Ochrona własności
1. Ogólna charakterystyka
2. Roszczenie windykacyjne
3. Roszczenie negatoryjne
4. Roszczenie uzupełniające
5. Zwrot nakładu
Ad1 Ochrona własności polega na tym, że każdy właściciel ma prawo do ochrony swojej własności. KRP gwarantuje ochronę własności i prawa dziedziczenia. Przewiduje też, że może być ograniczona tylko ustawą nie naruszając istoty prawa własności.
-> art. 222KC ochronie własności prawa podmiotowego służą dwa roszczenia: windykacyjne i negatoryjne.
Roszczenie windykacyjne jest to odpowiedź na naruszenie własności, polegające na pozbawieniu posiadania rzeczy. W takim przypadku właściciel może za jego pomocą ochronić własność.
Roszczenie negatoryjne- w wypadku naruszenia innego elementu własności właścicielowi przysługuje roszczenie negatoryjne. Oba roszczenia mają charakter prawno-rzeczowy.
Są one ściśle związane z własnością rzeczy. Wprost tylko właściciel może podjąć jedno z tych roszczeń. Roszczenia te są ochroną obiektywną- właściciel może ich użyć niezależnie od stanu świadomości, w tym winy naruszyciela. Właściciel może żądać, aby naruszyciel wydał mu rzecz, może także skorzystać z przymusu państwa w drodze sądowej. Roszczenia te nie ulegają przedawnieniu, jeżeli chodzi o nieruchomości.
Ad2 Roszczenie windykacyjne- właściciel może żądać od osoby, która włada faktycznie jego rzeczą, żeby została mu wydana, chyba że osobie tej przysługuje skuteczne uprawnienie do władania rzeczą. Jest to żądanie zwrotu rzeczy znajdującej się u niego. Wydanie rzeczy nie powoduje rozwiązanie sytuacji wynikającej z faktu władania rzeczą. Właściciel jest zainteresowany wynagrodzeniem za używanie rzeczy. Z roszczeniem tym może wystąpić właściciel albo inna osoba, która na podstawie ustawy lub umowy ma uprawnienia do posiadania. Jednak musi on udowodnić, że jest właścicielem lub ma inne uprawnienie do posiadania rzeczy.
-> art. 222KC właściciel może żądać od osoby, by rzecz została mu wydana, chyba że osobie tej przysługuje uprawnienie do władania rzeczą(najem)
Ad3 Roszczenie negatoryjne stosuje się w przypadku naruszenia innych uprawnień właściciela. -> art. 222 §2 KC przeciwko osobie, która narusza własność w inny sposób niż władztwo, przysługuje właściwe roszczenie przywrócenia stanu przed nastąpieniem naruszenia. Zmierza ono do usunięcia stanu naruszenia, np. przy bezprawnych przechowaniu.
Ad4 Roszczenie uzupełniające polega na roszczeniu o wynagrodzenie za korzystanie z rzeczy, a także o zwrot pożytków oraz odszkodowanie z tytułu zużycia, uszkodzenia lub utraty rzeczy. Należy przyjąć, że właściciel może go użyć łącznie albo niezależnie od roszczenia windykacyjnego.
-> art. 225KC skierowanie przeciwko samoistnemu posiadaniu
-> art. 230KC roszczenie uzupełniające oraz zobowiązanie do naprawy szkód stosuje się odpowiednio do stosunku między właścicielem a posiadaczem zależnym o ile z przepisu nie wynika nic innego(najem, dzierżawa). KC zasadniczo różnicuje zakres roszczenia właściciela skierowanych przeciwko posiadaczowi w zależności od dobrej czy złej wiary posiadacza. Ponadto zakres roszczeń zależy od dowiedzenia się przez posiadacza w dobrej wierze o wykroczeniu.
-> art. 224 §1KC nie jest zobowiązany do zapłaty wynagrodzenia i nie jest odpowiedzialny za jej zużycie, pogorszenie lub utratę. Pożytki odłączone w czasie posiadania oraz pobranie pożytków cywilnych. Jednakże od chwili dowiedzenia się o roszczeniu windykacyjnym jest on zobowiązany do wynagrodzenia za korzystanie z rzeczy i jest odpowiedzialny za jej zużycie, pogorszenie lub utratę, chyba że nastąpiło to bez jego winy. Zobowiązany jest także do zwrotu pożytków, których nie zużył jak i odszkodować wartość zużytych.
Obowiązki posiadacza w złej wierze są takie same jak obowiązki posiadacza w dobrej wierze od chwili dowiedzenia się o wytoczeniu powództwa o wydanie rzeczy, jednakże zobowiązany jest nadto zwrócić wartość pożytków, których nie uzyskał z powodu złej gospodarki oraz jest odpowiedzialny za pogorszenie lub utratę, chyba że uległa ona temu także, gdyby znajdowała się w posiadaniu uprawionego.
-> 229 §1KC roszczenie przeciwko samoistnemu posiadaczowi o wynagrodzenie lub zwrot pożytków jak również o naprawę szkody przedawnia się z upływem roku od dnia wydania rzeczy. To samo tyczy się zwrotu nakładów.
Ad5 Zwrot nakładów posiadacz roszczeniem ochronnym właściciela może przeciwstawić roszczenie o zwrot nakładów. Zobowiązany do wydania rzeczy może ją zatrzymać aż do chwili zaspokojenia lub zabezpieczenia przysługujących mu roszczeń zwrotu nakładów. Jednakże, gdy chodzi o zwrot rzeczy z czynu niedozwolonego, najmu, pożyczenia, wówczas zatrzymanie nie przysługuje. Kiedy chodzi o zwrot nakładu, to znaczy że posiadacz także może ponieść straty, by nie dopuścić zniszczeniu lub zużyciu rzeczy.