Pojęcie zarządzania strategicznego

Strategia organizacyjna przedsiębiorstwa powinna umożliwiać:

• wykorzystania szans,

• wykorzystanie silnych stron firmy,

• neutralizację zagrożeń,

• elimancję słabych stron.

Stopniowe wprowadzanie takiej strategii oznacza proces zarządzania strategicznego.

Definicja strategii przedsiębiorstwa

Istnieje wiele definicji. Występują w nich najczęściej cztery wątki:

Wątek celów. Strategicznym jest każde postępowanie opierające się na formułowaniu celów długofalowych.

Wątek planu. Planowanie zaangażowania zasobów w określonym horyzoncie czasu.

Wątek otoczenia. Analiza otoczenia. Podniesienie pozycji konkurencyjnej przedsiębiorstwa. Marketing strategiczny.

Wątek zmiany. Strategiczną jest każda decyzja pociągająca za sobą istotne zmiany strukturalne w obszarach funkcjonalnych oraz w zarządzaniu - w celach, rodzajach działalności w organizacji.

Niektóre definicje:

„ strategia polega na planowaniu zmian, w celu dostosowywania zasobów organizacji do wymagań konkurencyjnego otoczenia, tak aby zrealizować podstawowe cele i zadania.”

„ strategia jest przede wszystkim postrzegana jako proces zarządzania przedsiębiorstwem: ukierunkowujący przedsiębiorstwa.

...składający się z ogółu decyzji ... dotyczących diagnozy zasobów, formułowania celów ogólnych i wyboru spośród możliwych wariantów ... złożony w ogółu działań ... planów operacyjnych ... dotyczących zarówno spraw zewnętrznych, jak i wewnętrznych ... pociągających za sobą uczestnictwo wielu osób, których liczba może ulec zmianom...”

Wzrost firmy

Wzrost jest kategorią ilościową oznaczającą powiększenie skali działalności przedsiębiorstwa. Wzrost jest mierzony za pomocą wskaźników dynamiki:

• sprzedaży,

• wartości aktywów,

• zatrudnienia.

Rozwój przedsiębiorstwa

Rozwój przedsiębiorstwa jest kategorią jakościową. Oznacza zmiany strukturalne przedsiębiorstwa, zapewniające osiąganie zamierzonych celów w zmieniających się warunkach otoczenia.

Restrukturyzacja

Restrukturyzacja przedsiębiorstwa oznacza rekonstrukcję dotychczasowej struktury. Restrukturyzacja może obejmować:

• sferę kontaktów przedsiębiorstwa,

• sferę badawczo - rozwojową,

• majątek,

• zatrudnienie,

• gospodarkę surowcową,

• produkty,

• technologię,

• środki obrotowe,

• koszty,

• rynki zbytu,

• działania marketingowe,

• sferę poprodukcyjną.

Rozwój a udział przedsiębiorstwa w rynku

• udział bezwzględny,

• udział względny.

1. 20% Udziały względne: A- (20 : 40) = 0,50

2. 40% B- (40 : 30 ) = 1,33

3. 30% C- (30 : 40) = 0,75

4. 10% D- (10 : 40) = 0,25

Funkcje zarządzania strategicznego

1. Badanie otoczenia przedsiębiorstwa - szans i zagrożeń.

2. Analiza organizacji:

• analiza silnych stron,

• analiza słabych stron.

1. Wybór strategii i praktyczna jej realizacja.

Cechy zarządzania strategicznego

• otwartość na otoczenie, wchodzenie w interakcje z elementami otoczenia,

• długookresowość, perspektywa.

Wzrost elastyczności w procesie zarządzania obejmuje:

• ciągłą ocenę organizacji,

• podejmowanie innowacji strategicznych,

• wzrost kultury procesu zarządzania,

• świadomość, że zmiana jest procesem

normalnym,

• gotowość poszukiwania nowych metod

pracy,

• eksperymentowanie w warunkach ryzyka,

• zdolność do rozwiązywania konfliktów,

• akumulowanie doświadczeń,

• zdolność do przeprojektowania

organizacji,

• zdolność do zmiany metod, technik,

narzędzi zarządzania.

Oddziaływanie obiektów otoczenia na przedsiębiorstwo

W ostatnich latach w otoczeniu coraz częściej pojawiają się sformalizowane i niesformalizowane grupy osób, które silnie oddziałują na działalność przedsiębiorstwa. Są to tzw. Oddziaływacze (stakeholders). Przedsiębiorstwo musi legitymować się wobec otoczenia:

• w układzie lokalnym,

• jako spółka akcyjna.

Otoczenie przedsiębiorstwa

W literaturze występują różne podziały otoczenia:

1. - dalsze

• bliższe

b) - globalne

- specyficzno - zadaniowe

c) - makroekonomiczne

- mikroekonomiczne

W dalszej części wykładu przyjmujemy podział otoczenia z punktu b).

Otoczenie globalne

Otoczenie globalne obejmuje stany i procesy o charakterze społecznym, politycznym, ekonomicznym i technicznym. Otoczenie globalne ma charakter nieinstytucjonalny.

Przykłady:

• sytuacja polityczna,

• stan inflacji,

• poziom postępu technicznego,

• stan bezrobocia,

• poziom dochodów społeczeństwa,

• uwarunkowania kulturowe.

Otoczenie specyficzno - zadaniowe

Otoczenie specyficzno - zadaniowe składa się z różnego rodzaju podmiotów o charakterze:

• zinstytucjonalizowanym

• niezinstytucjonalizowanym

Przykłady:

• konkurenci,

• dostawcy,

• odbiorcy,

• instytucje finansowe,

• sfera badawczo - rozwojowa,

• agencje, fundacje,

• agendy rządowe,

• jednostki samorządu terytorialnego,

• konsumenci.

Elementy otoczenie według K. Andrews´a

• 
  
  rynek zbytu,

• rynek dostawców,

• rynek kapitałowy, elementy otoczenia

• rynek pracy analizuje się w aspektach:

• 
  konkurenci, - technologicznym,

• 
  agendy rządowe lokalne, - ekonomicznym,

• stowarzyszenia, - społecznym,

• fundacje, - politycznym.

• 
  uniwersytety.

Podział otoczenia według Portera

1. Analiza sektora (powodzenia, okazje, zagrożenia).

2. Analiza konkurentów (możliwości konkurentów, obecne i potencjalne strategie konkurentów).

3. Analiza społeczna (polityka gospodarcza, wpływy społeczne i polityczne).

Podział otoczenia według B. Jałowieckiego

1. Otoczenie gospodarcze.

2. Otoczenie społeczne.

3. Otoczenie polityczne.

4. Otoczenie kulturalne.

Podział otoczenia według kryterium przestrzennego

1. Otoczenie lokalne.

2. Otoczenie regionalne.

3. Otoczenie krajowe.

4. Otoczenie grupy państw stowarzyszonych.

5. Otoczenie światowe.

Rozwój przedsiębiorstwa

1. Cele rozwoju:

• zaspokajanie potrzeb odbiorców (konsumentów),

• włączanie się do międzynarodowego podziału pracy,

• specjalizacja produkcji,

• dywersyfikacja działalności,

• osiąganie odpowiedniego poziomu kosztów,

• osiągnięcie niezbędnego poziomu technologicznego,

• ukształtowanie zyskowności majątku itp.

2. Przedsiębiorstwo jako podmiot gospodarowania funkcjonuje w obrębie trzech sfer.

Są to:

• sfera przedprodukcyjna - badania i rozwój,

badania marketingowe,

• sfera produkcyjna - wytwarzanie dóbr i usług,

• sfera poprodukcyjna - sprzedaż, obsługa konsumentów, serwis, analiza reklamacji,

analiza uwag odbiorców,

Rozwojowi podlegają wszystkie wymienione sfery.

3. Pojęcie „rozwój”

Wyróżniamy stan rzeczy - czyli zdarzanie statyczne, trwanie rzeczy w danej chwili.

Zmiana stanu rzeczy to zdarzenie kinetyczne.

Różnica między stanem rzeczy na początku i końcu jakiegoś okresu może oznaczać:

• POSTĘP,

• REGRES,

• STAGNACJĘ.

Ciąg zmian rzeczy to proces, np.:

• proces produkcji,

• proces kształtowania kadr,

• proces kształtowania kadr,

• proces sprzedaży.

4. Typy zmian i kryteria typów zmian

1)kryterium : istotność zmiany:

• zmiany rzeczywiste

• zmiany pozorne

2)kryterium : udział sprawczy człowieka

• zmiany zamierzone

• zmiany niezamierzone

- samoistne

• nie zamierzone ale spowodowane działaniami

człowieka

- spowodowane brakiem czasu

3)kryterium : ugruntowanie zmian poznawczych czynionych przez człowieka

• zmiany racjonalne

• zmiany nieracjonalne

4)kryterium : ocena utalitarna

• zmiany dodatnie

• zmiany ujemne

• zmiany o różnym stopniu sprawności

5)kryterium : ocena etyczna

• zmiany godziwe

• zmiany niegodziwe

6)kryterium : ocena estetyczna

• zmiany estetyczne dodatnie

• zmiany estetyczne ujemne

5. W firmie dokonuje się wiele zmian.

Decyduje przewaga jednych zmian nad drugimi np. pozytywnych nad ujemnymi.

Przedsiębiorstwo ma wiele potrzeb zmian. Postępowanie, które zmierza do zaspokojenia potrzeby jest postępowaniem modyfikacyjnym.

Dwie warstwy postępowania modyfikacyjnego:

1. preparacyjna (przygotowawcza) obejmująca projekcję przyszłościową, zbieranie informacji, ich przetwarzanie, wyznaczanie celów i etapów realizacji,

2. czynności realizacyjne.

Postępowanie modyfikacyjne jest przygotowane w ramach planowania uprzedniego, które mieści się w cechach planowania strategicznego.

6. Ewolucja planowania strategicznego

Planowanie strategiczne ulegało wielu przemianom:

1. cechy defensywne - przystosowanie organizacji do zmian w otoczeniu,

2. wyprzedzające rozpoznawanie zmian otoczenia

3. kształtowanie procesu zmian otoczenia (wpływanie na różne obiekty w otoczeniu)

7. Planowanie występuje w trzech znaczeniach:

1. czynnościowym,

2. rezultatowym,

3. atrybutowym (cechy efektu planowania)

W zarządzaniu strategicznym występują trzy płaszczyzny:

1. Płaszczyzna polityki ogólnej, całego przedsiębiorstwa korporacji (corporate strategy).

2. Płaszczyzna strategii działalności (business strategy), strategie funkcjonale.

3. Strategie jednostek strategicznych.

1

---