Towaroznawstwo polega na dogłębnym znawstwie czyli znajomości towarów, a więc tego rodzaju dóbr, które są ogólnie dostępne na rynku i zaspokajające większość różnorodnych potrzeb człowieka.
Towaroznawstwo wg Mieczysława Mysona jest towaroznawstwo jest rozległą dziedziną wiedzy której przedmiotem poznania jest towar.
Towaroznawstwo wg Mieczysława Skrzypka
Towaroznawstwo obejmuje przede wszystkim:
Wiedzę o grupach towarowych i poszczególnych towarach, a w tym o ich pochodzeniu, poprawnym nazewnictwie, o zarysie procesu technologicznego, właściwościach, zastosowaniu, asortymencie, wymaganiach normatywnych i prawnych, metodach badania i oceny
Wiedze na temat kształtowania, ochrony, kontroli jakości, obejmującą teorie jakości oraz metody sterowania jakością w określonej branży, optymalizowanie jakości oraz kontrolę jakości w procesach wytwarzania i kontrolę jakości wyrobów finalnych
Wiedzę z zakresu logistyki towarów, obejmującą również zabezpieczenie i ochronę ich jakości, w tym opakowania, oznaczenie towarów i przesyłek, transport i kompletacje dostaw, kody kreskowe
Wiedzę dotyczącą metodyki badania i oceny jakości wyrobów, w tym również metod testowania jakości towarów
Znajomość zagadnień ogólnych, wspólnych dla większości lub dla wszystkich towarów i grup towarowych, w tym zasad klasyfikacji rodzajowej, znakowania i kodowania towarów, normalizacji, podstaw i zasad atestacji i certyfikacji towarów, zagadnień ekologicznych związanych z gospodarką towarową
Towaroznawstwo dzielimy na:
Towaroznawstwo przemysłowe - wiedza o grupach towarowych i poszczególnych towarach
Towaroznawstwo spożywcze - wiedza o grupach i poszczególnych artykułach spożywczych
Towaroznawstwo ogólne - zakres wiedzy o towarach wspólnych ogółowi towarów występujących już na rynku lub przygotowanych do wprowadzenia na rynek
Towaroznawstwo specjalne (branżowe) - zakres wiedzy o poszczególnym towarze, którą koniecznie trzeba znać
Towaroznawstwo interdyscyplinarne - czyli nauka łącząca wiedzę z różnych dyscyplin: technologia, fizyka, chemia, mikrobiologia, nauki rolne i leśne, ekologia, logistyka, ekonomia, marketing, prawo, kwalitologia (nauka o jakości)
Atrybutami towaru są:
Wartość użytkowa - zdolność do zaspokajania potrzeb
Wartość wymienna - cena
Kryteria klasyfikacji towarów:
Kryteria kwalifikujące towar
Pochodzenie Spełniane funkcje
Zastosowanie Własności fizyczne, chemiczne, biologiczne Wielkość dostawy
Przynależność do określonej branży Trwałość produktu
Przeznaczenie do konsumpcji lub dalszego przerobu czy odsprzedaży
Definicja Asortymentu
Asortymentem nazywa się celowo dobrany zestaw wyrobów wykazujący określone cechy wspólne, wynikające bądź z podobieństwa użytku surowca, procesów technologicznego lub sposobu wykończenia bądź z przydatności do zaspokojenia określonych wymagań.
Definicja normalizacji
Normalizacja-działalność mająca na celu uzyskanie optymalnego stopnia uporządkowania w określonej dziedzinie poprzez ustalenie postanowień przeznaczonych do powszechnego i wielokrotnego stosowania. To opracowanie jednolitych wzorców i norm, zwłaszcza technicznych.
Wymień cechy jakościowe towarów
Cechy techniczne Cechy użytkowe
Cechy estetyczne Cechy ekonomiczne
Cechy ergonomiczne Cechy ekologiczne
Cechy logistyczne
Definicja jakości
Jakość (etymologicznie) - jest tłumaczeniem utworzonego przez Cycerona łacińskiego wyrazu quantom określającego właściwość, przedmiot
W marketingu przez jakość rozumie się stopień usatysfakcjonowania nabywcy bądź użytkownika.
Według normy ISO jakość to ogół cech i właściwości wyrobu lub usługi do zaspokojenia stwierdzonych lub przewidywanych potrzeb.
Czynniki determinujące jakość towarów
Czynniki natury technicznej Czynniki natury ekonomicznej
Czynniki natury psychologicznej Czynniki natury organizacyjnej
Wymień metody badania towarów i je omów
Metody organoleptyczne - dokonywane oceny na podstawie wrażeń odbieranych za pomocą zmysłów: wzorku, węchu, słuchu, smaku i dotyku. Zajmują one szczególną pozycje wśród współczesnych metod co wynika z dogodności ich stosowania niemal w każdych warunkach a także z faktu ze prowadza do szybkiej bezpośredniej oceny wyrobów. Stosuje się je na duża skale w zakładach produkcyjnych i w laboratoriach badawczych, a także np. przez konsumentów którzy jakość nabywanych towarów oceniają przede wszystkim organoleptycznie
Metody laboratoryjne - są bardziej skomplikowane, wymagają drogiej aparatury, odczynników oraz nie sa tak szybkie i ekonomiczne jak metody organoleptycznie. Metody te mają przewagę nad innymi ze względu na dokładność i obiektywność oraz dają wyniki wyrażone liczbowo co pozwala na dokładną i ścisła charakterystykę jakości towaru. Metody laboratoryjne dzieli się na:
- fizyczne- fizykochemiczne- chemiczne- mikrobiologiczne
- instrumentalne
Metody dzielą się na:
- ogólne - wspólne dla pewnych grup towarów np. Pomiar gęstości, kwasowości, lepkości itp.
- specjalne - tj. dostosowane do badań konkretnych towarów (np. oznaczenie tłuszczy w mleku, witaminy C w barwnych produktach owocowych itp.)
Metody fizyczne - stosowane często w towaroznawstwie w wielu przypadkach wystarczają do oceny towarów niekiedy dopiero łącznie z badaniami chemicznymi lub innymi dają podstawę do określenia jakości towaru. Metoda ta o charakterze ogólnym to np. mierzenie towarów, ważenie oznaczenie gęstości, temperatura topnienia, lepkości itd. Grupę specjalna stanowią badania mechaniczne np. wytrzymałości, ścieralności, twardości.
Metody chemiczne - badanie substancji towaru tj. określenie grupy składników, obecności środków zanieczyszczających, badanie świeżości, domieszek innych substancji itp. Metody te dają zasadniczo bardzo dokładne wyniki, wadą jest jednak długi czas potrzebny na wykonanie odpowiednich obserwacji. Dlatego tez ze względu na szybkość pomiarów stosowane są chętnie metody fizykochemiczne.
Metody mikrobiologiczne - nieodzowne przy ocenie przydatności wody i wielu artykułów żywnościowych, zwłaszcza mleka i przetworów mięsnych. Metody te stosuje się do stwierdzenia stanu towarów pod względem skuteczności pasteryzacji , sterylizacje, przydatności spożycia itp.
Metody instrumentalne - umożliwiają w warunkach laboratoryjnych wykonanie wielokierunkowych badań i oznaczeń, określających różne właściwości towarów. Cechuje je szybkość badań i nieniszczenie wyrobów. Przykładem mogą być nowoczesne metody ultradźwiękowe, rentgenowskie oraz metody rezonansu wykorzystywane do wykrywania utajnionych wad, pęknięć i innych deformacji wewnętrznych mogących mieć tragiczne skutki użytkowania.
Metody doświadczalnego użytkowania - stanowią uzupełnienie do badań laboratoryjnych w celu ustalenia stopnia praktycznej przydatności użytkowej. Badania te mogą być przeprowadzone w warunkach naturalnych lub symulowanych ( często w przemyśle motoryzacyjnym).
Badanie sensoryczne
Analiza sensoryczna - ocena jakości z zastosowania metod i warunków zapewniających dokładności i powtarzalność wyników dokonana przez zespół osób o uprzednio sprawdzonej i odpowiednio dużej wrażliwości sensorycznej (zdolność odczuwania , odbierania bodźców zewnętrznych tzn. obiektywnie istniejących )
Czynniki obniżające jakość towarów.
Czynniki atmosferyczne i inne warunki otoczenia
Czynniki biotyczne
Zabiegi i zaniedbania pielęgnacyjne