w tym przypadku termin wykonania i wygaśnięcia są tym samym dniem). Obecnie większość opcji są to opcje typu amerykańskiego.
Z opcjami wiążą się trzy różne ceny:
Cena wykonania-inaczej cena rozliczenia, jest to cena po jakiej opcja jest wykonana, jest ustalana w momencie wystawienie opcji i nie zmienia się.
Cena opcji-tzw. premia, jest to cena prawa, które nabywa posiadacz opcji (prawo to dotyczy przyszłych warunków sprzedaży bądź kupna instrumentu pierwotnego), jest to wartość rynkowa opcji zmieniająca się w czasie.
Cena instrumentu pierwotnego, czyli cena instrumentu, na który opiewa opcja.
Podstawą decyzji o wykonaniu opcji jest porównanie ceny wykonania opcji z bieżącą ceną rynkową instrumentu pierwotnego.
W przypadku opcji kupna jest to cena, po jakiej posiadacz opcji ma prawo nabyć instrument pierwotny od wystawiającego opcję w momencie wykonania. Skorzysta on z tego prawa tylko wtedy, gdy bieżąca cena instrumentu pierwotnego a rynku będzie wyższa niż cena wykonania opcji.
Z kolei w przypadku opcji sprzedaży cena wykonania jest to cena, po jakiej posiadacz opcji ma prawo sprzedać instrument pierwotny wystawiającemu opcję w momencie wykonania. Skorzysta on z tego prawa tylko wtedy, kiedy bieżąca cena instrumentu pierwotnego na rynku będzie niższa niż cena wykonania opcji.
W zależności od tego, na jaki instrument opcja jest wystawiane są opcje można wyróżnić:
Opcje walutowe- pozwalają na zabezpieczenie się przed niekorzystnym kształtowaniem się w przyszłości określonego kursu walutowego
Opcje akcyjne- daje jej posiadaczowi prawo nabycia od wystawcy opcji tychże akcji po ustalonej w kontrakcie opcyjnym cenie (cenie wykonania opcji)
Opcje procentowe –odnoszą się do instrumentów odzwierciedlających poziom stóp procentowych (np .obligacji), jak i określane bezpośrednio przez rynek stopy procentowe depozytów i kredytów.
Opcje indeksowe – wypłata tych opcji jest określana na podstawie poziomu danego indeksu giełdowego.