dów a ich zwierzchnikami służbowymi. Zgodnie na przykład z ustawą z dnia 16 września 1983 r. o pracownikach urzędów państwowych pracownik pań­stwowy zobowiązany jest sumiennie wypełniać polecenia służbowe przełożo­nych. W ustawie z dnia 22 marca 1990 r. o pracownikach samorządowych postanawia się, iż do obowiązków pracownika samorządowego należy sumien­ne i staranne wypełnianie poleceń przełożonego.

Jeżeli w przekonaniu pracownika samorządowego polecenie przełożo­nego jest niezgodne z prawem, pracownik ten powinien przedstawić mu swoje zastrzeżenia; w razie pisemnego potwierdzenia polecenia powinien je wyko­nać, zawiadamiając jednocześnie organ o swoich zastrzeżeniach.

Pracownikowi samorządowemu nie wolno wykonywać poleceń, których

wykonanie według jego przekonania stanowiłoby przestępstwo lub groziłoby niepowetowanymi stratami.

d) Ułomności układu scentralizowania

I. Układ scentralizowany dezorganizowany jest z powodu modyfikacji

całego systemu, w którym funkcjonuje (najczęściej ustroju politycznego państwa).

II. Układ scentralizowany słabnie w sytuacji braku zbieżności między jego organizacją a polem, które ona obejmuje.

III. Koncepcja układu bezwzględnie scentralizowanego słabnie z powo­du niemożności dotrzymania warunków i oczekiwanych od niego efektów.

IV. Układ scentralizowany traci swoją bezwzględność z powodu orga­nizacyjnej niemożności jego utrzymania.

V. Układ scentralizowany słabnie z powodu braku dostatecznej dla jego utrzymania siły politycznej czy finansowej.

VI. Układ scentralizowany osłabia się z powodu skutecznego naporu tendencji i przedsięwzięć decentralizacyjnych.

VII. Układ scentralizowany słabnie z powodu naporu innego układu rwania.

VIII. Rola scentralizowanego układu administracji, (ale też także scen­tralizowanego układu) gaśnie w miarę, jak prawodawca wyłącza admi­nistrację z bezpośredniego kształtowania sytuacji prawnych. Oznacza to, no pierwsze, że jeśli obowiązki publiczne powstają z mocy prawa (np. obowiązek rocznego rozliczenia podatku dochodowego, obowiązek jazdy prawą stroną drogi), scentralizowanie administracji może odgrywać rolę jedynie wśród tych podmiotów administracyjnych, które są powołane do skontrolowania, czy obowiązki powstające z mocy prawa zostały zrealizo­wane należycie. Oznacza to, po drugie, że w porządku prawnym kasuje się dotychczasowe kompetencje administracji publicznej i tym samym osłabia się publicznoprawną intensywność rozstrzygania w danych rodzajach sy­tuacji.

C. Decentralizacja

Decentralizacja jest korelatem centralizacji, toteż twórcą jej pojęcia nie jest współczesna myśl prawnicza. Wytworzyła je nauka burżuazyjna w celu ustalenia sytuacji prawnej samorządu terytorialnego i jego organów oraz zakła­dów publicznych. Jest to dość skomplikowana tematyka, swoiście związana z budową ustroju administracyjnego.

Przyjmując za podstawę poglądy wyrażone w nauce polskiej i zachodniej, przez decentralizację można rozumieć taki system organizacyjny administra­cji, w którym:

-Poszczególne podmioty administrujące mają wyraźnie okreś­lone kompetencje,

-Ustalone bądź przekazywane z innych (wyższych) organów w drodze ustawowej, realizowane w sposób samodzielny,

i podlegające w tym zakresie jedynie nadzorowi weryfika­cyjnemu organów kompetentnych.

Realizacja kompetencji ustalonych prawem dla danego podmiotu admi­nistrującego może być zdecentralizowana w całości lub w części. Jeśli tylko część kompetencji jest zdecentralizowana, realizacja reszty odbywa się w układzie hierarchicznego podporządkowania. Oznacza to możliwą podwój­ność sytuacji podmiotu zdecentralizowanego wobec organów swoiście bądź organizacyjnie zwierzchnich.

185

---