7. Białko w żywieniu ciężarnej.
Całodzienna racja pokarmowa kobiety ciężarnej powinna zawierać pełnowartościowe białka: 1/3 białek zwierzęcych , które są źródłem witamin z grupy B i żelaza np. mięso, ryby, drób, ser i mleko oraz 2/3 białek roślinnych np. soja, fasola. Zalecane spożycie 1,2g/kg masy ciała. Białka są niezbędne do budowy tkanek, płodu i łożyska, powiększającej się macicy. Zawarta w białku zwierzęcym metionina ma duże znaczenie w zapobieganiu wrodzonym wadom układu nerwowego.. Podaży białka w pożywieniu powinien tworzyć właściwy dowóz energii, a by utrzymany był odsetek kalorii białkowej w granicach 10 - 14%.
9. Węglowodany w żywieniu ciężarnej.
Węglowodany są podstawowym źródłem energii e w organizmie człowieka, dostarczają w 1g netto 16kJ( 4 kcal). W diecie oszczędzają wykorzystywanie białek jako źródła energii, umożliwiają całkowite spalanie tłuszczu, zapobiegając tworzeniu się ciał ketonowych. Laktoza wykorzystywana jest przez florę bakteryjną przewodu pokarmowego oraz ułatwia wchłanianie wapnia. Błonnik, czyli włókno roślinne nieprzyswajalne przez człowieka odgrywa bardzo ważna rolę, przeciwdziałając zaparciom (20- 40g na dobę). Wiąże kwasy żółciowe, zmniejszając stężenie cholesterolu w surowicy i absorbuje wiele substancji toksycznych. Źródłem węglowodanów w diecie są produkty zbożowe, owoce i warzywa. Węglowodany powinny pokrywać 50-60% energii z pożywienia i w większości powinny być złożone. Ilość węglowodanów w diecie ciężarnej powinna zależeć od jej indywidualnego zapotrzebowania na energię. Normy zalecane 175g/osobę/dobę. Ważną rolę odgrywają warzywa wraz z ziemniakami, dostarczając organizmowi oprócz węglowodanów, witaminy C, kwasu foliowego, karotenu, błonnika, żelaza i pirydoksyny. Ciężarne powinny ograniczyć ze swojego jadłospisu słodycze, które zawierają tłuszcz, sacharozę energię, jednocześnie są ubogie w składniki odżywcze.
10. Tłuszcz w żywieniu ciężarnej.
Tłuszcze powinny pokrywać 30% zapotrzebowania energetycznego, w tym kwasy tłuszczowe nasycone 10%. W istotny sposób zwiększa się zapotrzebowanie na nienasyconone kwasy tłuszczowe, bowiem odgrywają rolę w prawidłowym rozwoju mózgu oraz siatkówki oka płodu. Kobieta ciężarna powinna spożywać tłuszcze roślinne zawierające NNKT i witaminę E. Ilość cholesterolu przyjmowanego z pokarmem nie powinna przekraczać 300mg/dobę. Niedobory tłuszczów w diecie występują bardzo rzadko, najczęściej ich wskaźnikiem może być niedobór witaminy A. Najistotniejszą rzeczą jest zachowanie równowagi między tłuszczami nasyconymi i nienasyconymi. Głównym źródłem kwasów tłuszczowych wieloninasyconych są oleje sojowy i słonecznikowy(do surówek i sałatek), kukurydziany oraz ryby morskie. Kwasy tłuszczowe jednonienasycone znajdują się w oliwie z oliwek (do smażenia) i oleju rzepakowym. Normy zalecane to w pierwszym trymestrze dodatkowo do dziennej dawki + (10-12g/osobę/dobę ) i w drugim trymestrze +( 13-16 g/osobę/dobę ).
11. Ważniejsze witaminy w żywieniu ciężarnej(A, D, K, kwas foliowy).
Z ważniejszych witamin w żywieniu ciężarnej można wymienić witaminę A. Dobowe zapotrzebowanie dla ciężarnej to 750 - 770ug (+ 50/70ug). Witamina A jako grupa związków występuje w świecie zwierzęcym i roślinnym w produktach zwierzęcych i jest to retinol i jego pochodne, w produktach roślinnych to głównie prowitaminy A (karoteny), które również mogą znajdować się w produktach zwierzęcych. Stosowanie suplementacji podczas ciąży w dawkach przekraczających zalecane powinno się przeprowadzać z ostrożnością i uwagą ze względu na działanie teratogenne tej witaminy. W badaniach eksperymentalnych na zwierzętach stwierdzono, ze hipowitaminoza A występująca w ciąży powoduje zaburzenia wzrostu płodu, martwe płody, ciężkie wady wrodzone. Źródłem witaminy A są: produkty mleczarskie, jaja, wątroba, podroby, śledzie, sardynki, tuńczyk.
Zapotrzebowanie na witaminę D jest trudne do określenia ze względu na jej wytwarzanie w skórze pod wpływem promieniowania nadfioletowego. Normy dla kobiet w czasie ciąży i laktacji wynosi 10ug/24h. Niedobory tej witaminy u dzieci powoduje krzywicę. U ciężarnych wykazujących niedobory w zakresie wapnia i wit. D, które rodziły powtórnie w krótkich odstępach czasu, obserwowano zmniejszenie mineralizacji tkanki kostnej, a w skrajnych przypadkach nawet osteomalację. Witamina D jest niezbędna dla prawidłowej gospodarki wapniowo fosforanowej i tworzenie kości. Źródłem są oleje z wątroby ryb (trany), wzbogacone margaryny.
Witamina K wykazuje aktywność przeciwkrwotoczną, w znacznych ilościach jest wytwarzana przez fizjologiczną florę bakteryjną przewodu pokarmowego. Zwykła racja pokarmowa zawiera wystarczające ilości tego składnika. Połowa dziennego zapotrzebowania pokrywana jest przez warzywa, reszta pochodzi ze źródła bakteryjnego. Dzienne zapotrzebowania to 4 mg dla dorosłego człowieka. Na możliwość występowania niedoborów witaminy K narażone są noworodki, gdyż nie mają mikroflory bakteryjnej w jelitach ( która syntetyzuje tę witaminę), a mleko kobiece zawiera niewielkie ilości tego składnika. Ze względu na małe stężenie tej witaminy u noworodków w pierwszym dniach po urodzeniu, zaleca się podawanie matkom przed porodem i noworodkom po porodzie 1mg wit. K dziennie.
U kobiet ciężarnych powszechnie spotyka się biochemiczne i hematologiczne objawy deficyty kwasu foliowego, ponieważ zapotrzebowanie wzrasta z powodu nasilenia erytropoezy, wzmożonej syntezy hemoglobiny i innych białek oraz kwasów nukleinowych. Wszystkie kobiety w wieku rozrodczym powinny przyjmować kwas foliowy w diecie lub suplementację przed planowaną ciążą 0,4 mg/dziennie i kontynuację przez 12 tygodni ciąży. Niedobór folianu we wczesnej ciąży przyczynia się do nieodwracalnej destrukcji płodu, prowadząc do przedwczesnego oddzielenia się łożyska, poronienia, przedwczesnego porodu, małej wagi urodzeniowej oraz wad cewy nerwowej, w tym rozszczepu kręgosłupa i bezmózgowia.