Cele organizacji społecznej
Proces ustalania celów organizacyjnych jest ściśle związany z postrzeganiem miejsca organizacji w danym otoczeniu - miejsca wynikającego ze specyfiki organizacji, możliwości przystosowawczych, dostępnych zasobów lub oczekiwań otoczenia.
Inaczej można powiedzieć, że dopasowanie organizacji do otoczenia wymaga takiego określenia celów, które pozwalałyby w maksymalnym stopniu połączyć możliwości i potencjał organizacji z potrzebami i wymaganiami otoczenia.
Postrzegając dowolną organizację przez pryzmat ich naczelnych celów i zwianych z nimi aspiracji i dążeń można stwierdzić, że wyznaczają one możliwe opcje rozwoju organizacji, wskazują inne cele niższego rzędu.
W każdej organizacji mamy do czynienia z wielością celów, najczęściej hierarchicznie uporządkowanych.
Na szczycie hierarchii odnajdujemy te zamierzenia, których realizacja powinna doprowadzić (w określonych warunkach) do zapewnienia organizacji możliwości przetrwania i zrównoważonego rozwoju poprzez jej adaptacje do otoczenia. Istotne jest więc przy ustalaniu celów, branie pod uwagę dynami zmian otoczenia.
Główne cele powinny więc charakteryzować się odpowiednim poziomem ogólności, dzięki czemu możliwe jest elastyczne korygowanie przyjętych założeń.
Zmiana priorytetów organizacyjnych będzie wpływała na układ pozostałych celów.
Cele pośredniego rzędu związane są z realizacja funkcji na rzecz otoczenia, odnoszą się więc do spodziewanych potrzeb i wymogów.
Cele najniższego rzędu, o charakterze operacyjnym, odnoszą się do konkretnych działań i przedsięwzięć realizacyjnych.
Prawidłowo sformułowane cele mają elementarny wpływ na szanse rozwojowe organizacji.
Nadają jednolity kierunek działaniom wszystkich członków organizacji. Pozwalają na zgranie lub podporządkowanie celów jednostkowych lub grupowych - nadrzędnemu celowi organizacyjnemu.
W innym ujęciu można również stwierdzić, że pojęcie celu organizacji jest związane z pojęciem strategii. Czasem organizacja ustanawia cele przed opracowaniem strategii służącej ich osiąganiu, a czasem cele są ustalane ze względu na istniejącą już strategię.
Otoczenie wpływa na strategię (i vice versa), ta z kolei wpływa na cele (a one na strategię), a cele wpływają na działania (a działania na cele).
Cele oficjalne - są zwykle niewyraźne i ogólne; można je znaleźć w statutach spółek, publicznych oświadczeniach dyrektorów i rzeczników prasowych. Są one wyrażane w możliwie najogólniejszy sposób, ponieważ muszą one stanowić centrum uwagi wspólne dla wszystkich jednostek organizacyjnych. Mają także informować i zachęcać strony zainteresowane do przywiązania do organizacji i nadania jej statusu społecznego.
Cele operacyjne - to te, do których dąży się za pośrednictwem rzeczywistych programów działań i procedur. Określają one kierunek działań wymagany od poszczególnych jednostek organizacyjnych i osób. Mogą one służyć także jako kryteria oceny wydajności. Cele oficjalne stanowią ramy służące opracowywaniu celów operacyjnych; wpływają więc na działanie organizacji.