TEORIA PRODUKCJI
Przedstawia (charakteryzuje) związki i zależności pomiędzy nakładami czynników produkcji a wielkością produkcji.
FUNKCJA PRODUKCJI - to zależność przyczynowo-skutkowa pomiędzy wielkością użytych czynników produkcji a osiągniętym efektem w postaci wytworzonej produkcji.
Matematycznie funkcję produkcji można przedstawić w następujący sposób :
Q = f (x1, x2, x3, x4, ..., xn)
Q - wielkość produkcji
X - nakłady czynników produkcji
FUNKCJA PRODUKCJI - zbiór efektywnych pod względem technicznym metod wytwarzania który pozwala osiągnąć maksymalną wielkość produkcji.
Posługując się zasadą ceteris paribus możemy uprościć analizę. Jeżeli uwzględnimy że tylko jeden z czynników produkcji oddziałuje na poziom produkcji zakładając że wpływ pozostałych czynników produkcji jest stały niezmienny wówczas konstruujemy JEDNOCZYNNIKOWĄ FUNKCJĘ PRODUKCJI.
Q = f ( K )
Q = f ( P )
K - nakłady kapitału
P - nakłady pracy (siła robocza, zasoby pracy)
RODZAJE :
F. P. JEDNOCZYNNIKOWA
F. P. WIELOCZYNNIKOWA (COBA DOUGLASA)
Q = AK do L L do B
Q - wielkość produkcji
K - wielkość zaangażowanego kapitału
L - wielkość nakładów pracy
A, L, B, - parametry oszacowane na podtawie badań statystycznych
PARAMETRY - mierzą wpływ jaki na wielkość produkcji wywierają odpowiednio majątek produkcyjny ( K ) oraz praca ( P ) czyli jaki procent przyrostu produkcji przypada na 1 % przyrostu danego czynnika produkcji.
CHARAKTER KRÓTKIEGO I DŁUGIEGO OKRESU CZASU W EKONOMII
KRÓTKI OKRES CZASU - to taki w którym :
I. Występują stałe i zmienne czynniki produkcji : STAŁE CZYNNIKI PRODUKCJI - to takie których nakłady nie ulegają zmianie wraz ze zmianą wielkości produkcji (najczęściej technologia i kapitał trwały), ZMIENNE CZYNNIKI PRODUKCJI - nakłady ulegają zmianie wraz ze zmianą wielkości produkcji (zasoby ludzkie - zatrudnienie materiały surowce półfabrykaty czyli kapitał obrotowy oprócz zatrudnienia), 2. Technologia produkcji nie ulega zmianie (jest stała), 3. Występują stałe i zmienne koszty produkcji, 4. Wielkość przedsiębiorstwa nie ulega zmianie (jest stała), 5. Ilość przedsiębiorstw w gałęzi branży - stała nie zmienna.
DŁUGI OKRES CZASU W EKONOMII - to taki w którym :
I. Wszystkie czynniki produkcji są zmienne, 2. Zmienia się technologia produkcji, 3. Koszty całkowite to koszty zmienne, 4. Wielkość przedsiębiorstwa ulega zmianie, 5. Ilość przedsiębiorstw w gałęzi branży będzie ulegała zmianom.
Np. w firmie produkującej zabawki :
DŁUGI : wybudowanie sklepu, fabryki
KRÓTKI : związany z dystrybucją, produkcją
ZALEŻNOŚCI POMIĘDZY PRODUKCJĄ CAŁKOWITĄ, PRZECIETNĄ I MARGINALNĄ W KRÓTKIM OKRESIE CZASU.
PRODUKCJA CAŁKOWITA ( PRODUKT CAŁKOWITY PC ) - to całkowita wielkość produkcji wytworzona w określonym czasie.
PRODUKCJA PRZECIĘTNA ( PRODUKT PRZECIĘTNY PP ) - to produkt całkowity przypadający na jednostkę czynnika zmiennego.
PRODUKCJA MARGINALNA ( KRANCOWA, PRODUKT MARGINALNY KRAŃCOWY PM ) - to zmiana produktu całkowitego związana ze zmianą nakładu czynnika zmiennego o jedną jednostkę.
I Jeżeli PC wzrasta to produkt marginalny przyjmuje wartości dodatnie
II Jeżeli PC zaczyna spadać to produkcja marginalna przyjmuje wartości mniejsze od zera.
III Produkcja przeciętna wzrasta do momentu równania się z produktem krańcowym później zaczyna spadać.
Podział na fazy produkcji pomaga w ustaleniu optymalnego nakładu czynnika zmiennego (najczęściej tym czynnikiem jest zatrudnienie). Przedsiębiorstwo dąży do opuszczenia pierwszej fazy i przejścia do drugiej.
Zmiany produktu całkowitego przeciętnego i marginalnego opierają się na prawidłowości zwanej prawem malejących przychodów (prawo malejącego produktu).
Zwiększając nakład czynnika zmiennego przy założeniu C.P. że pozostałe czynniki są stałe osiągamy taki punkt po przekroczeniu którego każda dodatkowa jednostka czynnika zmiennego daje coraz mniejsze przyrosty produkcji (produkcyjność marginalna kolejnego czynnika produkcji zmniejsza się).
ANALIZA FUNKCJI PRODUKCJI W DŁUGIM OKRESIE CZASU
WYBORY W DŁUGIM OKRESIE CZASU - rodzaj stosowanej technologii (pracochłonna czy kapitałochłonna), jaka skala inwestycji co będzie decydować o rozmiarach przedsiębiorstwa.
ASPEKTY ANALIZY : Przedsiębiorstwo łączy czynniki produkcji w stałych proporcjach, przedsiębiorstwo łączy czynniki w zmiennych proporcjach.
PC1 - występują malejące korzyści skali produkcji (niekorzyści skali). Proporcjonalna zmiana nakładów czynników produkcji powoduje mniej niż proporcjonalne zmiany wielkości produkcji.
PC2 - stałe korzyści skali produkcji. Proporcjonalna zmiana nakładów czynników produkcji powoduje zmianę wielkości produkcji w tej samej proporcji.
PC3 - rosnące korzyści skali produkcji (korzyści skali). Proporcjonalna zmiana nakładów czynników produkcji powoduje bardziej niż proporcjonalną zmianę produkcji.
ELASTYCZNOŚC PRODUKCJI - jest ona miara korzyści skali. Procentowa zmian wielkości produkcji wywołana procentową zmianą nakładów wszystkich czynników produkcji.
Inwestycje będą się w przedsiębiorstwie zwiększały jeżeli wystąpią stałe a najlepiej rosnące korzyści skali.
IZOKWANTA PRODUKCJI (LINIA JEDNAKOWEGO PRODUKTU) - przedstawia różne kombinacje dwóch czynników produkcji które umożliwiają osiągnięcie takiej samej wielkości. ZAŁOŻENIA : produkcja wymaga tylko dwóch czynników produkcji, czynniki produkcji są w stosunku do siebie substytucyjne i komplementarne, czynniki produkcji mogą być łączone w różnych proporcjach. CECHY CHARAKTERYSTYCZNE : I izokwanta jest nachylona negatywnie tzn. zwiększając nakład jednego czynnika produkcji musimy ograniczyć ilość czynnika drugiego pozostając na danej izokwancie, II każda izokwanta charakteryzuje się stałym planem produkcji im wyżej położona tym wielkośc produkcji jest większa. III izokwanty nie mogą się przecinać. MARGINALNA STOPA TECHNICZNEJ SUBSTYTUCJI - ilość np. kapitału z jakiej należy zrezygnować aby zwiększyć nakład pracy o jednostkę.
OGRANICZENIA WYBORU PRODUCENTA : kapitał pieniężny którym dysponuje, ceny czynników produkcji. Ograniczenia są przedstawione przy pomocy izokoszty produkcji.
IZOKOSZTA PRODUKCJI - jest to linia jednakowego kosztu. Inaczej jest to zbiór wszystkich kombinacji czynników produkcji dla których całkowity koszt zakupu jest taki sam.
OPTYMALNA KOMBINACJA CZYNNIKÓW PRODUKCJI - graficznie znajduje się w punkcie styczności linii jednakowego kosztu z możliwie najwyżej położoną izokwantą produkcji. PRZEDSIĘBIORSTWO OSIĄGA : max wielkość produkcji przy danym koszcie, min koszty produkcji przy danej wielkości produkcji.