Tab.1.
Polskie pomniki historii |
||
obiekt |
województwo |
cel ochrony |
1. Rezerwat archeologiczny w Biskupinie |
kujawsko- pomorskie |
Zachowanie na półwyspie Jeziora Biskupińskiego osady obronnej z przełomu epoki brązu i wczesnej epoki żelaza |
2. Kopalnia soli w Bochni |
małopolskie |
zachowanie kopalni soli jako obiektu górniczego, czynnego nieprzerwanie od polowy XIII w. |
3. Zespół oo. Paulinów na Jasnej Górze w Częstochowie |
śląskie |
Zachowanie Jasnej Góry jako duchowej stolicy Narodu oraz polskiego i światowego centrum pielgrzymkowego, funkcjonującego nieprzerwanie od sześciu stuleci |
4. Zespół katedralny we Fromborku |
warmińsko- mazurskie |
Zachowanie XIV- wiecznego zespołu obronnego i katedralnego, związanego z osobą Mikołaja Kopernika |
5. Miasto Gdańsk w zasięgu obwarowań XVII w. |
pomorskie |
Zachowanie XVII- wiecznego zespołu miejskiego Gdańska |
6. Katedra pw. Wniebowzięcia Najświętszej Marii Panny i św. Wojciecha w Gnieźnie |
wielkopolskie |
Zachowanie symbolu tradycji królewskiej Państwa Polskiego i tradycji katedry koronacyjnej królów polskich oraz miejsca kultu św. Wojciecha |
7. Kalwaria |
małopolskie |
Zachowanie założenia kalwaryjskiego będącego przykładem unikatowego krajobrazu kulturowego i zespołu obiektów architektury z kompozycją przestrzenną parku krajobrazowego i wartościami przyrodniczymi |
8. Kazimierz Dolny |
lubelskie |
Zachowanie zabudowy mieszkalnej i pełnego programu budowli monumentalnych z okresu staropolskiego |
9. Historyczny zespół miasta Krakowa |
małopolskie |
Zachowanie autentyczności historycznego układu urbanistyczno-architektonicznego Krakowa, ukształtowanego w ciągu tysiącletniej historii, stanowiącego jeden z czołowych kompleksów artystyczno- kulturalnych Europy |
10. Krzemionki |
świętokrzyskie |
Zachowanie kompleksu architektury wyrobisk związanych z pradziejowym górnictwem |
11. Zespół zamku krzyżackiego w Malborku |
pomorskie |
Zachowanie średniowiecznego warownego klasztoru rycerskiego i wysokiej klasy dzieła gotyckiej architektury, rzeźby i malarstwa. |
12. Wyspa Ostrów Lednicki |
wielkopolskie |
Zachowanie najstarszego reliktu chrześcijańskiej architektury Polan, miejsca chrztu w 966r. i historycznego dokumentu początków polskiej cywilizacji chrześcijańskiej i zachodniej |
13. Stare i Nowe Miasto w Toruniu |
kujawsko- pomorskie |
Zachowanie jedynego największego w Północnej Europie zespołu budowli średniowiecznych, kamienic gotyckich użytkowanych do dzisiaj w obrębie miasta |
14. Historyczny zespół miasta z traktem królewskim i Wilanowem w Warszawie |
mazowieckie |
Zachowanie bogactwa rozwiązań architektonicznych, sztuki ogrodowej, rzeźby i rzemiosła artystycznego |
15. Kopalnia soli w Wieliczce |
małopolskie |
Zachowanie kopalni soli jako jedynego czynnego od XII w. obiektu górniczego na świecie, którego urządzenia techniczne ilustrują wszystkie etapy rozwoju techniki górniczej w różnych epokach historycznych |
16. Zespół historycznego centrum Wrocławia |
dolnośląskie |
Zachowanie obszaru miasta średniowiecznego, najstarszego zespołu osadniczego na wyspach z wykształconą w średniowieczu siecią układu ulic, będącego w XIII w. jednym z większych miast Europy i jednym z największych w Polsce |
17.Historyczny zespół miasta w zasięgu obwarowań z XIX w. w Zamościu |
lubelskie |
Zachowanie miasta renesansowego wybitnego osiągnięcia urbanistyki europejskiej XVI w. oraz zespołu fortyfikacji obrazującego przemiany architektury militarnej od XVI do XIX w. |
18. Góra św. Anny |
opolskie |
Zachowanie założenia kalwaryjskiego będącego przykładem zespolenia obiektów architektury z otwartą kompozycją krajobrazową, stanowiącą ponadto materialne świadectwo przenikania się kultur, religii i postaw patriotycznych |
19. Legnickie Pole |
dolnośląskie |
Zachowanie miejsca i budowli upamiętniających bitwę w 1241r. pod Legnickim Polem |
20. Racławice |
małopolskie |
Zachowanie unikatowych wartości symbolizujących wiarę społeczeństwa w możliwość ocalenia państwowości I Rzeczypospolitej a przez wyróżniający się udział chłopów jednoczący wszystkie stany w obronie sprawy narodowej w 1794r. |
21. Srebrna Góra |
dolnośląskie |
Zachowanie Twierdzy srebrnogórskiej, składającej się z kilku fortów, jeden z najciekawszych obiektów architektury militarnej w Polsce |
22. Tarnowskie Góry |
śląskie |
Zachowanie podziemnego układu sztolni, chodników, komór i szybów dokumentujących wraz z zachowanymi urządzeniami technicznymi działalność górnictwa kruszcowego od końca XV w. |
23. Krzeszów |
dolnośląskie |
Zachowanie bezcennego przykładu barokowego klasztoru śląskiego o średniowiecznym rodowodzie |
24. Łęknica |
lubuskie |
Zachowanie unikatowego na skalę europejską przykładu parku w stylu krajobrazowym z początku XIX w. |
25. Chełmno- Stare Miasto |
kujawsko- pomorskie |
Zachowanie średniowiecznego miasta w pierwotnym układzie przestrzennym, którego dokument lokacyjny, jako prawo chełmińskie stał się podstawą do założenia ponad 200 miast |
26. Pole Bitwy na Westerplatte |
pomorskie |
Zachowanie unikatowych wartości symbolizujących heroizm i waleczność żołnierza polskiego w okresie II wojny światowej |
27. Kamień Pomorski- zespół katedralny |
zachodniopomorskie |
Zachowanie romańsko- gotyckiej katedry i towarzyszących jej budowli, tworzących zespół o nieprzerwanej, trwającej blisko 800 lat ciągłości funkcjonalnej i ideowej |
28. Leżajsk- zespół klasztoru o.o. Bernardynów |
podkarpackie |
Zachowanie klasztoru funkcjonującego nieprzerwanie od 400 lat |
29. Łańcut- zespół zamkowo- parkowy |
podkarpackie |
Zachowanie zespołu , który jest obecnie jedną z najpiękniejszych wielkich rezydencji arystokratycznych w Polsce |
30.Wrocław- Hala Stulecia |
dolnośląskie |
Zachowanie budowli uznanej za jedno z najważniejszych dzieł architektury światowej XX stulecia |
31. Kozłówka- zespół pałacowo- parkowy |
lubelskie |
Zachowanie zespołu, który od powstania w XVIII wieku przetrwał z kolejnymi nawarstwieniami stylowymi i wyposażeniem wnętrz i jest obecnie jedną z najlepiej zachowanych rezydencji arystokratycznych w Polsce |
32. Lublin- historyczny zespół architektoniczno- urbanistyczny |
lubelskie |
Zachowanie zespołu związanego z wieloma najważniejszymi wydarzeniami w historii Państwa Polskiego |
33. Kanał Augustowski |
podlaskie |
Zachowanie przykładu harmonijnego połączenia zabytku techniki z wartościami przyrodniczymi i kulturowymi krajobrazu, stanowiącego ponadto materialne świadectwo XIX-wiecznej kultury technicznej polskich inżynierów |