Teatr i dramat.

Dramat pozytywistyczny obejmował tematykę historyczną lub mieszczańską. Pierwszy typ dramatu był epigoński; postromantyczny. Przedstawiał losy wybitnych jednostek, wydarzenia dziejowe, w których uwydatniały się namiętności prowadzące bohatera do zbrodni albo poświęceń. Autorami byli: Józef Szujski, Wincenty Rapacki. Dramat mieszczański opierał się na stereotypach w kreacji bohaterów, sytuacji i puenty - był "sztuką z tezą". Wprowadzał motywy rodzinne; piętnowano przesądy stanowe, arystokrację, dorobkiewiczostwo czy pogoń za posagiem. Dramaty pisali: Michał Bałucki - "Grube ryby", "Klub kawalerów", Józef Bliziński - "Rozbitkowie"; Aleksander Świętochowski - "Nieśmiertelne dusze", "Niewinni"; Gabriela Zapolska - "Moralność Pani Dulskiej".

Dramat pozytywistyczny rodowodem sięga oświecenia; wpływ miała twórczość Moliere'a. Sztuki usytuowane są w realiach współczesnego życia. Bohaterowie mają wyrazistą osobowość (dorobkiewicz, prosty szlachcic). Istnieje założenie, by nie tyle bawić i śmieszyć, ale pouczać i krytykować - umoralniająca tendencja.

W Warszawie istniały dwa teatry - Teatr Rozmaitości i Teatr Wielki. Władze zaborcze popie-rały repertuar baletowy, operowy i rozrywkowy. Na scenie przeważały utwory lekkie: farsy, wodewile, melodramaty. Rozwijała się sztuka aktorska - Helena Modrzejewska.

Duże znaczenie miały teatry galicyjskie - Teatr Krakowski (pod dyrekcją Stanisława Koźmia-na) i Teatr Lwowski. Dzięki autonomii miały one możliwość prezentacji dramatów narodo-wych. Wystawiano także komedie Aleksandra Fredry. Dotarła tu reforma teatralna - odstąpio-no od tzw. wielkich ról; popisu gwiazd na rzecz koordynacji całego zespołu. Teatr osiągnął wysoki poziom. Nie pozwolił zapomnieć o ideałach romantyków.

---