ETYKA ZAWODU (w.) dn.14.10.2007
Podział pracy a moralności
Historia zawodowych regulacji etycznych
Współczesna problematyka etyki zawodowej
Czynniki decydujące o swoistości systemów etyki zawodowej
Zadania i funkcje etyki zawodowej
Kodeksy i składniki etyki zawodowej
Etyka zawodowa stanowi element teorii analizującej zjawisko moralności, jego swoistość, wewnętrzne zróżnicowanie, tendencje rozwojowe. Ma doniosłe znaczenie dla praktyki wychowawczej i to zarówno z punktu widzenia przygotowania kadr w określonych grupach społeczno-zawodowych, jak i z punktu widzenia stanu świadomości moralnej całego społeczeństwa.
Problemy moralne, zjawiska, wartości można ujmować i rozwiązywać jednocześnie w kilku wymiarach:
wymiar uniwersalny (ogólnoludzki, szeroki)
wymiar ustrojowy (dla określonych kręgów społecznych)
wymiar kulturowy (dominuje w danym regionie systemów religijnych)
wymiar narodowy (ideały zbiorowości narodowych)
wymiar zawodowy (określone grupy zawodowe)
Ad2
Z historii zawodowych regulacji etycznych:
Starożytność - rzetelność i skuteczność (przysięgi i ślubowania)
Jedne z najnowocześniejszych etyk: lekarza, wojownika, prawnika, kupca, poborcy podatkowego.
Zawód dysponujący zbiorem wskazań i reguł moralnych
Zawód lekarza - przysięga Hipokratesa
Etyka rycerska - poczucie honoru, wychowanie rycerskie - dawniej wychowanie obywatelskie
Etyka ludzi nauki, nauczycieli, inżynierów
Ad3
Przedmiotem powyższego zainteresowania staje się etyka wszystkich grup zawodowych, w tym nowoutworzonych
Większe zainteresowanie wiążę się z totalnym upadkiem moralnym, kryzysem poczucia obowiązków zawodowych. Sytuację potęguje zagubienie, niepokój, upadek wartości, dezorientacja.
Nowe zawody nie mają utworzonej tradycji moralnej. Oczekuje się efektywności, drapieżności (cnót twardych).
W Polsce 2400 zawodów, w USA ponad 20tys.
Tworzą się nowe techniczne i organizacyjne warunki pracy, np. klonowanie rodzące nowe problemy.
Na rozwój etyki zawodowej wpływ ma proces ustrojowej transformacji:
-związane z tworzeniem się wolnego rynku pracy, inicjatywy wytwarzania, wymiany
-związane z demokratyzacją życia społecznego, politycznego, gospodarczego, kulturowego = tworzą się nowe standardy zachowań.
Ad4
Czynniki decydujące o swoistości systemów etyki zawodowej:
-założenia naczelne określonego systemu etycznego
-tradycje danego zawodu
-warunki zewnętrzne pracy danego zawodu, również warunki techniczne, np. wymóg trzeźwości
- charakter zadań, ranga społeczna, miejsce jakie ten zawód zajmuje
-uprawnienia danego zawodu np. oficera, prawnika
Ad5
Podstawowym zadaniem etyki jest regulowanie stosunków wewnątrz środowiska zawodowego. Reguły funkcjonują pionowo (szef-wykonawca) jak i poziomo (współpracownicy)
Podstawowe funkcje moralności zawodowej polegają też na normowaniu stosunku przedstawicieli zawodu do swych zadań i uprawnień.
Zasady etyki zawodowej podobnie jak wszelkie zasady moralne, występują w postaci nakazów i zakazów.
Te pierwsze mają sens perfekcjonizujący - usprawniają działalność zawodową,
Drugie prewencyjny, profilaktyczny - uprzedza przed dewiacją, wyczulają.
Dbałość o etykę ma za zadanie podnosić prestiż w opinii publicznej. Moralność w środowiskach zawodowych pełni też funkcję kontroli wewnętrznej.
Ad6
Kodeks - zbiór zasad postępowania wykształconych w danej zbiorowości uznawanych wartości, katalog zachowań ocenianych moralnie dodatnio.