Nadczynność tarczycy, hipertyreoza (łac. hyperthyreosis lub hyperthyreoidismus) - to stan chorobowy powstały wskutek nadmiernej produkcji hormonów tarczycy.
Rodzaje nadczynności tarczycy
Choroba z grupy chorób autoimmunologiczbych. Organizm zaczyna produkować immunoglobuliny z klasy IgG, pobudzające tarczycę do produkcji hormonów tarczycy - tyroksyny i trójjodotyroniny, które naśladując fizjologiczne działanie TSH powodują ich nadprodukcję i całość objawów klinicznych. Cechami charakterystycznymi towarzyszącymi chorobie jest obecność wola miąższowego i zmiany oczne tzw.oftalmopatia.
Wole guzkowe toksyczne
Spowodowane są powstaniem w miąższu tarczycy guzka lub guzków, które produkują hormony tarczycy, jednakże są autonomiczne czyli nie podlegają fizjologicznej kontroli sprzężenia zwrotnego zależnego od TSH. Guzki prawie zawsze są łagodne, jednakże w wyniku długotrwałego przebiegu mogą ulec przemianie złośliwej. Nigdy nie występują zmiany oczne pod postacią oftalmopatii.
Inne rzadkie przyczyny
nadczynność w przebiegu wole Hashimoto
guzy przysadki mózgowej wydzielające TSH
guzy trofoblastu
nadczynność tarczycy spowodowana spożywaniem
nadmiernych ilości jodu
hormonów tarczycy
Objawy chorobowe
Są różnorakie i mogą przyjmować poniższą postać jako izolowany objaw, bądź grupa objawów:
wzmożona pobudliwość nerwowa
zwiększona potliwość
nietolerancja gorąca
kołatania serca i tachykardia
duszność
uczucie osłabienia
utrata masy ciała
wzmożony apetyt
drżenie rąk
ciepła i wilgotna skóra
powiększenie tarczycy (wole tarczycy)
u dzieci - przyspieszenie wzrostu
Diagnostyka
obniżenie poziomu TSH
zwiększenie poziomu T3 i T4
badanie palpacyjne
scyntygrafia tarczycy z oznaczeniem wychwytu jodu radioaktywnego
USG tarczycy celem określenia wielkości i struktury narządu
Leczenie
Ma na celu doprowadzenie, a następnie utrzymania prawidłowych wartości hormonów tarczycy (eutyreozy). W zależności od sytuacji, ale również w przypadku niepowodzenia danej metody, można stosować:
tyreostatyki, początkowo stosowane w dużych dawkach, następnie w dawkach podtrzymujących
leczenie jodem radioaktywnym (izotop 131>J)
leczenie chirurgiczne: częściowe usunięcie tarczycy (subtotalna tyreidektomia)
leczenie wspomagające celem opanowania objawów ze strony układu krążenia:
beta-blokery najczęściej propranolol