Definicja: Dyskryminacja ma miejsce wtedy, gdy pracodawca traktuje pracownika lub grupę pracowników inaczej niż innych zatrudnionych, nie z powodów mających związek z ich umiejętnościami, lecz z powodu ich rasy, wieku, płci, wyznania itp.
Dyskryminacja z powodu rasy, koloru, wyznania,płci i narodowości
Civil Rights Act uchwalony przez Kongres w 1964 roku i Equal Employment Opportunity Act z roku 1972 zabraniają dyskryminacji. Mówią one, że ludzie powinni być przyjmowani do pracy, zwalniani, awansowani na podstawie wyników pracy, a nie z powodu ich rasy, koloru, wyznania i narodowości. Takie samo równe traktowanie ludzi nakazane jest przez prawo federalne agencjom pośrednictwa pracy i związkom zawodowym. Agencje pośrednictwa pracy muszą odsyłać pracowników do potencjalnych pracodawców bez dyskryminacji, a związki zawodowe równo traktować członków podczas przyjmowania ich, zawieszania w działalności czy pozbawiania członkostwa. Stany mają swoje własne prawa przeciw dyskryminacji. Na przykład, stan New Jersey uczynił nielegalną również dyskryminację mieszkańców z powodu stanu cywilnego i pochodzenia.
Legalna dyskryminacja
Nie każdy rodzaj dyskryminacji jest nielegalny. Pracodawca może odrzucić pewnych kandydatów, jeżeli ich płeć, narodowość itp. są istotne dla wykonywanej pracy. Na przykład, babcia klozetowa w damskiej toalecie musi być kobietą, a dziennikarz w polskiej gazecie musi być Polakiem, by mówić i pisać po polsku (jeżeli rodowity Amerykanin mówi i pisze bezbłędnie po polsku, odrzucony nie będzie, ale który spełni to wymaganie?). Dozwolona jest dyskryminacja z powodów nie wyszczególnionych przez prawo. Dla przykładu, pracodawca może przyjąć tylko praworęcznych operatorów maszyny, odrzucając leworęcznych. Producent teatralny może zatrudnić same blondynki, jeżeli wymaga tego spektakl.
Subtelna dyskryminacja
Poufne: Dyskryminacja przyjmuje często subtelne formy. Wymieniony producent nie może powiedzieć, że przyjmuje tylko kobiety białej rasy. Jeżeli wymagany jasny kolor włosów jest zawoalowaną próbą dyskryminacji rasowej, producent może mieć kłopoty. Kobiety bywają dyskryminowane poprzez specyfikacje zawodowe wyznaczające wzrost, wagę i inne fizyczne parametry, nie mające wiele wspólnego z zawodem, a dające widoczną preferencję mężczyznom. Ma to miejsce np. w policji. Procesy sądowe o dyskryminację kobiet zmusiły wiele wydziałów policji do zmiany wymagań. Wiele się mówi na temat równo uprawnienia kobiet, które stanowią bez mała połowę siły roboczej w Ameryce (ok. 46%).
Najlepszą ilustracją tego równouprawnienia, a raczej jego braku, jest statystyka. Badania Census Bureau wykazały, że kobiety pracujące w pełnym wymiarze czasu zarabiają ok. 71% zarobków mężczyzn na tych samych stanowiskach. Jest to duża poprawa w porównaniu z ubiegłymi latami, gdy w 1989 roku kobiety otrzymywały 68%, a w 1981 roku zaledwie 60% męskich poborów.
Dyskryminacja z powodu wieku
Warto wiedzieć: Age Discrimination in Employment Act uchwalony przez Kongres w 1967 roku zabronił zakładom zatrudniającym powyżej 20 pracowników dyskryminacji wiekowej pracowników w wieku 40 do 70 lat. Kryterium wieku nie może być podstawą decyzji dotyczących zatrudnienia, zwolnienia, przeniesienia czy awansowania pracownika. Jednakże pracodawcom wolno wyznaczyć obowiązkowy wiek emerytalny w granicach 65 lub więcej lat dla kadry kierowniczej oraz powyżej 70 dla innych pracowników.
Innymi słowy, zakład pracy nie może zmusić nikogo do przejścia na emeryturę przed ukończeniem 70 lat (65 lat w przypadku kadry kierowniczej). Może co najwyżej stworzyć korzystne warunki i dać pracownikom bodziec do przejścia na emeryturę, co zdarza się często, gdy firma chce zmniejszyć stan zatrudnienia. Amerykańscy pracownicy znają swoje prawa i nie wahają się przed postępowaniem sądowym wobec przejawów dyskryminacji. Sąd orzekł, że nielegalne jest przymusowe zwalnianie lub przenoszenie stewardess do innych zajęć z powodu ich wieku. Dlatego widuje się w samolotach coraz więcej stewardess, będących po trzydziestce czy nawet po czterdziestce, ciągle przecież uroczych.
Dyskryminacja czy nie?
Oczywiste przypadki dyskryminacji wiekowej zdarzają się rzadko. Szef nie powie, że cię zwalnia, bo jesteś za stary. Nikt ci też nie powie w oczy, że nie zostałeś przyjęty do pracy, ponieważ firma woli młodszego kandydata. Dyskryminacja wiekowa jest zawsze zawoalowana. Powiedzmy, że masz 60 lat, przez wiele lat pracy dosłużyłeś się wysokich poborów, a zakład nagle zwalnia cię bez powodu i ktoś młody, zarabiający znacznie mniej, zajmuje twoje stanowisko. Czy jest to dyskryminacja wiekowa? Niekoniecznie. Pracodawca może wykazać, że zwolnienie ciebie było uzasadnione, gdyż od dłuższego czasu spadał poziom twojej pracy.
Dyskryminacja z powodu niepełnosprawności
Osoby niepełnosprawne fizycznie lub umysłowo są chronione wieloma federalnymi i stanowymi przepisami. Dyskryminacja z powodu niepełnosprawności we wszystkich agencjach rządu federalnego (włącznie z urzędem pocztowym) jest zabroniona na mocy The Rehabilitation Act z 1973 roku. Prawo to zabrania dyskryminacji nie-pełnosprawnych przez wszystkie organizacje czy instytucje, które otrzymują finansowe subsydia rządowe.
Na mocy tego prawa został utworzony Architectural and Transportation Barriers Compliance Board (ATBCB), który dąży do tego, by wszystkie budynki federalne miały podjazdy, windy i wejścia dla osób na wózkach inwalidzkich, a osoby niepełnosprawne tam pracujące miały odpowiedni dostęp do środków masowej komunikacji. Osoba dyskryminowana przez instytucję otrzymującą finansowanie którejś agendy rządowej musi najpierw poskarżyć się do tej agendy, zanim przekaże sprawę do sądu.
Inny przepis dyktuje, że każde przed-siębiorstwo, które ma kontrakt z rządem Stanów Zjednoczonych na co najmniej $2,500 również musi dać równe szanse osobom niepełnosprawnym. Jeżeli jesteś dyskryminowany w takiej sytuacji, musisz najpierw poskarżyć się do Office of Federal Contract Compliance. Uchwalony 26 czerwca 1990 roku Americans With Disabilities Act zakazuje dyskryminacji niepełnosprawnych pracowników firmom zatrudniającym ponad 25 osób od czerwca 1992, a od czerwca 1994 firmom zatrudniającym od 15 do 24 pracowników. Przedsiębiorstwa zatrudniające nawet 10 pracowników są zobowiązane zapewnić dostęp do ich budynków osobom niepełnosprawnym
|