Rzeźbiarze starożytnej Grecji.

Głównie w starożytnej Grecji przedstawiany był posąg w postaci ludzkiej. Rzeźba ta była dynamiczna, ukazywała człowieka w ruchu, walczących, nagich, skupionych lub też zamyślonych.

Wśród wybitnych greckich rzeźbiarzy jest zauważalna działalność Pitagorasa z Region(pierwsza połowa V w. p.n.e.). Artysta ten pracował głównie w brązie. Pitagoras według autorów starożytnych, miał być twórcą ponad 20 posągów atletów, zwycięzców igrzysk w pierwszym trzydziestoleciu V w. p.n.e. Pitagorasa uważano w starożytności za wielkiego nowatora w dziedzinie rzeźby, choć u początków swej kariery był malarzem. Zasłynął jak nikt przed nim umiejętnością oddania muskulatury męskiego aktu, a w swym naturalizmie miał się tak dalece posunąć, że z precyzją modelował ścięgna i nabrzmiałe żyły. Wprowadził on do posągów rytm i symetrię. Posągi artysty, sądząc z replik antycznych, posiadały proporcję wysmukłe, przegięcie w biodrach mimo silnego rozstawu nóg. W modelu klatki piersiowej charakterystyczna była duża odległość między płatami piersiowymi a mięśniami brzucha. W oddaniu ramion można zaobserwować pewną sztywność. Głowy posągów Pitagorasa najczęściej były podniesione, nierzadko zwrócone jednocześnie w bok. Jedną z najlepszych kopi dzieł Pitagorasa jest tors Dyskobola z Luwru zwany dawniej Pollukusem. Ciało atlety jest pochylone w prawą stronę, lewa ręka wzniesiona; wyczuwa się w rzeźbie krótki moment napięcia, chwilę w której młodzieniec przygotowuje się do wyrzucenia dysku trzymanego w prawej ręce. Pitagoras stał się twórcą szkoły rzeźbiarskiej; znani są z imienia jego uczniowie, jak Dameas, Sostratos z Region czy Patrokles z Krotonu, dzieła ich jednak pozostały dla nas nieznane.

Kalamis- urodzony w Beocji z początkiem V w. p. n. e. działał głównie w Atenach. Źródła wymieniają trzynaście jego dzieł. Najsłynniejszym miała być Kwadryga Hierona, zwycięzcy olimpijskiego w 468 r. p.n.e. oraz posąg Apollina Aleksikosa. Apollo ukazanu jest w spoczynku, noga odsunięta swobodnie odchyla się od osi posągu, podobnie jak i lewa ręka, ułożona równolegle, ma rozluźnione mięśnie, wyzwalającego ramię ze sztywnego układu. Działalność Kalamisa zamyka okres rzeźby attyckiej(500-450 r. p.n.e.), w której jeszcze tkwią cechy stylu surowego. Pozostałości archaizmu, widoczne w Apolline, to sztywność, niepewna równowaga i brak rytmiki, cechy występujące w wielu rzeźbach tego okresu. W rzeźbach Kalamisa możemy zauważyć nie spotykane dotychczas w sztuce greckiej wdzięk i łagodność, szczególnie wyraziste w posągach kobiecych, które owiane są atmosferą surowej niewinności.

Myronm z Eleuteraj -jeden z najwybitniejszych rzeźbiarzy gr. okresu klasycznego, tworzący w latach 480-445 p.n.e..Był obywatelem Aten, mimo ze urodził sie w Beocji. Zachowały sie w postaci rzymskich kopii dwa dzieła: Dyskobol i Atena i Marsjasz, o pozostałych wiemy dzięki przekazom poetów starożytności. Jego dzieła były ozdoba nie tylko ulic ateńskich, lecz także wzbudzały ogromny podziw poza Atenami. Był mistrzem rzeźby realistycznej, dynamicznej i perfekcyjnej technicznie. Najczęściej przedstawiał postacie bogów (Zeus, Atena i Herakles w Herajonie), herosów, ale także atletów (oprócz Dyskobola wiemy o Ladasie w Olimpii - i wydane drukiem w roku 1502). Wojna peloponeska(tytuł i podział na 8 ksiąg pochodzi z późniejszego okresu) jest obecnie cennym źródłem historycznym, miała tez duży wkład we współczesna historiografie. Dzieło jego miało wielki wpływ na późniejszych historyków i poetów (m.in. Lukrecjusza, Owidiusza, Wergiliusza). Nazywany "ojcem krytyki historycznej" z racji szczególnej ostrożności w gromadzeniu informacji i odtwarzaniu przeszłości.

Poliklet z Argos - rzeźbiarz pochodzący z Argos na Peloponezie,

żył i tworzył w V w. p.n.e. także w Atenach i Olimpii. Był założycielem szkoły rzeźbiarskiej

w Argos .Swoja teorie proporcji ludzkiego ciała zawarł w niezachowanym traktacie Kanon

(gr. miara, reguła, wzorzec). Praktycznym zastosowaniem swojej teorii uczynił rzeźbę

mężczyzny niosącego włócznie, czyli Doryforosa. W tym posagu została także użyta

stworzona przez Polikleta zasada kontrapostu. Kanon Polikleta stosowany był w rzeźbie

antycznej aż do czasów Lizypa (IV w. p.n.e.).

Innymi znanymi rzeźbami są Diadumenos i Ranna Amazonka, która pokonała w konkursie w

Efezie rzeźbę Fidiasza o tym samym temacie. Uznanie starożytnych zyskała również jego

Hera z Argos. W tym posagu wykonanym technika chryzelefantyny Poliklet ukazał boginie

nietypowo. Zazwyczaj przedstawiana była ona jako kobieta w wieku średnim, ubrana bardzo

bogato, natomiast w ten posag przedstawiał młoda, uśmiechająca sie Here, ze skromnym

diademem we włosach

Fidiasz (ok. 490 p.n.e. - ok. 420 p.n.e.) - rzeźbiarz grecki, uważany za

najwybitniejszego przedstawiciela gr. rzeźby starożytnej okresu klasycznego. Przyjaciel i

doradca artystyczny Peryklesa. Kierował pracami rzeźbiarskimi na Akropolu ateńskim (447

p.n.e. - 432 p.n.e.); później działał w Olimpii. Wywarł decydujący wpływ na rozwój greckiej

rzeźby monumentalnej(kompozycja monumentalna, monumentalizm), oddającej majestat

olimpijskich bóstw. Opanował wiele technik artystycznych rzeźbiarstwa, od malarstwa po

odlewy z brązu i rzeźbę w kamieniu, złotnictwo. Rzeźby jego cechowała rytmika ujęć postaci

w ruchu, przedstawionych w akcie lub tez z rozwianymi szatami. Większość jego rzeźb

zachowało sie jako kopie zwłaszcza rzymskie lub z opisów. Fidiasz zm. w wiezieniu w

Atenach z powodu choroby lub został otruty lub został skazany na wygnanie, przeniósł sie do

Olimpii, gdzie kontynuował działalność artystyczna.

-Twórca rzeźb poświeconych Atenie, np. Atena Partenos (zwycięska) stojąca w świątyni

Partenon na ateńskim Akropolu (wzgórzu świątynnym). Oryginał wykonany był ze złota i

kości słoniowej;

- Zeus Olimpijski posag kultowy Zeusa (13 m wysokości), wykonany ok.435-430 p.n.e. dla

świątyni w Olimpii, przy współpracy malarza Panajnosa i innych, zaliczany do siedmiu

cudów świata. Przedstawiał boga siedzącego na tronie w płaszczu i z wieńcem oliwnym na

głowie, trzymającego w lewej dłoni złote berło, w prawej.- posażek Nike. Posag znajdował

sie w Olimpii do 426 n.e., kiedy spłonął podczas pożaru świątyni. Inna wersja mówi, ze został

nieco wcześniej zabrany do Konstantynopola, do pałacu cesarskiego, gdzie spłonął 475 r. ;

- kierownictwo rzeźbiarskie nad Partenonem na Akropolu, tez własne zdobienia, dekoracje; -tworzył również płaskorzeźby.

Kresilas- rzeźbiarz, znany głównie jako portrecista, pochodził z Kydonii na Krecie(ur. 480 r. p.n.e.) . Okres pełnego rozkwitu Kresilesa przypada na lata 440-430 p.n.e. za rządów Preyklesa; Do najsławniejszych dzieł Kresilasa należał brązowy posąg Peryklesa z włócznią i w hełmie korynckim (ustawiony ok. 440 p.n.e. na Akropolis w Atenach). Zachowana kopia rzymskiej hermy noszącej inskrypcję przedstawia wielkiego męża stanu w hełmie korynckim na głowie, którego twarz cechuje wyraz opanowania i spokoju.

---