DEMOKRACJA SZLACHECKA
Przywileje szlachty- 1210-1215- przwileje borzykowsko-walborskie nadane dla duchowieństwa w okresie rozbicia dzielnicowego, potwierdziły statut łęczycki Kazimierza Sprawiedliwego. 1228- w Cieni dla możnowładzctwa małopolskiego, przywilej potwierdził odrębność ziem dzilenicowych. 1291- przywilej w Lutomyślu, nienakładanie nowych podatków, zagwarantowanie dotychczasowych praw, obsada urzędników w porozumienui z dostojnikami, 1355- przywilej w Budzie dla szlachty za uznanie w przyszłości Ludwika Węgierskiego królem Polski, określił świadczenia szlachty na rzecz państwa, wynagrodzenie za straty w wyprawach poza granicami kraju, zniesienie stacji. 1374- przywilej koszycki za wybór jednej z córek Ludwika Węgierskiego na króla Polski, stały podatek 2 grosze z łanu kmiecego, z pozostałych świadczeń szlachta była zwolniona, budowa zamków warownych na rzecz króla. 1388 przywilej piotrkowski Władysław Jagiełło dla szlachty, potwierdzenie dotychczasowych przywilejów, król musiał wykupić szlachcica z niewoli, niepowierzanie zamków osobom obcej narodowości. 1422- przywilej czerwieński Władysław Jagiełło przed wyprawą przeciwko Krzyżakom, zakaz łączenia stanowiska sędziego ziemskiego i starosty w jednym ręku, nietykalność majątkowa bez wyroku sądowego, sądy miały sądzić według prawa pisanego. 1423- statut warcki Władysław Jagiełło aby zapewnić dynastii panowanie w Polsce, szlachta mogła wykupić majątki sołtysów, ograniczenie wychodźstwa chłopów z wsi. 1454- przywileje cerekwicko-nieszawskie Kazimierz Jagielończyk za udział szlachty w wojnie 13 letniej, potwierdzenie dotychczasowych praw, król nie mógł wydać nowych praw bez zgody sejmików ziemskich. 1496- statuty piotrkowskie Jan Olbracht za cenę udziału szlachty w wyprawie na Mołdawię, zwolnienie z opłat celnych szlachtę, zakaz kupowania ziemi przez mieszczan.
DEmokracja szlachecka- szlachta cieszyła się równością, była stanem zamkniętym, stanowiła okoo 10% społeczeństwa, miała wyłączne prawo do posiadania ziemi, magnateria (posiadała ogromne tereny, własne miasta, osiągała najwyższe dochody, piastowała najwyższe urzędy), średnia szlachta (właściciele folwarków, tworzyli typ szlachcica ziemianina, najbardziej dynamiczna grupa), szlachta zagrodowa (właściciele niewielkich gospodarstw, które sami uprawiali, nie posiadali poddanych, głównie na Mazowszu, Podlasiu i Żmudzi), szlachta gołota (nie miała ziemi, posiadała tylko herb
DEMOKRACJA SZLACHECKA
Przywileje szlachty- 1210-1215- przwileje borzykowsko-walborskie nadane dla duchowieństwa w okresie rozbicia dzielnicowego, potwierdziły statut łęczycki Kazimierza Sprawiedliwego. 1228- w Cieni dla możnowładzctwa małopolskiego, przywilej potwierdził odrębność ziem dzilenicowych. 1291- przywilej w Lutomyślu, nienakładanie nowych podatków, zagwarantowanie dotychczasowych praw, obsada urzędników w porozumienui z dostojnikami, 1355- przywilej w Budzie dla szlachty za uznanie w przyszłości Ludwika Węgierskiego królem Polski, określił świadczenia szlachty na rzecz państwa, wynagrodzenie za straty w wyprawach poza granicami kraju, zniesienie stacji. 1374- przywilej koszycki za wybór jednej z córek Ludwika Węgierskiego na króla Polski, stały podatek 2 grosze z łanu kmiecego, z pozostałych świadczeń szlachta była zwolniona, budowa zamków warownych na rzecz króla. 1388 przywilej piotrkowski Władysław Jagiełło dla szlachty, potwierdzenie dotychczasowych przywilejów, król musiał wykupić szlachcica z niewoli, niepowierzanie zamków osobom obcej narodowości. 1422- przywilej czerwieński Władysław Jagiełło przed wyprawą przeciwko Krzyżakom, zakaz łączenia stanowiska sędziego ziemskiego i starosty w jednym ręku, nietykalność majątkowa bez wyroku sądowego, sądy miały sądzić według prawa pisanego. 1423- statut warcki Władysław Jagiełło aby zapewnić dynastii panowanie w Polsce, szlachta mogła wykupić majątki sołtysów, ograniczenie wychodźstwa chłopów z wsi. 1454- przywileje cerekwicko-nieszawskie Kazimierz Jagielończyk za udział szlachty w wojnie 13 letniej, potwierdzenie dotychczasowych praw, król nie mógł wydać nowych praw bez zgody sejmików ziemskich. 1496- statuty piotrkowskie Jan Olbracht za cenę udziału szlachty w wyprawie na Mołdawię, zwolnienie z opłat celnych szlachtę, zakaz kupowania ziemi przez mieszczan.
DEmokracja szlachecka- szlachta cieszyła się równością, była stanem zamkniętym, stanowiła okoo 10% społeczeństwa, miała wyłączne prawo do posiadania ziemi, magnateria (posiadała ogromne tereny, własne miasta, osiągała najwyższe dochody, piastowała najwyższe urzędy), średnia szlachta (właściciele folwarków, tworzyli typ szlachcica ziemianina, najbardziej dynamiczna grupa), szlachta zagrodowa (właściciele niewielkich gospodarstw, które sami uprawiali, nie posiadali poddanych, głównie na Mazowszu, Podlasiu i Żmudzi), szlachta gołota (nie miała ziemi, posiadała tylko herb
DEMOKRACJA SZLACHECKA
Przywileje szlachty- 1210-1215- przwileje borzykowsko-walborskie nadane dla duchowieństwa w okresie rozbicia dzielnicowego, potwierdziły statut łęczycki Kazimierza Sprawiedliwego. 1228- w Cieni dla możnowładzctwa małopolskiego, przywilej potwierdził odrębność ziem dzilenicowych. 1291- przywilej w Lutomyślu, nienakładanie nowych podatków, zagwarantowanie dotychczasowych praw, obsada urzędników w porozumienui z dostojnikami, 1355- przywilej w Budzie dla szlachty za uznanie w przyszłości Ludwika Węgierskiego królem Polski, określił świadczenia szlachty na rzecz państwa, wynagrodzenie za straty w wyprawach poza granicami kraju, zniesienie stacji. 1374- przywilej koszycki za wybór jednej z córek Ludwika Węgierskiego na króla Polski, stały podatek 2 grosze z łanu kmiecego, z pozostałych świadczeń szlachta była zwolniona, budowa zamków warownych na rzecz króla. 1388 przywilej piotrkowski Władysław Jagiełło dla szlachty, potwierdzenie dotychczasowych przywilejów, król musiał wykupić szlachcica z niewoli, niepowierzanie zamków osobom obcej narodowości. 1422- przywilej czerwieński Władysław Jagiełło przed wyprawą przeciwko Krzyżakom, zakaz łączenia stanowiska sędziego ziemskiego i starosty w jednym ręku, nietykalność majątkowa bez wyroku sądowego, sądy miały sądzić według prawa pisanego. 1423- statut warcki Władysław Jagiełło aby zapewnić dynastii panowanie w Polsce, szlachta mogła wykupić majątki sołtysów, ograniczenie wychodźstwa chłopów z wsi. 1454- przywileje cerekwicko-nieszawskie Kazimierz Jagielończyk za udział szlachty w wojnie 13 letniej, potwierdzenie dotychczasowych praw, król nie mógł wydać nowych praw bez zgody sejmików ziemskich. 1496- statuty piotrkowskie Jan Olbracht za cenę udziału szlachty w wyprawie na Mołdawię, zwolnienie z opłat celnych szlachtę, zakaz kupowania ziemi przez mieszczan.
DEmokracja szlachecka- szlachta cieszyła się równością, była stanem zamkniętym, stanowiła okoo 10% społeczeństwa, miała wyłączne prawo do posiadania ziemi, magnateria (posiadała ogromne tereny, własne miasta, osiągała najwyższe dochody, piastowała najwyższe urzędy), średnia szlachta (właściciele folwarków, tworzyli typ szlachcica ziemianina, najbardziej dynamiczna grupa), szlachta zagrodowa (właściciele niewielkich gospodarstw, które sami uprawiali, nie posiadali poddanych, głównie na Mazowszu, Podlasiu i Żmudzi), szlachta gołota (nie miała ziemi, posiadała tylko herb
DEMOKRACJA SZLACHECKA
Przywileje szlachty- 1210-1215- przwileje borzykowsko-walborskie nadane dla duchowieństwa w okresie rozbicia dzielnicowego, potwierdziły statut łęczycki Kazimierza Sprawiedliwego. 1228- w Cieni dla możnowładzctwa małopolskiego, przywilej potwierdził odrębność ziem dzilenicowych. 1291- przywilej w Lutomyślu, nienakładanie nowych podatków, zagwarantowanie dotychczasowych praw, obsada urzędników w porozumienui z dostojnikami, 1355- przywilej w Budzie dla szlachty za uznanie w przyszłości Ludwika Węgierskiego królem Polski, określił świadczenia szlachty na rzecz państwa, wynagrodzenie za straty w wyprawach poza granicami kraju, zniesienie stacji. 1374- przywilej koszycki za wybór jednej z córek Ludwika Węgierskiego na króla Polski, stały podatek 2 grosze z łanu kmiecego, z pozostałych świadczeń szlachta była zwolniona, budowa zamków warownych na rzecz króla. 1388 przywilej piotrkowski Władysław Jagiełło dla szlachty, potwierdzenie dotychczasowych przywilejów, król musiał wykupić szlachcica z niewoli, niepowierzanie zamków osobom obcej narodowości. 1422- przywilej czerwieński Władysław Jagiełło przed wyprawą przeciwko Krzyżakom, zakaz łączenia stanowiska sędziego ziemskiego i starosty w jednym ręku, nietykalność majątkowa bez wyroku sądowego, sądy miały sądzić według prawa pisanego. 1423- statut warcki Władysław Jagiełło aby zapewnić dynastii panowanie w Polsce, szlachta mogła wykupić majątki sołtysów, ograniczenie wychodźstwa chłopów z wsi. 1454- przywileje cerekwicko-nieszawskie Kazimierz Jagielończyk za udział szlachty w wojnie 13 letniej, potwierdzenie dotychczasowych praw, król nie mógł wydać nowych praw bez zgody sejmików ziemskich. 1496- statuty piotrkowskie Jan Olbracht za cenę udziału szlachty w wyprawie na Mołdawię, zwolnienie z opłat celnych szlachtę, zakaz kupowania ziemi przez mieszczan.
DEmokracja szlachecka- szlachta cieszyła się równością, była stanem zamkniętym, stanowiła okoo 10% społeczeństwa, miała wyłączne prawo do posiadania ziemi, magnateria (posiadała ogromne tereny, własne miasta, osiągała najwyższe dochody, piastowała najwyższe urzędy), średnia szlachta (właściciele folwarków, tworzyli typ szlachcica ziemianina, najbardziej dynamiczna grupa), szlachta zagrodowa (właściciele niewielkich gospodarstw, które sami uprawiali, nie posiadali poddanych, głównie na Mazowszu, Podlasiu i Żmudzi), szlachta gołota (nie miała ziemi, posiadała tylko herb
). Sejm walny- 1493 wyodrębnienie się dwóch izb poselskiej i senackiej, król zwoływał sejm i ustalał datę obrad, miał inicjatywę ustawodawczą, kierował polityką zagraniczną, senat (biskupi, wojewodowie, kasztelanowie, kanclerze, marszałkowie, podskarbowie Korony i Litwy, 140 senatorów), sejm ( posłowie wybrani na sejmikach ziemskich, uchwalał ustawy i podatki, nadawał szlachectwo, przyjmował posłów, kontrolował skarb, zwoływał pospolite ruszenie, dysponował prawem łaski i amnestii, 170 posłów w tym 48 z Litwy, obradował pod przewodnictwem marszałka sejmu wybranego spośród posłów), obrady sejmu (rozpoczynały się wspólną mszą z udziałem trzech stanów sejmujących, po czym izby obradowały oddzielnie, brady przerywano spotkaniami z monarchą i sentorami, powoływano tez wspólne komisje do załatwienia poszczególnych spraw, uchwały przyjęte przez Izbę Poselską, Senat i zaaprobowane przez króla dzieliły się na: konstytucje zawierały postanowienia o charakterze prawnym lub decyzje polityczne, uniwersały określały rodzaj i wyskośc uchwalonych podatków oraz tryb ich ściągania, a także reformy podatkowe.
Sejmy-sejm walny zwyczajny początkowo zwoływany przewaznie co roku najczęsciej w Piotrkowie od artykułów henrykowskich zwoływany co dwa lata na 6 tygodniowe obrady. Sejm walny nadzwyczajny od 1573 miał być zwoływany w razie konieczności na 2 tygodniowe obrady. Sejm konwokacyjny zawiązany po śmierci króla po przewodnictwem prymasa wyznaczał czas i miejsce wolnej elekcji. sejm koronacyjny odbywał się w Krakowie kończył bekrólewie, król elekcyjny zaprzysięgał artykuły henrykowskie i był koronowany. Sejm rokoszowy prawo do udziału w nim miał każdy szlachcic, przykładem był lwowski rokosz z 1537.
RUCH EGZEKUCYJNY- przyczyny- wzrost znaczenia średniej szlachty w związku z rozwojem gospodarki folwarczno-pańszczyżnianiej, ukształtowanie się sejmu, tendencje absolutystyczne Zygmunta I Starego, otaczanie sie magnatami, szerzenie się reformacji. Program- obóz średniej szlachty domagał się wykonywania i przestrzegania istniejącego prawa i zwrotu zabranych dóbr królewskich, stworzenie skarbu publicznego, ujednolicenia państwa, reformy sądownictwa,kodyfikacji prawa, reformy wojska, opodatkowania duchowieństwa, stworzenie Kościoła narodowego. Czołowi przywódcy- Hieronim Ossoliński, Mikołaj Sienicki, Rafał Leszczyński, Jan Tarnowski. 1573 wojna rokoszowa, rokosz lwowski szlachty przeciw polityce dworu Zygmunta Starego i Bony Sforza ( oparcie polityki dworu na magnaterii, skupowanie królewszczyzn przez Bonę), król poręczył szlachcie nienaruszalnośc jej praw, elkcyjność tronu. Znaczenie- spis dóbr koronych, egzekucja dóbr, przeznaczenie czwartej części dochodów na wojsko, kontrola nad finansami królewskimi, reforma podatkowa, tolerancja religijna.
). Sejm walny- 1493 wyodrębnienie się dwóch izb poselskiej i senackiej, król zwoływał sejm i ustalał datę obrad, miał inicjatywę ustawodawczą, kierował polityką zagraniczną, senat (biskupi, wojewodowie, kasztelanowie, kanclerze, marszałkowie, podskarbowie Korony i Litwy, 140 senatorów), sejm ( posłowie wybrani na sejmikach ziemskich, uchwalał ustawy i podatki, nadawał szlachectwo, przyjmował posłów, kontrolował skarb, zwoływał pospolite ruszenie, dysponował prawem łaski i amnestii, 170 posłów w tym 48 z Litwy, obradował pod przewodnictwem marszałka sejmu wybranego spośród posłów), obrady sejmu (rozpoczynały się wspólną mszą z udziałem trzech stanów sejmujących, po czym izby obradowały oddzielnie, brady przerywano spotkaniami z monarchą i sentorami, powoływano tez wspólne komisje do załatwienia poszczególnych spraw, uchwały przyjęte przez Izbę Poselską, Senat i zaaprobowane przez króla dzieliły się na: konstytucje zawierały postanowienia o charakterze prawnym lub decyzje polityczne, uniwersały określały rodzaj i wyskośc uchwalonych podatków oraz tryb ich ściągania, a także reformy podatkowe.
Sejmy-sejm walny zwyczajny początkowo zwoływany przewaznie co roku najczęsciej w Piotrkowie od artykułów henrykowskich zwoływany co dwa lata na 6 tygodniowe obrady. Sejm walny nadzwyczajny od 1573 miał być zwoływany w razie konieczności na 2 tygodniowe obrady. Sejm konwokacyjny zawiązany po śmierci króla po przewodnictwem prymasa wyznaczał czas i miejsce wolnej elekcji. sejm koronacyjny odbywał się w Krakowie kończył bekrólewie, król elekcyjny zaprzysięgał artykuły henrykowskie i był koronowany. Sejm rokoszowy prawo do udziału w nim miał każdy szlachcic, przykładem był lwowski rokosz z 1537.
RUCH EGZEKUCYJNY- przyczyny- wzrost znaczenia średniej szlachty w związku z rozwojem gospodarki folwarczno-pańszczyżnianiej, ukształtowanie się sejmu, tendencje absolutystyczne Zygmunta I Starego, otaczanie sie magnatami, szerzenie się reformacji. Program- obóz średniej szlachty domagał się wykonywania i przestrzegania istniejącego prawa i zwrotu zabranych dóbr królewskich, stworzenie skarbu publicznego, ujednolicenia państwa, reformy sądownictwa,kodyfikacji prawa, reformy wojska, opodatkowania duchowieństwa, stworzenie Kościoła narodowego. Czołowi przywódcy- Hieronim Ossoliński, Mikołaj Sienicki, Rafał Leszczyński, Jan Tarnowski. 1573 wojna rokoszowa, rokosz lwowski szlachty przeciw polityce dworu Zygmunta Starego i Bony Sforza ( oparcie polityki dworu na magnaterii, skupowanie królewszczyzn przez Bonę), król poręczył szlachcie nienaruszalnośc jej praw, elkcyjność tronu. Znaczenie- spis dóbr koronych, egzekucja dóbr, przeznaczenie czwartej części dochodów na wojsko, kontrola nad finansami królewskimi, reforma podatkowa, tolerancja religijna.
). Sejm walny- 1493 wyodrębnienie się dwóch izb poselskiej i senackiej, król zwoływał sejm i ustalał datę obrad, miał inicjatywę ustawodawczą, kierował polityką zagraniczną, senat (biskupi, wojewodowie, kasztelanowie, kanclerze, marszałkowie, podskarbowie Korony i Litwy, 140 senatorów), sejm ( posłowie wybrani na sejmikach ziemskich, uchwalał ustawy i podatki, nadawał szlachectwo, przyjmował posłów, kontrolował skarb, zwoływał pospolite ruszenie, dysponował prawem łaski i amnestii, 170 posłów w tym 48 z Litwy, obradował pod przewodnictwem marszałka sejmu wybranego spośród posłów), obrady sejmu (rozpoczynały się wspólną mszą z udziałem trzech stanów sejmujących, po czym izby obradowały oddzielnie, brady przerywano spotkaniami z monarchą i sentorami, powoływano tez wspólne komisje do załatwienia poszczególnych spraw, uchwały przyjęte przez Izbę Poselską, Senat i zaaprobowane przez króla dzieliły się na: konstytucje zawierały postanowienia o charakterze prawnym lub decyzje polityczne, uniwersały określały rodzaj i wyskośc uchwalonych podatków oraz tryb ich ściągania, a także reformy podatkowe.
Sejmy-sejm walny zwyczajny początkowo zwoływany przewaznie co roku najczęsciej w Piotrkowie od artykułów henrykowskich zwoływany co dwa lata na 6 tygodniowe obrady. Sejm walny nadzwyczajny od 1573 miał być zwoływany w razie konieczności na 2 tygodniowe obrady. Sejm konwokacyjny zawiązany po śmierci króla po przewodnictwem prymasa wyznaczał czas i miejsce wolnej elekcji. sejm koronacyjny odbywał się w Krakowie kończył bekrólewie, król elekcyjny zaprzysięgał artykuły henrykowskie i był koronowany. Sejm rokoszowy prawo do udziału w nim miał każdy szlachcic, przykładem był lwowski rokosz z 1537.
RUCH EGZEKUCYJNY- przyczyny- wzrost znaczenia średniej szlachty w związku z rozwojem gospodarki folwarczno-pańszczyżnianiej, ukształtowanie się sejmu, tendencje absolutystyczne Zygmunta I Starego, otaczanie sie magnatami, szerzenie się reformacji. Program- obóz średniej szlachty domagał się wykonywania i przestrzegania istniejącego prawa i zwrotu zabranych dóbr królewskich, stworzenie skarbu publicznego, ujednolicenia państwa, reformy sądownictwa,kodyfikacji prawa, reformy wojska, opodatkowania duchowieństwa, stworzenie Kościoła narodowego. Czołowi przywódcy- Hieronim Ossoliński, Mikołaj Sienicki, Rafał Leszczyński, Jan Tarnowski. 1573 wojna rokoszowa, rokosz lwowski szlachty przeciw polityce dworu Zygmunta Starego i Bony Sforza ( oparcie polityki dworu na magnaterii, skupowanie królewszczyzn przez Bonę), król poręczył szlachcie nienaruszalnośc jej praw, elkcyjność tronu. Znaczenie- spis dóbr koronych, egzekucja dóbr, przeznaczenie czwartej części dochodów na wojsko, kontrola nad finansami królewskimi, reforma podatkowa, tolerancja religijna.
). Sejm walny- 1493 wyodrębnienie się dwóch izb poselskiej i senackiej, król zwoływał sejm i ustalał datę obrad, miał inicjatywę ustawodawczą, kierował polityką zagraniczną, senat (biskupi, wojewodowie, kasztelanowie, kanclerze, marszałkowie, podskarbowie Korony i Litwy, 140 senatorów), sejm ( posłowie wybrani na sejmikach ziemskich, uchwalał ustawy i podatki, nadawał szlachectwo, przyjmował posłów, kontrolował skarb, zwoływał pospolite ruszenie, dysponował prawem łaski i amnestii, 170 posłów w tym 48 z Litwy, obradował pod przewodnictwem marszałka sejmu wybranego spośród posłów), obrady sejmu (rozpoczynały się wspólną mszą z udziałem trzech stanów sejmujących, po czym izby obradowały oddzielnie, brady przerywano spotkaniami z monarchą i sentorami, powoływano tez wspólne komisje do załatwienia poszczególnych spraw, uchwały przyjęte przez Izbę Poselską, Senat i zaaprobowane przez króla dzieliły się na: konstytucje zawierały postanowienia o charakterze prawnym lub decyzje polityczne, uniwersały określały rodzaj i wyskośc uchwalonych podatków oraz tryb ich ściągania, a także reformy podatkowe.
Sejmy-sejm walny zwyczajny początkowo zwoływany przewaznie co roku najczęsciej w Piotrkowie od artykułów henrykowskich zwoływany co dwa lata na 6 tygodniowe obrady. Sejm walny nadzwyczajny od 1573 miał być zwoływany w razie konieczności na 2 tygodniowe obrady. Sejm konwokacyjny zawiązany po śmierci króla po przewodnictwem prymasa wyznaczał czas i miejsce wolnej elekcji. sejm koronacyjny odbywał się w Krakowie kończył bekrólewie, król elekcyjny zaprzysięgał artykuły henrykowskie i był koronowany. Sejm rokoszowy prawo do udziału w nim miał każdy szlachcic, przykładem był lwowski rokosz z 1537.
RUCH EGZEKUCYJNY- przyczyny- wzrost znaczenia średniej szlachty w związku z rozwojem gospodarki folwarczno-pańszczyżnianiej, ukształtowanie się sejmu, tendencje absolutystyczne Zygmunta I Starego, otaczanie sie magnatami, szerzenie się reformacji. Program- obóz średniej szlachty domagał się wykonywania i przestrzegania istniejącego prawa i zwrotu zabranych dóbr królewskich, stworzenie skarbu publicznego, ujednolicenia państwa, reformy sądownictwa,kodyfikacji prawa, reformy wojska, opodatkowania duchowieństwa, stworzenie Kościoła narodowego. Czołowi przywódcy- Hieronim Ossoliński, Mikołaj Sienicki, Rafał Leszczyński, Jan Tarnowski. 1573 wojna rokoszowa, rokosz lwowski szlachty przeciw polityce dworu Zygmunta Starego i Bony Sforza ( oparcie polityki dworu na magnaterii, skupowanie królewszczyzn przez Bonę), król poręczył szlachcie nienaruszalnośc jej praw, elkcyjność tronu. Znaczenie- spis dóbr koronych, egzekucja dóbr, przeznaczenie czwartej części dochodów na wojsko, kontrola nad finansami królewskimi, reforma podatkowa, tolerancja religijna.