Przedsiębiorstwo na rynku finansowym W12/18/12/2012
notatki Sandry Conradi

Podstawy instrumentów pochodnych, istota i rodzaje kontraktów terminowych, istota i rodzaje opcji, swapy i inne instrumenty pochodne

Pojęcie instrumentów pochodnych

• Jest to taki instrument finansowy, którego wartość zależy od wartości innego instrumentu (w szczególności papieru wartościowego), na który instrument pochodny został wystawiony.

Krótka historia instrumentów pochodnych

• Starożytna Grecja – filozof i matematyk Tales już w okresie letnim negocjował prawo do używania maszyny do tłoczenia oliwy w następnym roku. Natomiast rzeczywisty popyt na takie urządzenia kształtował się dopiero w okresie wiosennych zbiorów i zależał od ich wielkości.

• Pierwszy rynek opcji powstał w Holandii w XVII wieku, w okresie szaleństwa spekulacji cebulami tulipanów

• Reguł rządzących rynkiem instrumentów pochodnych zaczęto poszukiwać w wieku XIX, jednakże aż do końca lat 60tych XX wieku obrót tymi instrumentami opierał się w znacznej mierze na przesłankach spekulacyjnych.

• Przełom nastąpił w roku 1973 kiedy to opracowano model wyceny opcji standardowych oraz wprowadzono je do obrotu giełdowego

• W Polsce pierwsze opcje wprowadzono do obrotu giełdowego we wrześniu 2003 roku (opcje giełdowe oparte na WIG20)

• W październiku 2005 roku zadebiutowały pierwsze opcje dotyczące pojedynczych spółek: TP SA, PROKOM, Bank PEKAO, PKN ORLEN, KGHM)

Podział finansowych instrumentów pochodnych

Funkcje instrumentów pochodnych

• Funkcja ubezpieczeniowa – instrumenty te stosowane są w celu zabezpieczenia się przeciwko wzrostowi (spadkowi) wartości instrumentu pierwotnego

• Funkcja spekulacyjna – polega na spekulacji w celu osiągnięcia korzyści ze wzrostu (spadku) wartości instrumentu pierwotnego

• Funkcja zapewnienia inwestorowi pożądanej struktury przychodów

Klasyfikacja instrumentów pochodnych

• Każdy instrument pochodny jest kontraktem charakteryzowanym przez przepływy pieniężne płacone lub otrzymywane przez uczestników tego kontraktu, w związku z czym wyróżnia się:

  • Instrumenty oparte na kontraktach futur es

  • Instrumenty oparte na opcjach

• W przypadku instrumentów opartych na kontraktach futur es zawsze występują dodatnie przepływy pieniężne. Oznacza to, że w terminach określonych kontraktem (które można nazwać terminami rozliczenia) wystąpi zawsze przepływ pieniężny; wynika to z tego, że kontrakt tego typu powoduje powstanie zobowiązania u obu stron

• Podstawowymi instrumentami opartymi na kontraktach futures są kontrakty forward i swapy.

• W przypadku