PSYCHOLOGIA ROZWOJU CZŁOWIEKA
Wykład 4 - zagadnienia do opracowania
Co determinuje rozwój człowieka?
1.Ważne zagadnienia filozoficzne
Redukcjonizm
Determinizm vs wolna wola
Natywizm vs enwironmentalizm
Nomotetyka vs idiografia
2.Nurt natywistyczny
Stopniowe ujawnianie wrodzonych zadatków
Fazy wzrastające
Pułap rozwojowy
Inteligencja
Skłonności naturalne
3. Nurt enwironmentalistyczny
Dziecko wytwór wpływów
Fazy wzrastające
Inteligencja a cechy środowiska
4. Teoria konwergencji Sterna
Współdziałanie czynnika wewnętrznego i zewnętrznego
Wrodzone zawiązki dyspozycji
Wpływy życiowe a ujednolicenie wieloznaczności
Inteligencja samorzutna a reaktywna
Wrodzone vs nabyte
5. Podejście interakcyjne
Lata 50 - podejście ekologiczne, interakcjonizm
Rola kultury i czynników społeczno - kulturowych
Rodzinne uwarunkowania rozwoju
6. Wymiar praktyczny teorii jednoczynnikowych
Natywizm - waga znajomości rozwoju, swoboda w wychowaniu
Enwironmentalizm - społeczne uwarunkowania wychowania, rola kar i nagród
7.Teorie dwuczynnikowe - siła interakcji
Słaba interakcja - Freud, Erikson
Umiarkowana interakcja - Kohlberg
Silna interakcja - Lerner
8. Nowe głosy
Statyka tradycyjnego podejścia
Aktywność podmiotu
Znaczenie wychowania
Uzupełnienie
9. Koncepcje wieloczynnikowe
Żebrowska
Zadatki biologiczne - anatomiczno - fizjologiczne (predyspozycje, zawiązki, natura człowieka, genotyp, wyposażenie genetyczne, cechy wrodzone)
Własna aktywność i działalność (aktywność podmiotu, spontaniczna aktywność)
Środowisko (fizyczne, społeczne, organizacja czasowo - przestrzenna, stymulacja zewnętrzna)
Wychowanie i nauczanie (wpływy intencjonalne, socjalizacja, kształcenie, modelowanie, ćwiczenie)
10. Koncepcje wieloczynnikowe
Szuman - dychotomia
Wewnętrzne - biologiczne:
Anatomiczne i fizjologiczne wyposażenie
Potrzeby, skłonności i dążenia
Zewnętrzne - środowiskowe:
Bodźce i wpływy środowiska
Umyślne, celowe rozwijanie i kształtowanie
Przetacznik - Gierowska
Warunki - analiza kondycjonalna:
Czynniki genetyczne
Czynniki ekologiczne
Wyznaczniki - analiza kazualna:
Aktywność własna
Wychowanie
Piaget
Dojrzewanie
Doświadczenie
Środowisko
Równoważenie
11.Czynniki rozwoju
Czynniki endogenne genetyczne
Czynniki endogenne niegenetyczne - (paragenetyczne)
Czynniki egzogenne - biogeograficzne
Czynniki egzogenne społeczno-ekonomiczne
12. Współczesna wiedza genetyczna
1953 - Crick, Warson - struktura DNA
1966 - złamanie kodu genetycznego
1983 - gen choroby
1999 - budowa ludzkiego chromosomu
12 luty 2001 - odczytanie genomu człowieka
Język genetyczny DNA: A, T, G, C
Znaczenie interakcji ze środowiskiem
Białko GAP - 43, jądra półleżące
Modyfikowanie genetyczne dzieci
„Produkcja embrionów”
Wyselekcjonowanie genów chorobotwórczych
13. Środowisko
Fenotyp = genotyp X środowisko
Środowisko = wspólne X jednostkowe
Wewnętrzne modele zdarzeń
Perspektywa ekologiczna
Środowisko + skłonności + ochrona
14. Relacja genotyp - środowisko
Plomin, DeFries, Leohlin (1977) - korelacja
pasywna
reaktywna
aktywna
Scarr, McCartney (1983) - interakcja
pasywna
wywołująca
aktywna
15. Ewolucja prac nad czynnikami rozwoju
od koncepcji jednoczynnikowych poprzez dwuczynnikowe do wieloczynnikowych
Od warunku poprzez dominacje do interakcji
16. Procesy determinujące rozwój
Dojrzewanie vs uczenie się i socjalizacja
Maturacjonizm Gessella - gotowość uwarunkowana dojrzewaniem
Znaczenie doświadczenia
Relacja dojrzewanie - uczenie się:
Predeterministyczna D U
Probablistyczna D U
Relacje wg Wygotskiego:
rozłączność, tożsamość, przenikanie
17.Okresy krytyczne i sensytywne
Pierwowzór - badania etologów
Znaczenie stymulacji dla rozwoju
Zmiany wrażliwości na doświadczenie
Model rozwoju nieliniowy
Znaczenie wczesnego dzieciństwa i wczesnych doświadczeń
Brak jednoznacznego określenia stałych granic
18. Zdarzenie życiowe
Dynamiczne
Klasyfikacja strukturalna i funkcjonalna
Rees i Smyer:
Zdarzenie społeczno - kulturowe
Zdarzenia osobowo - psychologiczne
Zdarzenia biologiczne
Zdarzenia środowiskowe
Holmes i Rahe - zdarzenia a stres