Wykład I
Socjologia (łac. Socjus- zbiorowości społeczne, gr. Logos- wiedza, mądrość) - nazwa powstała w pierwszej połowie XIX wieku; ojciec socjologii August Conte, znakomity pozytywista, wprowadził nazwę po okresie cesarstwa we Francji-> po rewolucji zaczął budować się nowy ustrój, kapitalizm (odrzuca wiele zasad)->nowe regulacje prawne
August Conte podzielił nauki na 2 grupy:
Nauki abstrakcyjne- formułowanie praw
Nauki praktyczne- bardziej opisowe, porządkują systemy wiedzy (np. botanika)
System Conte'a:
Opisywanie i próba odpowiedzi, tworzenie nowego ładu i systemu, nowe podstawy, zasady, na których ma opierać się społeczeństwo
Dzisiaj też stoimy przed czasami, które wymagają nowych rozwiązań (kryzys, itp.)
Już wcześniej zajmowano się zagadnieniami problemów ludzkości, ale Comte to uporządkował i nazwał. Arystoteles (opisywał naturę polis [miast]), Platon („O państwie” do dziś z tego korzystamy), Hegel, Karol Marks rozważali nad naturą społeczeństwa.
Za sprawą Comte'a socjologia stała się nauką empiryczną (wcześniej filozofowano)-> budowanie twierdzeń teorii społecznej.
Nadal przed socjologami stoją 3 problemy:
Identyfikacji - przyjęcia definicji, zakresu badań, określenia przedmiotu badań, ujednoznacznienie)
Demarkacji (podziału) - ukazanie odrębności innych przedmiotów (demografii?)
Kryteriów naukowości - wiedza o społ. Osiągana jest nie tylko za pomocą naukowych metod
Ad.1. Niemożliwy - nazbyt dynamiczny jest rozwój, nie ma też potrzeby określenia, nie ma jednej definicji i jednoznaczności, np. definicji kultury jest ponad 400 (amerykański antropolog rozróżnił 6 typów definicji kultury), nie można zostać np. przy elementarnej cząsteczce atomu! Socjologia musi koncentrować się na wielu odniesieniach od relacji, powiązań: sieć wzajemnych oddziaływań. Człowiek jako przedmiot zachowań społecznych posiadających sens, dążenie do zrozumienia tego sensu.
Spory wokół definicji toczą się nadal. Jest to z pewnością nauka społeczna, która zajmuję się opisem i wyjaśnianiem procesu budowania, integracji i dezintegracji form, w których uwikłany jest człowiek (np. wspólnoty). Zależymy też od procesów dziejących się w świecie (kryzys, powoływanie nowych instytucji, itp.). Różne zależności, nie tylko międzyludzkie, ale też człowiek-przyroda.
Ad.2. Ciężko wyróżnić socjologie, np. psychologia, ekonomia też zadają podobne pytania. Socjologię wyróżnia stopień ogólności twierdzeń. Ekonomia polityczna inaczej od socjologii to wyjaśnia, zajmuję się wszelkimi rodzajami odniesień, powiązań decydujących o przebiegu stosunków. Podłoże historyczne jest obowiązkowe do odwołań. Historia jest nauką opisującą pewne sekwencje, np. starożytność, itp., ale nie tylko, bo też wyjaśnia przebieg zdarzeń, poszukuje odpowiedzi. Socjologia jest bardziej ogólna od historii. Szuka strukturalnej prawidłowości wszelkich stosunków społecznych.
Ad.3. Potrzeba odróżnienia wiedzy zdroworozsądkowej od naukowej, sfery obiektywnych faktów od subiektywnej interpretacji, np. ktoś ma zdanie prywatne na temat telefonów komórkowych (jakiś socjolog), bo woli robic wywiad (inne techniki sondażu= różna interpretacja danych). Także różne języki, bo różne z definicji, z danych nauki i różne interpretacje opinii i użytych słów, języka, pojęć.