Popyt na pracę - jest to zapotrzebowanie na pracę zgłaszane przez pracodawców (przedsiębiorstwa). Przedmiotem transakcji jest praca, za którą pracownik otrzymuje określoną płacę.
Popyt na pracę determinują takie czynniki jak: koszty i wydajność pracy oraz popyt na dobra i usługi.
Podaż pracy - to liczba osób, które chcą w danym okresie pracować za określoną stawkę płacy.
Równowaga na rynku pracy, sytuacja na rynku pracy, w której wszystkie osoby, które akceptują ukształtowaną na nim płacę równowagi, znajdują zatrudnienie. Stan pełnego zatrudnienia.
Nierównowaga na rynku pracy przejawia się niedoborem lub nadwyżka siły roboczej.
Stopa bezrobocia - to procentowy udział w zarejestrowanych ludziach w liczbie cywilnej ludności aktywnie zawodowo szacowany przez urzędy statystyczne pod koniec każdego prezentowanego okresu ( miesiąca, kwartału, roku ).
Ludność aktywna zawodowo - to: osoby pracujące ( sektor publiczny i prywatny ) plus osoby bezrobotne.
Typy bezrobocia
- bezrobocie frykcyjne ( niskie do 3-4% ). W dynamicznej gospodarce stale pojawiają się niedopasowania miedzy wolnym miejscem pracy a wolna siłą roboczą. Ciągle zachodzą procesy napływu siły roboczej oraz odpływy. Zmiany miejsca pracy. Informacje o wolnych miejscach pracy jest niezgodne i musi upłynąć czas aż bezrobotni znajdą czekający na nich miejsca pracy. Chodzi o lepszą intensywniejszą pracę biuro pracy a z drugiej strony chodzi o intensywniejsze poszukiwanie miejsca pracy.
- bezrobocie strukturalne ( wysokie ) - powstaje wyniku niedopasowania nadwyżki siły podaży do popytu na tą siłę roboczą. Wynika to np. z upadku różnych branż - lub też jego restrukturyzacji oraz rozwoju i postępu technicznego ( np. komputeryzacji ) oraz osłabienia aktywności gospodarczej w danym państwie. Bezrobocie strukturalne, może mieć charakter bardzo trwały gdyż likwidacja wymaga dłuższego okresu czasu wynikającego np. ze zmiany zawodu, kwalifikacji czy też zmiany miejsca pracy,
- bezrobocie koniunkturalne - wynika z wahań koniunktury gospodarczej ( ma charakter czasowy)
- bezrobocie sezonowe,
- krótkookresowe do 3 miesięcy,
-średnio okresowe do 1 roku,
-długookresowe powyżej 1 roku,
Skutki bezrobocia
· niewykorzystany, nieproduktywny potencjał ludzki
· znaczne koszty materialne związane z utrzymaniem bezrobotnych oraz służb zajmujących się ich problemami i obsługą
· spadek dochodów rodzin, rozszerzenie się społecznych kręgów ubóstwa
· degradacja psychiczna i moralna osób pozostających bez pracy (poczucie beznadziejności, pesymizm, uczucie społecznej bezużyteczności)
· zjawiska patologii społecznej - alkoholizm, narkomania, przestępczość itd.
· utrata kwalifikacji