PSYCHOLOGIA ROZWOJU CZŁOWIEKA

Wykład 10

Dziecko na przestrzeni okresu wczesnoszkolnego

1.Obszary rozwoju (według Newmanów)

• kooperacja społeczna

• samoocena

• nabywanie sprawności szkolnych

• zabawa zespołowa

2. 7 latek

• Kryzys 7 roku życia wg Wygotkiego

• Przejście przedszkole - szkoła

• Adaptacja do nowych warunków

• Osiąganie gotowości szkolnej

• 2 fazy okresu wczesnoszkolnego

3. Gotowość szkolna

• Szkoła wiedeńska - Bühler

• Szkoła lipska - Winkler

• Podejście relacyjne - Ausbel, Szuman, Brzezińska

• Ujęcie statyczne i dynamiczne

4. Gotowość szkolna

Płaszczyzny wyznaczające

a.       właściwości rozwojowe dziecka

b.      wymagania szkoły, osobowość nauczyciela

c.       rola rodziny

Johansson - 6 niezależnych czynników:

1.      rozwój mowy

2.      dojrzałość społeczno - emocjonalna

3.      wykonywanie działań arytmetycznych

4.      sprawność motoryczna

5.      przystosowanie do warunków szkolnych

6.      bezsłowne czynności poznawcze

5. Gotowość szkolna

• Fazy narastania niepowodzeń szkolnych:

1. drobne niepozorne luki w wiadomościach i umiejętnościach

2. dalsze narastanie trudności, pierwsze objawy niechęci do szkoły

3. negatywne oceny, dalszy wzrost niechęci do szkoły

4. przekonanie - mimo pomocy - o niemożności radzenia sobie z nauką

5. ucieczki z lekcji, agresja

6. drugoroczność

7. przerwanie nauki

6. Specjalne potrzeby edukacyjne

• obniżenie funkcjonowania intelektualnego

• wybiórcze deficyty w zakresie funkcji percepcyjno - motorycznych i językowych

• schorzenia neurologiczne

• dzieci defektologczne

• zaniedbanie wychowawcze i dydaktyczne

• zaburzenia dynamiki procesów nerwowych

• zaburzenia emocjonalno - motywacyjne

• zaburzenia w sferze osobowości.

7. Procedura postępowania przy podejmowaniu działań nastawionych na stymulację rozwoju (Smykowski 2000):

• etap informacyjny

• diagnoza aktualnych możliwości

• wyznaczenie sfery najbliższego rozwoju

• diagnoza wielkości transferu

8. Rozwój fizyczny i motoryczny

• Rozwój kośćca

• Stałe zęby

• Wzrost odporności

• Rozrost mózgu

• Jednostajne tempo

• Skok szkolny

• Potrzeba ruchu

• Doskonalenie motoryki małej

• Ustalenie lateralizacji

9. Rozwój poznawczy

• Rozwój pamięci

• Strategie

• Metapamięć

• Rola wiedzy

• Wzrost koncentracji uwagi

• Doskonalenie odbioru zmysłowego

10. Rozwój poznawczy - teoria Piageta

• Okres operacji konkretnych /7-11rż/

• Cechy myślenia w fazie operacji konkretnych

• a. rozumowanie wolne od egocentryzmu

• b. decentracja

• c. przekształcenia

• d. odwracalność

• e. niezmienniki

11. Rozwój poznawczy - według Piageta

• Rodzaje operacji

• a. odwracalność

• b. szeregowanie

• - długość około 7 rż

• - klasyfikacja - 7 - 8 rż (inkluzja klas)

- Pojawienie się pojęcia liczby

- Zachowanie stałości uczuć i wartości

- Wola

- Autonomia

- Szacunek wzajemny

- Początek pojmowania znaczenia reguł

- Zrozumienie intencji

12. Rozwój mowy i orientacji pojęciowej

• pokaźny zasób słów

• rozwijanie orientacji w znaczeniu słów

• pojawienie coraz to ogólniejsze treści,

• reagowanie na pojawiające się sprzeczności

• pojawia się wiele pytań

• nowa forma komunikowania się

• pojęcia naukowe

• mowa - konkretna oraz wypracowana

13. Rozwój emocjonalny

• Faza latencji

• Współistnienie emocji (Harter)

• Rozróżnianie emocji

• Intelektualizacja emocji

• Ku dorosłemu przeżywaniu

• Uczucia wyższe

• Znaczenie szkoły

14. Rozwój społeczny

• Rodzina, szkoła, rówieśnicy

• Nowe role

• Wiek gangów

• Przyjaźnie dziecięce

• Zachowania pro- i aspołeczne

• Samodzielność

• Realistyczny optymizm

15. Rozwój moralny

Teoria Piageta

• autonomia moralna - relatywizm

/reguły, intencjonalność, kłamstwo, kara/

Teoria Kohlberga

• okres przedkonwencjonalny i konwencjonalny

-indywidualizm i cele instrumentalne

- harmonia interpersonalna

- prawo i porządek

16. Rozwój osobowości

• Szersza orientacja w świecie podstawą do kształtowania siebie

• Pojęcie Ja

• etap osobowości interakcyjnej zależnej z ja - emocjonalnym / - 8/

• etap osobowości obiektywnej z ja - racjonalnym / - 12/

- oddzielenie uczuć od zachowania

- Ja = trwały element osobowości

17. Trudności wieku szkolnego

• Specyficzne trudności szkolne

• Zaburzenie dynamiki procesów nerwowych

• Fobie szkolne

• Psychosomatyka

• Tiki

• Jąkanie

• Moczenie nocne