Pokolenie literackie to grupa pisarzy, artystów, urodzonych mniej więcej w tym samym czasie i ukształtowanych przez podobne doświadczenia (np. ważne wydarzenia historyczne - powstania, wojny, przewroty polityczne, rewolucje). Wspólne przeżycia pokoleniowe wpływają na podobieństwa w wyborze tematów i na program artystyczny. Przynależność pokoleniowa nie ma charakteru formalnego (polegającego na zakładaniu związków opartych na określonych zasadach, regułach) pisarzy łączą wspólne ideały i podobny światopogląd.
1. Pokolenie 1910.
Pisarze debiutujący jeszcze przed 1939 r. Zdobywali oni wykształcenie w niepodległej Polsce i osiągnęli dojrzałość artystyczną przed II wojną światową. W ocenie wydarzeń wojny, okupacji i stalinizmu zachowali większy umiar i dystans niż twórcy młodszego pokolenia. Ten dystans wyrażał się np. częstym podejmowaniem tematów historycznych. Do tego pokolenia należą: Czesław Miłosz, Jerzy Andrzejewski, Teodor Parnicki, Hanna Malewska, Marian Brandy, i in.
2. Pokolenie Kolumbów
To generacja pisarzy urodzonych około 1920 r. Nazwę przyjęto od tytułu powieści Romano Bratnego Kolumbowie rocznik 20, w której autor opisał przeżycia, które zadecydowały o losach jego pokolenia. Przeżyciem tym była wojna, okupacja, udział w konspiracji, często - walka w oddziałach partyzanckich Armii Krajowej i w powstaniu warszawskim. Twórcy tego pokolenia - urodzeni i wychowani w niepodleglej Polsce - dojrzewali w czasie wojny, wtedy też wielu z nich debiutowało. Wojnę uznali za ostateczną katastrofę spełnioną Apokalipsę, czyli dokonującą się na ich oczach zagładę świata. Ich twórczość wyraża poczucie zagrożenia, świadomość klęski. Pojawia się też przeświadczenie o upadku wszelkich wartości moralnych i kulturowych. Do tego pokolenia należą: Krzysztof Kamil Baczyński, Tadeusz Gajcy, Tadeusz Borowski, Roman Bratny, Tadeusz Różewicz (wybitny debiutant powojenny). Wiekowo przynależą to także: Zbigniew Herbert, Miron Białoszewski, Wisława Szymborska.
3. Pokolenie , pryszczatych"
Grupa pisarzy urodzonych między 1925 a 1930 r. Na przełomie lat 40. i 50. poparli program realizmu socjalistycznego i tworzyli według jego zasad. Chwalili socjalizm i władzę ludową, piętnowali wrogów klasowych. W obrębie tego pokolenia zadebiutowali: Tadeusz Konwicki, Andrzej Braun, Wiktor Woroszylski, Witold Wirpsza. Niektórzy z nich wkrótce odwrócili się od socrealizmu i stworzyli dzieła o zupełnie innym charakterze.
4. Pokolenie ,Współczesności" zwane też pokoleniem '56
To generacja pisarzy i krytyków urodzonych w latach 1930-35, którzy zadebiutowali około 1956 r. Nazwa pochodzi od wydawanego w Warszawie czasopisma literacko-artystycznego pt. „Współczesność”. Pojawiły się w nim wypowiedzi charakteryzujące sytuację pokolenia, ujawniające poczucie zagubienia i nieprzystosowania do rzeczywistości. Wyraziło się to sprzeciwem wobec tego, co oficjalne i narzucone oraz zwrotem do prywatności lub marginesów kultury. Twórczość pokolenia '56 cechuje różnorodność dokonań i zainteresowań. Reprezentantami pokolenia są: Stanisław Grochowiak, Ernest Bryll, Tadeusz Nowak, Halina Poświatowska, Marek Hłasko, Włodzimierz Odojewski, Marek Nowakowski, Sławomir Mrożek.
5. Pokolenie '68 - Nowa Fala -
Grupa poetów i krytyków literackich, urodzonych w latach 1945-50, a debiutujących około roku 1968. Przyjęli oni postawę sprzeciwu wobec zastanej sytuacji politycznej i oficjalnej kultury. Przede wszystkim znalazło to wyraz w demaskowaniu zakłamania języka propagandy oraz w upominaniu się o prawdę życiu społecznym i politycznym. Do Nowej Fali należą: Stanisław Barańczak, Ryszard Krynicki, Adam Zagajewski, Julian Kornhauser, Ewa Lipska. Ze względu na poruszaną problematykę polityczną ich twórczość od 1976 r. ukazywała się tylko w drugim obiegu wydawniczym.
6. Pokolenie '76
Pisarze urodzeni w latach 50. Ich debiut przypada na rok 1976 - czas powstania niezależnego obiegu wydawniczego. Niektórzy twórcy tego pokolenia kontynuują tematy podjęte przez Nową Falę, rozważając problemy polityczne w odniesieniu do ogólnych zagadnień miejsca człowieka w świecie i sensu jego życia. Do pokolenia należą: Jan Polkowski, Bronisław Maj, Tomasz Jastrun, Paweł Helle.