geneza socjologii, jej przedmiot i instytucjonalizacja.
Prekursorskie idee Augusta Comte'a. Istota metody pozytywnej. Dwa główne działy badań socjologicznych. Miejsce socjologii w klasyfikacji nauk. Porządek społeczny i konstytuujące go elementy. Prawa rozwoju społecznego. Nurt encyklopedyczny w ujmowaniu problematyki socjologicznej. Etapy instytucjonalizowania się wiedzy socjologicznej. Przejawy profesjonalizacji socjologii na przełomie XIX i XX stulecia. Pierwsze książki socjologiczne, ośrodki akademickie, czasopisma, stowarzyszenia naukowe.
Socjologia jako dyscyplina naukowa.
Pojęcie nauki. Pragmatyczne i apragmatyczne ujmowanie nauki. Ontologiczne, epistemologiczne, semantyczne i prakseologiczne zagadnienia naukowe. Funkcje wiedzy socjologicznej: poznawcza, praktyczna, prognostyczna, retrognostyczna, ideologiczna. Poznanie a działanie.
Zbiorowości i grupy społeczne.
Zbiór, krąg, grupa i społeczność. Naród, klasa i warstwa społeczna. Audytorium, publiczność, zbiegowisko, tłum i inne zbiorowości. Rodzina jako grupa społeczna. Funkcje grup społecznych. Rodzaje grup, pozycja w grupie, przywództwo w grupie. Grupa własna i grupy odniesienia. Spoistość grupy i jej uwarunkowania. Struktura społeczna jako układ zbiorowości społecznych. Typy struktury społecznej.
Rola społeczna.
Dwoiste ujmowanie roli społecznej. Pozycja a rola społeczna. Zmienność pozycji i ról społecznych w ciągu życia. Pozycje przypisane i pozycje osiągane. Elementy roli społecznej. Role ściśle określone i role niedookreślone. Role niezmienne, długookresowe i okazjonalne. Dylematy roli. Dystans roli. Konflikt ról społecznych. Główne funkcje ról społecznych. Wielość ról życiowych dawniej i współcześnie.
Więź społeczna.
Rzeczowe i świadomościowe ujmowanie więzi społecznej. Źródła więzi społecznej. Więź naturalna, stanowiona i zrzeszeniowa. Więź osobowa i bezosobowa. Więź aktualna i potencjalna. Zasięg więzi. Kulturowe, religijne, świadomościowe i behawioralne przejawy więzi społecznej. Stratyfikacja, mobilność, anomia, konflikty jako czynniki osłabiające więź społeczną. Trwałość więzi społecznej.
Interakcja społeczna.
Reguły rządzące interakcją społeczną. Postrzeganie interpersonalne. Interakcja jako wzajemne oddziaływanie i interakcja jako wymiana. Komunikacja symboliczna. Przekazywanie wiadomości i wrażeń. Manipulowanie wrażeniami jako rodzaj komunikacji. Definiowanie sytuacji. Wpływ jednostronny i wpływ dwustronny. Przystosowanie interpersonalne. Rezultaty interakcji społecznej.
Socjalizacja.
Psychologiczne, antropologiczne i socjologiczne ujęcie socjalizacji. Socjalizacja jako wpływ zamierzony i niezamierzony. Socjalizacja pierwotna i socjalizacja wtórna. Resocjalizacja, Mechanizmy socjalizacji. Rola socjalizacji. Rola socjalizacji w utrzymywaniu ciągłości kulturowej.
Osobowość społeczna i kultura.
Struktura cech indywidualnych, sposobów zachowania się i przystosowania do środowiska. Typy osobowości. Osobowość współczesnego człowieka. Kultura jako ogół dzieł człowieka. Podstawowe elementy kultury. Najważniejsze cechy kultury. Internalizacja treści kulturowych. Wielokulturowość i wielość kultur. Kultura dominująca i kultury podporządkowane. Konflikt wartości kulturowych. Podkultura, kontrkultura, kultura alternatywna. Cywilizacja a kultura. Wpływ kultury na życie społeczne.
Kontrola społeczna.
Kontrola jako wszelkie formy wpływu i kontrola jako wpływ ukierunkowany. Specyfika działań kontrolnych. Etapy oddziaływań kontrolnych. Kontrola sprawowana środkami przymusu i środkami perswazji. Kontrola wewnętrzna i kontrola zewnętrzna. Kontrola pierwotna i kontrola wtórna. Typy kontroli społecznej. Czynniki zwiększające i osłabiające skuteczność oddziaływań kontrolnych. Specyfika kontroli prawnej.
Dewiacja społeczna.
Potoczne i socjologiczne określenie dewiacji społecznej. Dewiacja w perspektywie naznaczania społecznego. Konformizm a dewiacja pozorna, ukryta i rzeczywista. Dewiacja jako rezultat dysharmonii między celami kulturowymi a zinstycjonalizowanymi normami. Typologia dewiacyjnego przystosowania. Społeczna percepcja zachowań i zjawisk dewiacyjnych. Rygoryzm i tolerancja wobec dewiacji.
Zróżnicowania i podziały społeczne.
Różnice biologiczne, osobowościowe i społeczne między ludźmi. Nierówności pozycji społecznych. Stratyfikacja społeczna. według kryteriów: ekonomicznego, politycznego, zawodowego oraz prestiżu. Rozbieżność czynników statusu. Ruchliwość społeczna a stratyfikacja. Współczesne sfery ubóstwa i bogactwa.
Przemiany społeczne.
Czynniki przeobrażeń społecznych w XX stuleciu. Polityczne i gospodarcze uwarunkowanie przemian społecznych. Główne czynniki wzrostu cywilizacyjnego. Rozwój sektora prywatnego. Klasa średnia jako nowa inteligencja. Zmiany jakości życia w dobie obecnej.